C e n a n u m e r u 1 0 g r o s z y O p ł a c o n o g o t ó w k ą z g ó r y
GŁOS po mo r zą
Uh UU I Z I E M I W A R S Z A W S K I E J
( D A W N I E J „ G Ł O S W Ą B R Z E S K I " )
P I S M O S P O Ł E C Z N E , G O S P O D A R C Z E , O Ś W I A T O W E I P O L I T Y C Z N E D L A W S Z Y S T K I C H S T A N Ó W
Wąbrxexnn9 ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA s o b o t a d n i a 6 l u t e g o 1 9 3 7 r .
P i ę t n a ś c i e l a t W i e l k i e g o P a s t e r s t w a S S S S
P i ę t n a ś c i e l a t m i j a o d c h w i l i , c h a c z y p o l s k i c h , a l e i s p e c j a l n e d l a A c h i l l e s a R a f t i k i e r y k a r d y n a ł A c h i l l e s R a t i i z a - P o l s k i b ł o g o s ł a w i e ń s t w a s ł a ł n a f a l a c h p i e s k i ,
s i a d ł j a k o P i u s X I n a S t o l i c y P i o t r o - e t e r u — W i e l k i Ż e g l a r z , S t e r n i k A p o - h w i ę ł i. . w e j . J e g o w s z e c h s t r o n n a d z i a ł a l n o ś ć , s t o l s k i e j N a w y . D z i ę k i r a d i u d a w n y c h o r o b ą , w i e l k i e z a l e t y , z d o b y t e w c z y n n y m n u n c j u s z A c h i l l e s R a t t i , a o b e c n i e P a - ' ,
ż y c i u , j e g o s k a r b y w i e d z y , z n a j o m o ś ć p i e ż P i u s X I , p o z o s t a ł w ś c i s ł e j ł ą c z - w i e r n y c h i i c h l u d z i i ż y c i a s p r a w i a j ą , ż e P i u s X I n o ś c i z n a s z y m k r a j e m i P o l s c e , k t ó r ą d n i u 1 2 l u t e g o ,
s t a n ą ł j u ż w r z ę d z i e w i e l k i c h p a p i e - p o k o c h a ł m o ż e p r z e s y ł a ć s ł o w a k r z e - s z c z e d ł u g i e l a t a P a p i e ż P i u s X I b ę - ż y . p i ą c e , s ł o w a n a j w y ż s z e j d o b r o c i . d z i e c z u w a ł n a d P i o t r o w y m d z i e d z i c -
M ł o d y , z d o l n y t e o l o g , c z t e r o k r o t - P i ę t n a ś c i e l a l o z d a b i a s k r o n i e l w e m , n y d o k t ó r , j u ż w c z e ś n i e z w r a c a u w a - '
g ę p r z e ł o ż o n y c h . P a p i e ż L e o n X I 1 1 p o s t a n o w i ł w y s ł a ć g o j a k o j e d n e g o z d w ó c h p i e r w s z y c h d o k t o r ó w , z a ł o ż o n e j p r z e z s i e b i e a k a d e m i i ś w . T o m a s z a , d o M e d j o l a n u , g d z i e s z e r z y ł y s i ę w o w y m c z a s i e b ł ę d y f i l o z o f i c z n e r o - s m i n i a n i z m u . M e d j o l a n s t a j e s i ę d l a k s . R a t t Ł e g o p o l e m p r a c y n a p r z e c i ą g k i l k u d z i e s i ę c i u l a t .
P l a c ó w c e t e j p o ś w i ę c a k s . R a t t i t r z y d z i e ś c i l a t w y t ę ż o n e j i o w o c n e j p r a c y . L i c z n e j e g o r o z p r a w y z d o b y w a j ą m u s ł u s z n e m i a n o u c z o n e g o .
T a k i e k w a l i f i k a c j e p o z w a l a j ą k s . R a t t i 'e m u o b j ą ć w p ó ź n i e j s z y m c z a s i e s t a n o w i s k o p r e f e k t a s ł y n n e j b i b l i o t e k i W a t y k a ń s k i e j , k t ó r a b y ł a w o w y m c z a s i e w i e l k i m , m i ę d z y n a r o d o w y m o g n i s k i e m w i e d z y h i s t o r y c z n e j . Z w i e l k i m u z n a n i e m p o d n o s i t e j e g o z a s ł u g i p a p i e ż B e n e d y k t X V p o d c z a s u r o c z y s t o ś c i w r ę c z e n i a a r c y b i s k u p o w i R a t t i ’e m u k a p e l u s z a k a r d y n a l s k i e g o .
P a p i e ż P i u s X I j e s t t y p e m p r a w d z i w e g o u c z o n e g o , a r y s t o k r a t y m y ś l i , t e j m y ś l i , k t ó r a z a w s z e n a j w i ę k s z y p o s i a d a w p ł y w n a k s z t a ł t o w a n i e s i ę h i s t o r i i l u d z k o ś c i .
N i e b a w e m k s . R a t t i o p u s z c z a b i b l i o t e k ę W a t y k a ń s k ą . P a p i e ż E d y k t X X T p r z e z n a c z a g o n a w i z y t a t o - , r a a p o s t o l s k i e g o w P o l s c e , k t ó r a b y ł a w p r z e d e d n i u o d z y s k a n i a i
g ł o ś c i . W k r ó t c e p o t e m z o s t a j e A c h i l l e s R a t t i p i e r w s z y m n u n c j u s z e m o d r o d z o n e j P o l s k i .
C h w i l a t a ż y w o s t a j e n a m p r z e d
o c z y m a . 1
W i d z i m y n u n c j u s z a R a t t i e g o z w i e d z a j ą c e g o P o l s k ę , p o ś p i e s z a j ą c e g o z h o ł d a m i n a J a s n ą G ó r ę i d o O s t r e j B r a m y , p r z e b y w a j ą c e g o n a P o d l a s i u . o w e j „ z i e m i m ę c z e n n i k ó w 41. — P a m i ę t a m y u r o c z y s t o ś c i z o k a z ii ś w i ę c e ń b i s k u p i c h , j a k i e o t r z y m a ł n u n c j u s z R a t t i z r ą k k a r d y n a ł a K a k o w - s k i e g o . W i d z i m y n u n c i n s z a R a t t i ‘e g o b l i s k o p r z y n a s w c i ę ż k i c h c h w i l a c h
n a j a z d u b o l s z e w i c k i e g o w 1 9 2 0 r . — 1 - . .
W i e m y w s z y s c y j a k p o k o c h a ł n a r ó d m i e s z c z a j ą n a s t ę p u j ą c e s z c z e g ó ły k a -
p o l s k i i t r a d y c j e n a s z e . P a m i ę t a m y , t a s t i r o f y g ó r s k i e j , w k t ó r e j s t r a c i ł o z i e n i a w i ę k s z o ś c i j a k t o o s o b i e m a w i a ł , ż e j e s t jy o l- ż y c i e k i l k u n a s t u ż o ł n i e r z y w ł o s k i c h ,
s k i m b i s k u p e m , w s z a k z r a k p o l s k i e - P o p o ł u d n i u d n i a 3 0 s t y c z n i a 1 8 g o a r c y p a s t e r z a o t r z y m a ł b i s k u p i e k o m p a n i a b a t a l i o n u a l p e j s k i e g o „ D r o -
ś w i ę c e n i a . “ ' 1 T
W s p o m n i e n i a t e s ą d r o g i e d l a k a ż d e g o z n a s , t y m b a r d z i e j . g d y s o b i e u - p r z y t o m n i m y , ż e t e n s a m n u n c j u s z p o l s k i n i e b a w e m z a s i ą ś ć m i a ł n a S t o l i c y P i o t r o w e j .
S t a ł o s i ę t o d n i a 1 2 l u t e g o 1 9 2 2 r . ( K o n ta k t z P o l s k ą u t r z y m y w a ł j e d n a k ż e O j c i e c ś w . n a d a l . N i e t y l k o
o r ę d z i a p a p i 'e s k i e w y g ł a s z a n e p r z e z r z o m . P o z o s t a l i c z ł o n k o w i e e k s p e d y - w . . . Ł i . . . । o . r . z m u i i f l a , .c j^a u
r a d i o d o c i e r a ł y d o t y s i ę c y r a d i o s ł u - c j i z g i n ę l i . Z g r z y b n i o k a d e p e s z ę k o n d o l e n c y j n ą t o w i c a c h . W i e l k i
p o t r ó j n y , l i a‘ V H k s . k a n . Ł o s i ń s k i e g o
W s p ó ł c z u c i e m i l io n ó w
m o d ł y w u r o c z y s t y m m o ż e s p r a w i ą , ż e j e -
Wielli Kongres Encharystyczny
saka
"iw
W r o k u b i e ż ą c y m p r z y p a d a j u b i l e u s z c z t e r d z i e s t o l e t n i e j d z i a ł a l n o ś c i w ś r ó d r o l n i c t w a k a s z u b s k i e g o z n a n e g o d z i a ł a c z a p o m o r s k i e g o k s .
kano
nika Łosińskiego
z S i e r a k o w i c , p o w . k a r t u s k i e g o .D o c e n i a j ą c w a r t o ś ć p r a c y k s . k a n o n i k a Ł o s i ń s k i e g o w ś r ó d r o l n i c t w a k a s z u b s k i e g o i c h c ą c t e m u d a ć z e w n ę t r z n y w y r a z Z a r z ą d ( . ł o w n y P o m o r s k i e g o l o w a r z y i s t w a R o l n i c z e g o j e d n o g ł o ś n ą u c h w a l ą p o s t a n o w i ł n a d a ć J u b i l a t o w i n a j w y ż s z e o d z n a c z e n i e , j a k i e m o r g a n i z a c j a r o l n i c z a r o z p o r z ą d z a , t. j .
złotą odznaką honoro
wą P. T. R.
