Na podstawie pisanych przez uczniów listów określano średnią liczbę błędów popełnianych przez uczniów w zakresie: fleksji, składni, jak również ortografii i interpunkcji.
Analizie poddano również zasób leksykalny badanych. Uzyskane dane miały na celu określenie poziomu wybranych kompetencji językowych uczniów oraz porównanie
uzyskanych wyników w poszczególnych środowiskach. Analiza i interpretacja wyników miała pozwolić na udzielenie odpowiedzi na kolejne pytanie szczegółowe: Jaki jest poziom kompetencji językowych badanych uczniów (w środowisku: miast, osiedli, wsi): w zakresie składni, słownictwa, poprawności ortograficznej oraz interpunkcyjnej.
Poniżej prezentowane są uzyskane wyniki badań w poszczególnych środowiskach:
miejskim, wiejskim oraz osiedlowym.
ŚRODOWISKO MIEJSKIE
W tabeli 64. zestawiono średnie wyniki, które uzyskali uczniowie za wybrane kompetencje językowe137.
Tabela 64. Wybrane kompetencje językowe uczniów klas 3. w środowisku miejskim Fleksja Składnia Słownictwo Ortografia Interpunkcja
ŚrD 2,57 2,22 2,67 2,10 1,68
ŚrCh 1,96 1,70 2,28 1,23 0,84
Śr 2,20 1,92 2,45 1,59 1,20
Wmax 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
W środowisku miejskim dziewczęta uzyskały wyższą liczbę punktów za każdy z badanych komponentów, w tym największe różnice były widoczne w zakresie ortografii i interpunkcji, jak również fleksji i składni. Badanych cechowała wysoka kompetencja słownikowa, umiarkowana fleksyjna oraz składniowa, natomiast zdecydowanie najniższa ortograficzno-interpunkcyjna.
Widoczne są różnice w wynikach uzyskanych przez uczniów w poszczególnych szkołach, wyższe w SP nr 15.
Na wszystkich analizowanych płaszczyznach kompetencji językowych największą liczbę punktów uzyskały dziewczęta ze SP nr 15, natomiast najmniejszą chłopcy ze SP nr 1.
Średni wynik chłopców w obu szkołach był niższy od średniego wyniku uzyskanego przez dziewczęta.
Uczennice ze SP nr 15 uzyskiwały średni wynik wyższy niżeli ich rówieśniczki ze SP nr 1 (niewielkie dysproporcje widoczne są w przypadku fleksji oraz słowotwórstwa)138.
137Wyniki szczegółowe znajdują się w załączniku 30.
138 Por. załącznik 31. Wybrane kompetencje językowe uczniów klas 3. w środowisku miejskim z uwzględnieniem badanych szkół
W badanym środowisku dziewczęta uzyskały wyniki wyższe w każdej badanej kategorii: w zakresie realizacji tematu, stylu, składni, fleksji, słowotwórstwa oraz słownictwa.
Uczniowie w środowisku miejskim otrzymali najmniejszą liczbę punktów za ortografię, interpunkcję, jak również dodatkowe walory prac. Średnio popełniali większą liczbę błędów interpunkcyjnych niż ortograficznych.
W obu badanych szkołach widoczne są różnice w liczbie uzyskanych punktów w zakresie płci, w każdej badanej kategorii chłopcy uzyskali mniejszą liczbę punktów.
Największe różnice można zaobserwować w zakresie ortografii oraz interpunkcji.
Podsumowując wyniki uzyskane przez uczniów klas 3. w środowisku miejskim w wybranych kompetencjach językowych, należy stwierdzić, że:
widoczne są różnice w wynikach uzyskanych przez uczniów w poszczególnych szkołach, wyższe w SP nr 15;
najwyższe wyniki badani uzyskali za słownictwo. Ich kompetencja była najniższa w przypadku ortografii i interpunkcji;
na wszystkich analizowanych płaszczyznach kompetencji językowych największą liczbę punktów uzyskały dziewczęta ze SP nr 15, natomiast najmniejszą chłopcy ze SP nr 1.
ŚRODOWISKO WIEJSKIE
W tabeli 65. przedstawiono poziom wybranych kompetencji językowych uczniów klas 3. w środowisku wiejskim139.
