Księga pamiątkowa Zjazdu w 2010 roku Absolwentów Pierwszego Rocznika Politechniki Wrocławskiej z okazji 65-lecia Politechniki Wrocławskiej i 100-lecia uczelni technicznych we Wrocławiu

(1)

Politechnika Wroc³awska

KSIÊGA PAMI¥TKOWA

ZJAZDU W 2010 ROKU

ABSOLWENTÓW PIERWSZEGO ROCZNIKA

POLITECHNIKI WROC£AWSKIEJ

Z OKAZJI 65-LECIA

POLITECHNIKI WROC£AWSKIEJ I 100-LECIA

UCZELNI TECHNICZNYCH WE WROC£AWIU

Opracowa³ Kazimierz Banyœ

Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroc³awskiej Wroc³aw 2010

(2)

OFICYNA WYDAWNICZA POLITECHNIKI WROC£AWSKIEJ Wybrze¿e Wyspiañskiego 27, 50-370 Wroc³aw

www. oficyna@pwr.wroc.pl; e-mail: oficwyd@pwr.wroc.pl ISBN 978-83-7493-575-3

Drukarnia Oficyny Wydawniczej Politechniki Wroc³awskiej. Zam. nr 1242/2010. Zespó³ redakcyjny czêœci II

Kazimierz BANYŒ Tadeusz BIESIEKIERSKI Otton D¥BROWSKI Jerzy FEKECZ Andrzej IDZIKOWSKI Edward MIELCARZEWICZ Opracowanie redakcyjne Wojciech KRAL (czêœæ II)

El¿bieta ¯URAWSKA-£UCZYÑSKA (czêœæ I) Korekta Alina KACZAK El¿bieta ¯URAWSKA-£UCZYÑSKA Fotografie Krzysztof MAZUR

Ok³adka wed³ug projektu Wojciecha KANIOWSKIEGO

Czêœæ II. Biogramy absolwentów wydano na podstawie Ksiêgi Pami¹tkowej Zjazdu Pierwszych S³uchaczy Politechniki Wroc³awskiej z okazji 60-lecia Uczelni 1945–2005, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wroc³awskiej, Wroc³aw 2005

Wszelkie prawa zastrze¿one. ¯adna czêœæ niniejszej ksi¹¿ki, zarówno w ca³oœci, jak i we fragmentach, nie mo¿e byæ reprodukowana w sposób elektroniczny, fotograficzny i inny bez zgody wydawcy i w³aœcicieli praw autorskich.

(3)

Czêœæ I

Zjazd Absolwentów Pierwszego Rocznika

Politechniki Wroc³awskiej w 2010 r.

(4)

4 Czêœæ I. Zjazd Absolwentów Pierwszego Rocznika Politechniki Wroc³awskiej

Wspólna fotografia uczestników wyk³adu poprowadzonego w dniu 15 listopada 1945 roku przez prof. Kazimierza Idaszewskiego. W wydarzeniu tym udzia³ brali: (od lewej) Kazimierz Or³owski, Kazimierz Mœciwujewski, Wilhelm Wêglarski, Tadeusz Tomankiewicz, Boles³aw Chojnacki, Pawe³ Baron, Jerzy Krzyczkowski, in¿. W³adys³aw Ko³ek, Witold Medyñski, prof. Kazimierz Idaszewski, Antoni Weber, in¿. Andrzej Jellonek, Zbigniew Orzeszkowski, Zdzis³aw £osiak, Antoni Kozie³, Stanis³aw Fortuna, Zbigniew Jaszczewski, Zbigniew Godziñski, Stefan Sieniawski, N.N.

(5)

5

Przedmowa Przewodnicz¹cego

Stowarzyszenia Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej

Szanowni Pañstwo,

Szanowni Nasi Absolwenci rocznika 1950,

mieliœmy przyjemnoœæ w dniu 12 czerwca 2010 roku uczestniczyæ wraz z Pañ-stwem w wa¿nym dla Was i jak¿e wa¿nym dla ca³ej naszej politechnicznej spo³ecz-noœci spotkaniu. Dobr¹ tradycj¹ pielêgnowan¹ przez wszystkie wydzia³y Poli-techniki s¹ okresowe, organizowane zazwyczaj co 5 lat, spotkania kole¿eñskie poszczególnych roczników. Takiego jednak spotkania jak Wasze, w 60 rocznicê ukoñczenia studiów, jeszcze nigdy nie by³o. Jako Stowarzyszenie Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej byliœmy dumni, ¿e w naszym dzia³aniu mo¿emy uczest-niczyæ i wspó³organizowaæ takie wzruszaj¹ce wydarzenia. Stowarzyszenie takie jak nasze (SAPWr) si³¹ rzeczy w swej dzia³alnoœci opiera siê na historii swojej, swojej uczelni i swoich cz³onków. Bez znajomoœci swej tradycji, bez tych funda-mentów, nie mo¿na zbudowaæ trwa³ej budowli. Politechnika Wroc³awska, z której jesteœmy tak dumni, niesie ze sob¹ chlubny baga¿ historii (czyli równie¿ historie Waszego ¿ycia), a co wa¿niejsze niesie ze sob¹ przysz³oœæ. Dla nauki, dla Polski, jak równie¿ dla swoich obecnych absolwentów, z których – tak jak teraz jest dum-na z Was – bêdzie dumdum-na w przysz³oœci. W imieniu Stowarzyszenia Absolwentów ¿yczymy Wam zdrowia i pomyœlnoœci i do nastêpnego za 5 lat spotkania.

Jerzy £askawiec Przewodnicz¹cy Stowarzyszenia Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej

(6)

Zjazdy Pierwszych Absolwentów

Politechniki Wroc³awskiej

W 1945 roku studia na Politechnice Wroc³awskiej rozpoczê³o 595 osób. Do 1950 roku dyplomy otrzyma³y 492 osoby.

Zjazdy Pierwszych Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej s¹ organizowane co 5 lat. Pierwszy Zjazd zosta³ zorganizowany w 1975 r., przyby³o wówczas 205 osób. W drugim ZjeŸdzie w 1980 r. uczestniczy³o 185 osób.

Trzeci Zjazd odby³ siê w 1985 r. i bra³o w nim udzia³ 168 osób. Wydano wówczas

Ksiêgê Pami¹tkow¹ Pierwszych S³uchaczy Politechniki Wroc³awskiej Roku Inauguracyj-nego 1945. Ksiêgê licz¹c¹ 180 stron przygotowa³ Komitet redakcyjny: Kazimierz Banyœ (przewodnicz¹cy), Jerzy Fekecz, Tadeusz Izbicki, Edward Mielcarzewicz, Tadeusz Pieni¹¿ek. S³owo wstêpne napisa³ ówczesny rektor PWr. – nasz Kolega – prof. Jan Kmita.

Czwarty Zjazd odby³ siê w 1990 r., uczestniczy³o w nim 205 osób. Na pi¹tym ZjeŸdzie w 1995 r. by³o obecnych 156 osób. Szósty Zjazd zosta³ zorganizowany w 2000 r. i wziê³o w nim udzia³ 148 osób. W siódmym ZjeŸdzie w 2005 r. uczestni-czy³o natomiast 98 osób.

Z okazji Zjazdu wydano Ksiêgê Pami¹tkow¹ Zjazdu Pierwszych S³uchaczy

Politech-niki Wroc³awskiej z okazji 60-lecia uczelni 1945–2005. Ksiêga zosta³a przygotowana przez Zespó³ redakcyjny w sk³adzie: Kazimierz Banyœ (przewodnicz¹cy), Tadeusz Biesiekierski, Otton D¹browski, Jerzy Fekecz, Andrzej Idzikowski Edward Miel-carzewicz. Liczba stron 166. „S³owo wstêpne” napisa³ ówczesny rektor PWr. prof. Tadeusz Luty, a „Refleksje i podziêkowania” ówczesny przewodnicz¹cy Sto-warzyszenia Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej prof. Jan Kmita.

12 czerwca 2010 r. odby³ siê ju¿ ósmy Zjazd, wziê³o w nim udzia³ 55 absol-wentów.

Zjazd zosta³ zorganizowany przez Komitet w sk³adzie: prof. Kazimierz Banyœ – przewodnicz¹cy (Wydzia³ Mechaniczny), prof. Otton D¹browski (Wydzia³ Bu-downictwa), prof. Tadeusz Biesiekierski (Wydzia³ Architektury), prof. Jerzy Fekecz (Wydzia³ Elektryczny), prof. Henryk Hawrylak (Wydzia³ Mechaniczny), prof. Bohdan Karabon (Wydzia³ Chemiczny), prof. Jan Kmita (Wydzia³ Budow-nictwa), prof. Edward Mielcarzewicz (Wydzia³ BudowBudow-nictwa), prof. Jerzy Stañda (Wydzia³ Mechaniczny), prof. Tadeusz Sulima (Wydzia³ Elektryczny), prof. Zdzi-s³aw Samsonowicz (Wydzia³ Mechaniczny).

(7)

7

Otwarcie Zjazdu

W ZjeŸdzie uczestniczyli Absolwenci Pierwszego Rocznika Politechniki Wro-c³awskiej w liczbie 53 osób i 40 osób towarzysz¹cych, Senat Politechniki Wroc³aw-skiej, profesorowie i nauczyciele akademiccy. Ogó³em oko³o 150 osób.

Zgodnie z programem Zjazd odby³ siê 12.06.2010 r. Rozpocz¹³ siê Msz¹ Œwiêt¹ odprawion¹ w koœciele pw. Najœwiêtszego Serca Jezusowego przy pl. Grunwaldz-kim, koncelebrowan¹ przez ks. prof. Waldemara Irka Rektora Papieskiego Wy-dzia³u Teologicznego we Wroc³awiu, ks. prof. Jerzego Machnacza i ks. Paw³a Bu-jaka. W czasie mszy ksi¹dz prof. Waldemar Irek wyg³osi³ wzruszaj¹c¹ homiliê poœwiêcon¹ Absolwentom Pierwszego Rocznika Politechniki Wroc³awskiej.

Po nabo¿eñstwie wspólnie z JM Rektorem prof. Tadeuszem Wiêckowskim z³o-¿ono Ksiê¿om serdeczne podziêkowania. Uczestnicy Zjazdu, po ich powitaniu przed Koœcio³em, przeszli pod Pomnik Martyrologii Profesorów Lwowskich, gdzie JM Rektor PWr. prof. Tadeusz Wiêckowski, Jan Kmita i Kazimierz Banyœ z³o¿yli wieniec.

Msza œw. koncelebrowana przez ks. Waldemara Irka, ks. Jerzego Machnacza i ks. Paw³a Bujaka w koœciele pw. Najœwiêtszego Serca Jezusowego

(8)

Uczestnicy Zjazdu w koœciele

Sk³adanie podziêkowañ ks. prof. Waldemarowi Irkowi.

(9)

9

Uczestnicy Zjazdu przeszli nastêpnie do Gmachu G³ównego, gdzie o godzinie 11.00 rozpoczê³a siê g³ówna czêœæ uroczystoœci.

Za sto³em prezydialnym miejsca zajêli: JM Rektor PWr. prof. Tadeusz Wiêc-kowski, Kazimierz Banyœ, Jan Kmita, Zdzis³aw Samsonowicz, Janusz Górniak (przewodnicz¹cy spotkania) i Jerzy £askawiec (Przewodnicz¹cy Stowarzyszenia Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej).

