TERESA BĄTKIEWICZ
BIBLIOTEKA ŚLĄSKA
B ibliografia reg io n aln a m a dość d łu g ą tradycję. Pierw sze spisy 0 ch arak terze bibliografii regionalnej pojawiły się na przełom ie XVI 1 XVII wieku. Teodor B esterm an uważa, iż pierw szą ta k ą bibliografią je st dzieło B ernardo Scardeoniego De antiquitate urbis Patavii et Cla
ris ciuis civibus p a ta vin is w ydane w Wenecji w 1558 ro k u 1. W roku 1589, również we Włoszech, opublikowany został Catalogus scripto- rum Florentinorum Michelego Pocciantiego2. Po nich ukazały się spisy poświęcone: Piem ontowi, Rzymowi, Bolonii i Um brii. Były to biblio
grafie regionalne podmiotowe, rejestru jące produkcję typograficzną tych m iast lub prowincji.
W Polsce bibliografie regionalne ukazały się, według wykazu Wik
to ra H ahna, na przełom ie XVIII i XIX stulecia3. Zygm unt M ocarski uw aża, iż p ierw szą ta k ą bibliografią reg io n aln ą je st dzieło E fraim a P ra e to riu sa A thenae Gedanenses z roku 17134. Duże zain tereso w a
nie bibliografią regionalną miało miejsce w wieku XIX na terenach po
1 A. Z b i k o w s k a - M i g o ń : B ibliografia regionalna - tradycje i p ersp ek tyw y. W: N a rodowe i regionalne serw isy bibliograficzne. M a teria ły z ogólnopolskiej konferencji nt.
A u to m a ty za c ja serwisów bibliograficznych. Bibliografie regionalne, bibliografia narodowa.
S ta n p ra c i za m ie rze n ia ”, W arszaw a 2—4 g ru d n ia 1998 r. Red. J. W o ł o s z . W arszawa 1999, s. 11-12.
2 A. M a t с z u k: Rozw ój m etodyczny po lskich bibliografii historycznych regionalnych.
Lublin 1994, s. 45.
3W. H a h n : B ib lio g ra fia bibliografii p olskich. Lwów 1921, s. 117-119.
4Z. M o c a r s k i : B ib lio tek i regionalne z uw zg lęd n ien iem b ibliografii regionalnej.
S treszczen ie referatu [wygłoszonego na I I I Z jeźd zie b ibliotekarzy polskich], „Przegląd Biblioteczny” 1932, R. 6, z. 3, s. 156.
granicznych. Pow stała wówczas Bibliografia druków w ileńskich a u torstw a Józefa Ignacego Kraszewskiego, w ydana w 1842 roku5. Znacz
nym dorobkiem w tym zakresie m ogą poszczycić się również Śląsk, Pomorze i Wielkie Księstwo Poznańskie. Tworząc tak ie bibliografie, podkreślano odrębność społeczną i w yrażano poczucie zagrożenia ze strony dom inujących sąsiadów.
Do roku 1927, przełomowego w polskich dziejach bibliografii re gionalnych, spisy bibliograficzne opracowywane były głównie przez autorów indywidualnych, bez jakiegokolwiek w sparcia przez in s ty tu cje czy placówki naukow e. Dopiero po u k azan iu się rozporządzenia P rezy d en ta Rzeczypospolitej o praw ie prasow ym 6 oraz rozporządze
nia M in isterstw a Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego7 za
częto organizow ać pracę bibliograficzną w bibliotekach okręgowych (rep rezen to w an y ch przez pięć b ib lio tek u n iw ersy teck ich ), dzieląc Polskę na tereny (rejony) bibliograficzne, chociaż nie zawsze okręg t a ki stanow ił „region” we właściwym znaczeniu.