N a t o m i a s t m i e j s c o w e I o w a r z y s t w o R o l n i c z e P o w i a t o w e w K a r t u z a c h n a d a ł o J u b i l a t o w i j e d n o g ł o ś n ą u c h w a ł ą g o d n o ś ćprezesa ho
norowego T. R. P. W
r ę c z e n i e o d z n a k i i d y p l o m u p r z e z d e l e g a t a Z a r z ą d u G ł ó w n e g o P . 1 . R . n a s t ą p i ł o n a z j e ź d z i ć r o l n i c z y m w K a r t u z a c h w d n i u 3 0 s t y c z n i a b r . Z a z n a c z y ć w y p a d a i ż d o t y c h c z a s t \ l k o 2 c z ł o n k ó w P . T . R . u z y s k a ł o t ą o d z n a k ę , a m i a n o w i c i e p .Jan Donimirski,
b y ł y d ł u g o l e t n i p r e z e s P . T . R . o r a z p . S e n a t o r A u g u s tyn Seroźyński
z p o w i a t u l u i b a w s k i e -K s . k a n o n i k Ł o s i ń s k i u r o d z i ł s i c 2 0 m a j a 1 S 6 3 r . w W i e l u p o w . c h o j n i c k ie g o . j a k o s y n w ł o ś c i a ń s k i e j r o d z i n y r o l n i c z e j . P o w y ś w i ę c e n i u n a k a p ł a n a o b e j m u j e w r o k u 1 8 9 7 p a r a f i ę w S i e r a k o w i c a c h , k t ó r ą d o t y c h c z a s p r o w a d z i . O d s a m e g o p o c z ą t k u s t a j e n a c z e le p r a c y K ó ł e k R o l n i c z y c h n a K a s z u b a c h , z a k ł a d a j ą c w i e l e z n i c h i p a t r o n u j ą c i c h p r a c y , j a k o w i c e - p a t r o n K ó ł e k R o l n i c z y c h n a o k r ę g k a r t u s k i , a p o t e m j a k o p r e z e s p o w i a t o w y P . T . R . p o w i a t u k a r t u s k i e g o . P o z a K ó ł k a m i R o l n i c z y m i d z i a ł a l - i n o ś ć k s . k a n o n i k a Ł o s i ń s k i e g o j e s t i w s z e c h s t r o n n a : z a k ł a d a s p ó ł d z i e l n |i e
i'i-' । " r u " P t o w a r z y s t w a i c z v t e l n i e l u d o w e i t d . z a t o k i s i ę c y l u d z i w y t w o r z y ł o l b r z y m i e z a t o - . . •. . . ■ , ■ • i । i i e ;i • ’ i • r i , • • i B a n k i L u d o w e , s t o j ą c n a i c n c z e l e k a t o l i k ó w z e r y w r u c h u . S e t k i w y s o k i c h d o s t o j n i - r , . i . . . J 1 . .
i ’ - - 1 l o t e z r y c h ł o z y s k u j e s o b i e m i a n o
„ W a w r z y n i a k a k a s z u b s k i e g o ” , a l u d k a s z u b s k i o d r o k u 1 9 0 3 w y b i e r a g o s t a l e d o S e j m u P r u s k i e g o w B e r l i n i e , a p o t e m d o S e j m u P o l s k i e g o . Z a d z i a ł a ln o ś ć s w ą k s . k a n o n i k Ł o s i ń s k i u - z y s k a l o r d e r . . P o l o n i a R e s t i t u t a . .
G d y w i ę c o b e c n i e p r z y p a d a j u b i l e u s z 4 0 - l e c i'a t e j w y t r w a ł e j i m r ó w c z e j p r a c y d l a p o l s k o ś c i i r o l n i c t w a
; K a s z u b d o b r z e s i ę s t a ł o , ż e p r z e z u s t a I P . T . R . u z n a n i e d l a t e j p r a c y z ł o ż y ł o
Rzym.
D z i e n n i k i p o p o ł u d n i o w e z a - W c h w i l i o b e c n e j p o s z u k i w a n i a <c a ^ e r o ^ n * c n 'O p o m o r s k i e . t r w a j ą . D o p r o w a d z i ł y o n e d o o d n a l e - 1i z a i b i t y e h . W i a d o - ’ m o ś ć w y w o ł a ł a p r z y g n ę b i a j ą c e w r a ż e n i e w c a ł e j o k o l i c y . P o g r z e b z a b i t y c h o d b ę d z i e s i ę d n i a 6 b m . z u d z i a ł e m n a j w y ż s z y c h p r z e d s t a w i c i e l i w ł a d z w o j s k o w y c h i c y w i l n y c h . ' W d n i u 2 b m . r o z p o c z ą ł s i ę w M a n i li 3 3 M i ę d z y n a r o d o w y K o n g r e s Ł u c h a - B e n e - r y s i y ( 'z n y - \ A i d o k o ł t a r z a w p a r k u L u n e t a , g d z i e s i ę o d b \ w a ł y n a j w i ę k s z e
u r o c z y s t o ś c i .
Manilla
P A T . O [ w a r c i e 3 3 - g o m i ę - p i e l g r z y m ó w p r z e d p r z y b y c i e m d ni e p o d l e - L , _ . . : *a " T . . rA l v O t w a r c i e ? ^ - g o m i ę - p i e l g r z y m ó w p r z e d p r z y b v c e m d oi e A c h i l l i z y n a r o d o w e g o K o n g r e s u E u e h a r y s i y p a r k u . W s z y s t k i e u l i c e M a n i l l i z o s t a ł y ! c z n e g o z g r o m a d z i ło w p i ę k n i e p o l o ż o - ' b o g a t o p r z y s t r o j o n e , l e c z n a p ł y w t y n y m p a r k u n a d w y b r z e ż e m :
k i l k a d z i e s i ą t
w s z y s t k i c h c z ę ś c i I ś w i a t a . L e g a t p a - k ó w k o ś c i e l n y c h p r z y b y ł o n ? k o n g r . s . p i e s k i , k a r d . D o u g h e r t y z F i l a d e l f i i O d p i w i a d a j ą c n a p r z e m ó w i e n i e ’ e tr n - p r z e m a w i a j ą c s t w i e r d z i ł , ż e j e s t t o t a p a p i e s k i e g o , a r c y b i s k u p M a n i l l i p i e r w s z y k o n g r e s o d b y w a j ą c y s i ę n a p o d n i ó s ł , ż e n a c z e l n y m d ą ż e n ie m O m a ś w . j e s t p r z y w r ó c e n i e p o k o j u w c a ł y m ś w ie c ie .
D a l e k i m W s c h o d z i e . W i e l k a u l e w a t r o p i k a l n a p r z e d s a m y m o t w a r c i e m k o n g r e s u n i e p o w s t r z y m a ł a t y s i ę c y
L a w i n a z a s y p a ł a ż o ł n i e r z y
n e r o” z n a j d o w a ł a s i ę n a w y c i e c z c e w d o l i n i e M a ir a i m a s z e r o w a ł a w k i e r u n k u s c h r o n u w G a r d e i t a . N a g l e o d - ' d z i a ł t e n z o s t a ł z a s y p a n y l a w i n ą , k t ó
r a s t o c z y ł a s i ę w z d ł u ż p ó l n o c n o - z a c h o - d n i c h s t o k ó w g ó r y R o c c a A l e j a . Z a s y p a n y z o s t a ł j e d e n o f i c e r , d w ó c h p o d o f i c e r ó w o r a z 2 0 ż o ł n i e r z y a l p e j s k i c h . W k r ó t c e w y r u s z y ł y o d d z i a ł y r a t u n k o w e . k t ó r e o c a l i ł y ż y c i e p i ę c i u ż o ł n i e -
N i e z a z n a j ą { w z i m i e g ł o d u b e z r o b o t n i , ( j e ś l i k a ż d y z ł o ż y o f i a r ę
n a P o m o c Z i m o w a .
D e p e s z a k o n d o l e n c y j n a
P a n M a r s z a ł e k P o l s k i Ś m i g ł y R y d z , n a r ę c e p r e z e s a z a r z ą d u g ł ó w n e g o . y s ł a ł z p o w o d u ś m i e r c i ś . p . A l f o n s a j Z w i ą z k u P o w s t a ń c ó w Ś l ą s k i c h w K a -
Str 2 GŁOS “ Nr 15
Ziisnin iw niiiii i Sirtti
op sane przez sowieckiego publicystę YXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
! c i„ _ _ o --- j , , _ _ _ _ _ j _ _ _ V v m o s k ie w s k ic h „ Iz .w ie siia ch " p u - k o p o je d n y m d n iu z n a jo m o śc i. P o d -1 ro z p o c z ę c ie z d e c y d o w a n e j b lic y s ta so w ie c k i Z o ricz z a m ie ścił o b - k re ś lić się je d n a k
M ło d zie ż a n g ie lsk a p o w o ła ła d o ż
b lic y s ta so w te c k i /.o ric z z a m ieśc ił o b - k re ś lić się je d n a k m u si, z e /.o ric z \ s z e rn y a rty k u ł, tra k tu ją c y d u ż y u p a - p rz ec iw ie ń s tw ie d o in n y c h p u b lic ) d e k ż y c ia ro d z in n e g o i
n ie m o ra i n y m i te k s ta m i
. . . . . . . k a b a reta c h , te a trz y k a c h
w R o sji S o w ie c- stó w n ie o b c ią ż a w y łą c z n ie m ę ż c zy z - n y c h lo k a la ch n o c n y c h
ją c y u p a d e k ż y - n y . K o b ie ty ró w n ie ż p o n o sz ą , z d a n ie m ■ M ło d zie ż n a ty c h m ia st p rz y s tą p iła d o . p o d k o p u jąc e g o z d ro - je g o , n ie n in ie js z ą o d p o w ie d z ialn o ść a k c ji. P ra w ie k a ż d ej n o c y m iaL . m ie j-
w a lk i z c z n o śc i d w u z n a c z n y m i te k sta m i. Ś p ie - p io se n e k w w a c y , k tó rzy n ie p o d d a d z ą się te m u o ra z w in - z a rz ą d z e n iu , b e d a w y k lu c ze n i z g ro n a
a k to ró w .
ro d z in n e g o . . „ . .
p o d sta w y n a ro d u , w p ły n ę ły p rz e - z a le k k o m y ś ln y s to s u n e k d o o b o w ią z -. sc e b u rz liw e sc e n y , k tó re z re g u ły
—...rtł ..