Tabela 65. Wybrane kompetencje językowe uczniów klas 3. w środowisku wiejskim
Fleksja Składnia Słownictwo Ortografia Interpunkcja
ŚrD 2,41 2,3 2,1 1,89 1,84
ŚrCh 2,07 1,82 1,91 1,25 1,08
Śr 2,17 2,06 2,09 1,55 1,33
Wmax 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
139Wyniki szczegółowe znajdują się w załączniku 30.
We wszystkich analizowanych kategoriach wyniki dziewcząt są wyższe od wyników chłopców, w przypadku fleksji oraz słownictwa różnice te są minimalne. Duże dysproporcje w zakresie płci zanotowano w przypadku poprawność ortograficznej (dziewczęta mają wynik wyższy od chłopców o 0,6 punktu), poprawności interpunkcyjnej oraz składni (0,4 punktu).
W badanym środowisku największą liczbę punktów uzyskali uczniowie za słownictwo, najmniejszą zaś za dodatkowe walory prac oraz poprawność ortograficzno-interpunkcyjną wypowiedzi.
Uczniowie w środowisku wiejskim osiągnęli wysokie wyniki za składnię: najwyższy wynik osiągnęły dziewczęta z Gorzyc (2,56), najniższy chłopcy z Rudawy (1,71).
Badani popełniali stosunkowo niewiele błędów fleksyjnych, najwyższy wynik osiągnęły dziewczęta z Gorzyc, najniższy chłopcy z tej miejscowości (1,89).
Bogatym słownictwem charakteryzowały się prace uczniów z Bełku oraz Gorzyc (wyniki średnie kolejno 2,18 i 2,15 punktu), ubogim badanych z Rudawy (1,93).
Poprawność ortograficzno-interpunkcyjna prac była słaba, szczególnie w przypadku prac badanych chłopców140.
Podsumowując wyniki uzyskane przez uczniów klas 3. w środowisku wiejskim za wybrane kompetencje językowe, należy stwierdzić, że:
widoczne są różnice w wynikach uzyskanych przez uczniów w poszczególnych szkołach, najwyższe osiągnęli uczniowie z Gorzyc;
uczniowie osiągnęli najwyższe wyniki w zakresie poprawności fleksyjnej wypowiedzi, najniższy za sprawność ortograficzną, jak również interpunkcyjną;
we wszystkich analizowanych kategoriach wyniki dziewcząt są wyższe od wyników chłopców. W niektórych przypadkach dysproporcje są duże (poprawność ortograficzna, poprawność interpunkcyjna oraz składnia. W pozostałych przypadkach różnice w liczbie uzyskanych punktów są minimalne).
ŚRODOWISKO OSIEDLOWE
W tabeli 66. zilustowano wybrane kompetencje językowe uczniów klas 3. w środowisku osiedlowym141
140Por. załącznik 32. Wybrane kompetencje językowe uczniów klas 3. w środowisku wiejskim z uwzględnieniem badanych szkół.
.
Tabela 66. Wybrane kompetencje językowe uczniów klas 3. w środowisku osiedlowym
Fleksja Składnia Słownictwo Ortografia Interpunkcja
ŚrD 2,17 2,28 2,31 1,70 1,65
ŚrCh 2,05 2,08 2,03 1,58 1,41
Śr 2,11 2,18 2,17 1,64 1,53
Wmax 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
Badani w środowisku osiedlowym uzyskali najwyższe wyniki w zakresie składni, słownictwa oraz fleksji. Widoczne są różnice w zakresie liczby punktów uzyskanych przez badanych poszczególnej płci (chłopcy uzyskali niższe wyniki). Różnice te są jednak zdecydowanie mniejsze niżeli w przypadku badanych z pozostałych środowisk (różnice pomiędzy wynikami chłopców oraz dziewcząt były znaczne). Badani z osiedli (podobnie jak w środowisku miejskim oraz wiejskim) najniższe wyniki uzyskali za poprawność ortograficzną oraz interpunkcyjną wypowiedzi, jednak sprawność ortograficzna oraz interpunkcyjna była na zbliżonym poziomie (w pozostałych środowiskach poprawność interpunkcyjna była zdecydowanie słabsza niżeli ortograficzna).