Inicjatorem i organizatorem bibliografii regionalnej był Adam Ły
sakowski, który w m em oriale skierow anym w listopadzie 1927 roku do M inisterstw a Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zary
sował plan organizacji codziennej bibliografii regionalnej8. Według tego planu wszystkie druki, które wychodziły z drukarni na danym terenie i wpływały jako egzem plarze obowiązkowe do bibliotek regionalnych, były rejestrow ane w dziennikach w formie stałych biuletynów. Takie urzędowe bibliografie regionalne prowadziły przede w szystkim dwie biblioteki: Uniwersytecka Biblioteka w Wilnie, rejestrująca druki z wo
jewództw: w ileńskiego, białostockiego, nowogródzkiego i poleskiego, oraz B iblioteka U n iw ersy teck a we Lwowie - z województw: lwow
skiego, stanisław ow skiego, tarnopolskiego i wołyńskiego. Biblioteka U niwersytecka w Poznaniu wydawała „Bibliografię Wielkopolską”, któ
rej nazw ę zm ieniono potem na „Bibliografię R egionalną Wojewódz
tw a Poznańskiego”. Książnica im. M ikołaja K opernika w Toruniu wy
ra ż a ła chęć tw o rzen ia w spólnej bibliografii druków pom orskich ze swego teren u z bibliografią poznańską. N egatywne stanow isko w sp ra wie bibliografii regionalnej zajął Kraków, a B iblioteka U niw ersytec
ka w W arszawie początkowo proponowała utw orzenie bibliografii cen
5 J.I. K r a s z e w s k i : B ib lio g ra fia [druków w ileńskich]. W: Wilno od p o czą tkó w jego do roku 1750. T. 4. Wilno 1842, s. 113-365.
6 Ogłoszonym 24 m aja 1927 roku - Dz.U. 1927, n r 45, poz. 398.
7Dz.U. 1927, n r 67, poz. 595.
8M. G ł o w i ń s k a : O bibliografii regionalnej. „Przegląd Biblioteczny” 1930, R. 4, z. 4, s. 407.
tralnej, jednakże w roku 1930 zaczęła publikować Przegląd w arszaw skiej bibliografii regionalnej n a łam ach „Wiadomości L iterack ich ”.
W roku 1928, z chw ilą ukazan ia się „Urzędowego Wykazu Druków”, rejestrującego bieżącą polską produkcję piśm ienniczą, bibliografie re gionalne p rzeistaczały się stopniowo w „Przeglądy B ibliografii R e
gio n aln ej”. Po roku 1930, w raz z ogólnym rozwojem reg io n alizm u w Polsce, coraz więcej ośrodków (już nie tylko uniw ersyteckich) po
dejmowało prace n ad bibliografiam i regionalnym i. Jednym z takich ośrodków był Kalisz, gdzie Towarzystwo Przyjaciół K siążki w m ie
sięczniku regionalnym „Ziemia K aliska” ogłosiło przedm iotow ą biblio
grafię regionalną.
Bibliografia regionalna w okresie międzywojennym była również tem atem spotkań na kolejnych Zjazdach Bibliotekarzy Polskich w la tach 1929, 1932 i 1936. Na II Zjeździe Bibliotekarzy Polskich w Pozna
niu w roku 1929 domagano się utw orzenia ścisłej definicji bibliografii regionalnej oraz dokładnego określenia jej zadań i celu9. Na n a stę p nych zjazdach w latach 1932 i 1936 utworzono specjalne sekcje biblio
g rafii. N a III Z jeździe B ib lio te k a rzy P o lsk ich w W ilnie sy tu ację bibliografii regio naln y ch w Polsce p rz e d sta w ili w swoim referacie Biblioteki regionalne z uwzględnieniem bibliografii regionalnej Zygmunt M ocarski oraz koreferent Wacław Olszewicz. We w nioskach Zjazdu10 postulow ano między innym i um ożliw ienie bibliotekom regionalnym gromadzenia całokształtu produkcji wydawniczej swojego okręgu dro
g ą otrzym ywania egzemplarzy obowiązkowych11, przeznaczenie odręb
nej pozycji w budżetach bibliotek na zakup lite ra tu ry regionalnej oraz stw orzenie nowego projektu sieci bibliotek regionalnych, które m ia
łyby zająć się opracowaniem tych bibliografii. O statn i z wymienionych p ostulatów oraz organizacja ośrodków opracow ujących bibliografie regionalne stały się tem atam i prac sekcji bibliograficznej IV Zjazdu Bibliotekarzy Polskich w Warszawie. Główny referent tego Zjazdu S te
fan B u rh ard t, przedstaw ił dorobek w szystkich rejonów Polski w za
kresie regionalnych bibliografii, począwszy od pierwszej (1842) biblio
grafii druków w ileńskich, opracowanej przez K raszew skiego12, obej
9W.T. W i s ł o c k i : R ejestracja bieżącej p ro d u k c ji w yda w n iczej polskiej. „Przegląd Biblioteczny” 1929, s. 346—357.
