Rozmieszczenie surowców energetycznych w Polsce i na świecie
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna podział zasobów naturalnych na: nieodnawialne, odnawialne i stałe,
• zna rodzaje surowców energetycznych,
• rozumie zagrożenie związane z wzmożoną wielkością wydobycia niektórych surowców.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• zaklasyfikować poszczególne rodzaje zasobów naturalnych do grupy nieodnawialnych, stałych bądź odnawialnych,
• odczytać z rocznika statystycznego wielkość wydobycia danego surowca,
• określić tendencje w zmianach wielkości wydobycia poszczególnych surowców,
• wskazać głównych producentów surowców energetycznych i przypisać im wielkość wydobycia oraz udział % w produkcji surowca na świecie na podstawie danych z rocznika statystycznego,
• zaznaczyć na mapie największe zagłębia węglowe, obszary ropo- i gazonośne, rejony występowania pierwiastków promieniotwórczych na świecie.
c) Postawy Uczeń:
• współpracuje w grupie.
2. Metoda i forma pracy
Praca z podręcznikiem (porównywanie), praca z atlasem geograficznym i rocznikiem statystycznym, pogadanka, quiz, praca w grupach, praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Roczniki statystyczne, atlasy geograficzne, podręczniki, ścienna mapa świata, karty pracy, mapa konturowa świata.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.
2. Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.
b) Faza realizacyjna
1. Uczniowie wypełniają tabelkę (każdy indywidualnie otrzymuje swoją kopię) – załącznik 1.
2. Uczniowie otwierają podręczniki i porównują wyniki swojej pracy z wiadomościami w podręczniku. W razie wątpliwości, co do zaszeregowania danego zasobu są proszeni o
zadawanie pytań nauczycielowi.
3. Pytania do uczniów: „W której rubryce znalazły się surowce energetyczne, dlaczego i jakie zagrożenia się z tym wiążą?”, „Jakie surowce zaliczamy do surowców energetycznych?”
4. Klasa dzielona jest na 5 grup – każda z nich ma przygotować informacje o wskazanym surowcu energetycznym (węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, pierwiastki promieniotwórcze) odpowiadając na podstawie rocznika statystycznego i atlasu geograficznego na kolejne pytania (zapisane na tablicy):
- podaj szacowaną wielkość zasobów surowca, - podaj wielkość wydobycia tego surowca na świecie,
- wskaż 5 kolejnych państw o najwyższym wydobyciu tego surowca i podaj jego wielkość - oraz % udział dla kraj - największego producenta tego surowca,
- określ tendencję w wielkości produkcji tego surowca (porównaj światowe wydobycie w 1950, 1980 i 2000 roku),
- wymień największe obszary występowania surowca.
5. Po zakończonej pracy każdy uczeń otrzymuje konturową mapkę świata. Gdy poszczególne grupy wymieniają główne obszary występowania surowca, pozostali uczniowie zakreskowują je na swojej mapce konturowej. Wybrany przedstawiciel każdego z zespołów pokazuje je uprzednio na ściennej mapie świata.
- węgiel kamienny – kolor czarny, - węgiel brunatny – kolor brązowy, - ropa naftowa – kolor czerwony, - gaz ziemny – kolor zielony,
- pierwiastki promieniotwórcze – kolor żółty.
c) Faza podsumowująca
Quiz - uczniowie odpowiadają, czy podane zdanie jest prawdziwe czy fałszywe (jeśli fałszywe podają prawidłowo brzmiącą wersję):
• Największym producentem ropy naftowej jest Iran - P/F
• Pierwiastkami promieniotwórczymi są uran i tor - P/F
• Wydobycie gazu ziemnego na świecie stopniowo maleje - P/F
• Zasoby ropy naftowej są o wiele mniejsze niż węgla - P/F
• Zagłębia Datong, Appalaskie i Newcastle są znanymi miejscami eksploatacji węgla brunatnego - P/F
5. Bibliografia
Gimnazjalny Atlas Geograficzny, red. D. Teperkowski, S. Bujno, wyd. II, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych S.A., Warszawa, 2000.
Wład P., Geografia II. Człowiek na Ziemi, jego życie i działalność. Podręcznik dla gimnazjum, Ortus, Piaseczno 2004.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia Załącznik 1.
Pogrupuj podane zasoby naturalne wg ich trwałości: surowce energetyczne, powietrze, płody rolne, wody powierzchniowe, wody głębinowe, energia słoneczna, energia fal i pływów morskich, drewno,
gleba, surowce mineralne, wiatr, energia geotermiczna.
ZASOBY NATURALNE
STAŁE ODNAWIALNE NIEODNAWIALNE
- - -
- - -
- - -
b) Zadanie domowe
Praca domowa dla wszystkich – na otrzymanych mapkach konturowych zakolorujcie kraj –
największego producenta każdego z omawianych surowców i wpiszcie jego udział % w produkcji tego surowca na świecie.
Praca domowa dla chętnych – biorąc pod uwagę szacowaną wielkość złóż podaj na ile lat wystarczy węgla kamiennego, węgla brunatnego i ropy naftowej przy utrzymaniu aktualnego wydobycia.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
