Komitet Specjalny Ekspertów Rady Europy do spraw Oceny Środków Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy w Krajach Europy Środkowej Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy w Krajach Europy Środkowej

i Wschodniej

W dniu 27 czerwca 1980 roku Komitet Ministrów przyjął formalne Zale-cenie 80(10) Środki zapobiegające transferowi i przechowywaniu funduszy pochodzących z przestępstw kryminalnych (ang. Measures Against the Trans-fer and the Safekeeping of Funds of Criminal Orgin). Głównym założeniem było postrzeganie systemu bankowego, jako niezwykle skutecznego narzę-dzia służącego do zapobiegania praniu pieniędzy oraz współpracy z wymia-rem sprawiedliwości. Po raz pierwszy zwrócono uwagę na problem „Poznaj swojego klienta”, później wykorzystywany w czterdziestu zaleceniach FATF . Odniesiono się również do problemu legalizacji dochodów pochodzących z  pierwotnej działalności niezgodnej z literą prawa oraz zagrożenia, jakie niesie za sobą wykorzystywanie instytucji finansowych, upatrujące jednocze-śnie w nim szansę do rozwoju prewencji.

W 1997 roku Rada Europy powołała do życia Komitet Specjalny Eks-pertów Rady Europy ds. Oceny Środków Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy w Krajach Europy Środkowej i Wschodniej (ang. Committee of Experts on the Evaluation of Anti – Money Laundering Measures and the Financing of Terrorism – MONEYVAL), któremu za cel postawiono zbadanie opracowania i dostosowania obowiązujących przepisów mających przeciwdziałać legaliza-cji dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem.

Efektem prac MONEYVAL była negatywna ocena ówcześnie wykorzystywa-nych narzędzi do zwalczania analizowanego zjawiska.¹⁴

Największą rolę w zakresie przeciwdziałania legalizacji dochodów pocho-dzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem odegrała ustano-wiona przez Radę Europy Konwencja o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa (ang. Convention on Laundering, Search, Seizure and Confiscation of the Proceeds from Crime) podpisana 8 listopada 1990, która weszła w życie 1993 roku. Opisuje ona szereg postępowań w przypadku dochodów pochodzących z przestępstwa,

14 D. Dunin-Wąsowicz (1999), Pranie pieniędzy, Biuletyn Ośrodka Informacji Rady Europy, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, nr 3, s. 5.

począwszy od rozpoczęcia śledztwa, a zakończywszy na konfiskacie mienia.

Podstawowymi celami konwencji było:

• ujednolicenie przepisów prawa krajowego w stosunku do wszystkich państw podpisujących ten dokument,

• usprawnienie międzynarodowej współpracy.

Artykuł 4 Konwencji zobowiązuje państwa do podjęcia działań w celu umożliwienia monitorowania kont bankowych i korzystania z dokumentacji bankowej, handlowej i finansowej.

Rozszerzona została również definicja prania pieniędzy polegająca na oderwaniu i wyodrębnieniu tego pojęcia od handlu narkotykami, konsekwen-cją czego było pojawienie się w krajowych systemach legislacyjnych nowego, samodzielnego czynu zabronionego, określanego mianem prania pieniędzy.¹⁵

Najnowszymi regulacjami w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy są: Konwencja Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlu ludźmi, Konwencja Rady Europy o zapobieganiu terroryzmu oraz Konwencja Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pocho-dzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu. Zostały one otwarte do podpisu 16 maja 2005 roku w Warszawie, a weszły w życie w dniu 1 maja 2008 roku.

W artykule 7 Konwencji podejmowane są techniki śledcze o istotnym znaczeniu dla praktyki bankowej. Poruszany jest problem analizowania transakcji, rozpoznawania transakcji podejrzanych i powiązanych oraz ich monitorowania na rachunkach bankowych. W związku ze zjawiskiem lega-lizacji dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z pra-wem, wskazywane są procedury wewnętrzne. Zgodnie z art. 7 ust. 1 każda strona podejmuje środki ustawodawcze, konieczne do wyposażenia jej sądów lub innych właściwych organów w uprawnienia do nakazania lub zajmowania dokumentów bankowych, finansowych, handlowych w celu przeprowadzenia właściwych czynności.

Konwencja odnosi się również do zakazu zasłaniania się tajemnicą ban-kową przez instytucję finansową, w przypadku zwrócenia się do niej o infor-macje na temat transakcji lub klienta w sytuacji podejrzenia o legalizacji dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem.

