System bezpośredniego ostrzegania i alarmowania ludnościi alarmowania ludności

Prawidłowo zorganizowany system wykrywania zagrożeń, ostrzegania i alarmo-wania powinien zapewnić dostarczenie ludności informacji o:

• rodzaju zagrożenia,

16 System nałożył na państwa członkowskie obowiązek dzielenia się informacjami o

prze-widywanych i występujących zagrożeniach. CECIS funkcjonować będzie zgodnie z opi-sanymi niżej systemami wymiany informacji o zagrożeniach: radiologicznych (European Community Urgent Radiological Informa on Exchange, ECURIE), epidemiologicznych (Early Warning and Response System, EWRS), biologicznych i chemicznych (Rapid Alert System for Biological and Chemical A acks and Threats, RAS-BICHAT) i medycznych (Medical Intelligence System, MedISys). Obecnie na forum PROCIV trwa dyskusja nad procedurą uaktualniania programu CBRN w kontekście zagrożeń terrorystycz-nych (m.in. wywołana propozycją strony duńskiej, tzw. Danish non-paper, dotyczącą propozycji wzmocnienia i koordynacji instrumentów ochrony ludności w kontekście zwalczania terroryzmu). Równocześnie strona niemiecka, w dokumencie Non-paper

on Civil Protec on. Germany. Development of Scenarios for the response to Terrorist a acks (14.06.2004) odnotowała potrzebę uzupełnienia procesu planowania ćwiczeń

z zakresu ochrony ludności o zjawisko terroryzmu, a także opracowywania katalogu środków zapobiegania zagrożeniom, z włączeniem aktów terroru.

17 Funkcję krajowego punktu kontaktowego ds. powiadamiania powierzono

Zespoło-wi Przeciwdziałania Nadzwyczajnym Zagrożeniom ŚrodoZespoło-wiska Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w Gdańsku. Natomiast funkcję krajowego punktu kontaktowego ds. udzielenia wzajemnej pomocy powierzono Krajowemu Centrum Koordynacji Ra-townictwa i Ochrony Ludności przy Komendzie Głównej Straży Pożarnej w Warszawie.

18 W dotychczasowych rozważaniach niniejszego opracowania przyjęto, że zarządzanie

w sytuacjach kryzysowych jest pojęciem najszerszym i obejmuje inne rodzaje zarzą-dzania znajdujące się w jego obszarze.

19 I.I. Mitroff , G. Anagnos, Managing Crises Before They Happen. What every execu ve

manager needs toknown about crisis management, New

York–Atlanta–Boston–Chi-cago–Kansas City–San Francisco–Washington–Brussels–Mexico City–Tokyo–Toronto 2001, s. 6; M. Regester, J. Larkin, Zarządzanie kryzysem, Warszawa 2005, s. 192.

8. Systemy wykrywania i alarmowania 153

• zasięgu tego zagrożenia (miejsce, obszar, granice rejonu zagrożonego), • wskazówek co do sposobu zachowania się społeczeństwa na nadchodzące

za-grożenie.

Czynności związane z wykrywaniem zagrożeń, przekazywaniem informacji o ich zaistnieniu, ostrzeganiem i alarmowaniem jak już wiemy wykonują specjali-styczne organizacyjne struktury ministerstw i formacje i inne jednostki organiza-cyjne obrony cywilnej oraz zakłady pracy mogące stanowić źródło zagrożenia dla ludności.

W celu usprawnienia systemu ostrzegania i alarmowania o zagrożenia dla obszaru kraju ustalono jednolitą treść komunikatów ostrzegawczych i sygnałów alarmowych/tabela nr 8 /, które powinni znać wszyscy obywatele20.

Ustalone na poziomie kraju komunikaty ostrzegania i alarmowania mogą być przekazywane w systemie ogólnokrajowym za pomocą:

• syren alarmowych,

• rozgłośni radiowych i telewizyjnych oraz radiofonii przewodowej (elektronicz-ne media ogólnodostęp(elektronicz-ne),

• central telefonicznych, • akcji plakatowania i ulotek.

W systemie powiadamiania lokalnego dodatkowo: • telefonii przewodowej i GSM,

• fi rmowych systemów radiowych i radiowęzłów, • urządzeń głośnomówiących na pojazdach, • akcji plakatowania i ulotek.

Alarmy o klęskach żywiołowych i zagrożeniach środowiska ogłasza się w celu uprzedzenia o nadchodzącym zagrożeniu i ustaleniu sposobu zachowania się lud-ności.

Alarmy powietrzne ogłasza się w celu powszechnego ostrzeżenia o grożącym niebezpieczeństwie z powietrza.

Alarmy o skażeniach ogłasza się w celu powszechnego ostrzeżenia o wykry-tych skażenia występujących w określonym miejscu.