10Z. M o c a r s k i : B ib lio tek i regionalne..., s. 157.
11 Spraw ę tę uregulow ano rozporządzeniem o bezpłatnym dostarczaniu druków dla celów bibliotecznych i urzędowej rejestracji w Dz.U. n r 33, poz. 347, z dnia 20 kw ietnia 1932 roku.
12 S. В u r h a r d t: B ibliografia regionalna. W: I V Z ja z d B ibliotekarzy P olskich w War
szaw ie w 1936 r. Cz. 1: R eferaty. W arszawa 1937, s. 286.
mującej w szystkie druki od początku, tj. od roku 1519, do roku 1799;
dokonał również przeglądu aktualnych bibliografii. Wymienił siedem głównych ośrodków regionalnych, odpowiadających siedm iu głównym dzielnicom Rzeczypospolitej, które pracowały nad bibliografiami. Były to: „1. Biblioteka U niw ersytecka w W arszawie - dla stolicy i M azow
sza, 2. Biblioteka Jagiellońska - dla Małopolski Zachodniej, 3. Biblio
tek a U niw ersytecka we Lwowie - dla M ałopolski Wschodniej, Woły
nia i Podola, 4. Biblioteka U niw ersytecka w Poznaniu — dla Wielko
polski, 5. Książnica M iejska im. M ikołaja K opernika w Toruniu - dla Pomorza, 6. Biblioteka Sejm u Śląskiego - dla Śląska i 7. Biblioteka Państw ow a im. Wróblewskich w Wilnie - dla b. W. K sięstw a Litew skiego, Inflant, K urlandii”13. Autor referatu apelował również o lepszą organizację ośrodków opracow ujących bibliografie, k tó ry m i n iek o niecznie m uszą być uniw ersyteckie biblioteki, ale m ogą być także inne instytucje państwowe, pozostające pod kontrolą M inisterstw a W yznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Poza tym zwrócił uw agę n a ko
nieczność u stalen ia pewnych zasad oraz opracow ania instrukcji pro
w adzenia bibliografii. W szystkie poczynania w zakresie bibliografii regionalnej w okresie międzywojennym, w ystąpienia na zjazdach i dys
kusje n a łam ach p rasy fachowej zm ierzały do zorganizow ania sieci bibliografii regionalnych oraz ujednolicenia zakresu prac nad nimi.
W iększe zain tereso w an ie p ro b le m a ty k ą bibliografii regionalnej w Polsce przypada n a okres powojenny - lata 1948-1953. U kazało się bowiem wówczas wiele dużych publikacji o ch arak terze teoretycznym , pojawiły się także głosy zachęcające do opracowywania różnego rodza
ju bibliografii.
Pierw sze bibliografie regionalne (jako w ydaw nictw a sam oistne) zaczęły się ukazyw ać się n a Ziemiach Odzyskanych. J e d n ą z nich była Bibliografia Ziem Zachodnich za lata 1945-1958, opracowana przez Fe
liksa Czarneckiego pod red ak cją W ładysław a Chojnackiego, w ydana w 1962 roku przez In sty tu t Zachodni w Poznaniu14. Obejmowała ona problem atykę Śląska, Ziemi Lubuskiej, Pomorza Zachodniego, Pomo
rza Gdańskiego, W armii i M azur. N a stę p n ą była Bibliografia regio
nalna Wielkopolski i Ziem i Lubuskiej za rok 1959 pod redakcją Bole
sław a Świderskiego, w ydana przez U niw ersytet im. A dam a M ickie
wicza w Poznaniu, również w roku 1962 (dalsze tomy wychodziły już
13 Ibidem, s. 291.
14 S. В a d o ń : R ozw ój bibliografii regionalnej w Polsce L udow ej. „Bibliotekarz Za
chodniopomorski” 1967, n r 1, s. 5-19; I d e m : S ta n regionalnych b ibliografii w Polsce w la ta ch 1945-1972. „Bibliotekarz Zachodniopomorski” 1972, n r 4, s. 69-76.