Ponadto instytucja finansowa nie może uprzedzić podmiotu zaangażowane-go w pranie pieniędzy o zaistniałych podejrzeniach lub wszczęciu początko-wego postępowania.

15 W.C. Gilmore (1999), Brudne pieniądze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 125–135.

Ustęp 2 podnosi problem wykorzystania środków ustawodawczych. Wśród nich wyróżnia się:

• ustalenie, czy dana osoba fizyczna lub prawna jest właścicielem bądź beneficjentem dowolnego rachunku bankowego, a jeżeli jest to ilu;

w przypadku pozytywnej odpowiedzi należy wskazać wszystkie możliwe cechy dotyczące rachunku oraz operacji na nim przeprowadzanych;

• uzyskanie niezbędnych danych odnośnie tych rachunków i operacji ban-kowych przeprowadzanych w badanym okresie na jednym lub wielu rachunkach z wyszczególnieniem wszystkich rachunków oraz operacji, z których otrzymywano i na które przekazywano środki;

• monitorowania operacji przeprowadzanych na jednym lub wielu rachun-kach;

• zobowiązania banków o zakresie informowania zainteresowanych klien-tów lub osób trzecich, wobec których jest prowadzone dochodzenie.

Konwencja wprowadza również możliwość rozszerzenia przepisu na rachunki finansowe prowadzone przez inne podmioty niż banki. Przepis wprowadzany jest w życie w wielu krajach Unii Europejskiej w postaci imple-mentacji w regulacjach krajowych.¹⁶

Autorzy konwencji poza innymi licznymi zmianami w zakresie przeciw-działania legalizacji dochodów pochodzących z działalności niezgodnej z pra-wem poruszają problem przestępstwa, jakim jest pranie pieniędzy, jako bytu samodzielnego, tak by odpowiedzialność za ten czyn stała się niezależna wobec odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa źródłowego.

Komitet Specjalny Ekspertów Rady Europy ds. Oceny Środków Prze-ciwdziałania Praniu Pieniędzy w Krajach Europy Środkowej i Wschodniej (ang.  Committee of Experts on the Evaluation of Anti – Money Launder-ing Measures and the FinancLaunder-ing of Terrorism – MONEYVAL) funkcjonuje w ramach Rady Europy. Jest on tak zwanym ciałem regionalnym Grupy Spe-cjalnej do spraw Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (ang. Financial Action Task Force – FATF), której priorytetem jest przygotowanie skutecznych pro-jektów, a których wdrożenie pozostawione zostało w gestii poszczególnych państw z pominięciem formalności typowych dla Konwencji. Zajmuje się on również przeprowadzaniem kompleksowych wzajemnych ewaluacji narodo-wych systemów przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terro-ryzmu (ang. AML/CFT) jego państw członkowskich.

Komitet MONEYVAL składa się 28 członków stałych i dwóch członków posiadających status obserwatora. Spośród tych członków wybierany jest na

16 W.C. Gilmore (1999), Brudne pieniądze…, s. 164–166.

dwuletnią kadencję przewodniczący, wiceprzewodniczący oraz trzy dodat-kowe osoby, tworząc razem pięcioosobowe Biuro, którego zadaniem jest przygotowywanie prac Komitetu. Współpracuje on między innymi z FATF, Międzynarodowym Funduszem Walutowym oraz Bankiem Światowym.

Komitet MONEYVAL bada jakość systemów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu swoich członków poprzez orga-nizacje tzw. rund ewaluacyjnych, zasadniczym elementem których są tzw.

„kontrole na miejscu” (ang. on-site visits). Jak dotąd odbyły się pełne trzy rundy ewaluacyjne, a pod koniec 2010 roku rozpoczęto czwartą.

Podczas oceny narodowych systemów w zakresie przeciwdziałania pra-niu pieniędzy i finansowania terroryzmu badana jest zgodność systemów narodowych z międzynarodowymi normami w tym zakresie między innymi Rekomendacji dotyczących „40 zaleceń FATF” oraz „9 zaleceń specjalnych”.

