O koncepcji nowej specjalności uwarunkowanej wprowadzonymi standardami specjalności innowacyjnych i wymaganiami europejskiej agendy standardami specjalności innowacyjnych i wymaganiami europejskiej agendy

cyfrowej

Na podstawie wyników projektu B2.2 zatytułowanego Opracowanie zbio-ru krajowych standardów kompetencji wymaganych przez pracodawców, pro-wadzonego przez DORADCA Consultants Sp. z o.o., Państwowy Instytut Badawczy Technologii Eksploatacji, IPiSS WYG International, ŁCDNiKP oraz wiele innych organizacji i instytucji, w którym autorka brała czyn-ny udział jako metodyk i ekspert, zostało opracowaczyn-nych i zatwierdzoczyn-nych 300 standardów kwalifikacji zawodowych, opublikowanych na stronie Mi-nisterstwa Pracy i Rozwoju. Ten projekt jest szczególnie ważny i aktual-ny. W ramach projektu standardy kwalifikacji zostały opracowane dla ta-kich współczesnych innowacyjnych i niezbędnych zawodów, jak nauczyciel aplikacji multimedialnych, nauczyciel kształcenia na odległość, egzamina-tor online.

Przyszłość Europy, trwały wzrost, rozwój i konkurencyjność społeczeń-stwa zależą w dużej mierze od jego zdolności do ważnej globalnej transfor-macji w dobie cyfrowych technologii. Technologie informacyjno-komunika-cyjne coraz bardziej warunkują rozwój wszystkich segmentów społeczeństwa i gospodarki. W „Agendzie cyfrowej dla Europy 2013–2014” („Digital Agen-da for Europe. A Europe 2020 Initiative”, 2014) zanalizowano i opisano, a szczególnie w punkcie Przedsiębiorczość i zatrudnienie specjalistów w za-kresie technologii cyfrowych podkreślono: „Komisja sygnalizuje, że od 2015 do 1 700 tysięcy miejsc pracy ICT nie zostanie zapełnionych przez pracow-ników w Europie ze względu na brak wykwalifikowanych pracowpracow-ników. Ko-nieczne są dodatkowe działania w celu zwiększenia ogólnej liczby i zdolno-ści do zatrudnienia i mobilnozdolno-ści specjalistów ICT. W związku z tym Komisja zainicjuje wielką koalicję w zakresie zatrudnienia specjalistów z umiejętno-ściami w zakresie cyfrowych technologii” („Digital Agenda for Europe. A Eu-rope 2020 Initiative”, 2014).

Nowe specjalności są szczególnie ważne i potrzebne nie tylko w kontek-ście globalnej agendy cyfrowej dla Europy 2013–2014, lecz także w podej-mowaniu skutecznych decyzji w sprawie szkolenia nauczycieli i innych spe-cjalistów w zakresie aplikacji multimedialnych, ICT i e-learningu w Polsce i ogólnie w zakresie technologii cyfrowej. Bardziej szczegółowa koncepcja nowych studiów podyplomowych została opisana w artykule autorki (Smyr-nova-Trybulska, 2013).

1.2.4.3.1. Charakterystyka sylwetki absolwenta kierunku pedagogika ze specjalnością zintegrowana edukacja wczesnoszkolna z metodyką edukacji na odległość

Zintegrowana edukacja wczesnoszkolna z metodyką edukacji na odległość jest specjalnością pedagogiczną i nauczycielską. W trakcie studiów pierw-szego stopnia absolwent zdobywa wiedzę, umiejętności i kształtuje postawy społeczne niezbędne do pracy z dzieckiem zgodne z wzorcowymi efektami kształcenia dla kierunku pedagogika (Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkol-nictwa Wyższego w sprawie wzorcowych efektów kształcenia z dnia 4 listo-pada 2011 roku) i ze standardami kształcenia nauczycielskiego (Rozporzą-dzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawo-du nauczyciela). Nowa oferta kształcenia w zakresie zintegrowanej ezawo-dukacji wczes noszkolnej z metodyką edukacji na odległość jest odpowiedzią na potrzeby społeczne w skali kraju oraz na potrzeby wskazane w „Regionalnej strategii innowacji województwa śląskiego na lata 2003–2013” z jednoczesną realiza-cją celów zapisanych w „Strategii Uniwersytetu Śląskiego na lata 2012–2020”.