pod tytułem Bibliografia regionalna Wielkopolski). W 1963 roku w K a
towicach został w ydany pierwszy rocznik Bibliografii Ś lą ska za rok 1960 pod redakcją Zofii F ran k (Cz. 1) i Edw arda Engelkinga (Cz. 2), opracowany przez Bibliotekę Śląską, a finansow any przez Śląski In sty tu t Naukowy. Bibliografia ta obejmowała m ateriały z województw:
katowickiego, opolskiego i wrocławskiego. Również w roku 1963 wy
dano Bibliografię Pomorza Zachodniego, opracow aną przez Wojewódz
k ą i M iejską Bibliotekę w Koszalinie i Szczecinie, pod redakcją S ta n i
sława Badonia. N astępnie ukazała się drukiem Bibliografia Pomorza Gdańskiego za rok 1964, opracowana przez Wandę A ndrusiak, B arba
rę R om antow ską i Annę Ś w id ersk ą a wydała ją Biblioteka G dańska PAN. W szystkie wym ienione bibliografie rejestrow ały, oprócz pu b li
kacji w ydanych w Polsce, również piśm iennictw o obce, głównie n ie mieckie, dotyczące tych ziem.
Bibliografia M azur i Warmii, obejm ująca piśm iennictw o za la ta 1956-1960, opracow ana przez Em ilię S u k ert-B ied raw in ę i w ydana przez Bibliotekę Stacji Naukowej Polskiego Towarzystwa H istorycz
nego In sty tu tu M azurskiego w Olsztynie, ukazała się w roku 1964. N a
stępne tomy opracowywała już Wojewódzka i M iejska Biblioteka P u bliczna. Po tych bibliografiach ukazały się jeszcze kolejno: Bibliogra
fia Rzeszówszczyzny 1944—1963, w ydana przez Wojewódzką i M iejską Bibliotekę Publiczną w Rzeszowie, Bibliografia regionu białostockie
go, Т. 1 (1944-1962), w ydana przez Państwowe Wydawnictwo N auko
we, oraz Bibliografia województwa warszawskiego za la ta 1958-1964, wydana przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w W arszawie w po
staci biuletynów (kw artalnych i półrocznych).
Z czasem zaczęła powstawać sieć bibliografii regionalnych w ca
łym kraju. Opracowywały je głównie biblioteki wojewódzkie, które są szczególnie predysponowane do grom adzenia publikacji wydawanych na ich teren ie i tem atycznie z nim związanych. System ten załam ał się w roku 1975, kiedy to wprowadzono reform ę adm in istracy jn ą i po
dzielono Polskę na 49 województw. Pow stała wówczas koncepcja stwo
rzenia bibliografii terytorialnej i na jej zasadzie miano opracować 49 bibliografii wojewódzkich, odpow iadających nowemu podziałowi a d m inistracyjnem u. Dzięki tem u utworzono kilka bibliografii obejm ują
cych tylko jedno województwo, m.in.: Bibliografia województwa cie
chanowskiego, Bibliografia województwa kieleckiego, Bibliografia wo
jew ó d ztw a tarnowskiego. N iektóre zostały wydane, mimo że na ich obszarze istn ia ły bibliografie większych regionów. I ta k n a Śląsku, obok Bibliografii Śląska, zaczęto wydawać: Bibliografię województwa bielskiego, B ibliografię w ojewództw a częstochowskiego, Bibliografię województw a opolskiego. Pozostało jed n ak wiele obszarów nie obję
tych bibliografiam i, np. województwa: piotrkowskie, siedleckie, sk ier
niewickie i włocławskie. K ilka bibliografii zawęziło sw oją problem a
tykę do tematów: K ultura Wrocławia w publikacjach (WiMBP we Wro
cławiu), Warszawa i okolice w zbiorach Biblioteki Publicznej m.st. War
szawy (BP m.st. W arszawa), K ultura województwa sieradzkiego na ła
mach p ra sy (WBP w Sieradzu). W iększe bibliografie regionalne, te z ugruntow anym i już tradycjam i, które powstały w latach sześćdzie
siątych, pozostały w ierne swoim założeniom. W styczniu 1999 roku biblioteki wojewódzkie znowu stan ęły przed podobnym dylem atem . W w yniku nowego podziału adm inistracyjnego Polski sieć bibliotek wojewódzkich zm niejszyła się, co wymaga ponownej w eryfikacji do
tychczasowych zasad tw orzenia bibliografii.