Proces oceny opiera się zaś na stosownej metodologii opracowanej przez FATF. Efektem pracy ewaluatorów podczas wizyt on-site jest raport na temat jakości systemu AML/CFT danego państwa członkowskiego, który to następ-nie omawiany jest on na posiedzeniu plenarnym MONEYVAL i następnastęp-nie publikowany na stronie. Publikacja raportu umożliwia podmiotom między-narodowego systemu finansowego zapoznanie się z poziomem bezpieczeń-stwa danego rynku finansowego pod kątem ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. Rok po publikacji zasadniczego raportu w ramach danej rundy ewaluacyjnej państwo poddawane ocenie zobowiązane jest do przygotowania tzw. raportów postępu, dotyczących wypełnienia wskazanych uprzednio zaleceń. Pierwszy raport postępu przygotowywany jest rok po publikacji raportu zasadniczego, drugi raport postępu – trzy lata po publika-cji raportu zasadniczego.

Polska poddana została ocenie w ramach trzeciej rundy ewaluacji w  2006  roku, raport zasadniczy opublikowano w 2007 roku. Pierwszy raport postępu przyjęto w lipcu 2008 roku, drugi – we wrześniu 2010 roku.

W 2012 roku przeprowadzono wizytę „na miejscu” w ramach czwartej rundy ewaluacji MONEYVAL .

2.3. Polskie regulacje dotyczące zwalczania prania pieniędzy

Upadek komunizmu, lokalizacja na szlaku tranzytowym łączącym Europę Zachodnią, z krajami byłego Związku Radzieckiego przyczyniły się do roz-woju zjawiska prania pieniędzy. Prowadzone statystyki wskazywały na

dwu-dziestoprocentowy wzrost przestępczości po 1989 roku, a polskie banki stały się depozytariuszem środków finansowych klientów wywodzących się z Rosji i Afryki Zachodniej.¹⁷

16 grudnia 1991 roku Polska podpisała ze Wspólnotami Europejskimi i Państwami Członkowskimi w Brukseli Układ Europejski. Na mocy tego układu, zgodnie z art. 68, została zobowiązana do dostosowania przepi-sów prawa krajowego do regulacji międzynarodowych. Ponadto w art. 85 ust. 1 ustanowiono potrzebę zaangażowania w podjecie wszelkich działań mających na celu zapobieganie wykorzystywaniu systemu finansowego do legalizacji dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem, a w szczególności przestępstw narkotykowych. W celu realizacji wymienionych zadań (art. 85 ust. 2) wskazano na potrzebę wykorzystania pomocy administracyjnej, technicznej oraz wszelkiej współpracy międzynaro-dowej do implementacji norm przyjętych przez Wspólnotę Europejską oraz państwa członkowskie i organizacje międzynarodowe, takie jak Grupa Spe-cjalna do spraw Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (ang. FATF).

Podpisanie Układu Europejskiego wiązało się w praktyce z późniejszym przyjęciem i wdrożeniem postanowień zawartych w Dyrektywach 91/308/

EWG, 2001/97/WE oraz 2005/60/WE.

Chronologicznie pierwsza inicjatywa skierowana przeciwko praniu pienię-dzy w Polsce miała na celu nałożenie 75% podatku dochodowego na osoby, które poniosły znaczne wydatki, a ich legalność pochodzenia nie została udo-wodniona. Następnie 23 grudnia 1988 roku wprowadzono w życie ustawę o działalności gospodarczej¹⁸, która to nałożyła na podmioty gospodarcze obowiązek rozliczania się za pośrednictwem banków w przypadku transakcji przekraczających wskazane limity. Rozwiązanie to następnie kontynuowano w Ustawie z dnia 19 listopada 1999 roku prawo o działalności gospodarczej.

Początki ustawodawstwa polskiego w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy pojawiły się w 1989 roku, kiedy to została uchwalona ustawa Prawo Bankowe. Na jej podstawie wydano Zarządzenie nr 16/92 przez Prezesa NBP z dnia 1 października 1992 roku w sprawie zasad postępowania ban-ków w razie ujawniania okoliczności wskazujących na lokowanie dochodów lub mienia pochodzącego z działalności niezgodnej z prawem lub mających związek z przestępstwem.¹⁹ W wyniku tego zarządzenia banki zostały

zobli-17 E.N. Baldwin, R.J. Munro (2001), Money Lundering Asset Forfeiture and International Financial Crime, New York, s. 5–10.

