Wincenty Myszor
"Aphraates :
Unterweisungen/Aphrahat", [Bd. 5/2],
übersetz und engel. von Peter Bruns,
Freiburg [etc.] 1991 : [recenzja]
Collectanea Theologica 62/4, 189
t r a k t a t u O m o d lit w ie , p ió r a W. K a n i , T a r n ó w 1989 (n a k ła d e m w ła s n y m t łu m a c z a !), J . W o ź n i a k , P r o b l e m a t y k a m o d l i t w y u A f r a h a t a , T a r n o w s k ie S t u d i a T e o lo g ic z n e 8 (1981) 145— 149, t e n ż e , E u c h a r y s t i a w p i s m a c h A f r a h a t a , V o x P a t r u m 15 (1988) 679— 687. k s . W in c e n ty M y s z o r , W a r s z a w a A p h r a a t e s : U n t e r w e i s u n g e n ! A p h r a h a t . A u s d e m S y r . ü b e r se tz t u n d e in g e le ite t v o n P e t e r B R U N S , F r e ib u r g im B r e is .— B a s e l— W ien— B a r c e lo n a —· R o m — N e w Y o r k : H e r d e r (F o n te s C h r istia n i, B d 5/2), 1991; V I + (281) + 629 p p .
T o m 5 /2 z a w ie r a d r u g ą c zę ść d z ie ła , k tó r e w p ie r w s z e j c z ę śc i u k a z a ło się. n ie co w c z e śn ie j. W y d a n o tu r o z p r a w y A f r a h a t a p o c z ą w sz y d o 11 d o k o ń c a , d o 22 w c y k lu o r a z 23 i L i s t G e o r g io sa , b is k u p a A r a b ó w . T o m te n z a w ie r a in d e k sy do c a ło ś c i d z ie ła . W d r u g ie j c z ę śc i sw o ic h r o z p r a w A f r a h a t z w ró cił u w a g ę n a z w ią z k i c h r z e ś c ija ń st w a z ju d a iz m e m i ju d e o c h r z e ś c ija ń stw e m . S t a n o w isk o A f r a h a t a j e s t o c z y w iśc ie p o le m ic z n e , a le je d n o c z e śn ie m o ż e m y w jego . te o lo g ii z n a le ź ć w ie le e le m e n tó w p o c h o d z ą c y c h w ła ś n ie z t r a d y c ji ju d e o c h rz e - ś c ija ń s k ie j. P is m a „ p e r s k ie g o m ę d r c a ” z a w i e r a ją ró w n ie ż w ie le c e n n y c h in f o r m a c ji o ż y c iu K o ś c io ła w P e r s ji. A f r a h a t p o le m iz u ją c ze z w y c z a ja m i ju d e o - c h r z e ś c ija ń sk im i je d n o c z e śn ie in fo r m u je o z w y c z a ja c h k o śc ie ln y c h w P e r s ji. W sz y stk ie te e le m e n ty w w y p o w ie d z ia c h A f r a h a t a tłu m a c z o p a tr z y ł k o m e n ta rz e m , ch o ć z b y t s k ą p y m j a k n a t a k o b c y t e k s t, tłu m a c z e n ie z ję z y k a s y r y js k ie g o . W t e o lo g ii A f r a h a t a g łó w n y m t e m a te m b y ła c h r y sto lo g ia . N a jw a ż n ie js z y p o d ty m w z g lę d e m t r a k t a t 17 n a t e m a t „M e sja sz a*, ż e b y ł S y n e m B o ż y m ” z a w ie r a p ie r w o tn ą , to j e s t z b liż o n ą do b ib lijn e j c h r y sto lo g ię Im io n , czy li ty tu łó w C h r y s tu s a . N a t y m tle u ja w n ia t a k ż e s w o ją a n tro p o lo g ię , o c z y w iśc ie ró ż n ą o d t e j, k t ó r ą z n a m y ze ś w ia t a g r e c k o - r z y m sk ie g o . D o c h r y sto lo g ii w r a c a ta k ż e w in n y c h t r a k t a t a c h . T u je d