Kazimierz Banyœ i Jan Kmita sk³adaj¹ wieniec pod Pomnikiem Martyrologii Profesorów Lwowskich

Wieniec sk³ada JM Rektor PWr. prof. Tadeusz Wiêckowski z osobami towarzysz¹cymi

(10)

Spotkanie otworzy³ doc. Janusz Górniak, a Chór Kameralny Politechniki Wro-c³awskiej „Consonanza” odœpiewa³ Gaude Mater Polonia, po czym JM Rektor prof. Tadeusz Wiêckowski powita³ uczestników Zjazdu.

JM Rektor PWr. prof. Tadeusz Wiêckowski i Kazimierz Banyœ wchodz¹ do Auli

Za sto³em prezydialnym od lewej: Janusz Górniak, Przewodnicz¹cy SA PWr. Jerzy £askawiec, Przewodnicz¹cy Komitetu

Organizacyjnego Zjazdu Kazimierz Banyœ, JM Rektor PWr. prof. Tadeusz Wiêckowski,

(11)

11

Powitanie goœci przez JM Rektora Politechniki

Wroc³awskiej prof. Tadeusza Wiêckowskiego

Szanowni Pañstwo,

dzisiejszy dzieñ jest wa¿ny dla Politechniki Wroc³awskiej.

Chcia³bym przywitaæ korpus dziekanów, cz³onków Senatu Politechniki Wro-c³awskiej, przedstawicieli studentów, rektorów-seniorów.

Witam Was, Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej, w murach Waszej, w murach naszej wspólnej uczelni.

Kiedy pó³ roku temu z prof. Janem Kmit¹ byliœmy na wrêczaniu dyplomów absolwentom Wydzia³u Budownictwa, Profesor powiedzia³, ¿e Politechnika wy-puszcza swoje dzieci. Teraz, po ponad pó³ wieku, dzieci wróci³y. Mam bowiem nadziejê, ¿e bêdziecie Pañstwo w tej wspó³czesnej Politechnice Wroc³awskiej czuli siê jak we wspólnym domu.

Czy Politechnika Wroc³awska by³aby taka dziœ, gdyby nie Wy? Czêœæ z Was przyjecha³a do Wroc³awia i budowa³a nasz¹ Politechnikê. Tu, w murach ponie-mieckiej Wy¿szej Szko³y Technicznej znaleŸli swoje miejsce i studenci, i nauczy-ciele akademiccy, którzy duchem zwi¹zani byli ze Lwowem, z Politechnik¹

(12)

Lwowsk¹, z Uniwersytetem Jana Kazimierza, z innymi oœrodkami akademickimi na Wschodzie.

Kiedy dzisiaj wspólnie sk³adaliœmy kwiaty pod Pomnikiem Pomordowanych Profesorów Lwowskich, to by³ to gest symboliczny. Bo ta intelektualna czêœæ pol-skiego Lwowa jest tu, we Wroc³awiu. Ci, którzy zostali na Wzgórzach Wuleckich, duchem s¹ z nami. I to dziêki nim oraz dziêki tym, którzy przez nastêpne lata budowali Politechnikê Wroc³awsk¹, mamy dzisiaj tak¹ uczelniê: nowoczesn¹, na-stawion¹ na zaawansowane badania naukowe i kszta³cenie m³odzie¿y na wyso-kim poziomie.

(13)

13

Przemówienie Przewodnicz¹cego Komitetu

Organizacyjnego Zjazdu Absolwentów Pierwszego Rocznika

Politechniki Wroc³awskiej prof. Kazimierza Banysia

Magnificencjo, Wysoki Senacie, Wielce Szanowni, Czcigodni i Dostojni Zebra-ni. Drogie Kole¿anki i Koledzy,

wystêpujê tu jako przewodnicz¹cy Komitetu Organizacyjnego Zjazdu Absolwen-tów Pierwszego Rocznika Politechniki Wroc³awskiej. Jestem ogromnie wzruszo-ny i zaszczycowzruszo-ny, ¿e mam wielki honor powitaæ Pañstwa zebrawzruszo-nych tu w Auli naszej Politechniki Wroc³awskiej. Pozwólcie Pañstwo, ¿e w skrócie przedstawiê kilka informacji zwi¹zanych z naszym Zjazdem.

Przewodnicz¹cy Komitetu Organizacyjnego Zjazdu prof. Kazimierz Banyœ

(14)

Spotykamy siê na kolejnym ZjeŸdzie Pierwszych Studentów Politechniki Wro-c³awskiej w 65 lat od rozpoczêcia i 61 lat od zakoñczenia studiów, a tak¿e w stulecie od utworzenia we Wroc³awiu Wy¿szej Szko³y Technicznej.

Druga wojna œwiatowa trwaj¹ca od 1 wrzeœnia 1939 r. zakoñczy³a siê 9 maja 1945 roku. Ju¿ w 10 maja 1945 roku przyby³a do Wroc³awia Naukowa Grupa w liczbie 26 osób (wœród których by³ zal¹¿ek – cztery osoby – przysz³ej Stra¿y Akademickiej). Grupa ta zosta³a zorganizowana w Krakowie przez by³ego rekto-ra Uniwersytetu Lwowskiego profesorekto-ra Stanis³awa Kulczyñskiego. W czerwcu i lipcu utworzono Stra¿ Akademick¹ w liczbie oko³o 200 osób, które przejê³y opie-kê nad budynkami Politechniki i Uniwersytetu. Stra¿ Akademicka skutecznie za-bezpieczy³a mienie Uczelni i dzia³a³a do 24 grudnia 1945 roku.

Dzia³alnoœæ Uczelni pod nazw¹ „Uniwersytet i Politechnika we Wroc³awiu” rozpoczê³a siê formalnie na podstawie dekretu z 24 sierpnia 1945 roku. Rektorem zosta³ prof. Stanis³aw Kulczyñski, a prorektorem do spraw Politechniki i rzeczy-wistym jej gospodarzem prof. Edward Sucharda. W rzeczywistoœci Politechnika Wroc³awska podjê³a swoj¹ dzia³alnoœæ 15 listopada 1945 r. wyk³adem prof. Kazi-mierza Idaszewskiego.

Wspania³a by³a atmosfera tamtych miesiêcy i kolejnych lat naszych studiów. M³odzie¿ po piêciu latach wojny z³akniona wiedzy nie liczy³a siê z trudnoœciami. Ju¿ na pierwszym roku studiów wielu kolegów podjê³o pracê jako asystenci wo-lontariusze lub zastêpcy asystentów. Zorganizowaliœmy Bratni¹ Pomoc i ko³a na-ukowe studentów, a przede wszystkim domy akademickie przy ul. Stanis³aw-skiego i Kotsisa.

Na Politechnice utworzono wówczas cztery wydzia³y: – Chemiczny

– Budownictwa i Architektury – Hutniczy

– Mechaniczno-Elektryczny.

W 1946 roku zlikwidowano Wydzia³ Hutniczy i powo³ano piêæ wydzia³ów: – Architektury

– Budownictwa – Chemiczny – Elektryczny – Mechaniczny

Studenci z Wydzia³u Hutniczego zostali przyjêci na inne wydzia³y Politechniki Wroc³awskiej (11 osób przyjêto na Akademiê Górniczo-Hutnicz¹ w Krakowie).

Do wa¿niejszych wydarzeñ w skali kraju zaliczy³bym Pierwszy Ogólnopolski Kongres Akademicki w czerwcu 1946 roku w Warszawie, w którym mia³em za-szczyt braæ udzia³ jako prezes Ko³a Naukowego Studentów Hutników. Wyg³osi-³em tam przemówienie dotycz¹ce naszej Uczelni:

Jako przedstawiciel uczelni wroc³awskich zapewniam zebranych reprezentantów wszystkich uczelni Polski, ¿e wy¿sze szko³y we Wroc³awiu sprostaj¹ postawionym im zadaniom na równi z innymi oœrodkami. M³odzie¿ Wroc³awia jest przekonana, ¿e Ziemie Zachodnie

(15)

15

wróci³y na zawsze do Macierzy, ¿e po nas wiele nastêpnych pokoleñ bêdzie studiowaæ w polskich miastach, jak Wroc³aw, Szczecin, Opole i w innych metropoliach Ziem Odzy-skanych. Zapewnia³em, ¿e my, pierwsi s³uchacze wy¿szych uczelni Wroc³awia, w³¹czymy siê bezpoœrednio po studiach do pracy w odbudowie i rozbudowie kraju.

Obecnie mogê powiedzieæ, ¿e tak siê w³aœnie sta³o. Ju¿ w pierwszych latach powojennych zasz³y dwa wa¿ne dla Wroc³awia wydarzenia: pierwsze to Wysta-wa Ziem Odzyskanych w 1948 roku, a drugie to Œwiatowy Kongres Intelektuali-stów w sierpniu 1948 roku, który mia³ miejsce na Politechnice Wroc³awskiej. Wie-lu naszych kolegów uczestniczy³o w organizacji tego Kongresu, tak ¿e mieliœmy okazjê poznaæ wielu s³awnych w œwiecie intelektualistów, wœród nich znakomite-go malarza Pabla Picassa. W tym czasie w kraju mówi³o siê ogólnie, ¿e Wroc³aw jest stolic¹ Ziem Odzyskanych.

Przez kilkadziesi¹t lat pracowaliœmy aktywnie dla dobra kraju, a tak¿e dla zaspokojenia naszych ambicji i rozs³awienia Politechniki Wroc³awskiej. Ogromny dorobek Pierwszego Rocznika 1945 zawdziêczamy w du¿ej mierze naszym Profe-sorom. Niektórych chcia³bym tu przypomnieæ:

1. Profesorowie z Wydzia³u Architektury: Tadeusz Wróbel, Tadeusz Broniew-ski, Konrad Dyba, Andrzej Frydecki, Dobros³aw Czajka, Tadeusz Brzoza.

2. Profesorowie z Wydzia³u Budownictwa: Marian Janusz, Mieczys³aw Zachara, Józef Ko¿uchowski, Ludomir Suwalski, Dobros³aw Stro¿ecki, Wiktor Mamak, Kazimierz Zipser, Igor Kisiel, Adam Mitzel.

3. Profesorowie z Wydzia³u Chemicznego: Edward Sucharda, W³odzimierz Trzebiatowski, Edwin P³a¿ek, Henryk Kuczyñski, Dionizy Smoleñski, Zdzis³aw Zio³kowski.

4. Profesorowie z Wydzia³u Mechanicznego: Mieczys³aw S¹siadek, Roman So-bolski, Robert Szewalski, Kazimierz Szaw³owski, Stanis³aw Ochêduszko, Teodor Wróblewski, Ryszard Podarewski, Eugeniusz Kuczyñski, Egon Dworzak i W³a-dys³aw Chowaniec.

Ponadto pragnê przypomnieæ tak¿e trzech znakomitych matematyków: Hugo Steinhaus, Edward Marczewski, W³adys³aw Œlebodziñski.

Wszyscy ju¿ nie ¿yj¹. Nie ¿yje ju¿ te¿ wielu naszych Kolegów i Kole¿anek z naszego rocznika. Pozwólcie Pañstwo, ¿e zaproponujê teraz uczczenie Ich pa-miêci minut¹ ciszy.