18 K. Buczkowski, M. Wojtaszek (2001), Pranie pieniędzy, Warszawa, s. 137–138.

19 K. Sawicki (2006), Rola banków i nadzoru bankowego w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy,

„Prokurator”, nr 2(26)/2006.

gowane do identyfikacji klientów wykonujących operacje wpłaty gotówkowej o limicie transakcyjnym 20.000 PLN oraz transakcji podejrzanych. Ponadto na banki został nałożony obowiązek opracowania, wdrożenia i realizowania wewnątrzbankowych przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pienię-dzy. W przypadku podejrzenia zaistnienia tego zjawiska zobligowane były do powiadomienia o swoich przypuszczeniach właściwej prokuratury. W zarzą-dzeniu po raz pierwszy użyto sformułowania „pranie pieniędzy” i wyszcze-gólniono transakcje bankowe mogące być jego podstawą. Celem zarządzenia było stworzenie warunków umożliwiających organom wymiaru sprawiedliwo-ści korzystanie z informacji oraz pomocy banków, co miało spełniać funkcje pomocnicze w stosunku do przepisów karnych.²⁰ Regulację tą można uznać za początkowy etap dostosowywania się polskich przepisów prawnych do wymogów stawianych przez Unię Europejską.²¹

Następnym dokumentem w zakresie przeciwdziałania legalizacji docho-dów pochodzących z działalności niezgodnej z prawem było Zarządze-nie nr  C/2/I/94 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 17 stycznia 1994 roku w sprawie przeciwdziałania wykorzystaniu działalności jednostek organizacyjnych Narodowego Banku Polskiego do wykonywania czynności mających na celu ukrycie pochodzenia środków pieniężnych z przestępstwa lub mających związek z przestępstwem. Wspomniane zarządzenie zosta-ło wydane na podstawie art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 roku o Narodowym Banku Polskim. Dokument dotyczył przede wszystkim:

• zasad rejestracji wpłat,

• identyfikacji klientów,

• możliwości i potrzeby analizowania rejestrów z uwzględnieniem typowa-nia transakcji podejrzanych,

• zasady przeprowadzenia kontroli prawidłowości działania jednostek orga-nizacyjnych .

W tym samym okresie trwały przygotowania w sprawie kształtowania się przepisów prawnych mających na celu określenie odpowiedzialności karnej za legalizację dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem. Pierwszy zapis dotyczący tego problemu pojawił się w ustawie z dnia 12 października 1994 roku o ochronie obrotu gospodarczego i zmia-nie i zmia-niektórych przepisów prawa karnego, gdzie zdecydowano o

wprowadze-20 B. Bieniek (2009), Pranie pieniędzy w prawie…

21 E. Pływaczewski (2000), Poland Counteracting Money Laundering in Central Europe,

„Journal od Money Laundering Control”, vol. 4, nr 1, s. 70–73; J. Wyrzykowska (1999), Polskie prawo w walce z procederem prania pieniędzy, „Prokuratura i Prawo”, nr 11–12, s. 94.

niu katalogu przestępstw. Do stycznia 1995 roku działania mające na celu legalizację dochodów pochodzących z działalności niezgodnej z prawem zwalczane były przy wykorzystaniu przepisów kodeksu karnego o paserstwie i poplecznictwie.

Następną ustawą dotyczącą prania pieniedzy był Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 roku. Kodeks w wersji obowiązującej do dnia 23 czerwca 2001 roku rozróżniał osobę sprawcy przestępstwa źródłowego i głównego.

Wykładnia prawa jednak prowadziła do wniosku, iż sprawca przestępstwa głównego nie mógł być jednocześnie sprawcą przestępstwa źródłowego, z którego pochodzą niezgodne z prawem dochody.²² W Kodeksie karnym z 1997 roku wprowadzono również przykładowe wyliczenie przestępstw źró-dłowych.

Ustawa o ochronie obrotu gospodarczego została uchylona w dniu 1 wrze-śnia 1998 roku przy pomocy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Przepisy wprowadzające – Kodeks karny. Zaniepokojenie może budzić jednak bilans skuteczności tej ustawy, bowiem badania prowadzone w okresie 1995–1997 przez prokuratury apelacyjne dowodzą, iż w tym czasie prowadzonych było 54 sprawy, z czego w:

• 20 sprawach odmówiono wszczęcia postępowania,

• 17 spraw umorzono,

• 3 zakończyły się aktami oskarżenia wniesionymi do sądu, z czego 2 z 3 zakończono w drodze wyroku,

• 14 spraw było w toku.²³

Niska skuteczność ustawy i wysokie koszty ponoszone w związku z jej wdrożeniem oraz stosowaniem dowodziły jej nieskuteczności.

W listopadzie 1995 roku Komisja Papierów Wartościowych zobowiąza-ła uchwałą podmioty prowadzące dziazobowiąza-łalność, jako biura maklerskie, do wprowadzenia przepisów mających na celu zwalczanie legalizacji dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem.

