Śmierć brata podczas wojny - Regina Winograd - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

REGINA WINOGRAD

ur. 1927; Lublin

Miejsce i czas wydarzeń Rozkopaczew, II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2006, Rozkopaczew, II wojna światowa, śmierć brata

Śmierć brata podczas wojny

Podczas wojny pochowaliśmy brata. On zaczął chrapać bardzo silnie. Na wsi był ksiądz. To mi mamusia powiedziała: – Leć szybko do księdza. To był i felczer, i ksiądz, i psycholog, i wszystko, coś takiego. I jak ja leciałam po księdza, żeby przyszedł, to mnie się pytali: – Dokąd chcesz wejść? Ja mówię: – Do księdza. – U księdza są Niemcy. To już nie mogłam wejść. Wróciłam i wtedy brat umarł. A jak brat umierał, to ja jemu wetknęłam swoją dłoń… przeszkadzałam mu w śmierci. I on wtedy umarł.

Podczas okupacji to jest pogrzeb taki sam. Tylko trzeba było – moim zdaniem, nie jestem pewna – dziesięciu osób, żeby przeprowadzić tę modlitwę przed pogrzebem.

Ale myśmy inaczej pochowali brata. Nie mogliśmy go przewieźć, już byliśmy na wsi i nikt nie chciał go wziąć na cmentarz. Przecież nie można tak pochować gdzieś. To tylko mamusia i ja… pojechał z nami jakiś wieśniak i nałożył całą furmankę słomy, pod tą słomą leżał mój brat, i tak przewieźliśmy go do Ostrowa, niedaleko Lublina.

Tam był cmentarz żydowski i tam go pochowali. Ja bardzo nie godziłam się z jego pochowaniem, uważałam, że on żyje, że nieprawda, że on umarł. I dla mnie do dzisiejszego dnia [to] jest takie nieprzyjemne uczucie.

Data i miejsce nagrania 2006-11-26, Bat Jam

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Joanna Rycerz

Redakcja Justyna Molik