O ówczesnej m³odzie¿y akademickiej Wroc³awia rektor Uniwersytetu i Poli-techniki, prof. dr Stanis³aw Kulczyñski tak pisa³ w „Jednodniówce Bratniej Pomo-cy Studentów” w 1948 r.:

(…) niezale¿nie od zagadnieñ naukowych, jakie staj¹ przed szko³ami akademickimi

Wroc³awia, na barki tych instytucji spada pilne i trudne zadanie spo³eczne wykszta³cenia licznych kadr wysoko wykwalifikowanej m³odzie¿y, inteligencji, potrzebnej nam na wszystkich odcinkach gospodarczego i kulturalnego ¿ycia. To ostatnie zadanie spe³niæ mog¹ szko³y akademickie jedynie przy wspó³dzia³aniu z m³odzie¿¹. Aparat nadawczy, jakim jest doboro-we grono profesorów i badaczy naukowych zrzeszonych na dziesiêciu wydzia³ach Unidoboro-wer- Uniwer-sytetu i Politechniki we Wroc³awiu wymaga licznego, aktywnego i zorganizowanego

(16)

ratu odbiorczego, którym jest m³odzie¿. Organizowanie ¿ycia m³odzie¿owego, uchylanie piêtrz¹cych siê przed m³odym pokoleniem trudnoœci zwi¹zanych ze studiami akademicki-mi, podsycanie zapa³u potrzebnego do pokonania wysi³ku podejmowanego przez nasz¹ m³odzie¿ wœród ogromnych trudnoœci powojennego ¿ycia jest zadaniem Bratniej Pomocy oraz studentów Uniwersytetu i Politechniki. Zadania te nasza m³odzie¿ spe³nia dobrze, pracuj¹c nad podziw ofiarnie w oparciu o samopomoc i spó³dzielcze za³o¿enia, gospodaru-j¹c oszczêdnie œrodkami, jakie na ten cel przeznacza spo³eczeñstwo. Oceniagospodaru-j¹c trzyletni dorobek Uniwersytetu i Politechniki we Wroc³awiu nie mo¿na pomin¹æ udzia³u i wk³adu m³odzie¿y w realizacjê tego dzie³a. W okresie wahañ i niepewnoœci, jakim by³y pierwsze miesi¹ce po zakoñczeniu dzia³añ wojennych, m³odzie¿ przysz³a law¹ do Wroc³awia, zalud-ni³a to miasto rzesz¹ kilku tysiêcy m³odych i ruchliwych ludzi. Nie brak³o przedstawicieli m³odzie¿y tak¿e w pierwszej pionierskiej grupie, wkraczaj¹cej do miasta bezpoœrednio po jego kapitulacji. M³odzie¿ wytrzyma³a próbê pierwszej zimy w nie ogrzanych, nie oszklo-nych i czêœciowo nie pokrytych salach wyk³adowych, pracowniach i mieszkaniach. Niema-³y jest wk³ad m³odzie¿y w uporz¹dkowaniu budynków Uniwersytetu i Politechniki oraz w zabezpieczeniu mienia naukowego przed zniszczeniem i rabunkiem. Niema³y jest tak¿e wk³ad m³odzie¿y w stworzenie w³aœciwej atmosfery studiów, w³aœciwej postawy wobec zadañ, jakie podejmuje na Ziemiach Odzyskanych odwa¿nie i ofiarnie ca³a pracuj¹ca Pol-ska. Ten ostatni moment zas³uguje na szczególne podkreœlenie. Jest on bowiem naczelnym wymogiem spo³ecznym stawianym m³odzie¿y.

Mo¿na zadaæ pytanie, czy sprostaliœmy postawionym przez rektora Kulczyñ-skiego zadaniom. Jestem g³êboko przekonany, ¿e dobrze spe³niliœmy nasz obo-wi¹zek wobec kraju i naszej Alma Mater. Przyczyniliœmy siê do odbudowy i roz-budowy kraju. Nasze Kole¿anki i Koledzy zaprojektowali wiele dróg, mostów, budynków i maszyn. Wprowadzili nowe technologie, opatentowali i opubliko-wali wiele rozwi¹zañ. Wykszta³cili wielu specjalistów. Wychoopubliko-wali kilka pokoleñ naszych nastêpców. Kolumbowie rocznik 1945 zaznaczyli sw¹ obecnoœæ, obejmu-j¹c stanowiska dyrektorów zak³adów, przedsiêbiorstw i instytutów. Wielu z nich zosta³o profesorami, dziekanami, prorektorami, jeden rektorem, kilku doktorami honoris causa. Nazwiska wielu zosta³y wpisane do Ksiêgi Wspó³czesnych Uczo-nych, a nazwiska niektórych z nich wpisano na tablicê szczególnie zas³u¿onych dla Politechniki Wroc³awskiej.

Magnificencjo, Wysoki Senacie, Wielce Szanowni Goœcie,

w imieniu Pierwszych Studentów Politechniki Wroc³awskiej ¿yczê Waszej Magni-ficencji oraz Dziekanom, Dyrektorom Instytutów i wszystkim nauczycielom aka-demickim dalszego rozwoju Politechniki i zajmowania poczesnego miejsca wœród œwiatowych uczelni oraz doczekania siê uczonego z Politechniki Wroc³awskiej, który otrzyma Nagrodê Nobla.

Kole¿ankom i Kolegom oraz Osobom Towarzysz¹cym dziêkujê za udzia³ i ¿yczê mi³ego pobytu w naszym piêknym Wroc³awiu.

(17)

17

Wyst¹pienie JM Rektora Politechniki Wroc³awskiej

prof. Tadeusza Wiêckowskiego

Chcia³bym teraz Pañstwu pokazaæ obecny stan Politechniki Wroc³awskiej i przed-stawiæ plany rozwoju uczelni.

Misj¹ naszej uczelni jest:

– kszta³towanie twórczych, krytycznych i tolerancyjnych osobowoœci spo³ecz-noœci akademickiej;

– wytyczanie kierunków rozwoju nauki i techniki;

– kszta³cenie wysokiej klasy specjalistów zgodnie z zapotrzebowaniem rynku pracy;

– transfer wiedzy do gospodarki; – innowacyjnoœæ badañ naukowych;

– pielêgnowanie wartoœci i tradycji akademickich; – wszechstronna wspó³praca z innymi uczelniami.

W jaki sposób realizujemy tê misjê? Na 12 wydzia³ach i w Studium Kszta³cenia Podstawowego studiuje prawie 33 tysi¹ce studentów pod opiek¹ i kierownic-twem dwóch tysiêcy pracowników naukowo-dydaktycznych, z czego ponad 500 to samodzielni pracownicy naukowi. Jesteœmy jednym z najwiêkszych na Dolnym Œl¹sku pracodawców. Wszystkie nasze kierunki kszta³cenia maj¹ akredytacjê Pañ-stwowej Komisji Akredytacyjnej.

Czym dysponujemy? Mamy ponad 260 budynków z nowoczesnymi laborato-riami, bibliotekami, salami dydaktycznymi wyposa¿onymi multimedialnie, 360 sal i pracowni wyk³adowo-æwiczeniowych, ponad 430 laboratoriów dydaktycznych, ponad 80 laboratoriów komputerowych, pracownie komputerowe i czytelnie z ca³odobowym dostêpem do Internetu. We Wroc³awiu mówi siê, ¿e jesteœmy najwiêkszym kamienicznikiem w mieœcie. Bud¿et Politechniki Wroc³awskiej siêga 1/3 bud¿etu województwa dolnoœl¹skiego.

Jak jesteœmy oceniani? Jak inni nas widz¹? Do rankingów trzeba oczywiœcie podchodziæ z rezerw¹. Ale nie nale¿y siê martwiæ tym, ¿e w zestawieniu „Rzecz-pospolitej” i „Perspektyw” nie schodzimy poni¿ej trzeciego miejsca wœród uczel-ni techuczel-nicznych i pierwszej pi¹tki wœród wszystkich uczeluczel-ni publicznych w Polsce. Politechnika Wroc³awska prowadzi programy wymiany miêdzynarodowej dla studentów i doktorantów, podpisuje umowy z uczelniami na ca³ym œwiecie – jest ich ponad 150, z dwunastoma z nich prowadzimy program podwójnego dyplo-mowania. Mamy w naszej uczelni ponad 140 kó³ naukowych, dzia³a tu prawie 30 organizacji studenckich.

(18)

Prowadzimy projekty badawcze. Kilkadziesi¹t z nich to projekty unijne, w któ-rych Politechnika Wroc³awska jest liderem b¹dŸ partnerem. Ich ³¹czna kwota to kilkaset milionów z³otych. Przywi¹zujemy du¿¹ wagê do rozwoju nauki. Bo uni-wersytet badawczy nie istnieje bez badañ naukowych. Jesteœmy niekwestionowa-nym liderem, jeœli chodzi o liczbê patentów – prawie 80 rocznie. Nastêpna uczel-nia – Politechnika Warszawska ma ich ponad po³owê mniej.

Pere³k¹ uczelni s¹ laboratoria akredytowane. Jest ich 12, w tym jedno z certy-fikatem Unii Europejskiej. Ale nie chcemy na tym poprzestaæ. Dlatego inwestuje-my równie¿ w zaplecze – dydaktyczne i badawcze. Obecnie prowadziinwestuje-my kilka du¿ych inwestycji, które znacz¹co poprawi¹ i unowoczeœni¹ nasz¹ bazê. Pierwsza z nich to Technopolis, dwa budynki dedykowane nowoczesnym technologiom:

– Centrum Studiów Zaawansowanych Technik Informacyjnych i Komunikacyj-nych przy ul. Janiszewskiego;

– Centrum Edukacyjno-Technologiczne przy ul. D³ugiej. W tej czêœæ kampusu ju¿ poczyniliœmy inwestycje. Niedawno oddaliœmy do u¿ytku nowy budynek i zmodernizowane laboratoria nanotechnologiczne.

Zaczynamy budowê kompleksu edukacyjno-badawczego GEOCENTRUM, gdzie swoj¹ siedzibê znajd¹ wydzia³y zwi¹zane z naukami o Ziemi. To krok historyczny – Politechnika przekroczy Odrê – kompleks stanie po drugiej stronie kampusu g³ównego, przy ul. Na Grobli.

I najwiêksze wyzwanie: Œrodowiskowa Biblioteka Nauk Œcis³ych i Technicz-nych – BIBLIOTECH. W pe³ni cyfrowa, ze zdigitalizowanymi zbiorami, na miarê ju¿ nie XXI, a chyba kolejnego wieku. Budowa kosztowna, wymagaj¹ca wielu zabiegów i uzgodnieñ.

W planach mamy powstanie Strefy Kultury Studenckiej, czyli miejsca, gdzie nasza m³odzie¿ bêdzie mog³a coœ zjeœæ, pobawiæ siê, podyskutowaæ o filmach w DKF-ie, rozwijaæ swoje pasje i zainteresowania.

Nie zapominamy o istniej¹cej substancji. Zaczêliœmy remonty kilku obiektów, niektóre – jak budynek A-10 – doczeka³y siê pe³nej modernizacji. Teraz przyszed³ czas na obiekty z serii C – czyli przede wszystkim Wydzia³ Budownictwa oraz Elektroniki oraz B-1.

Remontujemy sukcesywnie domy studenckie, budujemy nowy parking w kam-pusie g³ównym, bo to sprawa wa¿na zarówno dla pracowników, jak i studentów. Wa¿ne jest to, ¿e Politechnika na te inwestycje pozyskuje œrodki europejskie. Nie siêga do w³asnych zasobów, a jeœli ju¿ – to w stopniu minimalnym. Wykorzy-stujemy ten dobry dla polskich uczelni czas na inwestowanie. Mam nadziejê, ¿e dziêki temu Politechnika Wroc³awska za kilka lat bêdzie w sensie materialnym inn¹ uczelni¹. Ale nie wolno nam przy tym zapomnieæ – i my nie zapominamy – o najwa¿niejszej rzeczy: o inwestycji w ludzi. Bo nie zbudujemy nowoczesnej uczelni bez kadry, bez m³odych naukowców.