W szystkie bibliografie w ydaw ane po roku 1960 m a ją jed n o lity charakter, przygotowywane s ą według zasad opracowanych przez In sty tu t Bibliograficzny Biblioteki Narodowej w W arszawie dla biblio
grafii regionalnych. Zakres m ają wszechstronny, ujm u ją piśm iennic
two o danym regionie z p u n k tu widzenia wszystkich nauk, re je stru ją wydawnictwa dotyczące historii, polityki, kultury, warunków przyrod
niczych, ekonomicznych i społecznych regionu. Uwzględniają druki s a moistne, artykuły i fragmenty, a przede wszystkim artykuły z prasy lokalnej, których nie uw zględniają inne bibliografie. Zebrane i wy
selekcjonow ane piśm iennictw o grupow ane je st w 16 działach głów
nych u k ła d u system atycznego z dalszym i poddziałam i zależnie od potrzeb. Bibliografie regionalne wydawane s ą najczęściej jako roczni
ki, rzadziej obejm ują kilka lub więcej lat. Niestety, największym m an
kam entem większości tych prac jest ogromne opóźnienie w ich w yda
w aniu.
Na kształtow anie system u bibliografii regionalnych w Polsce od samego początku duży wpływ m iały sp o tk an ia bibliografów na róż
nych konferencjach i naradach. W roku 1956 zorganizowano pierw szą sam odzielną O gólnokrajow ą N arad ę Bibliografów P olskich15 (do tej pory, w latach międzywojennych, organizowano jedynie odrębne sek
cje bibliograficzne w ram ach zjazdów bibliotekarzy). Celem w spom nia
nej N arady było omówienie rozwoju i przedstaw ienie stan u a k tu a ln e go bibliografii w Polsce oraz przedyskutow anie jej najw ażniejszych problemów. Podkreślano ponadto konieczność podjęcia działań zm ie
rzających do upow szechnienia bibliografii. Problem y bibliografii re
15 O gólnokrajow a N a ra d a Bibliografów , W arszawa —19 lutego 1956. M ateriały. W ar
szawa 1956.
gionalnej zostały jedynie zasygnalizowane jako pilne do rozw iązania w skali kraju.
Podobnie było n a Drugiej Ogólnokrajowej N aradzie Bibliografów w 1966 roku. H elena H leb-Koszańska w referacie pt. A k tu a ln y stan bibliografii w Polsce oraz p o stulaty na przyszłość ograniczyła się do podania informacji o realizacji wniosków podjętych na Pierwszej Kon
ferencji Naukowej Komisji Bibliografii i B ibliotekoznaw stw a Wroc
ławskiego Towarzystwa Naukowego w 1953 roku, dotyczących op ra
cowywania bibliografii bieżących regionów zachodnich Polski i zachę
ciła inne ośrodki do podjęcia podobnych prac na rzecz swojego regio
nu bądź miejscowości. O kreśliła te działania „jako pożyteczną pomoc w akcji upow szechniania wiedzy o w łasnym regionie i budzeniu lo
kalnego patrio ty zm u , który przyczynia się do um ocnienia poczucia solidarności narodow ej”16.
Dopiero n a Trzeciej Ogólnokrajowej N arad zie17 w roku 1978 Ce
cylia Z. G ałczyńska wygłosiła odrębny re fe ra t pt. O nową koncepcję bibliografii regionalnej w Polsce, zaw ierający również wykaz opraco
wywanych a k tu aln ie bibliografii regionalnych. Był to okres rozwoju inform acji i zrodzenia się idei SINTO (System u Inform acji Naukowej, Technicznej i O rganizacyjnej), a także pierw sze la ta po zm ianie po
działu ad m in istracy jn eg o w Polsce, któ ry spowodował konieczność zm ian w organizacji bibliografii regionalnych. A utorka re fe ra tu za
proponow ała now ą koncepcję „bibliografii te ry to rialn e j”, opartej na k ry teriach adm inistracyjnych, jak również opracow anie jednolitego modelu i stw orzenie pełnej sieci bibliografii regionalnej, obejmującej cały obszar kraju. N adzór m erytoryczny i organizacyjny nad biblio
grafiam i - jej zdaniem - powinien sprawować In sty tu t Bibliograficz
ny Biblioteki Narodowej. Zaproponowała także powołanie G rupy Ro
boczej ds. Bibliografii Regionalnej w ram ach Sekcji Bibliograficznej Stow arzyszenia Bibliotekarzy Polskich (składającej się z przedstaw i
cieli większych bibliografii), która opracowałaby podstawy metodyczne i zasady organizacyjne.