n a k o k a z u je się in d e k s rz e c z o w y m n ie j p o m o cn y . H a s ła z w ią z a n e z c h r y sto lo g ią s ą ro z p r o sz o n e („ G e b u r t C h r is t i” , „ G e s a lb t e r ” , „ M e s s ia s ” , „ I n c a r n a t io ” , „ K r e u z / K r e u z ig u n g ” , „M e n sc h e n so h n ” ), a m o ż n a b y ło je u sy ste m a ty z o w a ć . A f r a h a t p r z e d s ta w ił ta k ż e k w e stie b liż e j z w ią z a n e z ż y c ie m c h r z e ś c ija ń sk im , a w ię c z a g a d n ie n ie o b rz e z a n ia (t r a k ta t 11), ś w ię to w a n ia P a s c h y (12), z n a c z e n ia s z a b a t u (13), p r z e p isó w p o k a r m o w y c h (15), k w e s tie m a łż e ń s t w a i d z ie w ic tw a (18), a le ta k ż e ż y d o w sk ie g o m e s ja n iz m u (19) i n a ty m tle z n a c z e n ie h is to r ii z b a w ie n ia d la c h r z e śc ija n . E sc h a t o lo g ią z a ją ł się A f r a h a t w t r a k t a c ie o sta tn im (22). D la h is to r ii K o ś c io ła n a jw a ż n ie js z y w y d a je się t r a k t a t 14 z a ty tu ło w a n y U p o m n ie n ia (U b e r d ie E r m a h n u n g ) d a to w a n y n a r o k 344. Z a w ie r a on in fo r m a c je o k ło p o ta c h K o ś c io ła w P e r s ji, a w ięc o o b sa d z ie i w y k o n y w a n iu u r z ę d ó w k o śc ie ln y c h , z a g a d n ie n ie p o k u ty . A f r a h a t w y k o r z y st a ł w t y m t r a k t a c ie p o sta n o w ie n ia sy n o d u b isk u p ó w w S e le u c ji- - K te z ifo n c ie w r o k u 344. W iele e le m e n tó w te g o t r a k t a t u j e s t n ie ja sn y c h . A f r a h a t n ie m ó w i z b y t sz c z e g ó ło w o n a t e m a t n ie k tó r y c h n a d u ż y ć w K o śc ie le . T r a k t a t 20 p o św ię c ił A f r a h a t d z ia ła ln o ś c i c h a r y t a t y w n e j m n ic h ó w s y r y js k ic h , a 21 p r z e ś la d o w a n iu c h r z e ś c ija n z a S z a p u r a . W o sta tn im t r a k t a c ie A f r a h a t p r z e d s ta w ił s w o je d z ie ła , p o d a ją c ich lis t ę o r a z in fo r m u ją c o o k o lic z n o śc ia c h ich p o w s ta n ia ( t r a k t a t 22,2 5 ). W y d a w c a d z ie ł A f r a h a t a u m ie śc ił n a k o ń cu w a ż n e źró d ło d la p o z n a n ia d z ie ł A f r a h a t a , a z w ła sz c z a d la r e c e p c ji je g o p is m w p ó ź n ie js z y m o k re sie , a m ia n o w ic ie tłu m a c z e n ie lis tu G e o r g io sa , b is k u p a A r a b ó w ( + 724) w y sła n e g o do M a r Isz o , k a p ł a n a i m n ic h a . W p ie r w sz y m ro z d z ia le te g o lis t u a u to r z a jm u je się A f r a h a t e m i je g o p ism a m i. In d e k s y : b ib lijn y , im io n i n a z w o r a z rz e c z o w y z a m y k a ją tę c e n n ą p u b lik a c ję . J e s t to d r u g ie p e łn e tłu m a c z e n ie p is m A f r a h a t a n a ję z y k n ie m ie c k i. W y ty c z a n o w ą d r o g ę d o p o z n a n ia p is m i te o lo g ii te g o c ie k a w e g o a u t o r a li t e r a t u r y s y r y j sk ie j.