Kolejna ustawa, jaką było Prawo Bankowe z 1997 roku, a w szczególności art. 106 ust. 1, nałożyła na banki obowiązek realizacji zadań polegających na przeciwdziałaniu wykorzystywaniu swojej działalności do celów mających związek z praniem pieniędzy oraz wykorzystywania funkcji banku do ukry-wania wszelkich działań noszących cechy przestępstwa. Tryb postępoukry-wania banków w razie zaistnienia okoliczności objętych dyspozycją ust. 1 do dnia wejścia w życie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz

finansowa-22 B. Bieniek (2010), Pranie pieniędzy w prawie…

23 K. Buczkowski, M. Wojtaszek (2001), Pranie pieniędzy…, s. 206.

niu terroryzmu określał art. 106 ust. 5, na mocy którego Komisja Nadzoru Bankowego ustalała w drodze uchwały tryb postępowania banków w przy-padkach, o których mowa w art. 299 oraz art. 166 Kodeksu karnego oraz wysokość i kwoty oraz warunki rejestru transakcji podejrzanych.

Ustawodawca zakładał w pierwotnej wersji, że zarówno ustawa Prawo bankowe, jak i Kodeks karny wejdą w życie z dniem 1 stycznia 1998 roku, jednak druga z wymienionych regulacji weszła w życie dopiero 1 września 1998 roku. Spowodowało to funkcjonowanie w tym okresie w zakresie prze-ciwdziałania praniu pieniędzy art. 5 ustawy o obrocie gospodarczym. W myśl pierwotnej wersji tej ustawy zarówno prokuratura, jak i sądy mogły ubiegać się o udzielenie informacji objętej tajemnicą bankową, ale tylko w związku z toczącym się postępowaniem karnym lub karno-skarbowym. Ustawa Prawo bankowe natomiast wprowadzała obowiązek informowania prokuratora przez banki o podejrzeniu legalizacji dochodów pochodzących z pierwot-nej działalności niezgodpierwot-nej z prawem oraz finansowania terroryzmu. Banki zobligowane również zostały do prowadzenia rejestru wpłat gotówkowych powyżej określonego w ramach uchwały limitu przez Komisję Nadzoru Ban-kowego oraz danych o osobach będących wpłacającymi, jak i odbiorcą wpłat gotówkowych. Upoważniono prokuraturę do dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową w momencie otrzymania zawiadomienia o wykorzysta-niu banków do legalizacji dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem. Ponadto prokurator mógł zawiesić dokonywanie wpłat środków pieniężnych na okres maksymalnie trzech miesięcy z rachunku ban-kowego klienta podejrzanego o pranie pieniędzy. Jednocześnie zwolniono banki z wszelkiej odpowiedzialności (art. 108) wynikającej z powiadomienia prokuratury o podejrzeniu zajścia analizowanego zdarzenia.²⁴

Na podstawie ustawy została wydana Uchwała nr 4/98 z dnia 30 czerw-ca 1998 roku przez Komisję Nadzoru Bankowego. Na banki nałożono obo-wiązek weryfikacji tożsamości klientów dokonujących wpłat gotówkowych powyżej 10.000 EUR oraz osób podejrzanych o pranie pieniędzy bez wzglę-du na wartość wykonywanych operacji.²⁵ Banki zostały również zobligowane do tworzenia regulaminów wewnętrznych, przesyłania ich do Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego w celu weryfikacji. Za realizację tego zadania odpowiadał co najmniej jeden spośród członków zarządu banku.

24 J. Wyrzykowska (1999), Prawo polskie w walce…, s. 100–101.

25 E. Śleszyńska-Chorewicz (1999), Przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy w polskim systemie bankowym, w „Przeciwdziałanie korupcji i zorganizowanej przestępczości”, Biuletyn Ośrodka Informacji Rady Europy, Nr 3–4, s. 137.

Ponadto banki zobowiązane zostały do raportowania informacji o popełnie-niu przestępstwa do organów powołanych do zwalczania tego zjawiska.

W dniu 15 listopada 2000 roku ratyfikowano przez Polskę Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko przestępczości zorganizowanej, w której to 2 artykule wprowadzono definicję przestępczości zorganizowanej.