Absolwent nowej specjalności pedagogicznej będzie przygotowany do pracy w szkolnictwie (po ukończeniu specjalności nauczycielskiej – zgod-nie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela) w placówkach oświatowo-wychowawczych, poradniach specja-listycznych, w zakładach pracy, służbie zdrowia, a także w instytucjach pro-filaktyki społecznej i w wymiarze sprawiedliwości. Absolwent kierunku pe-dagogika ze specjalnością zintegrowana edukacja wczesnoszkolna z metodyką edukacji na odległość jest przygotowany do pracy w klasach I–III w szkołach podstawowych publicznych i niepublicznych, szkołach sanatoryjnych, pre-wentoryjnych. Jest przygotowany do pracy w zawodzie nauczyciela szko-ły podstawowej w systemie szkół. Ma również umiejętności do pracy peda-goga w świetlicy szkolnej lub środowiskowej. Absolwent jest wyposażony w wiedzę i umiejętności z zakresu przedmiotów ogólnych, kierunkowych i specjalnościowych nauczanych na tym etapie kształcenia oraz do pracy w określonych typach placówek dydaktyczno-wychowawczych i opiekuń-czo-wychowawczych. Potrafi wykazać się pogłębioną znajomością języka obcego. Zna przepisy prawne dotyczące systemu oświaty oraz statusu zawo-dowego nauczyciela. Absolwent ma rzetelne przygotowanie teoretyczne i me-todyczne w zakresie zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej oraz umiejęt-ność prowadzenia badań naukowych. Jako metodyk edukacji na odległość, absolwent jest specjalistą z zakresu metod nauczania świadczącym usługi

edukacyjno-doradcze. Zadania metodyka edukacji na odległość są związa-ne z organizowaniem procesu opracowania kursu elektroniczzwiąza-nego, z two-rzeniem ogólnej koncepcji scenariusza oraz z wyborem multimediów odpo-wiednich do danego kursu. Równorzędnym jego zadaniem jest współpraca z ekspertami z zakresu poszczególnych przedmiotów nauczania i innymi specjalistami polegająca na opracowaniu koncepcji kursu elektronicznego.

Po jej zaakceptowaniu przez eksperta dziedzinowego metodyk edukacji na odległość przygotowuje ostateczną wersję kursu w postaci elektronicznej, którą zleca między innymi dydaktykowi aplikacji multimedialnych, meto-dykowi multi medialnemu, informatykowi, czy też grafikowi. Metodyk edu-kacji na odleg łość oprócz doboru form multimediów i interakcji odpowiada również za wybór i organizację właściwych metod komunikacji związanych z realizacją kursu elektronicznego.

Dodatkowe wiedza, umiejętności, kompetencje absolwenta specjalności po ukończeniu studiów będą obejmowały:

• podstawy efektywnego wykorzystania systemów operacyjnych w pra-cy metodyka;

• metodyczne i praktyczne podstawy zastosowania sieci komputerowych – posługiwanie się lokalną i globalną siecią komputerową, komuniko-wanie się przez sieć i poszukikomuniko-wanie informacji w globalnej sieci Internet;

• tworzenie i edycję dokumentów elektronicznych, analizę danych w arku-szu kalkulacyjnym, tworzenie baz danych i zarządzanie nimi;

• metodyczne i informatyczne kompetencje w zakresie przygotowania in-teraktywnych, multimedialnych materiałów edukacyjnych;

• metodyczne i praktyczne umiejętności w zakresie efektywnego zastoso-wania narzędzi statystyki matematycznej w badaniach pedagogicznych;

• metodyczne i praktyczne umiejętności zarządzania i obsługi systemów CMS i LMS;

• metodyczne i praktyczne zastosowanie obiektowo zorientowanych języ-ków programowania w pracy metodyka, programowanie aplikacji i pro-gramowanie stron internetowych na potrzeby dydaktyki;

• zastosowanie technologii informacyjnej w rozwiązywaniu zadań meto-dycznych i praktycznych;

• metodykę nauczania w trybie zdalnym;

• kompetencje w zakresie e-learningu: pełnienie funkcji metodyka, auto-ra kursu zdalnego, tutoauto-ra (prowadzącego);

• umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych w grupie wirtualnej, a także efektywnej organizacji pracy i nauki.

W ramach studiów proponuje się:

• korzystanie z nowoczesnych technologii informacyjnych i informatycz-nych dla bardziej zindywidualizowanego kształcenia w trybach e-lear-ning i blended leare-lear-ning;

• uwzględnianie mobilności krajowej i zagranicznej.