(19)

19

Wrêczanie dyplomów honorowych i odznaczeñ

Wrêczenie dyplomów

Jego Magnificencja Rektor PWr. prof. Tadeusz Wiêckowski w asyœcie Przewod-nicz¹cego Stowarzyszenia Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej mgra in¿. Je-rzego £askawca wrêczy³ dyplomy honorowe wszystkim obecnym Pierwszym Absolwentom Politechniki Wroc³awskiej.

Wrêczenie dyplomów by³o okazj¹ do krótkiej rozmowy Jego Magnificencji z ka¿dym z obecnych Pierwszych Absolwentów. Jego Magnificencja z³o¿y³ rów-nie¿ osobiste gratulacje i ¿yczenia zdrowia.

(20)

Absolwenci Wydzia³u Architektury: (Tadeusz Wiêckowski), Tadeusz Biesiekierski, Bronis³aw Firla, Mieczys³aw Gliszczyñski, Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Jerzy Kaczmarski,

Bogna Klimczewska, Zdzis³aw Kuhl, Czes³aw Oleksy, Maria Tawryczewska

Absolwenci Wydzia³u Budownictwa: (Jerzy £askawiec, Tadeusz Wiêckowski), Mieczys³aw Chmiel, Stefan Dyga, Edward Glinkowski, Boles³aw Hebrowski, Stanis³aw Kamiñski, Iœcis³aw Karabon, Jan Kmita, Bogus³aw Lipski, Edward Mielcarzewicz,

(21)

21

Absolwenci Wydzia³u Chemicznego: (Jerzy £askawiec), Adam Bartecki, Witold Fuchs, Antoni Gromkowski, Lechos³aw Gwiazdowski, Bohdan Karabon, (Andrzej Matynia,

Tadeusz Wiêckowski), Kazimierz Ko³odziej, Stanis³aw Maciaszek, Alina Maluga, Irena Szanser, Stanis³aw Szczerba, Tadeusz Ziemba

Absolwenci Wydzia³u Elektrycznego: (Jerzy £askawiec, Tadeusz Wiêckowski), Józef Buck, Jerzy Kluk, Ignacy Sieros³awski, Tadeusz Sulima, Stefan Œcibor-Rylski,

Zbigniew Wojnarowicz

(22)

Prezes Wroc³awskiego Oddzia³u SARP dr arch. Maciej Hawrylak (w œrodku) wrêcza dyplomy Stowarzyszenia Architektów Polskich

Absolwenci Wydzia³u Mechanicznego: (Tadeusz Wiêckowski), Jerzy Bar, Andrzej Burmecha, Antoni Dziama, Lechos³aw Han, Henryk Hawrylak, Roman Koch, Janusz Mittek,

Szymon Pilecki, Wac³aw Po³o¿yñski, Józef Rogowski, Zdzis³aw Samsonowicz, Andrzej So³tyñski, Jerzy Stañda, Czes³aw Szczurkowski, Zbigniew Zwoliñski

(Jerzy £askawiec, Kazimierz Banyœ)

Wyst¹pienie Prezesa Wroc³awskiego Oddzia³u SARP dra arch. Macieja Hawrylaka Prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich dr arch. Maciej Hawrylak w towa-rzystwie JM Rektora prof. Tadeusza Wiêckowskiego i prof. Kazimierza Banysia wrê-czy³ dyplomy honorowe architektom i podkreœli³, ¿e ta pierwsza grupa architektów wykaza³a siê aktywnoœci¹ w odbudowie i rozbudowie Wroc³awia i Dolnego Œl¹ska.

(23)

23

100 lat Uczelni Technicznej, 65 lat Politechniki Wroc³awskiej

Przypadaj¹ca w tym roku rocznica 65-lecia Politechniki Wroc³awskiej i 100-lecia uczelni tech-nicznej jest niepowtarzaln¹ okazj¹ do uhonorowania jej pierwszych studentów. Niepowtarzaln¹ zapewne dlatego, i¿ kolejne rocznice bêd¹ siê zapewne odbywa³y ju¿ bez udzia³u samych za-interesowanych. Dlatego te¿ szczególnie gor¹co nale¿y przywitaæ na tej uroczystoœci przyby³e grono 10 studentów: Tadeusza Biesiekierskiego, Bronis³awa Firlê, Mieczys³awa Gliszczyñskie-go, Jadwigê Grabowsk¹-Hawrylak, Jerzego KaczmarskieGliszczyñskie-go, Bognê Klimczewsk¹, Zdzis³awa Kuhla, Czes³awa Oleksego i Mariê Tawryczewsk¹, a tak¿e Rados³awê Lombarsk¹ i Wandê Za-rzyck¹, chocia¿ nie mog³y zjawiæ siê na tej Ceremonii mimo wczeœniejszego potwierdzenia udzia³u.

Jako prezes Oddzia³u Wroc³awskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich, organizacji o równie d³ugiej tradycji, mam niew¹tpliwy zaszczyt honorowaæ studentów pierwszego roczni-ka Wydzia³u Budownictwa, w póŸniejszym okresie przekszta³conego w samodzielny Wydzia³ Ar-chitektury.

Jest to tak¿e symboliczne (dos³ownie i w przenoœni) honorowanie przez uczniów swoich nauczycieli. Jako absolwent Wydzia³u Architektury by³em uczniem prof. Tadeusza Biesiekier-skiego, a tak¿e jako syn Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak by³em jej wychowankiem nie tylko do-s³ownie, ale przede wszystkim w sensie profesjonalnym.

Studentów pierwszego rocznika, z racji czasu, w jakim przysz³o im zdobywaæ wiedzê, a póŸ-niej doœwiadczenie zawodowe, mo¿na z ca³a pewnoœci¹ okreœliæ mianem pionierów. Ka¿dy pod¹¿aj¹cy now¹ drog¹ ma trudniejsze zadanie do spe³nienia. Okres powojenny dodatkowo uczyni³ tê drogê ekstremalnie trudn¹. Problemy zwi¹zane z niskim standardem ¿ycia, brakiem podstawowych materia³ów do nauki i z³ymi warunkami lokalowymi musia³y odbiæ siê na po-stawach przysz³ych architektów, wzmacniaj¹c ich duchowo i czyni¹c odpornymi na przeciwieñ-stwa losu. Ale te¿ okresy pionierskie maj¹ niezaprzeczalne plusy, w jakich ka¿dy rocznik stu-dentów, nie tylko architektów, chcia³by mieæ swój udzia³. Tym najbardziej istotnym elementem jest bezsprzecznie szybkie wejœcie w pe³ne ¿ycie zawodowe i mo¿liwoœæ realizacji pasji twórczej. Kszta³towania i wcielania w ¿ycie w³asnych wizji zawodowych. Dlatego te¿ pokolenie powojenne wnios³o ogromny wk³ad w kszta³towanie nowego obrazu architektury na terenie Wroc³awia, miej-sca macierzystej uczelni, ale tak¿e innych rejonów, do których absolwenci pierwszego Rocz-nika po ukoñczeniu studiów wyjechali. Wszêdzie tam obok starszych kolegów budowali od nowa Polskê. Jednak wiêkszoœæ studentów by³a pionierami odbudowy ze zniszczeñ Wroc³awia. Ju¿ jako studenci odbywali praktyki, a jako architekci walnie przyczynili siê do odtworzenia najpierw Starego Miasta, a póŸniej do jego budowy i rozbudowy.

Tak wiêc studenci pierwszego rocznika w latach 50., okresie socrealizmu, nabierali doœwiad-czenia zawodowego i koncentrowali siê na odbudowie ze zniszczeñ. Moment uzyskiwania pe³ni „si³ twórczych”, przez by³ych studentów pierwszego rocznika przypad³ na pe³en dynamicznej roz-budowy okres lat 60. i 70. Zaowocowa³o to szeregiem wspania³ych realizacji, z których czêœæ zapewne ju¿ niebawem zostanie wpisana na karty historii architektury miasta Wroc³awia, War-szawy czy innych rejonów Polski, a tak¿e poza granicami Polski, bo takie te¿ koleje losu by³y ich udzia³em. Niektóre dzie³a ju¿ znajduj¹ siê w najnowszych podrêcznikach architektury Wro-c³awia i stanowi¹ œwiadectwo tamtych wspania³ych lat.

Naszym zadaniem jako nastêpców jest sta³e przypominanie o tych pionierskich czasach oraz podejmowanie starañ w celu ochrony spuœcizny po pierwszym (choæ nie tylko) roczniku studentów i absolwentów póŸniejszego Wydzia³u Architektury Politechniki Wroc³awskiej.

Prezes SARP O/Wroc³aw dr arch. Maciej Hawrylak Wrêczanie dyplomów honorowych i odznaczeñ

(24)

Przemawia Prezes PZITB mgr in¿. Tadeusz Nawracaj

Osoby uhonorowane odznak¹ PZITB: Jadwiga Grabowska-Hawrylak,

Stanis³aw Kamiñski, Jan Kmita, Kazimierz Banyœ, Boles³aw Hebrowski, Krzysztof Sokolnicki oraz Przewodnicz¹cy PZITB mgr in¿. Tadeusz Nawracaj i JM Rektor PWr. prof. Tadeusz Wiêckowski

Wyst¹pienie Przewodnicz¹cego Oddzia³u Wroc³awskiego PZITB mgra in¿. Tadeusza Nawracaja

Prezes PZITB mgr in¿. Tadeusz Nawracaj wyg³osi³ przemówienie, podkreœlaj¹c, ¿e Pierwsi Absolwenci przyczynili siê do odbudowy i rozbudowy Wroc³awia oraz miast i wsi Dolnego Œl¹ska. Nastêpnie wrêczy³ odznaki przyznane Absolwentom: Jadwidze Grabowskiej-Hawrylak, Stanis³awowi Kamiñskiemu, Janowi Kmicie, Boles³awowi Hebrowskiemu, Kazimierzowi Banysiowi, Krzysztofowi Sokolnickiemu i Kazimierzowi Thielowi.

Tadeusz Nawracaj pogratulowa³ Pierwszym Absolwentom osi¹gniêæ naukowych i zawodowych oraz wyrazi³ podziêkowanie za to, ¿e dziêki dzia³alnoœci pionierów PZITB i inne stowarzyszenia rozwinê³y swoj¹ dzia³alnoœæ. Zwróci³ równie¿ uwagê na wspó³dzia³anie PZITB z Politechnik¹ Wroc³awsk¹. Podkreœli³ tak¿e, ¿e odznaczeni Pierwsi Absolwenci nale¿¹ do grona najaktywniejszych cz³onków Stowarzyszenia.

(25)

25

(26)

Prezes ŒZ¯ AK dr Jerzy WoŸniak dekoruje Zdzis³awa Samsonowicza i Kazimierza Banysia medalami „Pro Memoria”

Wyst¹pienie Prezesa Œwiatowego Zwi¹zku ¯o³nierzy Armii Krajowej Okrêgu Wroc³awskiego dra Jerzego WoŸniaka

Prezes Œwiatowego Zwi¹zku ¯o³nierzy Armii Krajowej dr Jerzy WoŸniak w towarzystwie JM Rektora prof. Tadeusza Wiêckowskiego wrêczy³ medale „Pro Memoria” przyznane Pierwszym Absolwentom: Kazimierzowi Banysio-wi, Zdzis³awowi SamsonowiczoBanysio-wi, Tadeuszowi Kolendowiczowi.