Na Czw artej Ogólnokrajowej N arad zie18 w roku 1995 zorganizo
wano już osobną sekcję bibliografii regionalnych. Od czasów poprzed
16 H. H l e b - K o s z a ń s k a : A k tu a ln y sta n b ibliografii w Polsce oraz p o stu la ty na przyszłość. W: D ruga O gólnokrajowa N a ra d a Bibliografów, W arszawa 20 V I 1966. Referaty
i d ysk u sja . W arszaw a 1967, s. 24—25.
17 Trzecia O gólnokrajow a N a r a d a B ibliografów , W arszaw a 5—7 V I 1978 r. R eferaty i d ysku sja . W arszaw a 1980.
18 C zw arta O gólnokrajow a N a r a d a B ibliografów , W arszaw a 7 -9 czerw ca 1995 r. R e fe ra ty i d ysku sja . W arszawa 1996.
niej N arad y bibliografia poczyniła znaczne postępy i zdecydowanie um ocniła sw oją pozycję w bibliotekach, głównie wojewódzkich, które przyjęły n a siebie obowiązek opracow yw ania i publikow ania biblio
grafii swojego regionu. Przygotowywanie bibliografii odbywało się już z zastosow aniem nowoczesnych technologii i nośników. N arad a prze
biegała pod hasłem „Bibliografia — między trad y cją a nowoczesnością”.
W sekcji bibliografii reg io n aln ej, poza głównym re fe ra te m Cecylii Gałczyńskiej Polskie bibliografie terytorialne od projektu w roku 1978 do rzeczyw istości w roku 1995, przedstaw iono ak tu aln e dylem aty m e
todyki bibliografii, problemy norm alizacyjne, a także spraw ę sto su n ku bibliografii regionalnej do bibliografii narodowej.
Od roku I960 n a specjalnych konferencjach zajm owano się wy
łącznie p ro b lem aty k ą bibliografii regionalnych. Pierw sza, przełom o
wa w tej dziedzinie, dzięki której n a stą p ił w Polsce praw dziw y roz
kw it bibliografii tego typu, została zwołana przez In sty tu t Bibliogra
ficzny B iblioteki Narodowej w P oznaniu w 1960 roku i poświęcona była problem om bibliografii regionalnej Ziem Zachodnich i Północ
nych. Na konferencji tej po raz pierwszy zajęto się sp raw ą koordyna
cji i w spółpracy między poszczególnymi ośrodkam i w zakresie o p ra
cowywania spisów bibliograficznych.
Znaczącą rolę w rozwoju bibliografii regionalnych odegrała III Kon
ferencja poświęcona problemom bibliografii regionalnych, zorganizo
w ana przez In s ty tu t Bibliograficzny w W arszawie w roku 1967. Na konferencji referat w stępny pt. A k tu aln y stan p ra c i problem y bieżą
cych bibliografii regionalnych ze szczególnym uw zględnieniem biblio
g rafii regionalnych Ziem Zachodnich i Północnych wygłosiła B arbara Eychłer. A u to rk a załączyła do re fe ra tu rów nież w ykaz bibliografii regionalnych, opracowywanych w Polsce od 1945 ro k u 19. Wykaz obej
mował 33 pozycje.
W o statn ich la ta c h dorobek bibliografii regionalnych p re z e n to wany był na wielu specjalnych spotkaniach i konferencjach. N ajw aż
niejsze z nich to ogólnopolska konferencja pt. Bibliografie regionalne.
Dokonania, dylem aty, wnioski, któ ra odbyła się w roku 1994 w P u ła wach, oraz ogólnopolska konferencja pt. N arodowe i regionalne serw i
sy bibliograficzne. A u tom atyzacja serw isów bibliograficznych. B ib lio grafie regionalne, bibliografia narodowa. Stan p ra c i zam ierzenia, zor
ganizow ana w W arszawie w 1998 roku.
19 Pełny wykaz znajduje się w spraw ozdaniu z konferencji pt.: M a teria ły z I I I k o n ferencji pośw ięconej p rob łem o m b ibłiografii regionalnych, W arszaw a 11 X I I 1967. W ar
szawa 1968, s. 37-41.