.. .2
- k ó w m ę ża tk i i m a tk i. P o o m ó w ie n iu , p ro w a d z irt d o p rz e rw a n ia p rz e d s ta- m ę ż - w ie ń . ii n a w et d o z a m k n ię c ia lo k a li,n a w id o w n i m ło d z i p ie w ak a . k tó ry śp ie - d e w szy stk im z b y t w ie lk a ilo ść z a w ie
ra n y c h p rz e z je d n e g o o s o b n ik a z w .
m a łże ń sk ic h o ra z c a łk o w ita p rz e w aż - . , j . ...,„ ..,.1 ^ . .,..t „ „ n ie p rz y p a d k o w o ś ć ty c h m a łż e ń stw , k sz a w in ę p o n o si sy stem , k tó ry d ó p ro -(lu d z ie k a ż d eg o ś p i
Z o ric z c y tu je d z ie sią tk i p rz y p ad k ó w w a d zi! d o ta k ie g o ro z k ład u m o ra ln e - w a t n ie m o ra ln e p io se n k i, re je stra c ji z w iąz k u m a łż eń s k ie g o ty l-
-Hno plotkować
Tragiczna śmierć
— W a rsz a w a . W ió c il d o d o m u i.. . sk o n a ł. 3 0 -le tn i R o b e rt K w ia tk o w sk i, m ie sz k a n iec o sa d y M a rie n p o d W a r- c a łk ie m z e s tra d y . 's za w ą. n io są c śc ię te w p o b lisk im le sie
A k c ja la d a ła ju ż re z u lta ty . W la - d rz e w o p rz ew ró cił się n a lo d z ie i k lo c d z c z w ró c iły się d o p rz ed s ię b io rc ó w ,
p ro w a d z ąc y c h lo k a le n o c n e, a b y w y - p rz y to m n o śc i K w ia tk o w sk i o w ła sn y c h siłac h d o sz e d ł d o d o m u , g d z ie n ie b a w e m ż y c ie z a k o ń c zy ł.
V» e W ie d n iu p o w ’s ta ł k lu b p o d n a - to c h o ro b liw y o b o w iąz e k , cz a c k a L ig a O b ro n y Ilo n o - z a jęc ie w w o ln y c h c h w ilac h , c
te g o k lu b u z o stał ju ż sz cie z a c e l sw o ic h z a m ie rz e ń ,
w ła d zo m d o z a tw ie rd z ę- D o k lu b u te g o p rz y s tą p iło z m ie j-
; sc a ju ż k ilk u se t c z ło n k ó w , a lic z b a ich Z a ń y c ie lk ą te g o k lu b u je s t h ra b i- w z ra sta z d n ia n a d z ie ń c o ra z w ię c e j, n a R u m m e rs k irc h . k tó ra , w z o ru ją c się
n a p rz y k ła d a c h a n g ie ls k ich , a m ia n o w icie n a
„ P a n d lo i p rz e d ło żo n y n ia .
! to ró w i a k to ró w sc en k a b a reto w y c h to za 1
S ta tu ty te g o k lu b u p rz ew id u ją o r
g a n iz o w a n ie są d ó w ' ro z je m c z y c h w w y p a d k a c h o b g a d y w a n ia lu b rz u ca n ia C iu li" , ro z p o cz ę ła a k c ję, o sz c z e rstw n a h o n o r c z ło n k a te g o k ła n ia jąc n a c e lu o b ro n ę c z ło n k ó w k lu
b u p rz e d ro z m a ity m i rz e k o m y m i p rz y ja c ió łm i, u w a ż a ją c y m i o b g a d y w a n ie b liźn ic h i n isz cz e n ie o sz cz e r-
o n i
| "I
« fe
tr*» biwr
i-. .•
i .z ssrHrTl
l। u .wmjtiimi.j
3 '--k
I 14 r -L
* “I
;Z a rz ąd te g o k lu b u z w ró c i! się o s ta tn io i L 1
d o a rc y k się ż n ej Ile an y . m a łżo n k i A n -I1 '’ - 4 - to n ieg o H a b sb u rg ^ , z p ro śb a o o b ję c ie U ł- ' f; p ro te k to ra tu h o n o ro w e g o .
Jak w bajce z tysiąca jetlaej nocy
Centralna wytwórnia szkieletów w Sowietach n^*rX .... . . ... ...
>41
\fa lo k o m u ’w iad o m o , ż e je d n a z 's p o rto w e g o , d o k tó re g o „ s u ro w ie c "
p o c h o d z i w o lb rz y m ie j ilo śc i z w y sp S o lo w ie ck ic h i w ię z ień so w ie c k ic h .
O b e c n ie a m e ry k a ń s k ie in s ty tu c je n a u k o w e są z a n ie p o k o jo n e p o g ło s k a m i o p ro jd k to w a n e j p rz ez c e n tra ln ą w ó twTó rn ię s z k ie letó w w L e n in g ra d z ie p o d w y ż c e c e n . S o w ie ty sw rą b e z k o n - n a jp o w a ż n ie jsz y c h w so w iec k im b i-
n a jp c w a ż n iejs z y c h p o z y c y j w so w iec k im b ila n sie w y m ian y to w a ro w e j z e S ta n am i Z je d n o cz o n y m i s ta n o w i -" e k
s p o rt sz k iele tó w lu d z k ic h . W ro k u u b ie g ły m S o w ie ty w y w io z ły d o S ta n ó w Z jed n o c z o n y ch o k o ło 6 .0 0 0 s z k ie
le tó w’. c e n a k tó ry c h w a h a się o d 100 d o 1 2 0 d o la ró w .
V , L e n in g ra d z ie z n a jd u je się c e n tra ln a w y tw ó rn ia te g o ..a rty k u łu " e k -
s z k ie le tó w p o s ta n o w iły o d p o w ied n io w y z y sk a ć p rz e z p o d n ie s ie n ie n a ń c e -
O k o ło 7 5 .0 0 0 ro b o tn ik ó w ’ p rz e m y s łu sam o c h o d o w e g o z ło ży ło p ra cę . W o l
b rz y m ic h z a k ła d a c h sa m o ch o d o w y c h C le v e la n d (O h io ) s tra jk u je 5 0 0 0 ro b o tn ik ó w ’, p rz e z co fa b ry k a ta z o sta ła z u p e łn ie u n ie ru c h o m io n a . N a o b ra z k u w id z im y s tra jk u ją c y c h w y g lą d a jąc y c h z o k ie n i s to ją c y c h n a u lic y c e
le m z a p o b ie ż en ia n a d ejś cia ła m is trajk ó w .
PRZEKŁAD POLSKljST. KAPKOWSKIEGO
Napisał Raskatow.
C iąg d a lsz y (51 S to ją c y o b o k p o licja n t rz e k i, w rsk a - zvijfu rę.KH.
N iech p an zw ró ci u w a g ę n a te n sia d , k tó re o n i w szy scy m a ją n a szy i.
I d u szo n o ich W < zystki< h trz ec h u d u szo n o z ty lu .\n i n ie ję k n ę li
1 w arz, p o lic ja n ta b y ła stro sk a n a . Jeszcze n ie ro z p la ta n o n ici z a m o rd o w a n ia A m era. jeszcze g u b io n o się w d m i:\> iac h i p o g o n i za w in o w a jc am i, z a trz y m y w a n o lu d zii n ie w in n y c h , a o«to n a g ie n o w a zb ro d ria, ty m ra z e m w sa m y m m ieście, jeszcze b a rd z iej p o tw o r
n a i jeszcze b a ri/J e j ta je m n ic za . N a za ju trz o n iczem in n e m n ie m ó w io n o w A iato n , ja k o z b ro d n i. W m ie
ście z a k o tło w a ło M ie szk a ń c ó w o p a n o w a ł < trarh . W śró d n ich ży li ja k ie ś iin_
d v w iu a n ie z n a n e n a jsp o k o jn ie j z a łat
w ia ją ce sw o je p o ra ch u n k i z n ie w y g o d
n y m i im lu d /'m i i nńe z o sta w ia ją c e za so b ą n a jm 'iie jszy ?h n a w et ślad ó w .
Z n a jw \z sz y m n a p ręż en ie m o cze
k iw a n o w y n ik ó w p ro w a d z o n y c h d o
ch o d zeń .
A le d o ch o d zę ri/a te ju ż n a p ie rw szy ch k ro k a c h n a trafiły ja k b y n a m u r.
Z z a b ity c h ro zp o zn an o ty lk o jed n eg o . G o sp o d a rz p o rtie r, k e ln er i w szy scy b y w a lc y ,.Z ło tej K o tw icy" — ty lk o je d n e g o z z a b ity c h z n a li z n a z w isk a . P o z o sta li d w aj zjaw la li się n ie ra z w re stau ra cji, je d n a k n ik t z n im i n ig d y n i * a ip ie jl a n j jed n eg o sło w a. W k ry - ty c z n ą n o c ta cala, tró jk a b y ła w re sta u ra c ji i ra ze m w y szła z w szy stk im i.