Prezes Jerzy WoŸniak podkreœli³, ¿e ogromna liczba ówczesnej m³odzie¿y z pokolenia Pierwszych Absolwentów uczestniczy³a w czasie okupacji w dzia³al-noœci konspiracyjnej. Wszystkim Pierwszym Absolwentom ¿yczy³ zdrowia oraz z³o¿y³ gratulacje odznaczonym osobom.

(27)

27

(28)

Wicekonsul dr Annette Bussmann z Konsulatu Generalnego Niemiec we Wroc³awiu

Listy gratulacyjne

Wyst¹pienie Wicekonsul dr Annette Bussmann z Konsulatu Generalnego Niemiec we Wroc³awiu

Szanowni Pañstwo!

W imieniu Konsula Generalnego Republiki Federalnej Niemiec pana Brasacka chcia³abym ser-decznie podziêkowaæ za zaproszenie Konsulatu Generalnego na dzisiejsz¹ uroczystoœæ Zjazdu wszyst-kich Absolwentów Pierwszego Rocznika Studentów Politechniki Wroc³awskiej po roku 1945.

Interesuj¹cym symbolem jest fakt, ¿e dzisiejsza uroczystoœæ jest czêœci¹ wielkiego jubile-uszu 100-lecia Politechniki Wroc³awskiej 1910-2010. W³¹czenie tego spotkania w kalendarz uroczystoœci jubileuszowych t³umaczy naturaln¹ symbiozê, która cechuje dzisiaj nowoczesn¹ Politechnikê, bazuj¹c na pierwotnych Ÿród³ach utworzonej w 1910 roku Królewskiej Wy¿szej Szko³y Technicznej, któr¹ po dniu 15 listopada 1945 zasili³ personel profesorów ze Lwowa oraz ich nastêpcy.

Jako pierwsi absolwenci macie Pañstwo z pewnoœci¹ ¿ywo w pamiêci czasy prze³omu w drugiej po³owie lat 40. oraz na pocz¹tku lat 50. Wszystko to, z perspektywy osoby urodzonej w póŸniejszym okresie, mogê sobie tylko wyobraziæ. Musia³y to byæ ciê¿kie czasy, naznaczone piêtnem wojennych prze¿yæ, trosk¹ o chleb co-dzienny i dach nad g³ow¹ oraz pytaniem: co dalej ze mn¹ bêdzie?

O tym, ¿e poradziliœcie Pañstwo sobie, œwiad-czy obecnoœæ Pañstwa tutaj dziœ. Ukoñœwiad-czyliœcie Pañstwo studia i dziêki temu znaleŸliœcie swoje miejsce w ¿yciu. Tego chcia³abym Pañstwu ser-decznie pogratulowaæ, poniewa¿ z pewnoœci¹ nie by³o to ³atwe.

¯yczê Pañstwu dzisiaj, aby uda³o siê obok uroczystoœci publicznych znaleŸæ Pañstwu czas i sposobnoœæ na odnalezienie „bratnich dusz” z dawnych czasów, by wspólnie oddaæ siê wspo-mnieniom: pozytywnym lub negatywnym. Razem bowiem pokonaliœcie Pañstwo wówczas trudny rozdzia³ w ¿yciu, b¹dŸ walcz¹c przeciw sobie, b¹dŸ siê solidaryzuj¹c, co ³¹czy ludzi, ³¹czy³o wówczas i ³¹czy do dziœ.

(29)

29 Wyst¹pienie Prezesa Zarz¹du Wroc³awskiej Rady FSNT NOT

prof. Czes³awa Szczegielniaka

Profesor Czes³aw Szczegielniak wyst¹pi³ w podwójnej roli. W imieniu pani Ewy Mañkiewicz-Cudny Prezesa Zarz¹du G³ównego FSNT NOT odczyta³ list gratula-cyjny i wrêczy³ JM Rektorowi PWr. Tadeuszowi Wiêckowskiemu tablicê pami¹t-kow¹. Nastêpnie prof. Czes³aw Szczegielniak wyg³osi³ przemówienie podkreœlaj¹ce udzia³ absolwentów Politechniki w dzia³alnoœci Stowarzyszenia Naukowo-Tech-nicznego NOT. Zwróci³ uwagê, i¿ bardzo wielu Pierwszych Absolwentów aktyw-nie i aktyw-nieustanaktyw-nie dzia³a na rzecz NOT.

Podkreœli³, ¿e w ostatnich latach szczególnie aktywny jest prof. Kazimierz Banyœ, dzia³aj¹cy jako przewodnicz¹cy Komitetu Konkursów i Nagród za wybitne osi¹-gniêcia naukowo-techniczne. To dziêki tej dzia³alnoœci Wroc³awski NOT ma wy-sok¹ ocenê w skali kraju.

Prezes prof. Szczegielniak na zakoñczenie pogratulowa³ Pierwszym Absolwen-tom ich dokonañ i ¿yczy³ zdrowia.

Prezes Zarz¹du Wroc³awskiej Rady FSNT NOT prof. Czes³aw Szczegielniak sk³ada listy gratulacyjne na rêce JM Rektora Politechniki Wroc³awskiej

prof. Tadeusza Wiêckowskiego Listy gratulacyjne

(30)

(31)

31

(32)

Wyst¹pienie prof. Romualda Kolmana

Profesor Romuald Kolman, który przepracowa³ wiele lat w Politechnice Gdañ-skiej, wrêczy³ JM Rektorowi prof. Tadeuszowi Wiêckowskiemu swoj¹ ostatni¹ ksi¹¿kê pt. „Kwalitologia“, na któr¹ przeznaczy³ 40 lat swojego ¿ycia.

Oto treœæ wyst¹pienia:

Magnificencjo Rektorze!

Zwracam siê z uprzejm¹ proœb¹ o przyjêcie tego symbolicznego upominku. Ta mono-grafia pod tytu³em „Kwalitologia” jest dzie³em mojego ¿ycia. Kwalitologia, to wiedza o ro¿nych dziedzinach jakoœci. Uprawiam naukowo problematykê jakoœci od czterdziestu lat. Moje docie-kania, analizy i badania zaowocowa³y kolejno opanowaniem poszczególnych dzia³ów stano-wi¹cych bazy rozwoju wiedzy o jakoœci. S¹ to:

– kwantyfikacja, czyli iloœciowe wyznaczanie poziomu jakoœci (monografia w roku 1973), – in¿ynieria jakoœci czyli zbiór analitycznych metod do obliczania jakoœci optymalnej, eko-nomicznie uzasadnionej (monografia w roku 1992),

– jakoœæ ¿ycia (poradnik w roku 2002),

– procesy przemian jakoœciowych w otaczaj¹cym œwiecie i w ¿ywych organizmach, stano-wi¹ce du¿¹ lukê poznawcz¹ (monografia w 2005 roku),

– kwalitologia konsumencka – to zbiór informacji i porad dla konsumentów (rozdzia³ w „Kwalitologii” wydanej w roku 2009).

Omawiana monografia jest podwójnie zwi¹zana z Politechnik¹ Wroc³awsk¹, bo: – jej autor jest jednym z pierwszych absolwentów tej Uczelni,

– piêkn¹ recenzjê o „Kwalitologii” opublikowa³a w „Problemach Jakoœci” Pani Profesor Zofia Zymonik, zatrudniona w Politechnice Wroc³awskiej.

Magnificencjo Rektorze, proszê przyj¹æ tê ksi¹¿kê jako symbol dzia³añ pierwszych absolwen-tów naszej Uczelni, gdy¿ ka¿dy z nas da³ krajowi to, na co by³o go staæ!

A gdy jestem przy g³osie, proszê pozwoliæ, ¿e zwrócê siê do Profesora Banysia, aktualne-go Przewodnicz¹ceaktualne-go Stowarzyszenia Pierwszych Absolwentów, gdy¿ s¹dzê, ¿e bêdê wyrazi-cielem przekonañ wszystkich tu obecnych.

Drogi Kaziu!

Przyjmij wyrazy pe³ni uznania i serdecznego podziêkowania za twórcz¹ inwencjê, trud re-alizacji i spory zasób czasu poœwiêcony zorganizowaniu dzisiejszego, uroczystego Zjazdu w piêknej oprawie. Z uœciskami ¿yczê Ci dalszych sukcesów w tym bardzo po¿ytecznym dzia-³aniu!

(33)

33

(34)

(35)

35

(36)

(37)

37

(38)

Podziêkowanie Przewodnicz¹cego Komitetu

Organizacyjnego Zjazdu Absolwentów Pierwszego Rocznika

Politechniki Wroc³awskiej prof. Kazimierza Banysia

Na zakoñczenie uroczystoœci w Auli Politechniki Wroc³awskiej Przewodnicz¹-cy Komitetu OrganizaPrzewodnicz¹-cyjnego Zjazdu z³o¿y³ podziêkowania.

Wielce Szanowni Pañstwo,

zbli¿amy siê do zakoñczenia naszej uroczystoœci w Auli Politechniki Wroc³aw-skiej. Pragnê wiêc serdecznie podziêkowaæ Jego Magnificencji Panu Rektorowi naszej Uczelni prof. Tadeuszowi Wiêckowskiemu za stworzenie warunków do zorganizowania tej wspania³ej Uroczystoœci oraz wpisanie jej do kalendarza im-prez zwi¹zanych z obchodami stulecia wszystkich uczelni technicznych we Wro-c³awiu. Zjazd nasz odbywa siê równie¿ z okazji powo³ania 65 lat temu Politechni-ki Wroc³awsPolitechni-kiej i rozpoczêcia studiów przez nasz rocznik. Na rêce Pana Rektora i Prorektorów oraz Senatu sk³adam w imieniu Pierwszych Absolwentów wyrazy ogromnego uznania dla W³adz Uczelni, profesorów i nauczycieli akademickich za wspania³y rozwój naszej Alma Mater. Podziwiamy nasz¹ Szko³ê i jesteœmy dumni z Jej osi¹gniêæ i zajmowanej wysokiej pozycji w œwiatowej ocenie.

Dziêkujê Ksiêdzu Rektorowi Papieskiego Wydzia³u Teologicznego Waldema-rowi Irkowi, Czcigodnemu Ksiêdzu ProfesoWaldema-rowi Jerzemu Machnaczowi oraz Czci-godnemu Ksiêdzu Proboszczowi Paw³owi Bujakowi za sprawowanie Mszy Œwiê-tej w intencji Pierwszych Absolwentów oraz za wspania³¹ homiliê.

Dziêkujê Panu Wojewodzie Rafa³owi Jurkowlañcowi i Panu Marsza³kowi Mar-kowi £apiñskiemu oraz Panu Prezydentowi Rafa³owi Dutkiewiczowi za wspiera-nie naszej Politechniki i za pismo gratulacyjne.

Dziêkujê Konsulowi Niemieckiemu za utrzymywanie dobrych stosunków pol-sko-niemieckich, a w szczególnoœci za ¿yczliwoœæ dla Politechniki Wroc³awskiej, co wspaniale zaprezentowa³a Pani Konsul ds. Kultury dr Annette Bussmann.

Dziêkujê Pani Ewie Mañkiewicz-Cudny Prezesowi NOT w Warszawie za ¿ycz-liwe s³owa pod adresem Pierwszych Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej, co wspaniale prezentuje nades³ane pismo.

Dziêkujê Panu Prezesowi NOT we Wroc³awiu Profesorowi Czes³awowi Szcze-gielniakowi za ¿yczliwoœæ dla Pierwszych Absolwentów, a tak¿e za sponsorowa-nie naszego Zjazdu i organizowasponsorowa-nie Wroc³awskich Dni Nauki i Techniki oraz kon-kursów za wybitne osi¹gniêcia naukowo-techniczne, a tak¿e za wspania³e wyst¹-pienie.