Na pierwszej z nich, w Puław ach, dokonano przeglądu stan u b i
bliografii regionalnych w roku 1994 (na podstawie uprzednio przygo
tow anego sondażu ankietow ego)20 oraz w ym ieniono dośw iadczenia w pracy nad nimi. Sygnalizowano trudności wydawnicze, finansowe i metodyczne, które w ostatnich latach działalność bibliograficzną ze
pchnęły na m argines prac bibliotecznych. Mimo trudności i dotkliwych braków kadrowych dorobek bibliografii okazał się jednakże dosyć po
kaźny, chociaż wiele prac wykonano z dużym opóźnieniem, a niektó
rym groziło w strzym anie wydania. Do korzystnych tendencji należało stopniowe unow ocześnianie prac bibliograficznych z zastosow aniem kom puterów . Poza tym w skazano na b ra k koordynacji działalności bibliograficznej w skali kraju i w tym celu powołano nowy Zespół ds.
Bibliografii Regionalnej pod auspicjam i S tow arzyszenia B iblioteka
rzy Polskich, który m iał za zadanie organizować współpracę bibliotek w zakresie tw orzenia bibliografii regionalnych.
Z inicjatyw y tego Zespołu zorganizow ano w W arszaw ie k o lejn ą ogólnopolską konferencję w roku 1998. Tym razem obrady poświęco
no głów nie problem om a u to m a ty za c ji serw isów bibliograficznych.
Podobnie jak na poprzednich spotkaniach, dokonano przeglądu stan u bibliografii regionalnych w Polsce. W referacie w stępnym pt. B iblio
grafia regionalna - tradycje i perspektyw y A nna Zbikowska-M igoń, poza rozw ażaniam i teoretycznym i i k ró tk ą h isto rią bibliografii, poru
szyła też problem przyszłości polskiej bibliografii regionalnej. Sieć bibliografii stan ęła ponownie przed zadaniem zm iany zasięgu tery to rialnego w związku z planow anym nowym podziałem ad m in istracy j
nym Polski w 1999 roku. W celu udokum entow ania dotychczasowych prac w tym zakresie Lucjan B iliński zaprezentow ał zestaw ienie wy
danych w dotychczasow ym u k ład zie ad m in istracy jn y m bibliografii regionalnych21. Jed nakże kom unikaty w ygłaszane na konferencji zdo
m inow ane były p ro b lem am i w y k o rz y stan ia serw isów k o m p u te ro wych w pracach poszczególnych redakcji bibliografii. Dotychczas wie
le bibliografii publikow ano z ogromnym opóźnieniem . Obecnie zaś, w związku z nowymi możliwościami technicznym i i w iększą dostęp
nością komputerów w bibliotekach, dostrzeżono szansę na szybsze opra
cowywanie baz oraz udostępnianie danych o regionie niekoniecznie przez publikacje. W dyskusjach podkreślano, że bibliografie powinny
20L. B i l i ń s k i : Z estaw ienie opublikow anych bibliografii regionalnych. W: B ib lio g ra fie regionalne. D okonania, dylem aty, w nioski. M a teria ły z konferencji, P uław y, 1 5 -1 6 w rześnia 1994 r. [Red. J. N o w i e k i ]. W arszawa 1995, s. 36-52.
21L. B i l i ń s k i : S ta n i p ersp ek tyw y bibliografii regionalnej w Polsce. W: N arodow e i regionalne serw isy bibliograficzne..., s. 38-61.
ukazywać się nadal, ale trzeba unowocześnić ich w arsztaty. Miałoby to sprawić, iż będzie można wydawać je regularnie.
Mimo różnych dziejowych i obiektywnych trudności (także o rga
nizacyjnych i finansowych) bibliografie regionalne istn ie ją i b ęd ą się ukazywać, ponieważ zawsze będzie zapotrzebow anie n a lite ra tu rę re gionalną, zarówno ze strony nauki, gospodarki, ja k i miłośników re
nizacyjnych i finansowych) bibliografie regionalne istn ie ją i b ęd ą się ukazywać, ponieważ zawsze będzie zapotrzebow anie n a lite ra tu rę re gionalną, zarówno ze strony nauki, gospodarki, ja k i miłośników re