P o, co się z" n im i stało p o w y jściu ze , Z ło tej K o tw icy " — d la w sz y stk ic h ty ło z a g ad k ą
d o k ła d n e p rz e sz u k a n ie u b ra ń p o m o rd o w an y c h n ie w y ja śn d o n iczeg o
U sta lo n o tv lk o je d n o : m o rd e rstw o m ia ło c h a ra k ter ra b u n k o w y. Z ra b o w a n o w szy stk o , co m iało ja k ą k o lw ie k w a rto ść P rz y tej o k a z ji zg in ęły w szy stk ie d o k u m en ty , k tó re m o g ły b y stać się e w e n tu a ln ie k lu czem d o ro z w ią z a
n ia z ag a d k i.
P o n a d to -tw ierd z o ro , że k ry ty c zn e g o w ie cz o ra d o re sta u rac ji w eszli ja cy ś d w a j m ężczy źn i, p rz e szli p rzez lo- k a l. ro z g lą d a ją c się ja k b y k o g o ś sz u k a li — i w y szli B y ło to m o że o k o ło g o d z in y 9 -tej w ieczo rem . Ja k ci lu d z ie w c g ląd a li - teg > n ik t n ie u m ilał p o w ie d z ie ć
N a te in n a ra zić d o c h o d z e n ia u tk n ę ły
S p lą ta n e n ici.
P o m o cn ik b u rm istrz a R en o z a trz y
m ał s;ę w ' A n iu n ie je d e n d zień , ja k p rz y p u sz cz a ł, lecz d w a. M u sia ł o czek i
w ać ta k d łu g o p rz y jaz d u p re fe k ta , w e_
zw a .eg o n ie o c z ek iw a n ie d o P a ry ż a . W 7 ro ię.lzy czasile R en o zd ąży ł d o w ie d zieć < ię o tern , co zaszło w zA laton Z n a ł ju ż w sz y stk ie szczeg ó ły . N a jb ar
d ziej d z iw iło g o to , że d o c h o d z eń ;a d a ły ta k ie n ik łe re z u lta ty ...
S tra sz n a i ta je m n ic za sp raw a . C zy też m a p o z o stać n ie w y ja śn io n a, ja k n ie d a w n e z a m o rd o w a n ie A m era*'
R en o rw a ł się d o A la to n C h ciał u c z estn icz y ć o so b iście w śle d z tw ie . C o ś m u n a su w a ło m y śl, że o b ie sp ra w y są w ja k im ś z w ią z k u ze so b ą.
D o A la to n p rz y jec h ał p ó ź n y m w ie
czo rem P o d ro d ze d o w ie d z iał się jesz
cze k ilk u szczeg ó łó w ’. P o d e jrz en ia p a - d ły n a d w u p ra c u ją c y c h w A lato n ek s- p ed jen tó w’ sk lep o w y ch , je d n a k z e b ra
n e p rz ec iw k o n im d o w o d y zb ijały 7 się w zajem n ie.
N a jb ard z iej d ziw iło p a n a R en o to , że z a b ity c h d o ty c h c za s n ie ro z p o zn a
no Z c ałe j m a sy b y w alcó w 7 ,,Z ło tej K o tw icy " n ik t n ie u m ia ł n azw 7ać ich ch o ciażb y p o im ie n iu , ch o ciaż często w id y w a n o ich w re sta u ra cji. T o je sz cze h a rd zie j u tru d n ia ło d o c h o d z e n ia
Z e w z g lęd u n a sp ó ź n io n ą p o rę, p o p rz y je ź d zie R en o p o stan o w ił p o zo stać w d o m u A le to m u się n ie u d a ło . N ie m in ął k w a d ra n s, a o d b u rm istrz a p rz y n ie sio n o list. B u sze d o w ied ziiał się w idoczZ irie o p rz y je ź d zie sw eg o p o m o c n ik a i p o sta n o w ił p ro sić g o o p rz y b y cie w b a rd zo w ażn ej sp raw n e.
B y ło ju ż o k o ło p ó łn o cy , g d y R en o u d a ł < ię d o d o m u b u rm istrz a , k tó ry czek ał n a n ie g o n ie c ie rp liw ie .
G d y z n a leź li się p o k ró tk ie m p rz y -
w ita n iu w 7 g a b in e cie , B u sze o d ra z u p rz y stąp ił d o se d n a sp raw y .
— P an n ie m o że w y o b razić so b ie — rzek i o n — ja k ja o d c z u w a łe m p a ń sk ą n ieo b ecn o ść w c ią g u ty ch d w u d n i, g d y ż ty lk o w 7 sto su n k u d o p arn a nńe p o trz e b u ję m ieć ża l iy c h ta je m n ic .. C h o d zi .o tę strasz n ą zb ro d n ię, ja k ie j tu u n a s d o k o n an o... P a n sły sz ał ju ż o tern i w ie czem zak o ń czy ło się śle
d ztw o ? . N ie o sią g n ięto n iczeg o w ię-
< ej. n ad to , co m o ż n a b y ło o sią g n ąć ju ż w ciąg u k ilk u n astu m in u t p o zb ro d n i.
A le ja, d ro g i p an ile R en o , w iem co ś w ięcej, czeg o ciie z d ra d z iłem d o ty c h czas n ik o m u ..
B u sze p o d n ió sł się z fo telu , p rz e
szed ł k ilk a k ro k ó w , z atrz y m a ł się p rz e d w p a trzo n y m w eń R eh o i rz ek i:
— Ja ty ih lu d zi zn ałem .
Z au w aży w szy , że R en o ch ce m u p rz erw ać i co ś p o w ied zieć, B u sze o d p o w ie d n im g e ste m w strz y m ał go
Jeżeli m ó w ię , zn alem ", n.ie p o w in ie n p a n ro z u m ie ć teg o zb y t sz ero k o . D o ty ch czas n ie w iem , k im o n i są, sk ą d się w 7zięli i ja k się 'n azy w ają. W tv m k ie ru n k u n ie je ste m b a rd zie j p o in fo rm o w a n y , n iż w ład ze śled cze... A le w id z ia łe m ic h p rz ed te m n iż się z n im i z a ła tw io n o.. N te ty lk o w id ziałem , a le ró w n ież śle d z iłem za n itm i... P e w ie n ’ p a n u w d ęcej. S tra ciłe m n ie ta k d aw ’10 cały w ieczó r, a n a w e t c a łą p ra w ie n o c, ab y p o d słu c h ać o czem o n i m ięd zy so b ą m ó w ią . T a tró jk a o d d aw m a m n ie in te re so w ała . Ja k iś g lo s w e w n ę trz n y sz e p tał m i u sta w ic z n ie, że n ie p o w i
n ie n e m sp u szczać ich z o c z u .. W o w ą n o c, g d y m sie d z ia ł w 7 p o k o ju , p rz y le . g a ją c y m d o teg o , g d zie o n i się n a ra
d z a li, c h c iw ia ło w iłe m sło w a ja k ieg o ś n iezn an eg o m i języ k a...
C iąg d alszy n astąp i).
Nr 15 „GŁOS“ Str, 3
Z ponurych kart rewolucji Wzmożony atak żydów w Ameryce rosyjskiej ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
O desa jest jakby w ym arła. A lia-
K ilku bolszew ików w kracza ila
sto zalegają ciem ności nieprzeniknio-
stępnego dnia do O desy.
ne. W składach i w m ieszkaniach o- \\ p o d arty ch m undurach, łachm anach kna w szystkie pozabijane deskam i. ! - . . : - i - ---( .. i i .,k;^
Ż adnej żyw ej istoty ludzkiej.
Z daleka od m orza C zarnego, w iatr głuchy’ pom ruk dział nich. P oza tym cisza: prze
złow różbna cisza, przed m ającą się:
niebaw em rozpocząć pożogą rew o lu -[
cji. Jeszcze w czoraj m aszerow ały uli
cam i m iasta, p rzy
kilku m uzvkan
na Polskę
inform acjam i o ..pogro-
ręce, a jednocześnie opublikow anego
jednoniĄ ślnie
niesie i rów , czerw one sztandary, p lak aty arm at- w erbunkow e oraz transparenty z o-
st rzeżeniem :
„1009 m ieszkańców O desy zostanie bez pardonu rozstrzelanych, jeżeli
zginie choćby jeden czerw ony żołnierz !’*
dalej inny transparent: •
„Jeżeli obyw atele O desy nie zło
żą 500 m ilionów r rubli k o n try b u cji, czas zam ierzają J całe m iasto zostanie dynam item w y
sadzone w p o w ietrze!”
P rzew odniczącym czerezw yczajki zostajei osław iony K aliniczenko. a je
go pom ocnikiem J ussufow icz. O bu
m uzv
z dale- j francuskie w ojska kolonialne
kiego Senegalu,
ażeby zadokum entow ać, że francuskie na długitrzym ać m iasto zb ro jn ą ręką — dzisiaj w yższa dyplom acja ła dow ództw u francuskiem u bez jednego w ystrzału w ładzę O desą w ręce rad y robotników nierzy. W iadom ość ta trafia w szkańców , niczym
grom z jasnego nieba,
siejący blady strach i przerażenie.
N ikt nie m a czasu ani siebie ani do
b y tk u sw ego u k ry ć bezpiecznie. W ię
ksza część ludności ucieka w ięc tak.
jak stoi przed czekającym i u bram m iasta bolszew ikam i. Z a kilka godzin ostatni okręt opuszcza port odeski.
ażeb y na sw ym pokładzie uw ieźć ile się tylko da m ieszkańców O desy do K onstantynopola.
W ciągu godziny w szystkie p o k ła
d y i k ab in y zapełnione są do statnie- go kąta, a m im o to tysiące jeszcze- ludzi dobija się rozpaczliw ie o m iej
sce na statku. M arynarze staczają fo r
m alną w alkę z tłum em k ap itan o- ch ry p ly m głosem po raz setny tłu m a
czy, że nie m a ju ż m iejsca, ani żyw ności na okręcie. 6000 R osjan zn ajd u je się na statk u . A V śród płaczu prze-
W iele m iejsca pośw ięcono rów nież
jspraw om em igracyjny m . w y stępując jak w iadom o.
w niesłychanie ostrej form ie przeciw w izytę Ż ydom w P olsce: poddał on postulatow i em igracji Ż ydów z P olski. .,surow ej*4 ocenie ostatnią m ow ę m in.