(39)

39 Dziêkujê Kolegom Prezesom Stowarzyszeñ Naukowo-Technicznych za wyró¿-nianie i nagradzanie Pierwszych Absolwentów, a tak¿e wspania³e wyst¹pienia. Podziêkowania sk³adam na rêce:

– dra Macieja Hawrylaka – Prezesa Stowarzyszenia Architektów Polskich, – mgra in¿. Tadeusza Nawracaja – Prezesa Zwi¹zku In¿ynierów i Techników Budownictwa.

Dziêkujê Przewodnicz¹cemu Samorz¹du Studenckiego Panu Kamilowi Nawir-skiemu za ¿yczliwe s³owa pod adresem Pierwszych Absolwentów.

Dziêkujê Prezesowi Œwiatowego Zwi¹zku Armii Krajowej drowi Jerzemu WoŸ-niakowi za wspieranie i wyró¿nianie Pierwszych Absolwentów w nagrodach i odznaczeniach, a tak¿e za integrowanie œrodowiska kombatantów.

Serdecznie dziêkujê Dostojnym Goœciom, zabieraj¹cym g³os, za ciep³e s³owa pod naszym adresem.

Szczególne podziêkowania sk³adam Drogim Kole¿ankom i Drogim Kolegom za rozs³awianie naszej Politechniki, równie¿ za to, ¿e mogliœmy siê spotkaæ na kolejnym ZjeŸdzie Pierwszych Absolwentów. Jest to ewenement, wszak niektó-rzy z nas przekroczyli ju¿ „dziewiêædziesi¹tkê”. Wyrazy uznania i podziêkowa-nia sk³adam Kole¿ankom i Kolegom za dorobek naukowy i techniczny przekaza-ny naszym nastêpcom, za wszystkie dokonania, które rozs³awiaj¹ nasz¹ Uczelniê. Serdecznie dziêkujê Osobom Towarzysz¹cym za udzia³ i pomoc potrzebuj¹cym Kole¿ankom i Kolegom.

Na rêce Przewodnicz¹cego Stowarzyszenia Absolwentów Politechniki Wro-c³awskiej Jerzego £askawca sk³adam serdeczne podziêkowania za umo¿liwienie dzia³alnoœci Komitetowi Organizacyjnemu Zjazdu i za szczególn¹ pomoc i wk³ad pañ organizuj¹cych Zjazd.

Dziêkujê Kolegom z Komitetu Organizacyjnego za udzia³ w organizacji Zjazdu. Dziêkujê cz³onkom Chóru Kameralnego Politechniki Wroc³awskiej „Consonanza” za wspania³y wystêp.

Dziêkujê wszystkim, którzy przyczynili siê do zorganizowania tej uroczystoœci. Serdeczne podziêkowania sk³adam Opatrznoœci za otoczenie nas opiek¹ i umo¿-liwienie nam doczekania siê tak piêknego wieku i wspania³ego Zjazdu.

Gratulujê Kole¿ankom i Kolegom, a tak¿e sobie, ¿e mo¿emy organizowaæ takie Zjazdy. Ufam, ¿e za piêæ lat – w 2015 roku – znów tutaj siê spotkamy.

(40)

Zakoñczenie czêœci oficjalnej Zjazdu

Jego Magnificencja Rektor Politechniki Wroc³awskiej prof. Tadeusz Wiêckow-ski, podsumowuj¹c uroczystoœæ, podziêkowa³ wszystkim za przybycie. Wyrazi³ radoœæ, ¿e Zjazd odby³ siê w tym szczegó³nym roku 100-lecia Uczelni Technicz-nych we Wroc³awiu i 65-lecia Politechniki Wroc³awskiej. Podziêkowa³ organiza-torom Zjazdu za ich trudn¹, ale owocn¹ pracê.

Profesor Tadeusz Wiêckowski zaprosi³ wszystkich uczestników Zjazdu przed Gmach G³ówny Politechniki w celu wykonania pami¹tkowej fotografii, co by³o piêknym uwieñczeniem czêœci oficjalnej Zjazdu.

Uroczystoœæ w Auli zakoñczy³ Chór Kameralny Politechniki Wroc³awskiej „Con-sonanza” odœpiewaniem pieœni „Gaudeamus Igitur”.

Spotkanie popo³udniowe

Po uroczystym obiedzie w holu Gmachu G³ównego w Auli odby³o siê spotka-nie Pierwszych Absolwentów. Profesor Kazimierz Banyœ powita³ zebranych i za-prezentowa³ program spotkania.

W ramach programu odby³a siê prezentacja filmu „Z ducha i materii”, zrealizo-wanego przez Lenê Kaletow¹. Film przedstawia³, jak po zakoñczeniu dzia³añ wo-jennych w zniszczonym Wroc³awiu powstawa³a Politechnika Wroc³awska. Poka-zano usuwanie gruzów i porz¹dkowanie miasta, terenów Politechniki i Uniwer-sytetu, w czym swój udzia³ mieli przyszli studenci. Przedstawiono odbudowê Politechniki Wroc³awskiej i jej stan obecny.

Po filmie prelekcjê na temat rozwoju Politechniki Wroc³awskiej wyg³osi³ mgr in¿. Krzysztof Dackiewicz.

(41)

41

Spotkanie wieczorne

Wieczorem w Sto³ówce Akademickiej mia³a miejsce uroczysta kolacja. Na spot-kaniu Przewodnicz¹cy Komitetu Organizacyjnego Zjazdu prof. Kazimierz Banyœ powi-ta³ serdecznie wszystkich zebranych i wspomnia³ o kilku wydarzeniach z okresu studiów, a tak¿e o niektórych Profesorach i Kolegach.

W czasie kolacji odby³ siê pokaz par tanecznych Studenckiego Klubu Tañca Towarzyskiego Politechniki Wroc³awskiej ISKRA, kierowanego przez pani¹ Bar-barê Pisarsk¹-Gubernat.

Kolacja up³ynê³a w mi³ej, pe³nej wspomnieñ atmosferze. Podczas kolacji Prze-wodnicz¹cy Stowarzyszenia Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej Jerzy £aska-wiec zwróci³ siê do Pierwszych Absolwentów z wyrazami uznania za dzia³alnoœæ w okresie studiów i po ich zakoñczeniu. Podkreœli³, ¿e Ich dokonania w dziedzi-nie techniki przyczyni³y siê do odbudowy kraju. Podkreœli³ rówdziedzi-nie¿, ¿e Pierwsi Absolwenci wychowali kilka pokoleñ w okresie 60 lat od zakoñczenia studiów. Zwróci³ uwagê na znacz¹c¹ liczbê publikacji i patentów. Podziêkowa³ tak¿e za utrzymywanie kontaktu z Alma Mater i jej rozs³awianie, a tak¿e za

organizowa-Spotkanie wieczorne

(42)

Profesor Henryk Hawrylak z ma³¿onk¹ Jadwig¹ Grabowsk¹-Hawrylak

(43)

43

nie co piêæ lat zjazdów, które s¹ wzorem dla nastêpnych roczników absolwentów opuszczaj¹cych Uczelniê. ¯yczy³ wszystkim zdrowia, pomyœlnoœci i spotkania za piêæ lat.

Celem ka¿dego Zjazdu Pierwszych Absolwentów Politechniki Wroc³awskiej by³o i jest odnawianie kole¿eñskich kontaktów. Tak by³o i obecnie. Na tym nie-zwykle uroczystym ZjeŸdzie z okazji 100-lecia Uczelni Technicznych we Wroc³a-wiu oraz 65-lecia Politechniki Wroc³awskiej by³y obecnych 55 osób z grupy 492 osób, które ukoñczy³y Politechnikê Wroc³awsk¹ w latach 1945–1950.

Uczestnicy Zjazdu mieli okazjê do rozmów, prezentowania swoich dokonañ, wymiany pogl¹dów oraz do rozwa¿añ na temat, co da³y studia na Politechnice Wroc³awskiej – do kuluarowego omówienia swojego ¿ycia. Podkreœlali, ¿e to, co osi¹gnêli w ¿yciu, to zas³uga Alma Mater. Wszyscy wyra¿ali ¿yczenie dalszego rozwoju Politechniki Wroc³awskiej dla dobra jej studentów i absolwentów, jak równie¿ dla dobra Wroc³awia i Polski.

Na zakoñczenie spotkania wieczornego i Zjazdu Przewodnicz¹cy Komitetu Orga-nizacyjnego Zjazdu prof. Kazimierz Banyœ podziêkowa³ serdecznie wszystkim obec-nym Pierwszym Absolwentom oraz osobom towarzysz¹cym za udzia³ w tej uro-czystoœci i zaprosi³ na kolejny zjazd w 2015 r..

Spotkanie wieczorne

Przewodnicz¹cy Komitetu Organizacyjnego Zjazdu prof. Kazimierz Banyœ z trenerk¹ Klubu Tanecznego ISKRA Barbar¹ Pisarsk¹-Gubernat

(44)

44

Czêœæ I. Zjazd Absolwentów Pierwszego Rocznika Politechniki W

roc³awskiej

(45)

45

Lista nazwisk absolwentów

– uczestników Zjazdu 12 VI 2010 r.

Wydzia³ Architektury

1. Tadeusz BIESIEKIERSKI 2. Bronis³aw FIRLA 3. Mieczys³aw GLISZCZYÑSKI 4. Jadwiga GRABOWSKA-HAWRYLAK 5. Jerzy KACZMARSKI 6. Bogna KLIMCZEWSKA 7. Zdzis³aw KUHL 8. Czes³aw OLEKSY 9. Maria TAWRYCZEWSKA

Wydzia³ Budownictwa L¹dowego i Wodnego

1. Mieczys³aw CHMIEL 2. Stefan DYGA 3. Edward GLINKOWSKI 4. Boles³aw HEBROWSKI 5. Stanis³aw KAMIÑSKI 6. Iœcis³aw KARABON 7. Jan KMITA 8. Tadeusz KOLENDOWICZ 9. Bogus³aw LIPSKI 10. Edward MIELCARZEWICZ 11. W³odzimir SKIBIÑSKI 12. Krzysztof SOKOLNICKI 1. Adam BARTECKI 2. Witold FUCHS 3. Antoni GROMKOWSKI 4. Lechos³aw GWIAZDOWSKI 5. Bohdan KARABON 6. Kazimierz KO£ODZIEJ 7. Stanis³aw MACIASZEK 8. Alina MALUGA 9. Irena SZANSER 10. Stanis³aw SZCZERBA 11. Tadeusz ZIEMBA

Wydzia³ Chemiczny

1. Józef BUCK 2. Jerzy KLUK 3. Ignacy SIEROS£AWSKI 4. Tadeusz SULIMA 5. Stefan ŒCIBOR-RYLSKI 6. Zbigniew WOJNAROWICZ

Wydzia³ Elektryczny

1. Kazimierz BANYŒ 2. Jerzy BAR 3. Andrzej BURMECHA 4. Antoni DZIAMA 5. Lechos³aw HAN 6. Henryk HAWRYLAK 7. Roman KOCH 8. Romuald KOLMAN 9. Janusz MITTEK 10. Szymon PILECKI 11. Wac³aw PO£O¯YÑSKI 12. Józef ROGOWSKI 13. Zdzis³aw SAMSONOWICZ 14. Andrzej SO£TYÑSKI 15. Jerzy STAÑDA 16. Czes³aw SZCZURKOWSKI 17. Zbigniew ZWOLIÑSKI

Wydzia³ Mechaniczny

(46)

Postcriptum – nominacje

W dniu 11 listopada 2010 r. Pierwsi Absolwenci Politechniki Wroc³awskiej: Kazimierz Banyœ, Lechos³aw Han i Tadeusz Sulima otrzymali nominacje na stopieñ kapitana.