Uprzedzenia/ostrzeżenie o zagrożeniu skażeniami i zakażeniami ogłasza się

w celu ostrzeżenia ludności o mogących wystąpić skażeniach i zakażeniach biolo-gicznych w określonym czasie, miejscach czy rejonach.

Ogłaszając komunikaty o zagrożeniach i alarmach powinno się w każdym przy-padku określić sposób postępowania ludności21.

20 Ostrzeganie i alarmowanie ludności, „Przegląd Obrony Cywilnej” 1995, nr 1 (372), s. 3.

21 K. Przeworski, Sygnały powszechnego alarmowania przy zagrożeniach, „Gazeta

8. Systemy wykrywania i alarmowania

154

Tab. 9. Sygnały powszechnego alarmowania i ostrzegania RODZAJ

ALARMU

SPOSOBY OGŁASZANIA ALARMU ZASADY

POSTĘPOWANIA PO USŁYSZENIU ALARMU PRZY

POMOCY SYREN

PRZY POMOCY ROZGŁOŚNI RADIOWYCH, TELEWIZJI, RADIOFONII PRZEWODOWEJ PRZY POMOCY DZWONÓW, GONGÓW ALARM O ZAGROŻE-NIACH CZASU POKOJU /ogłaszany w czasie pokoju – P/ Dźwięk ciągły trwający 3 min / nie po- przedzo-ny ogło-szeniem innego alarmu

Podaje się komunikat o za-grożeniu i sposobie postępo-wania przez mieszkańców. Komunikaty w m. Kraków przekazywane będą np. przez: 1) Radio Kraków częst. 68,75

lub 101,6 MHZ. 2) TV Kraków, TVP-1. 3) inne środki przekazu –

te-lewizje kablowe, pojazdy z urządzeniami nagłaśniają-cymi. Szybkie uderzenia trwające 3 min. Po usłyszeniu sygnału: 1) włączyć odbiorniki

radio-we lub TV na rozgłośnie Krakowa,

2) zastosować się do poda-nych komunikatów, 3) powiadomić rodzinę

i sąsiadów.

Zawsze należy zastosować się do treści poleceń z ko-munikatów. ALARM POWIETRZ-NY /ogłaszany w czasie woj-ny – W/ Dźwięk modu-lowany trwający 3 min.

Powtarzana 3-krotnie zapo-wiedz słowna:

UWAGA! UWAGA! OGŁASZAM ALARM PO-WIETRZNY DLA ……….. Komunikaty w m. Kraków przekazywane będą np. przez: 1) Radio Kraków częst. 68,75 lub 101,6 MHZ. 2) TV Kraków, TVP-1. 3) inne środki przekazu – tele-wizje kablowe, pojazdy z urzą-dzeniami nagłaśniającymi. Szybkie uderzenia trwające 3 min. 1. W domu: • powiadomić rodzinę i sąsiadów,

• zamknąć dopływ gazu i prądu,

• zabrać dokumenty oso-biste, odzież, żywność, środki ochrony dróg oddechowych, • udać się do najbliższego

schronu lub ukrycia zabezpieczającego. 2. W zakładzie pracy: • przerwać pracę, wyłączyć

wszystkie urządzenia, • zabrać indywidualne

środki ochrony, • udać się do

przydzielo-nego schronu lub ukrycia zabezpieczającego. ALARM O SKAŻE-NIACH /ogłaszany w czasie pokoju – P, ogłaszany w czasie woj-ny – W/ Dźwięk trwający 10 sek. Powtarza-ny przez 3 min – z prze-rwami co 15–25 sek.

Powtarzana 3-krotnie zapo-wiedz słowna:

UWAGA! UWAGA! OGŁASZAM ALARM O SKA-ŻENIACH

……… (podać rodzaj skażenia) DLA

………

(podać nazwę miasta, terenu)

Szybkie ude-rzenia trwa-jące 10 sek. z przerwami ok. 20 sek w ciągu 3 min.

Postępować zgodnie z za-sadami ustalonymi przez zakłady posiadające TSP. a/ w strefi e skażonej: • nałożyć maskę

przeciwga-zową lub zastępcze środki ochrony przed skażenia-mi,

• nie spożywać produktów żywnościowych,

8. Systemy wykrywania i alarmowania 155

RODZAJ ALARMU

SPOSOBY OGŁASZANIA ALARMU ZASADY

POSTĘPOWANIA PO USŁYSZENIU ALARMU PRZY

POMOCY SYREN

PRZY POMOCY ROZGŁOŚNI RADIOWYCH, TELEWIZJI, RADIOFONII PRZEWODOWEJ PRZY POMOCY DZWONÓW, GONGÓW Komunikaty w m. Kraków przekazywane będą np. przez: 1) Radio Kraków częst. 68,75 lub 101,6 MHZ. 2) TV Kraków, TVP-1. 3) inne środki przekazu –

te-lewizje kablowe, pojazdy z urządzeniami nagłaśniają-cymi.