W tej zorganizow ane! napaści ii\ B ecka, w ygłoszona^ w sejm ie.
P olskę w prasie am ery k ań sk iej pry m
i ki M argoszec. AL in. zw ołano ostatnio w ielki zjazd żydow ski do N ow ego
nakaza- oddać nad
żo ł-[jed n ak przew yższa w okrucieństw ie i i i sadyzm ie w ykonaw czyni ich w y ro -'
■ ków .
Jest nią tow arzyszka D ora!
S kąd przybyw a? K to to w ie. jak się nazyw a w rzeczyw istości? D arem nie tego dociekać. Al loda piękna kobieta.
N ałogi bestial kość i sadyzm w y cisnę ly piętno w yraźnie na jej tw arzy' S traszliw y jest jej w zrok.
' W zrok nienasyconej krw iożerczej bestii.
D o ra m ieszka w gm achu czerezw y-j czajki. R zadko p o k azu je się na ulicy.!
Ż ycie jej zam knięte jest w ponurych ścianach czeki. W szystko co poza ni-!
m i nie in teresu je jej. B ez żadnych;
zainteresow ań k u ltu raln y ch , ap aty cz
na, dzień cały p rzew ala się niespo-i kojm ief na łożu, pragnąc się znów jak n ajp ręd zej napaw ać w ddokiem krw i i śm ierci.
. A oto n ad O desą zapada zw olna
k leń stw i złorzeczeń pozostałych na m rok. T ow arzyszka D ora oży w ia się
lądzie, i | raptow nie. C zyni staran n ą toaletę.
okręt zw olna w ypływ a na pełne
[U biera się jak na bal: elegancka su-m orze.
[knia, k w iaty , perfum y i w ielka dozaM etropolita P laton, rów nież em ig ran t, i,kokainy. D ora zm ienia się do niepo- odplraw ia w śród rzęsistego deszcu.?znania-
na pokładzie w ieczorne nabożeństw o.!
Jes^ obecnie w ielka dania
W szystko leży na kolanach m odląc kusząco piękna kobieta, o i się w śród serdecznych szlochów za św ieżej m łodocianej i ognistym braci, k tó rzy pozostali w O desie, w y- w zroku, l ak opuszcza sw ój pokój, dani n a pastw ę zem sty czerw onego! R ozbaw ieni czekiści oczekują ją.żołdactw a. lA luzyka, szam pan, kaw ior, zabaw a koju.
. . i . • ° , . - , ’ .
(Izie godzinne przem ów ienie, posw ię- jC one sytuacji Ż ydów w P olsce oraz o- 1 m ów ił treść listu ..polskich” dzieńni-
D w a razy daje, kto szybko^daje!
najryc&lej o Siary sza Posnoc
dla Ijezrebstsawich.
m ie
— A to drań! — zaśm iał się B usze.
— Zapom niałem o nim zupełnie. N o, ale nic złego się •■.ile stało. Trzeba m u tylko zapow iedzieć, by w7 przyszłości!
m illczał. W róćm y jednak do spraw y.
Napisał Raskatow.
i.-:.-***
■ w esoła, beztroska hulaszcza. D ora pi-,
I je dużo lecz _ ___ _ ___ - -f.-... - nie upija się. P opada ty ł-' T ow arzyszka D ora, ta bestia w ko jak gdyby w stan ekstatyczny. O - ludzkim ciele, w ciągu blisko nocy
zastrzeliła w łasnoręcznie przeszło 700 osób.
! w o. N areszcie rozbrzm iew a z ogrodu 1 aresztow anych przez czerezw yczaj- tak niecierpliw ie oczekiw any’ sygnał: kę pod zarzutem działań „kontrrew o- czy św iecą się fosforycznie. C ale cia
ło drży. W argi zaciskają się nerw o -,
tak niecierpliw ie oczekiw any’ sygnał:
w arkot m otoru ciężarow ego auta.
j W tej chw ili w chodzi u zb ro jo n y od i stóp do głów 7 czekista. M eldu je
! ..W szystko przygotow ane!"
G dy w krótce potem B iałe w ojska generała A V ranigla w kroczyły do O de- I sy i za jęły gm ach czeki, znaleziono w k d o ' phvnicach tej katow ni setki gnijącycli skoku. P rędko jeszcze jedna szczy p ta'™ !0^' W szędzie jeszcze w idoczne by- k o k ain y - jeszcze .jeden k ielistek |
' y
św ieże slad y jo rłu r poobem ane p al- szam pana. C h w y ta za rew olw er — jsolidny, ciężki „N agan”. C zekiści w y
p ro w ad zają jednego z areszto w a
nych „k o n trrew o lucjo n istó w 4*. P rzez kilka sekund D ora p atrzy na niego!
nieruchom ym w zrokiem . D łoń jej za
ciska się kurczow o w około kolby’ re- w olw eru. N aciska cyngiel. P ada strzał.
C hw ila najw yższej rozkoszy dla tego dem ona-kobiety nadeszła,
w idzi jak jej ofiara ch w ieje się, słania i pada w reszcie u jej nóg. Jak cia
łem w strząsają przedśm iertne d rg aw ki, a ro zw arte szeroko źrenice zach o -!
_ i ce ściągnięte sk ó ry ludzkie. I łum y entuz jastycznie w itają w ybaw ców a potem p rzy p o m in ają sobie to w a
rzyszkę D orę. O d k ry w ają jej schro- ' m isko aresztu ją ją i
i
w śród straszliw ych przekleństw pędzą ulicam i przed sobą.
Z biera się sąd w ojenny. R ospraw a trw a, krótko: k ara śm ierci przez po w ieszenie. P od szubienicą zakłada sobie D ora sam a pętlę na szyję. S ta
ra się naw et uśm iechać. S zybko jed
nak w y trącają jej oparcie spod nóg.
K ilka chw il... i k at O desy — tow arzy- szka D ora — nie żyje.
F ale rew olucji k tó re tego p o tw o ra r na po- ten obraz z nienasyconym zadow olę-i w ierzchnię życia m iały się stać rów - niem . P otem w szystko się kończy, nież jego grobow cem , ażeby raz jesz- I rupa w ynoszą czekiści szybko z po- cze potw ierdzić znaną praw dę, iż:
..rew olucja pożera w łasne dzieci!4’
tw arzy dzą m głą konania. D ora spogląda na w ciele koibiecym w yrzuciły
C iąg dalszy (52 W ściekłość nniiie ogarniała, że ni
czego nie rozum iałem ... A jednak by
łem przekonany, że coś tu uie jest w porządku, że oni m ają jakiś zw iązek z tern pism em prefekta. Pan je pam ię
ta? Panie Reno, czem u się pan uśm ie
cha? — przerw ał nagle urażony Busze.
R eno istotnie uśm iechał się
— Znam tę cal3 historię.
— Co?
W idać było, że Busze był m ocno zdziw nony tern pow iedzeniem pana Reno.
— Od kogo, przecież nie zw ierza
łem się z tego przed nikim .
-• A le jednego człow ieka raim o- w oli zrobił pan św iadkiem .
Busze u Jerzy 1 ręką w czoło.
— K arczm arz?
Reno, uśm iechając się, skinął głow ą i rzeki:
— W czoraj baw ił on rów nież w A n- żit i m iałem okazję rozm aw iania z
□ im M ów ił m i □ tych pańskich czato.
w aniacłi.
— Pan uw aża, panie burm istrzu, -- przerw ał R eno — że zabici m ają ja
kiś zw iązek z tym rosyjskim zbie
giem ?
B usze w zruszył 1 am iiotiam i.
— Trudno tak tw ierdzić... Teraz, gdy m ogę ich obejrzeć bliżej, w idzę, że ich w ygląd zew nętrzny niezupełnie od
pow iada tem u opisow i, jaki posiada
m y. Jednak, w szystko jest m ożliwe..
M ożna się ucharakteryzow ać. W ogóle ciem na spraw a, dziw na i koszm arna N ic przy nich nie znaleziono, skraw ka papieru czy dokum entu, któryby m ógł coś w yjaśnić... N iby jest to m orderst
w o rabunkow e, nie pojm uję jednak, co m ożna w ziąć u ludzi odzianych w łachm any M ów iąc m iędzy nam i, oba
w iam się że śledztw o utknęło już na zaw sze w7 m artw ym punkcie.
— Słyszałem jednak, że jakieś nici m ają w ręku. K ogoś podejrzew ają...
B usze uśm i i-,hnąl się.
— Podejrzenia są nieżem , a w tym w ypadku tern bardziej Zatrzym ali się na tym podejrzeniu, bo na niczem im- nem zatrzym ać się nie m ogli. Słuszne jest tylko przypuszczenie, że cała ta
historia sto? w zw iązku ze spraw ą A m era.
— A w ie pam — rziekł cicho Reno
— i ja m iialcm te sam e podejrzenia.
— N ie tj Iko pan, tak m yślą w szy
scy... A le czy to w yjaśnia cośkolw iek?
M nie przyr.iajm m tej jeszcze bardziej de nerw uje.
D ługo jeszcze potem Reno z B u
szem m ów ili o tajem niczem m order
stw ie r o sw oich przypuszczeniach, na
radzając się nad tern, co będą czynili dla ratow ania opinii m iasta, nadszar
pniętej m ocno ostatniem n m orderst
w am i, o których rozkrzyczała prasa w całej Francji, w ym ieniając natu
ralnie nazw ę A laiton i przypom itnając spraw ę A m era, o której zdążono już zapom nieć.
G dy się nad ranem praw ie żegnali, Reno w spom niał o zostaw ionej u bur
m istrza paczce, otrzym anej przed w y
jazdem od nieznanego dziw aka.
- Żeł y nie zapom nieć... O to ona.