O awansowanie wyst¹pi³, w ramach Zjazdu Absolwentów Pierwszego Rocznika Politechniki Wroc³awskiej, Prezes Œwiatowego Zwi¹zku ¯o³nierzy Armii Krajowej Okrêgu Wroc³awskiego dr Jerzy WoŸniak.

Wrêczenie nominacji odby³o siê w trakcie uroczystych obchodów Narodowego Œwiêta Niepodleg³oœci na placu Go³êbim we Wroc³awiu.

Gratulacje nominowanym z³o¿yli obecni w tym dniu: Wojewoda Dolnoœl¹ski Rafa³ Jurkowlaniec, Marsza³ek Województwa Dolnoœl¹skiego Marek £apiñski, Prezydent Wroc³awia Rafa³ Dutkiewicz, Rektor Politechniki Wroc³awskiej prof. Tadeusz Wiêc-kowski i Prezes Œwiatowego Zwi¹zku ¯o³nierzy Armii Krajowej dr Jerzy WoŸniak.

Kazimierz Banyœ odbiera nominacjê z r¹k

(47)

47

(48)

(49)

Czêœæ II

Biogramy pierwszych absolwentów

Politechniki Wroc³awskiej

(50)

Rektorzy Politechniki Wroc³awskiej

I 1945–1951 Prof. Stanis³aw Kulczyñski II 1951–1960 Prof. Dionizy Smoleñski III 1960–1969 Prof. Zygmunt Szparkowski IV 1969–1980 Prof. Tadeusz Porêbski

V 1980–1981 Prof. Bogus³aw Kêdzia VI 1981 Prof. Tadeusz Zipser VII 1982 Prof. Jerzy Schroeder VIII 1982–1984 Prof. Wac³aw Kasprzak

IX 1984–1990 Prof. Jan Kmita

X 1990–1996 Prof. Andrzej Wiszniewski XI 1996–2002 Prof. Andrzej Mulak XII 2002–2008 Prof. Tadeusz Luty

XIII od 2008 Prof. Tadeusz Wiêckowski

(51)

II III IV

V VI VII

VIII IX X

(52)

52 Czêœæ II. Biogramy pierwszych absolwentów PWr.

Z dziejów Uczelni

Politechnika Wroc³awska zosta³a utworzona w 1945 r. bezpoœrednio po zakoñ-czeniu dzia³añ wojennych. Po trzymiesiêcznym oblê¿eniu Wroc³awia przez woj-ska radzieckie niemiecka za³oga woj-skapitulowa³a 6 maja 1945 r.

W trzy dni po kapitulacji, 9 i 10 maja 1945 r., przyby³a do Wroc³awia sformo-wana w Krakowie na Uniwersytecie Jagielloñskim Grupa Naukowo-Kulturalna. Do sprawnej organizacji Politechniki w znacz¹cy sposób przyczynili siê in¿. Dio-nizy Smoleñski, prof. Kazimierz Idaszewski i prof. Edward Sucharda (pierwszy prorektor Politechniki Wroc³awskiej). In¿ynier Dionizy Smoleñski by³ przed wojn¹ pracownikiem Instytutu Technicznego Uzbrojenia i asystentem na Politechnice War-szawskiej. We Wroc³awiu znalaz³ siê we wrzeœniu 1944 r. na skutek wywiezienia z Warszawy na roboty przymusowe, po kapitulacji miasta do³¹czy³ do Grupy Naukowo-Kulturalnej.

Dokumentem powo³uj¹cym polskie uczelnie we Wroc³awiu jest Dekret z dnia 24 sierpnia 1945 r. o przekszta³ceniu Uniwersytetu Wroc³awskiego i Politechniki Wroc³awskiej w polskie pañstwowe szko³y akademickie. Dokument zosta³ wydany przez Radê Ministrów i zatwierdzony przez Prezydenta Krajowej Rady Narodowej. Dekret stanowi³, ¿e pierwszych rektorów i sk³ad profesorski mianuje Prezydent KRN, a w okresie organizacyjnym (do 31 sierpnia 1946 r.) rektorzy Uniwersytetu Wroc³awskiego i Politechniki Wroc³awskiej maj¹ kompetencje Senatu Akademic-kiego i Rad Wydzia³owych. Utworzona zosta³a jedna uczelnia pod nazw¹ „Uni-wersytet i Politechnika we Wroc³awiu” ze wspólnym rektorem, senatem i administracj¹.

Powo³ano szeœæ wydzia³ów uniwersyteckich: 1. Prawno-Administracyjny,

2. Humanistyczny,

3. Matematyczno-Przyrodniczy,

4. Lekarski z Oddzia³em Farmaceutycznym, 5. Medycyny Weterynaryjnej,

6. Rolnictwa

oraz cztery wydzia³y politechniczne: 1. Chemiczny,

2. Mechaniczno-Elektrotechniczny, 3. Budownictwa,

(53)

53 Pierwszym rektorem uczelni zosta³ profesor i przedwojenny rektor Uniwersy-tetu we Lwowie Stanis³aw Kulczyñski, a prorektorem Politechniki – prof. Edward Sucharda. Organizatorami i pierwszymi dziekanami wydzia³ów politechnicznych byli: prof. Franciszek Nowotny na Wydziale Chemicznym, prof. Kazimierz Ida-szewski na Wydziale Mechaniczno-Elektrotechnicznym, prof. Tadeusz Wróbel na Wydziale Budownictwa, prof. Józef Zwierzycki na Wydziale Hutniczym. Wpisy na wydzia³y politechniczne by³y dokonywane przez dziekanów lub osoby do tego upowa¿nione na danym wydziale.

W 1945 r. na czterech wydzia³ach politechnicznych studia rozpoczê³o 595 osób: 150 na Budownictwie, 87 na Wydziale Chemicznym, 262 na Wydziale Mechanicz-no-Elektrotechnicznym oraz 96 na Wydziale Hutniczym. 15 listopada 1945 r. odby³ siê pierwszy polski wyk³ad, wyg³oszony przez prof. Kazimierza Idaszewskiego dla studentów IV roku Oddzia³u Elektrycznego na Wydziale Mechaniczno-Elek-trotechnicznym. Byli to g³ównie studenci, którym wojna przerwa³a studia i któ-rzy po zakoñczeniu semestru letniego na II i IV roku (w Krakowie lub Gliwicach) przyjechali do Wroc³awia pod koniec 1945 r.

Organizacja ¿ycia akademickiego we Wroc³awiu

Z chwil¹ zakoñczenia dzia³añ wojennych i kapitulacji Wroc³awia nap³ynê³y do miasta rzesze Polaków z kraju i z zagranicy. Pierwszymi pracownikami Politech-niki i studentami byli m³odzi ludzie wywiezieni w okresie okupacji na przymuso-we roboty do Niemiec i do obozów koncentracyjnych. Wielu pierwszych studen-tów trafi³o na Politechnikê Wroc³awsk¹ albo wprost z oddzia³ów wojskowych i partyzanckich, albo wróci³o z zagranicy po wojennej tu³aczce. Wiek pierwszych studentów by³ bardzo zró¿nicowany – od 18 do 40 lat, ale wszystkich ich ³¹czy³ g³ód wiedzy spowodowany piêcioletni¹ przerw¹ wojenn¹ w dzia³alnoœci szkolnic-twa wy¿szego. Bezprzyk³adne wyniszczenie Polaków przez okupanta najbardziej dotknê³o w³aœnie m³odzie¿ i inteligencjê. Entuzjazm do nauki i pracy wynika³ st¹d, ¿e ka¿dy student cieszy³ siê, ¿e prze¿y³ straszliwy okres wojny i okupacji. Wzrasta³a wiêc te¿ chêæ udzia³u w tworzeniu Politechniki, zw³aszcza u kolegów zgrupowanych w Stra¿y Akademickiej, którzy nie tylko pilnowali gmachów uczelni, lecz tak¿e uczestniczyli w jej odbudowie. Wielu kolegów przez prawie ca³y okres studiów by³o dodatkowo zatrudnionych na Politechnice jako laboranci, a nawet jako m³odsi asystenci lub asystenci-wolontariusze. Równoczeœnie z utworzeniem wy¿szych uczelni we Wroc³awiu powsta³o Stowarzyszenie Studentów – Bratnia Pomoc – najwa¿niejszy organizator ¿ycia studenckiego. Bratnia Pomoc wprowa-dzi³a zwyczaj noszenia czapek akademickich przez wszystkie studentki i studen-tów. Ka¿dy wydzia³ mia³ inny kolor czapki lub otoku. Pojawienie siê we Wroc³a-wiu znacznej, kilkutysiêcznej grupy m³odzie¿y w czapkach studenckich nada³o temu zniszczonemu miastu nowy charakter. Wszystkie trudnoœci ¿ycia akademic-kiego, takie jak brak opa³u w domach akademickich, brak ogrzewania i szyb

(54)

w budynkach uczelni, nie by³y w stanie os³abiæ atmosfery entuzjazmu do nauki. Dodaæ nale¿y, ¿e brakowa³o wtedy podrêczników, ksi¹¿ek i wszelkich innych pomocy dydaktycznych, do których póŸniej studenci mieli ju¿ ³atwiejszy dostêp. Wyk³ady i notatki z wyk³adów i æwiczeñ by³y podstaw¹ do studiowania. To pierwsi studenci wykonywali (spo³ecznie) plansze do wyk³adów i æwiczeñ. Spo-rz¹dzali tablice i wykresy, na których uczy³y siê nastêpne pokolenia m³odzie¿y akademickiej. To nasze notatki by³y czêsto podstaw¹ opracowywania i drukowa-nia pierwszych skryptów. Pierwsi studenci pomagali organizowaæ katedry, labo-ratoria, sale wyk³adowe i pomoce naukowe, gdy¿ niewielu by³o pracowników technicznych i asystentów. Utworzenie polskich wy¿szych uczelni we Wroc³awiu mia³o ogromne znaczenie dla ugruntowania polskoœci na tych ziemiach.

Stra¿ Akademicka Politechniki Wroc³awskiej

W maju 1945 r., po odzyskaniu Wroc³awia, na Uniwersytecie Jagielloñskim w Krakowie zorganizowano Grupê Naukowo-Kulturaln¹, której zadaniem by³a ochrona obiektów i pozosta³ego po zniszczeniach wojennych mienia wroc³aw-skich wy¿szych uczelni. Ta pierwsza Grupa Naukowo-Kulturalna pod kierownic-twem prof. Stanis³awa Kulczyñskiego przyby³a do Wroc³awia 9 maja 1945 r., a wiêksze grupy Polaków, w tym m³odzie¿y ¿¹dnej wiedzy, przyjecha³y ju¿ w czerwcu i lipcu 1945 r. Sk³ad osobowy tych grup by³ ró¿ny: nieliczni profesoro-wie, docenci, asystenci oraz w wiêkszoœci kandydaci na wy¿sze uczelnie w ró¿-nym wieku, a wœród nich przedwojenni studenci wy¿szych uczelni lub studenci tajnego nauczania. Z tych m³odych ludzi utworzono Stra¿ Akademick¹ Uniwersy-tetu; z których wiêkszoœæ zakwaterowano na terenie obecniej Akademii Medycz-nej. Najwa¿niejszym zadaniem Stra¿y Akademickiej Uniwersytetu by³a ca³odobo-wa s³u¿ba ca³odobo-wartownicza w celu ochrony pozosta³ego mienia.