Projektowane zajęcia przewidują korzystanie z metod aktywizujących – oprócz wykładów zaplanowano konwersatoria w salach i pracowniach komputerowych wyposażonych w nowoczesny sprzęt i oprogramowanie, podłączonych do sieci. Ważniejsze metody pracy dydaktycznej opierają się na metodzie projektów, metodzie problemowej, ćwiczeniowo-treningowej oraz pracy zespołowej. Studenci będą korzystali z materiałów metodycz-nych i dydaktyczmetodycz-nych dostępmetodycz-nych na platformie kształcenia na odległość na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji (http://el.us.edu.pl/weinoe) w formie kursów zdalnych. Biorąc pod uwagę specyfikę specjalności, część zajęć bę-dzie odbywała się w trybie zdalnym przy aktywnym wykorzystaniu kursów e-learningowych i innych zasobów elektronicznych, dostępnych na platfor-mie kształcenia na odległość Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji (http://

el.us.edu.pl/weinoe).

Znaczącym elementem nowo tworzonej specjalności jest planowa-ny udział w jej realizacji wybitplanowa-nych przedstawicieli dyscyplin naukowych związanych z teoretycznymi i praktycznymi problemami kształcenia na od-ległość. Na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji w latach 2014–2017 jest realizowany międzynarodowy projekt pod nazwą: International Research Network for Study and Development of New Tools and Methods for Advan-ced Pedagogical Science in the Field of ICT Instruments, E-Learning and In-tercultural Competences (IRNet), No 612536, Grant Agreement Number:

PIRSES-GA-2013-612536 (7PR), w ramach którego odbywają się badania w zakresie opracowania zaawansowanych metod wykorzystania e-learnin-gu, wzmocnienia współpracy międzynarodowej i wymiany doświadczeń na-ukowców z 10 uczelni z 9 krajów: koordynator projektu – The University of Silesia in Katowice, Poland, partnerzy beneficjenci – University of Twen-te, Netherlands, University of Extremadura, Spain, Constantine the Philo-sopher University in Nitra, Slovakia, The Lisbon Lusíada University, Portu-gal, University of Ostrava, Czech Republic, partnerzy – Curtin University in Perth, Australia, Borys Grinchenko Kyiv University, Ukraine, Dniprodzerz-hinsk State Technical University, Ukraine, Herzen State Pedagogical Univer-sity, St. Petersburg, Russia. Uczestniczący w projekcie naukowcy jako reali-zatorzy projektu byli zapraszani do przeprowadzenia autorskich wykładów

dla studentów nowej specjalności w zakresie najnowszych trendów w me-todologii nauczania zdalnego (zarówno w formach tradycyjnych, jak i za-jęć na odległość).

Wymogi stawiane absolwentowi specjalności zintegrowana edukacja wczes-noszkolna z metodyką edukacji na odległość odpowiada kryteriom i standar-dom opisanym w Krajowym standardzie kompetencji zawodowych metodyk edukacji na odległość (235103), który został w 2013 roku opracowany na za-mówienie pracodawców w ramach projektu systemowego pt. Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców (Priorytet I PO KL, Działanie 1.1 (przy współpracy z Mini-sterstwem Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich) (Krajowy standard kwalifikacji zawodowych, metodyk edukacji na odległość (235103)). Zawód ten jest wymieniony jako jeden z kilku innych zawodów o najwyższym deficycie. Miejscem pracy tego specjalisty są instytucje oświa-towe (szkoły, kuratoria oświaty, centra doskonalenia nauczycieli, inne), za-równo publiczne, jak i niepubliczne, firmy państwowe lub prywatne świad-czące usługi edukacyjno-doradcze bądź zajmujące się opracowaniem kursów zdalnych oraz inne instytucje prowadzące działalność szkoleniową. Zintegro-wana edukacja wczesnoszkolna z metodyką edukacji na odległość, jako spe-cjalność spełniająca kryteria formalne uwzględnione w oficjalnych dokumen-tach KSKZ, odpowiada na aktualne zapotrzebowanie rynku pracy, plasując się na liście zawodów charakteryzujących się maksymalną deficytowością, a tym samym rokując na przyszłość możliwości zatrudnienia absolwentów także w zawodach pokrewnych. Po uzupełnieniu wymaganych kwalifikacji formalnych metodyk edukacji na odległość może pracować także w zawo-dach pokrewnych, takich jak:

• dydaktyk aplikacji multimedialnych (235901);

• egzaminator online (235902);

• metodyk multimedialny (235104);

• nauczyciel na odległość (235907).

Z uwagi na dużą dynamikę zmian w technologiach informacyjnych i ko-munikacyjnych metodyk edukacji zostanie przygotowany do permanentnego podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Będzie miał świadomość konieczno-ści ustawicznego rozwijania swoich kompetencji zawodowych przez samo-kształcenie oraz uczestnictwo w kursach dokształcających, a także w tar-gach dydaktycznych, seminariach i w konferencjach branżowych, na których można poznać nowe rozwiązania technologiczne i metodyczne stosowane w edukacji na odległość.

1.2.5. Uwzględnienie właściwości wiekowych podczas formowania