Radzę panu dobrze jej strzec, a. jeszcze lepiej będzie, gdy się jej pan pozbędzie jak najprędzej K to w ie, czy i przeciw7 nam czegoś nie knują. Takie czasy! — m ów ił Busze.
Tajemnicza paczka.
N azajutrz R eno udał się do kostni
cy, gdzie policja trzym ała trupy zabi
tych, łudząc się jeszcze, że znajdzie się ktoś, kto je rozpozna.
G dy m u odsłonięto płachty — osłu
piał, ujrzaw szy trupa G ulda. Jedno spojrzenie w ystarczyło, aby rozpoznać tego, który niedaw no dal m u do prze
chow ania ow ą tajem niczą paczkę.
Reno długo nie m ógł ochłonąć z przerażenia. A w ięc dziw ne przeczucia nie zaw iodły tego człow ieka . N ie m i
nął okres w yznaczony orzezeń i... za
m ordow ano go. M e czy te Ty.o iyiko przeczucie? Gzy on czasem n.e w ie
dział w ięcej, nuż m ówdł? Czy n.e ukrył tej najw ażniejszej przyczyny? D ziw ne uczucie ow ładnęło panem Rono. Zabój
stw o nie dotyczyło go, m ie znał praw ie ofiary, ale jednak zrobiło m u się żal tego człow ieka, czuł, że w yrządzono m u straszliw ą krzyw dę, najw iększą jaką m ożna człowiekowi w yrządzić.
Cóż jednak, gdy nie w iadom o belo, kto za tę krzyw dę m a ponieść od- pow edzialność.
G dy Reno po tej straszliw ej w ’zji w kostnicy znalazł się w7 dom u, p ter- w sze kroki skierow ał do biurka, gdzie w szufladzie zam knął ow ą tajem niczą paczkę.
Po chw ili opakow anie było zerw a
ne i R eno, blady od zdenem vow ania.
zaczął czytać:
„W chw ili, gdy pan, szanow ny pa
nie pom ocniku burm istrza, czyta ten ciekaw y dokum em t, ja, przypuszczal
nie, znajduję się już bardzo daleko i od pańskiego m ieszkani-j i od pańskiej poczciw ej m ieścim y, a m oże naw et da
leko od Francji. Przyzw yczajony je
stem czynić w szystko akuratnie i w y
znaczyłem kilkudniow y term in, aby m oje ślady odpow iednio zatarły się.
N ie m oże sobie pan w yobrazić, jak to w esoło i pociesznie czasom w ygłu
pić ludzi.
Przeżyłem w pańskiem m iasteczku od czerw ca i nie m ogę narzekać: było zupełnie przyjem nie. W ierzyłem zaw sze, że francuska policja śledcza skła
da się z ludzi m ocno ograniczonych.
I nie om yliłem silę. W am się zdaw ało, edy dostaliście listy z opisem m oim , że m nie złapie ic i że o tych listach
nikt nie w ie
(Ciąg dalszy nastąpi).
N r 1 5
■■■■■■■■■■i
S tr . 4
_________________ „GŁOS4*
D z ie je o b lę ż e n ia „ T w ie r d z y g o r lic k ie j4*
W 2 0 - le c ie p r z e ło m u p o d G o r lic a m i
Pierwsza inwazja rosyjska
N a n ie w ie lk ie m w z n ie s ie n iu , o to c z o - n e m w ia n k ie m s z m a r a g d o w y c h z g ó r z , r o z s ia d ło s ię m a le p o d k a r p a c k ie m ia s te c z k o G o r lic e , k tó r e m u d o p ie r o s ły n n y c h r z e s t k r w i i o ło w iu w r . 1 9 1 4 i 1 9 1 5 p r z y n ió s ł s ła w ę .
D w a d z ie ś c ia la t te m u d z ie n n ik i w s z y s tk ic h k o n ty n e n tó w w y p e łn ia ły s w e s z p a lty o p is a m i p r z e ło m u p o d G o r lic a m i i r e p r o d u k o w a ły f o to g r a f ie z n i s z c z o n e g o m ia s ta .
Z a s łu ż o n y to b y ł r o z g ło s . W c ią g u k ilk u m ie s ię c y o b lę ż e n ia , d z ie ln ic e c a łe z a m ie n iły s ię w s t e r ty z w a lo n e g o g r u z u , a lu d n o ś ć p r z e s z ła is tn e p ie k ło u d r ę c z e ń , ja k ie w p o d a r u n k u p r z y n o s i z a s o b ą w o jn a .
P o p r z e m ija ją c y c h p o w o d z e n ia c h w p ie r w s z y c h d n ia c h w o jn y z R o s ją , s z c z ę ś c ie o p u ś c iło A u s tr ia k ó w n a c z a s d łu ż s z y . C o f a li s ię u s ta w ic z n ie , n a p ie - r a n i o d w s c h o d u p r z e z p r z e w a ż a ją c e s iły r o s y js k ie .
Z k o ń c e m w r z e ś n ia lin ja b o jo w a z b liż a s ię ju ż d o J a s ła . W G o r lic a c h s ły c h a ć s t r z a ł y a r m a tn ie , tr w o ż liw s i, w o b a w ie p r z e d M o s k a la m i, u c ie k a ją z m ia s ta a z d e k o m p le to w a n a r a d a m ie j
s k a w y b ie r a n a ty m c z a s o w e g o w o je n n e g o b u r m is tr z a o g ó ln ie p o w a ż a n e g o k s . B r o n is ła w a Ś w ie y k o w s k ie g o .
M ija b lis k o p ó łto r a m ie s ią c a , s y t u a c ja n a f r o n c ie w a h a s ię n a k o r z y ś ć je d n y c h lu b d r u g ic h . D o p ie r o 1 3 lis to p a d a w ła d z e i w o js k o a u s tr ia c k ie o p u ś c i ły d e f in ity w n ie m ia s to , a w d w a d n i p ó ź n ie j, z z a c h o w a n ie m w s z e lk ic h o - s tr o ż n o ś c i, p o ja w ił s ię p i e r w s z y p a tr o l r o s y js k i.
W ś la d z a n im p r z y b y ł y z d z ic z a łe p u łk i K o z a k ó w i C z e r k ie s ó w , k tó r e z m ie js c a r o z p o c z ę ły r a b u n e k s k le p ó w i m ie s z k a ń p r y w a tn y c h .
Bitwa pod Limanową
P o m in ą w s z y w y p a d k i r a b u n k ó w i g w a łtó w , p ie r w s z a in w a z ja r o s y js k a m in ę ła d o s y ć s p o k o jn ie . F r o n t p r z e s u n ą ł s ię d a le k o n a z a c h ó d p o d T y m b a r k i K r a k ó w ta k , ż e G o r lic e n ie z a z n a ły p r a w ie z u p e łn ie g r o z y w o je n n e j. P o b y t M o s k a li w G o r lic a c h n ie t r w a ł d łu g o .
S z ta b a u s tr ia c k i, c h c ą c p o ło ż y ć k r e s r o s y js k ie m u z a le w o w i, z d e c y d o w a ł s ie n a s ły n n ą g r u d n io w ą o f e n s y w ę . P o m im o k ilk u n a s to s to p n io w y c h m r o z ó w , p o m im o z a s p i ś n ie ż n y c h z a w ie i, o f e n s y w a u d a ła s ię . R o s ja n ie p o b ic i w m o r d e c z e j b itw ie p o d L im a n o w a i T y m b a r k ie m 1 4 X I I 1 9 1 4 m u s ie li c o f n ą ć s ię a ż p o J a s ło .
G o r lic e , p o d w u d n io w y c h w a lk a c h w o k o lic y S ę k o w e j, S ia r , M ę c in y , R y c h w a łd u p r z e c h o d z ą s p o w r o te m d n ia 1 2 g r u d n ia w r ę c e a u s tr ia c k ie .
Druga inwazja rosyjska
A u s tr ia c y , s k u tk ie m c ię ż k ic h w a r u n k ó w , w ia k ic h o d b y w a ła s ię o f e n s y w a g r u d n io w a , n ie m o g li w y k o r z y s ta ć n a le ż y c ie s w y c h s u k c e s ó w , p o z w o lili o k o p a ć s ię R o s ia n o m n a w z g ó r z a c h k o ło J a s ła , g d z ie z a s ile n i z n a c z n ie is z e m i p o s iłk a m i, z c a ły m im p e te m p r z y s tą p ili d o k o n tr o f e n s y w y .
Z a le d w ie d w a ty g o d n ie w y p o c z ę ły G o r lic e p o r o s y js k ie j’ w iz y c ie , g d y 2 7 X I I A u s tr ia c y p o r a z d r u g i o d d a li m ia s to w r o g o m . P o te j c h w ilo w e j „ p e r e - d y s z e“ n a s tą p i ły w ła ś c iw e „ d n i g r o z y w G o r lic a c h " , ja k je w s w y m s ły n n y m p a m ię tn ik u n a z w a ł k s . b u r m is tr z Ś w ie y k o w s k i.
D r u g a in w a z ja r o s y js k a b y ł a b e z - p o r ó w n a n ia c ię ż s z ą n iż p ie r w s z a . A u s t r ia c y p o w y c o f a n iu , o k o p a li s ię w o d le g ło ś c i p ó l k ilo m e tr a o d m ia s ta a lin ia p o z y c y j r o s y js k ic h p r z e b ie g a ła w n ie k tó r y c h m ie js c a c h p o m ię d z y d o m a m i.