Kolejnym krokiem stało się uchwalenie przez Sejm Ustawy o przeciw-działaniu wprowadzeniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł w dniu 16 listopada 2000 roku. Była to pierwsza ustawa podejmująca tylko i wyłącznie analizowa-ną problematykę. Na instytucję odpowiedzialanalizowa-ną za pełnienie funkcji kontro-lnych powołano Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Organ ten podlegał Ministerstwu Finansów. Stworzono katalog instytucji obowiązanych do raportowania informacji, wśród których znalazły się banki. Próg rapor-towania transakcji podwyższono z wcześniejszych 10.000 EUR na 15.000 EUR. Wśród nowych rozwiązań pojawiło się zobowiązanie do monitorowa-nia i raportowamonitorowa-nia transakcji powiązanych. Procesowi rejestracji podlegał obowiązek informowania o możliwości pochodzenia środków będących pod-stawą transakcji, które mogą mieć źródło w nielegalnych lub nieujawnionych działaniach. Wśród obowiązków nałożonych na organ nadzorczy znalazło się zabezpieczanie dokumentacji i przekazywanie do organów ścigania, w przy-padku zaistnienia uzasadnionego przypuszczenia prania pieniędzy.

Wielokrotnie nowelizowana ustawa najgłębsze zmiany przeszła pod wpływem Ustawy z dnia 25 czerwca 2009 roku o zmianie ustawy o prze-ciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdzia-łaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych ustaw. Noweliza-cja, jako główny cel miała:

• dostosowanie się do przepisów europejskich oraz międzynarodowych, a  w  szczególności Grupy Specjalnej do spraw Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu,

• efektywne przeciwdziałanie wprowadzeniu do obrotu finansowego war-tości majątkowych pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem,

• dostosowanie terminologii do tej używanej przez państwa Unii Europej-skiej oraz przepisy międzynarodowe.

Zmiany w zakresie ustawodawstwa dotyczyły przede wszystkim jej tytu-łu oraz samego przedmiotu określonego przez art. 1. Ponadto rozszerzono katalog instytucji obowiązanych (art. 2) poprzez objęcie obowiązkiem dosto-sowania przepisów w tym zakresie przez wszystkie instytucje finansowe i

kre-dytowe, w tym również trudniące się działalnością opierająca się na realizacji przekazów pieniężnych i podmiotów uprawionych do usługowego prowa-dzenia ksiąg. Przepisy skierowano do takich podmiotów jak stowarzysze-nia, których zadaniem jest realizacja celów statutowych. W przypadku tych podmiotów podkreślono, iż dokonują one rejestracji i przekazywania infor-macji o transakcjach podejrzanych o legalizację dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem, o ile przyjmują one płatność w gotówce o równowartości przynajmniej 15.000 EUR. Podobna sytuacja dotyczy również przedsiębiorstw, a mianowicie włączeni są oni do katalogu instytucji obowiązanych, jeżeli przyjmują one płatność w formie gotówkowej w kwocie powyżej 15.000 EUR. Ustawa nie została jednak w pełni zaimple-mentowana zgodnie z art. 2 Dyrektywy 2005/60/WE, bowiem nie objęto tymi przepisami osób fizycznych oraz prawnych jedynie handlujących towarami o wartości przekraczającej 15.000 EUR. Zapis ten miał na celu realizację szeroko ujętej prewencji w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy ze

kre-dytowe, w tym również trudniące się działalnością opierająca się na realizacji przekazów pieniężnych i podmiotów uprawionych do usługowego prowa-dzenia ksiąg. Przepisy skierowano do takich podmiotów jak stowarzysze-nia, których zadaniem jest realizacja celów statutowych. W przypadku tych podmiotów podkreślono, iż dokonują one rejestracji i przekazywania infor-macji o transakcjach podejrzanych o legalizację dochodów pochodzących z pierwotnej działalności niezgodnej z prawem, o ile przyjmują one płatność w gotówce o równowartości przynajmniej 15.000 EUR. Podobna sytuacja dotyczy również przedsiębiorstw, a mianowicie włączeni są oni do katalogu instytucji obowiązanych, jeżeli przyjmują one płatność w formie gotówkowej w kwocie powyżej 15.000 EUR. Ustawa nie została jednak w pełni zaimple-mentowana zgodnie z art. 2 Dyrektywy 2005/60/WE, bowiem nie objęto tymi przepisami osób fizycznych oraz prawnych jedynie handlujących towarami o wartości przekraczającej 15.000 EUR. Zapis ten miał na celu realizację szeroko ujętej prewencji w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy ze