W dniu 2 lipca 1945 r. budynki Politechniki Wroc³awskiej zosta³y przejête pod administracjê grupy pracowników, któr¹ kierowa³ in¿ynier Dionizy Smoleñski. Oko³o 20 lipca 1945 r. w odpowiedzi na propozycjê in¿. Smoleñskiego 10 osób z grupy cz³onków Stra¿y, pe³ni¹cych dot¹d s³u¿bê na terenach klinik, przesz³o na teren Politechniki w celu ochrony tych obiektów. Tê pierwsz¹ grupê Stra¿y Aka-demickiej Politechniki tworzyli: Zbigniew Gawlik, Zenon Kloczkowski, Zbigniew Mroczkowski, Janusz Pluciñski, Jerzy Pyzikowski, Wac³aw Romaniuk, Zdzis³aw Samsonowicz, Ignacy Sieros³awski, Jerzy Stok³osa, Zdzis³aw Szata. Grupa ta uzy-ska³a dla siebie i przysz³ych cz³onków Stra¿y kwatery i broñ oraz przyst¹pi³a do s³u¿by wartowniczej. Po pewnym czasie sta³o siê konieczne, by cz³onkowie Stra¿y oprócz s³u¿by wartowniczej pe³nili inne funkcje, np. Z. Samsonowicz pe³ni³ funk-cjê kierownika technicznego transportu, a inni jego koledzy zajmowali siê m.in. zdobywaniem materia³ów budowlanych potrzebnych do remontu budynków lub organizacj¹ i ochron¹ przy usuwaniu i wywozie du¿ej iloœci materia³ów wybucho-wych, które zalega³y niektóre piwniczne pomieszczenia gmachu g³ównego Poli-techniki.

(55)

55 Postanowiono powiêkszyæ Stra¿ o drug¹ grupê, w sk³ad której wchodzili: Jerzy Barwiñski, Jerzy Batorowicz, Antoni Dziama, Ryszard Gac, Mieczys³aw G³uszak, Zdzis³aw Godlewski, Andrzej Karp, Kazimierz Ko³odziej, Bohdan Krahelski, Tadeusz Patryn, Andrzej Walisch, Stanis³aw Wróbel, Tadeusz Ziêba, Jerzy Ziomek.

Nale¿y pamiêtaæ, ¿e cz³onkowie Stra¿y nie otrzymywali za sw¹ pracê wyna-grodzenia. Korzystali z wy¿ywienia przygotowywanego w kuchni klinicznej przy ul. Cha³ubiñskiego. Ich ubiór stanowi³y poniemieckie mundury ozdobione bia³o--czerwonymi naszywkami; na lewe ramie zak³adali bia³o-czerwone opaski z napisem Stra¿ Akademicka Politechniki.

Praca cz³onków Stra¿y – póŸniejszych studentów ró¿nych wydzia³ów Politech-niki – nie by³a ³atwa. Do prac porz¹dkowych i budowlanych zgromadzono du¿¹ grupê pracowników niemieckich. Od rana do póŸnego popo³udnia panowa³ du¿y ruch w budynkach oraz na podwórzach gmachu g³ównego. Powybijane okna, otwarte pomieszczenia, pootwierane szafy, czêsto z kosztownym sprzêtem i apa-ratur¹ laboratoryjn¹, ksi¹¿ki i ró¿na dokumentacja pozostawiona w nie³adzie – a wewn¹trz budynku ludzie najêci do pracy. Cz³onkowie Stra¿y pilnowali pracu-j¹cych, a jednoczeœnie zabezpieczali pozostawione mienie, przenosz¹c je do po-mieszczeñ o lepszym zabezpieczeniu.

Bratnia Pomoc Studentów

Organizatorem ¿ycia studenckiego od chwili utworzenia Politechniki Wroc³aw-skiej by³ tzw. „Bratniak”. Bratnia Pomoc Studentów Uniwersytetu i Politechniki (wspólna) powsta³a 10 wrzeœnia 1945 r. Pierwszym prezesem zosta³ kolega Jerzy Cieœlikowski. Od pocz¹tku istnienia „Bratniak” podj¹³ dzia³alnoœæ gospodarcz¹, socjaln¹, mieszkaniow¹, kulturaln¹ i samopomocow¹. „Bratniak” organizowa³ i prowadzi³ pierwsze domy akademickie, sto³ówki, domy wypoczynkowe, skle-py, maj¹tki rolne, wydawa³ skrypty, organizowa³ biblioteki, udziela³ doraŸnej pomocy materialnej i prowadzi³ dzia³alnoœæ kulturaln¹ wœród m³odzie¿y akade-mickiej. Pierwsza studencka sto³ówka powsta³a w lokalu przy ul. Sk³odowskiej--Curie, a nastêpnie przy ul. Wojciecha z Brudzewa. Pierwszymi domami akade-mickimi by³y domy robotnicze przy ul. Stanis³awskiego i Kotsisa, administrowa-ne i samodzielnie zagospodarowywaadministrowa-ne przez studentów, tzn. umeblowaadministrowa-ne, oszklo-ne (wiele by³o zdewastowanych). Naprawiono instalacje i ogrzewanie. Czêœæ ko-legów mieszka³a w centrum miasta. Wielu podejmowa³o prace zarobkowe, co bardzo utrudnia³o i w konsekwencji wyd³u¿a³o studia. Niektórzy studenci musie-li wrêcz ze studiów zrezygnowaæ.

Siedzib¹ „Bratniaka” by³ budynek przy ul. Parkowej. Mieœci³y siê tam Zarz¹d i kierownictwo poszczególnych sekcji. Zasiêg dzia³alnoœci „Bratniaka” by³ jednak znacznie szerszy. Zarz¹dza³ bowiem wszystkimi domami akademickimi, sto³ów-kami, sklepami, a tak¿e domami wypoczynkowymi dla studentów. O zakresie dzia³alnoœci „Bratniaka” niech œwiadczy fakt, ¿e w 1947 r. utrzymywa³ 83 domy

(56)

akademickie dla oko³o 1000 studentów. Na ka¿dym roku akademickim by³ wybierany starosta, który wchodzi³ w sk³ad Zarz¹du „Bratniaka”. Na ka¿dym wydziale dzia³a³y ponadto ko³a naukowe studentów. Prezesi tych kó³ równie¿ wchodzili w sk³ad poszerzo-nego Zarz¹du „Bratniaka”. Istnia³a wiêc bardzo œcis³a wiêŸ Zarz¹du z m³odzie¿¹ akade-mick¹. M³odzie¿ chêtnie podejmowa³a wszelkie prace spo³eczne.

O m³odzie¿y akademickiej Wroc³awia ówczesny rektor Uniwersytetu i Poli-techniki, prof. dr Stanis³aw Kulczyñski, w Jedniodniówce Bratniej Pomocy Studentów w 1948 r. tak pisa³:

(...) Uczelnie akademickie Wroc³awia licz¹ dzisiaj okr¹g³o 10 tys. osób. Licz¹c oglêdnie

oko³o 1 200 lekarzy, in¿ynierów i wszelkiego rodzaju magistrów opuszczaæ bêdzie rocznie uczelnie wroc³awskie, aby ujmowaæ w swoje rêce kierownicze stanowiska na najró¿niej-szych odcinkach ¿ycia. Za lat kilkanaœcie ¿ycie na Ziemiach Odzyskanych skupi siê w rê-ku wychowanków wroc³awskich szkó³ akademickich. Od ich rê-kultury, wykszta³cenia, cha-rakteru i postawy spo³ecznej zale¿eæ bêdzie oblicze naszego ¿ycia na Ziemiach Zachodnich. Oblicze to nie mo¿e byæ blade. Poziom naszego ¿ycia nawi¹zywaæ musi do wspania³ych tradycji kulturalnych, jakie zaszczepiliœmy na Ziemiach Zachodnich przed okresem poli-tycznego upadku, a tempo ¿ycia utrzymaæ musi rozmach, jaki mu nada³a wspó³czesna Polska Ludowa. Oto zadania, jakie stoj¹ przed nasz¹ m³odzie¿¹. Sprostanie im wymaga nie tylko entuzjazmu i wysokich kwalifikacji, ale i charakteru.

(57)

57

(58)

Pocz¹tki Wydzia³u

Szeœædziesi¹ta pi¹ta rocznica powstania Wydzia³u Architektury na naszej uczelni sk³ania do retrospektywnych refleksji i wspomnieñ o pierwszych profesorach, o kole¿ankach i kolegach, a przede wszystkim o bujnym nurcie ¿ycia akademic-kiego, jakie zaczyna³o siê rozwijaæ w trudnych warunkach pierwszych lat powo-jennych.

Czas nieub³aganie zaciera szczegó³y, wykrusza siê grono ówczesnych nauczy-cieli i wychowawców, przerzedzaj¹ siê i nasze szeregi – dlatego wydawa³o siê potrzebne przypomnienie tamtych lat, mimo wszystko piêknych i bogatych w wydarzenia.

Jubileuszowe wydawnictwa Politechniki Wroc³awskiej szczegó³owo podaj¹ dane statystyczne i fakty dynamicznego rozwoju Uczelni, jej dzia³alnoœci naukowej i dy-daktycznej, pomijano natomiast sprawy dotycz¹ce ¿ycia akademickiego, dzia³al-noœci studenckich kó³ naukowych i spontanicznie rozwijaj¹cych siê ró¿nych form organizacyjnych w pierwszych latach powojennych. Charakteryzowa³y siê one wielkim zaanga¿owaniem w studiach. Dla wielu kole¿anek i kolegów mo¿liwoœæ nauki po przejœciach wojennych i okupacyjnych by³a celem najwa¿niejszym. Nie liczy³o siê czasu, a zajêcia 40–50 godzin tygodniowo by³y zjawiskiem normalnym. Mimo to wielu z nas by³o czynnie zaanga¿owanych spo³ecznie, znajdowa³o siê czas na ¿ycie towarzyskie i kontakty kole¿eñskie.

Ta garœæ wspomnieñ, które chcemy utrwaliæ, zebrana dziêki pomocy wielu ko-legów, a przede wszystkim Tadeusza Kozaczewskiego, Tadeusza Biesiekierskie-go, Stanis³awa BêdkowskieBiesiekierskie-go, Kazimierza Kabata i Witolda Skowronka – choæ na pewno nie daje pe³nego obrazu – niech bêdzie przyczynkiem i zapisem tego, co by³o autentyczne, pe³ne inicjatywy, twórcze i realizowane nie na zasadzie odgór-nych zarz¹dzeñ, ale spontaniczne, jako przejaw chêci dzia³ania przez samych stu-dentów. Warto to odnotowaæ porównuj¹c tamte lata z dniem dzisiejszym.

Na wstêpie wypada jednak przypomnieæ w skrócie historiê naszego Wydzia³u i pionierów rozpoczynaj¹cych tworzenie jego zrêbów.

Ju¿ 30 czerwca 1945 roku pracê w Referacie Odbudowy Uniwersytetu i Poli-techniki rozpocz¹³ Tadeusz Kozaczewski, wkrótce potem zjawi³ siê tam Jerzy Haw-rot i prof. Tadeusz Wróbel. Potem przybyli inni. Pierwszym dziekanem Wydzia³u Budownictwa i jednoczeœnie jego organizatorem by³ prof. Tadeusz Wróbel, by³y kierownik Katedry Urbanistyki Politechniki Lwowskiej. Wydzia³ Budownictwa,