Miasto pod gradem pocisków
M ia s to , le ż ą c e ta k b lis k o f r o n tu , s t a ł o s ię k lu c z e m r o s y js k ie j o b r o n y ,
g d z ie , p o d o s ło n ą m u r ó w , k o n c e n tr o w a li M o s k a le s w e s iły . A u s tr ia c y , w i e d z ą c o te r n , z a s y p u ją m ia s to is tn ą u le w ą p o c is k ó w . K u le a r m a tn ie , b o m b y lo tn ic z e b u r z ą d o m p o d o m u , w z n ie c a ją p o ż a r y , ż ło b ią w z ie m i g łę b o k ie le je . R o z b ity z o s ta je p r z e z p o c is k i ś w ie ż o w y k o ń c z o n y k o ś c ió ł p a r a f ia l
n y , g im n a z ju m i w ie le in n y c h b u d y n k ó w .
L u d n o ś ć c y w iln a w lic z b ie o k o ło 2 0 0 0 k r y je s ię . s tło c z o n a , p o p iw n i c a c h , m im o to o f ia r w . lu d z ia c h je s t w ie le , c z a s e m h u r a g a n o w y o g ie ń a r m a tn i o d c in a p o łą c z e n ie z c m e n ta r z e m , w te d y tr u p y z a b ity c h i z m a r ły c h p o k ilk a d n i c z e k a ją n a p o g r z e b a n ie . C m e n ta r z s ta l s ię g łó w n y m b a s tio n e m tw ie r d z y r o s y js k ie j; w je g o m u r a c h w y b ito o k r ą g łe s tr z e ln ic e , z k tó r y c h r o s y js k ie k a r a b in y z a c ie k le o d g r y z a ją s ię „ A u ts r ijc o m " . T e n p u n k t n a jc z ę ś c ie j a ta k u ją A u s tr ia c y z o k o p ó w n a M a g d a le n ie . Z d o b y ć c m e n ta r z , to z n a c z y z d o b y ć m ia s to .
A le R o s ja n ie tr z y m a ją s ię k r z e p k o . C m e n ta r z z r y t y p o c is k a m i a r m a tn ie m i.
k a p lic a , k r z y ż p o w s ta ń c ó w i g r o b o w c e w g r u z a c h . O b o k ś w ie ż y c h tr u p ó w r o s y js k ic h le ż ą w y r z u c o n e s iłą w y b u c h u z w ło k i lu d z i p o g r z e b a n y c h p r z e d la ty .
O b lę ż e n ie p r z e d łu ż a s ię w n ie s k o ń c z o n o ś ć , r e s z tk i u k r y ty c h p r z e d r a b u n k ie m z a p a s ó w w y c z e r p a ły s ię , lu d n o ś ć z a c z y n a g ło d o w a ć .
B u r m is tr z o r g a n iz u je d o s ta w ę p r o w ia n tó w z J a s ła , n ie z a le ż n ie o d te g o p r z y c h o d z ą z p o m o c ą w ła d z e w o js k o w e . P r z e d g m a c h e m m a g is tr a tu z b i e r a s ię c o r a n o tłu m n ę d z a r z y , m ię d z y k tó r y c h r o z d a je s ię c h le b . C z a s e m z r y w a s ię n a g ła k a n o n a d a , m ię d z y z e b r a n y c h p a d a ją s z r a p n e le , lu d z ie r o z b ie g a ją s ię w p a n ic e n a w s z y s tk ie s tr o n y , a n a o p u s to s z a ły m r y n k u p c - z o s ta ją tr u p y . Z g n ę b io n ą lu d n o ś ć d o p r o w a d z a d o r o z p a c z y p r o w o k a to r s k i s y s te m w ła d z r o s y js k ic h , k tó r e n a k a ż d y m k r o k u d o s z u k u ją s ię s z p ie g o s tw a , s a b o ta ż u itp .
N a d e s z ła w io s n a . W c z a s ie z a w ie s z e n ia b r o n i z o k a z ji ś w ią t W i e lk a n o c n y c h w id a ć z n ie k tó r y c h d o m ó w ,
Kim była właściwie pierwsza żona Napoleona?
P a r y ż ,
W ie lk ie lic y ta c je i w y s ta w y lis tó w N a p o le o n a w P a r y ż u i L o n d y n ie z w r ó c iły z n ó w u w a g ę h is to r y k ó w n a s t o s u n k i f a m ilijn e c e s a r z a . O tó ż , o ile s p r a w y s ą ja s n e w o d n ie s ie n iu d o je g o d r u g ie g o m a łż e ń s tw a z a r c y k s ię ż n ic z - k ą M a r ją L u d w ik ą , o ty le w ik ła s ię c o r a z b a r d z ie j z a g a d k a w ie k u i im ie n ia c e s a r z o w e j J ó z e f in y .
N ie u le g a , ja k d o tą d , w ą tp liw o ś c i, ż e b y ł a o n a le g a ln ą c ó r k ą b a r o n a T a - c h e r d e la P a g e r i e — z a c h o d z i je d n a k p y ta n ie , k tó r ą , i ja k ie im ię n a d a n o je j n a c h r z c ie ś w .?
P r z e d e w s z y s tk i e m , k ie d y s ie u r o d z iła ? I s tn ie ją w a r c h iw a c h r o d z in y T a c h e r d e la P a g e r ie t r z y m e tr y k i, a m ia n o w ic ie :
1 ) M a r ji J ó z e f y ( n ie J ó z e f in y ) R ó ż y , 2 ) K a ta r z y n y D e z y d e r y i
3 ) M a r ji F r a n c is z k i.
P i e r w s z a , u r o d z o n a 2 4 lip c a 1 7 6 3 r o k u , z m a r ła 5 lis to p a d a 1 7 9 1 .
D r u g a , u r o d z o n a 1 1 g r u d n ia 1 7 6 4 r o k u , z m a r ła 1 6 p a ź d z ie r n ik a 1 7 7 7 .
T r z e c ia u r o d z iła s ię 3 w r z e ś n ia 1 7 6 6 r o k u , a a k tu je j z e jś c ia n ie m a .
Z d a w a ło b y s ię w ię c , ż e je d y n ie ta tr z e c ia , M a r ja F r a n c is z k a , w c h o d z ić m o ż e w r a c h u b ę . J e d n a k o w o ż , h is to r ia m ó w i o J ó z e f in ie . J a k ż e ż w y g l ą d a d a ta je j u r o d z in w in n y c h d o k u m e n ta c h ?
B a r d z o n ie w y r a ź n ie . W a k c ie ś lu b u J ó z e f in y T a c h e r d e la P a g e r ie z
ia k p r z e d s ta w ic ie le o b u w r o g ic h a r m ij d z ie lą s ię ja jk ie m i s k ła d a ją ż y c z e n ia . W p a r ę g o d z in p ó ź n ie j s ie la n k a k o ń c z y s ię i m o r d e r c z e w a lk i w r ą n a n o w o .
Atak austrjacko-nieiniecki na miasto
P ie r w s z e g o m a ja , w p r z e d d z ie ń d e c y d u ją c e j b itw y p o d G o r lic a m i. R o s ja n ie m ie li ju ż „ p r z e c z u c ie " , ż e ś w ię c i s ię c o ś n ie d o b r e g o . U tw ie r d z ił ic h w te r n p r z e k o n a n iu w z m o ż o n y o g ie ń d z ia ło w y , k tó r y z w y k le p o p r z e d z a ł a ta k i i w ie c z o r n e ś w ia tła r e f le k to r ó w , m y s z k u ją c y c h u p a lc ie w o b r ę b ie m ia s ta .
W n o c y o d g ło s y s iln e j k a n o n a d y d o c h o d z ą o d s tr o n y K o b y la n k i, D o m i n ik o w ie , B y s tr e j, Ł u ż n e j i S tr ó ż ó w k i, s e tk i p a s z c z a r m a tn ic h g r a ją n a c a ły m o d c in k u . C ię ż k ie p o c is k i u d e r z a ją w r ó ż n y c h p u n k ta c h m ia s ta , w a lą r e s z tk i m u r ó w i w z n ie c a ją p o ż a r y .
O k o ło 4 g o d z in y r a n o d z ia ła u m il k ły n a c h w ilę , b y p o g o d z in ie r o z p o , c z ą ć te r n p ie k ie ln ie js z ą k a n o n a d ę . W r y n k u p r ó c z m a g is tr a tu i d w u k a m ie n ic , w s z y s tk ie d o m y s ta n ę ły w p ło m ie n ia c h . K łę b y g r y z ą c e g o d y m u w t ła c z a ły s ię d o p iw n ic i z m u s z a ły n a - p ó ł u d u s z o n ą lu d n o ś ć d o u c ie c z k i. W m a g is tr a c ie , k t ó r y r ó w n ie ż c o c h w ila z a c z y n a s ię p a lić , s z u k a ją s c h r o n ie n ia d z ie s ią tk i r o d z in . T y m c z a s e m d o o k o ła m ia s ta w r e ju ż b ó j w r ę c z . S p r z y m ie r z o n e w o js k a a u s tr ja c k o - n ie m ie c k’e . s t a r a j ą s ię d w o m a k lin a m i p r z e b ić s ię n r z e z p o z y c je r o s y js k ie i o to c z y ć z d w u s tr o n u f o r ty f ik o w a n e m ia s T . P ia n u d a ł s ię w c a ło ś c i. J e d e n z k V - n ó w p r z e r w a ł f r o n t r o s y js k i k o ło w ^ i S tr ó ż ó w k i i w z ią ł s z tu r m e m w z g ó r z e n a p ó łn o c o d m ia s ta , n a k tó r e m je s t o - b e c n ie s ły n n y c m e n ta r z w o js k o w y . R ó w n o c z e ś n ie u d a ło s ię p u łk o m t v o l - s k im p r z e b ić s ię k o ło S ę k o w e j, o d e b r a ć R o s ja n o m n ie z w y k le s iln e p o z y c je w e w s i S o k ó ł i w z g ó r z a m i w z d łu ż p r a w e g o b r z e g u S ę k ó w k i p r z e d o s ta ć s ię w o k o lic ę p a r k u g o r lic k ie g o .