• wyjść ze strefy skażeń prostopadle do kierunku wiatru,

• po opuszczeniu strefy skażeń przeprowadzić częściowe zabiegi sanitar-ne – w razie konieczności udać się do Punktu Zabie-gów Sanitarnych /PZSan/. UPRZEDZE-NIE O ZA-GROŻENIU SKAŻENIEM /ogłaszane w czasie pokoju – P, ogłaszane w czasie woj-ny – W/

Powtarzana 3-krotnie zapo-wiedz słowna:

UWAGA ! UWAGA ! OSOBY ZNAJDUJĄCE SIĘ NA TERENIE

……….. /podać nazwę terenu/ OKOŁO GODZINY ……….. MOŻE NASTĄPIĆ SKAŻENIE ………

(podać nazwę skażenia) Z KIERUNKU ……… (podać kierunek) Komunikaty w m. Kraków przekazywane będą np. przez: 1) Radio Kraków częst. 68,75 lub 101,6 MHZ. 2) TV Kraków, TVP-1. 3) inne środki przekazu –

te-lewizje kablowe, pojazdy z urządzeniami nagłaśniają-cymi.

Należy wykonać: • stosować się ściśle do

zaleceń podanych w ko-munikatach,

• nosić przy sobie środki ochrony osobistej, • sprawdzić zabezpieczenie posiadanych zapasów żywności, • sprawdzić szczelność przygotowanych po-mieszczeń do ukrycia, • jeżeli nie ma innych

zaleceń udać się wraz z rodziną do pomieszczeń ochronnych. ODWOŁANIE ALARMU (ogłaszane w czasie pokoju – P, ogłaszane w czasie woj-ny – W) Dźwięk ciągły trwający 3 min.

Powtarzana 3-krotnie zapo-wiedz słowna:

UWAGA ! UWAGA ! ODWOŁUJE ALARM ……….. (podać rodzaj alarmu lub uprzedzenia)

DLA ………

(podać nazwę miasta, terenu)

Powolne uderzenia w czasie 3 min.

Na poleceni służby OC: • opuścić schron lub inne

ukrycie zabezpieczające, • w przypadku skażeń

z użyciem broni maso-wego rażenia poddać się kontroli i zabiegom sanitarnym w wyznaczo-nych Punktach Zabiegów Sanitarnych (PZSan)

8. Systemy wykrywania i alarmowania

156

Tab. 10. Sygnały alarmowania wewnętrznego

RODZAJE SYGNAŁÓW ŚRODKI I SPOSOBY OGŁASZANIA ZASADY POSTĘPOWANIA

Mogą dotyczyć alar-mów ewakuacyjnych, pożarowych i innych wg specyfi k zagrożenia. (Ustala się je tylko dla terenu zakładu pracy)

Sygnały alarmowe można ogłaszać za pomocą:

• wewnętrznych sieci TV i radio-węzłów,

• syren alarmowych, dzwonków, gongów, sygnalizacji świetlnej, • głosu.

Wg wewnątrz zakładowych ustaleń. Należy unikać stosowania wewnętrz-nych sygnałów zbieżwewnętrz-nych z sygnałami powszechnego alarmowania i ostrze-gania.

Dobra znajomość sygnałów ostrzegania i alarmowania oraz zasad stosowania się do treści tych sygnałów przez szeroki ogół społeczeństwa czyni zarządzanie kryzysowe bardziej efektywne min w takim zakresie, jak:

• obniża straty osobowe (liczbę poszkodowanych) wśród uczestników zdarzeń oraz straty materialne (możliwość zabezpieczenia urządzeń, infrastruktury) podczas sytuacji kryzysowych zarówno czasu pokoju i wojny,

• ogranicza zakres i możliwości powstania niepokojów społecznych i paniki w miejscu zagrożenia/katastrofy,

• pozwala zachować swobodny dostęp służb ratowniczych do miejsc zagroże-nia/katastrofy – np. zapewniona jest przejezdność dróg / brak gapiów. Sposób zachowania się w sytuacjach zagrożenia winien być adekwatny do ro-dzaju zagrożenia i sytuacji, w jakiej się osobiście znajdujemy lub w sytuacji, kiedy występujemy jako decydent/kierownik i z racji zajmowanego stanowiska zobo-wiązani jesteśmy do podejmowania decyzji związanych z organizowaniem i pro-wadzeniem akcji ratowniczych.

8.4. Techniczne możliwości łączności i ostrzegania