Uczniowie w środowisku osiedlowym w badanych miejscowościach uzyskali zbliżone wyniki (istotne różnice w liczbie uzyskanych punktów zanotowałam w przypadku: fleksji oraz słownictwa)142
W odróżnieniu od pozostałych badanych środowisk wyniki średnie uzyskane w przypadku obu płci są zbliżone (dysproporcje widoczne są w zakresie: składni, fleksji, słownictwa oraz poprawności ortograficzno-interpunkcyjnej. Dziewczęta uzyskały wyniki wyższe od chłopców).
.
W zakresie fleksji najwięcej błędów popełnili chłopcy z Łabęd (wynik średni 1,88 punktu), natomiast najmniej chłopcy z Rokitnicy (2,21 punktu).
Poprawność ortograficzno-interpunkcyjna prac była niska. W Rokitnicy wynik średni w zakresie ortografii wyniósł 1,54, natomiast interpunkcji – 1,64 punktu143
W środowisku osiedlowym uczniowie uzyskali największą liczbę punktów za poprawność składniową tworzonych wypowiedzi, najniższą zaś za poprawność ortograficzno-interpunkcyjną. Wyniki chłopców były niższe od średnich wyników uzyskanych przez dziewczęta.
. Uczniowie z Łabęd otrzymali kolejno 1,74 oraz 1,41 punktu w analizowanych kategoriach.
141Wyniki szczegółowe znajdują się w załączniku 30.
142Por. załącznik 33. Wybrane kompetencje językowe uczniów klas 3. w środowisku osiedlowym z uwzględnieniem badanych szkół.
143W każdej badanej kategorii uczeń mógł otrzymać maksymalnie 3 punkty.
PODSUMOWANIE
W tabeli 67. ukazano zestawienia zbiorcze wyników średnich uzyskanych przez uczniów w klasach 3.
Tabela 67. Kompetencje językowe uczniów w klasie 3. (zestawienie zbiorcze)
Fleksja Składnia Słownictwo Ortografia Interpunkcja
MIEJSKIE ŚrD 2,57 2,22 2,67 2,1 1,68
WIEJSKIE ŚrD 2,41 2,30 2,10 1,89 1,84
OSIEDLOWE ŚrD 2,17 2,28 2,31 1,70 1,65
MIEJSKIE ŚrCh 1,96 1,7 2,28 1,23 0,84
WIEJSKIE ŚrCh 2,07 1,82 1,91 1,25 1,08
OSIEDLOWE ŚrCh 2,05 2,08 2,03 1,58 1,41
MIEJSKIE Śr 2,2 1,92 2,45 1,59 1,2
WIEJSKIE Śr 2,17 2,06 2,09 1,55 1,33
OSIEDLOWE Śr 2,11 2,18 2,17 1,64 1,53
Wyniki uzyskane przez uczniów za wybrane cechy językowe były zróżnicowane.
Średni wynik dziewcząt za wybrane kompetencje językowe był najniższy w przypadku szkół osiedlowych (średnia 2,09 punktu), nieco wyższy w przypadku dziewczynek ze szkół wiejskich (2,19 punktu), najwyższy w przypadku uczennic ze szkół miejskich.
Dziewczynki we wszystkich badanych środowiskach uzyskały zbliżone wyniki za składnię.
Wśród chłopców najwyższy średni wynik za kompetencje językowe uzyskali badani ze środowiska osiedlowego (2,41 punktu), natomiast najniższe chłopcy zamieszkujący wsie (1,13 punktu).
Najwyższy średnik wynik za wybrane kompetencje językowe uzyskali uczniowie ze środowiska osiedlowego. Badani z miast i wsi uzyskali natomiast bardzo zbliżone wyniki.
Różnice w liczbie punktów uzyskanych w poszczególnych środowiskach są niewielkie.
Badani posiadają dobrze rozwiniętą kompetencję językową na poziomie fleksji oraz składni. Ich zasób słownikowy jest również na adekwatnym do wieku poziomie.
Uczniowie w klasach trzecich opanowali podstawy ortograficzno-interpunkcyjne wypowiedzi, popełniają jednak dość liczne błędy w tym zakresie (w tym – szczególnie interpunkcyjne).