R o s ia n ie n ie s p o s tr z e g li n a c z a s , ja k b a r d z o n ie b e z p ie c z n ą je s t s y tu a c ja i, p o d c z a s g d y w o js k a s p r z y m ie r z o n e z a m y k a ł y ju ż m ia s to ż e la z n y m p i e r ś c ie n ie m , n a Z a w o d z iu , w o k o lic y
w ic e h r a b ią d c B e a u h a r n a is f ig u r u ją d a ta u r o d z in p ie r w s z e j, 2 4 lip c a 1 7 6 3 . D a le j n a to m ia s t je d y n ie d z ie ń je s t te n s a m , a la ta z u p e łn ie in n e . W m e tr y c e ś lu b u ( c y w iln e g o ) w d o w y B e a u h a r n a is z g e n e r a łe m B o n a p a r te z a n o to w a n o r o k 1 7 6 7 . T o z u p e łn ie z r o z u m ia łe , k o k ie te r y jn ie u s p o s o b io n a K r e o lk a m o g ła c h c ie ć o d m ło d z ić s ię o 4 la ta . Z g o ła n ie z r o z u m ia ła z a to je s t d a ta u r o d z in w a k c ie z e jś c ia , 2 4 lip c a 1 7 6 8 . T u n ie b y ło n a jm n ie js z e j r a c ji o d m ła d z a n ia z m a r
łe j.
S ą h is to r y c y , k t ó r z y s k ło n n i s ą d o p r z y p u s z c z e n ia , ż e J ó z e f in a b y ła is to t
n ie c ó r k ą k tó r e g o ś z T a c h e r ó w d e la P a g e r ie , a le b ą d ź n ie le g a ln ą , b ą d ź te ż p o c h o d z ą c ą z n ie o d p o w ie d n ie g o , a w ię c u k r y w a n e g o m a łż e ń s tw a z o s o b ą o d o m ie s z c e m u r z y ń s k ie j k r w i, n a c o w k o lo n ja c h s ą s z c z e g ó ln ie w r a ż liw i.
H ip o te z a ta m a p e w n e u z a s a d n ie n ie w f a k c ie , ż e n a p o r t r e t a c h m o ż n a d o s tr z e c ' ó w le k k i c h a r a k te r k r w i m ie s z a n e j, c o w id a ć z r e s z tą w ż y ją c y c h d z iś k r e w n y c h c e s a r z o w e j.
W o g ó le w te r n m a łż e ń s tw ie z N a p o le o n e m n ie w s z y s tk o b y ło w p o r z ą d k u . G d y p a p ie ż P iu s V I I p r z y b y ł J o P a r y ż a , b y k o r o n o w a ć p a r ę c e s a r s k ą , J ó z e f in a u d a ła s ię d o n ie g o i v \ c z t e r y o c z y p r z y z n a ła s ię , ż e k o ś c ie l n e g o ś lu b u n ic b y ło , a m ia ła je d y n ie ś lu b c y w iln y . P a p ie ż , p o r u s z o n y tą w ia d o m o ś c ią , o ś w ia d c z y ł, ż e n ie m o ż e w o b e c te g o k o r o n o w a ć c e s a r z o w e j, n ie |
c m e n ta r z a w r z a ła je s z c z e z a c ię ta w a l
k a .
A r m a ty r o s y js k ie ju ż d a w n o u c ie k a ły w k ie r u n k u J a s ła , g d y r o s y js k ie k a r a b in y m a s z y n o w e r e c h o ta ły je s z c z e w m ie ś c ie . B a w a r c z y c y z d o b y w a li d o m p o d o m u .
W r e s z c ie R o s ja n ie w id z ą c , ż e n ie d a d z ą r a d y , r z u c ili s ie w p a n ic e d o u - c ie c z k i. J e d y n ą b o w ie m d e s k ą r a tu n k u b y ło s z y b k ie p r z e p r a w ie n ie s ię p r z e z R o p ę i p o łą c z e n ie z s iła m i r o s y j- s k ie n ń k o ło w s i S o k o łu .
W c z a s ie p r z e p r a w y p r z y ją ł M o s k a li g ę s ty o g ie ń k a r a b in o w y a u s t r i a c k ie j p ie c h o ty , k tó r a ju ż w c z e ś n ie j o - s k r z y d liła m ia s to z te j s tr o n y .
D n ia 2 m a ja , o k o ło g o d z in y 3 % p o p o łu d n iu tw ie r d z a g o r lic k a z o s ta ła z d o b y tą i w je ż d ż a p ie r w s z y p a tr o l b a w a r s k i.
Tragiczny wygląd miasta
M ia s to b e z p o ś r e d n io p o b itw ie p r z e d s ta w ia ło w id o k p e łe n g r o z y ; o - p is je g o c y tu je w e d łu g r e la c ji n a o c z n e g o ś w ia d k a :
„ J u ż o d w y lo tu u lic y w id z i s ie is tn e c m e n ta r z y s k o p o m p e ja ń s k ie . O - s ta tn ia b itw a z a m ie n iła d o m y , d a w n ie : p o p a lo n e , w s to s g r u z ó w . N ie c o d a le ; d o p a la s ię k ilk a d o m ó w . P o d je d n y m z n ic h z w ło k i ż o łn ie r z a r o s y js k ie g o n ie ty lk o g r a n a te m r o z s z a r p a n e , a le i n a w p ó ł s p a lo n e . M n ó s tw o le jó w , u - tw o r z o n y c h p r z e z w y b u c h a ją c e p o c i s k i, tu i ó w d z ie tr u p y i r a n n i. O d m ie j
s c a , g d z ie u lic a p r z y ty k a d o r z e c z k i, z a c z y n a s ię je s z c z e s tr a s z n ie js z y w i d o k . T a m , g d z ie s ta ły d r e w n ia n e d e m y , w id n ie ją je d y n ie ic h ś la d y . N a s k r ę c ie u lic y z b u r z o n y s z a n ie c r o s y j s k i, o lb r z y m ie z w a ły z ie m i, b e lk i lu b c z ę ś c i m e b li, w ś r ó d te g o tr u p y — s in e tw a r z e i z n ie k s z ta łc o n e , s tr a s z liw ie p o s k r ę c a n e c ia ła . P o d r o d z e p e łn o g ilz , c z o p ó w z g r a n a tó w i z e g a r ó w s z r a p n e li. W d w a d n i p o g r z e b a n o t r u p y , u s u n ię to b a r y k a d y i r u m o w is k o ."
Miasto odbudowane
W ie le je d n a k c z a s u m u s ia ło u p ły n ą ć . a ż e b y G o r lic e m o g ły p o d ź w ig n ą ć s ię z r u in y , w ja k ą p o g r ą ż y ła je w o j
n a . D z iś , p o 2 0 la ta c h , n a m ie is c u z g lis z c z w y r o s ły p ię k n e ,, n o w o c z e s n e d o m y , a le w ś r ó d n ic h , ja k o d o k u m e n t z c z a s ó w w o jn y , p o z o s ta ło je s z c z e w ie le g r u z ó w w r ó ż n y c h p u n k ta c h
m ia s ta . K - R .
b ę d ą c e j, z p u n k tu w id z e n ia K o ś c io ła , ż o n ą N a p o le o n a . P r z e r a ż o n a te r n w s z y s tk ie m J ó z e f in a u d a ła s ię w t a je m n ic y d o w u ja c e s a r z a , k a r d y n a ł a F e s c h a , b y r a to w a ł s y tu a c ję . K a r d y n a ł w y s t a w i ł w ó w c z a s z a ś w ia d c z e n ie , ż e ś lu b k o ś c ie ln y m ia ł m ie js c e . N a p o le o n , g d y d o w ie d z ia ł s ię o te r n , w p a d ł w g n ie w . N ie c h c ia ł f a łs z e r s tw a . W y m ó g ł w ię c n a k a r d y n a le , ż e te n w n a j g łę b s z e j ta je m n ic y , b e z ś w ia d k ó w , u - d z ie lił im k a p lic y tu ile r y js k ie g o p a ł a c u s a k r a m e n tu ś lu b u . P o in f o r m o w a n y o te r n p a p ie ż n ie r o b ił ju ż t r id n o ś c i i o b r z ę d u k o r o n a c y jn e g o d o k o n a ł n a z a ju tr z , w e d le u s ta lo n e g o p r o g r a m u .
R z e c z p r o s ta , ż e g d y w p a r ę la t p ó ź n ie j N a p o le o n z a p r a g n ą ł s ie r o z w ie ś ć , m a łż e ń s tw o to , z a w a r te w b r e w p r z e - n s o m p r a w a k a n o n ic z n e g o , b e z z a p o w ie d z i, d y s p e n s y i ś w ia d k ó w , z o s ta ło : ła tw o ś c ią u n ie w a ż n io n e . j N ie w ia d o m o w s z a k ż e d o d z iś , k im b y ła J ó z e f in a . N a jp r a w d o p o d o b n ie j- ^ s z e m je s t, ż e b y ł a to n ie J ó z e f in a , a M a r ja F r a n c is z k a T a c h e r d e la P a g e r ie , je d y n a ż y ją c a s p o ś r ó d tr z e c h s ió s tr . I n n e — M a r ja J ó z e f a R ó ż a i' K a ta r z y n a D e z y d e r a z m a r ły p r z e c ie ż w m ło d o ś c i, ja k to z a n o to w a liś m y w y ż e j. P y ta n ie , c z y k tó r y ś z h is to r y k ó w z d o ła z o r ie n to w a ć s ię w ty m la b ir y n c ie . S ą to z r e s z t ą c u r io s a h is to r y c z n e , n ie m a ją c e ż a d n e g o g łę b s z e g o z n a c z e -
a le ś w ia d c z ą c e o c h a o s ie e p o k i.
![Głos Pomorza i Ziemi Warszawskiej : dawniej "Głos Wąbrzeski" : pismo społeczne, gospodarcze, oświatowe i polityczne dla wszystkich stanów 1937.03.20, R. 19[!], nr 33]()