Małgorzata Kudosz
Scenariusz lekcji: List z Efezu- ciąg dalszy.
1. Cele lekcji
a) Wiadomości (cel dydaktyczny): * uczeń wie, jak Rzymianie wyznaczali dni w kalendarzu, wie, jak od strony formalnej wyglądał list antyczny. * uczeń wie, jak należy poprawnie tłumaczyć tekst łaciński, rozumie jego treść;
b) Umiejętności (cel kształcący): * uczeń umie sam tłumaczyć tekst; uczeń potrafi poprawnie przeczytać tekst ( z odpowiednim akcentem i wymową);
c) Cel wychowawczy : * Na podstawie czytanych tekstów uczeń wyciągnie wniosek, jak ważne jest pisanie listów (lub chociażby sms-ów, e-maili) do najbliższych;
2. Typ lekcji
translatorska- główny nacisk położony na umiejętności tłumaczeniowe;
3. Metoda i forma pracy
bezpośrednie: powitanie uczniów, zapisanie tematu lekcji na tablicy, czytanie i tłumaczenie czytanki;
pośrednie: tłumaczenie i określanie form gramatycznych z tekstu;
metoda podająca: podanie informacji dotyczących kalendarza;
metoda problemowa: uczniowie sami tłumacza tekst, pod moim nadzorem;
4. Środki dydaktyczne
Wojciech Mohort-Kopaczyński, Teodozja Wikarjakówna, Disce Latine, Warszawa-Poznań 1999, PWN.
5. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
► Czynności wstępne (2min.): Witam uczniów po łacinie: Salvete! Sedete! Sprawdzam listę obecności, zapisuję numer, (który podają mi uczniowie po łacinie) i temat lekcji na tablicy.
► Sprawdzenie pracy domowej (8 min.): Uczniowie przypominają tłumaczenie wcześniej przerobionego fragmentu. Pytam o formy gramatyczne.
Fragment (str. 57):
Hirtius Postumo suo s. d.
Ego iam aeger non sum, sed valeo.
Nunc in Asiā, Ephesi, stipendia mereo, Itaque non tam saepe do ad te litteras.
(Ex castris nostris) ruīnas templi Diānae specto et de Herostrato misero cogito).
Mi Postume, abs te tam diu nihil litterārum!
Ego litteras vestras (imprīmis tuas) semper exspecto, Nam non solum quid apud vos,
Sed etiam quid in patriā narrant.
b) Faza realizacyjna
► Wprowadzenie nowego materiału +
► Ćwiczenie sprawności i nawyków (28 min.) (przy tłumaczeniu tekstu oba te etapy są ze sobą nierozerwalnie związane)
Krok I:
Przedstawiam uczniom krótkie wiadomości dotyczące kalendarza rzymskiego. Rzymianie wyróżniali trzy dni miesiąca i według nich obliczali pozostałe:
Kalendae (kalendy)- 1-szy dzień miesiąca
Nonae (nony) – 5-ty lub 7-my dzień miesiąca (MARMAIULOC- marzec, maj, lipiec, październik)
Idus (idy)- 13-ty lub 15-ty dzień miesiąca (marmaiuloc- marzec, maj, lipiec, paździenik) Idy marcowe- śmierć Cezara- 15 marca 44 r.
Objaśnam skrót daty umieszczonej pod listem: a.d.III Non. Oct. (ante diem tertium Nonas Octobres)- trzeciego dnia przed nonami październikowymi. Ponieważ nony w październiku wypadają 7 X, więc list został napisany 5X.
Krok II:
Kończymy tłumaczyć tekst. Proszę wybranych uczniów o tłumaczenie zdań oraz o określanie wybranych form gramatycznych.
Tekst- c.d. (str. 57):
Estne adhưc aegra tua fida et bona Octavia?
Et Iulia? Tĕnetne in memoriā avunculum suum?
Meum simiolum pulchrum dare ei cogito.
Di me et nostros adiuvant!
Ecce victoris praemia merēmus:
In animo habeo Romam mox vidēre Et apud vos cenāre,
Et Baiis animum relaxāre.
Haec igitur.
Vale, mi Postume!
Octavia et Iulia, valēte!
a.d. III Non. Oct. Ephesi.
Zwracam uwagę na formułki stosowane w listach: s.d. salutem dicit= pozdrawia - na początku listu
Vale, mi Postume!- pożegnanie, na koniec listu;
Wybrane słówka do czytanki objaśniam poprzez podanie sentencji z nimi związanych:
Festina lente! Spiesz się powoli!
Fortes fortuna adiuvat! Odważnym los sprzyja!
Krok III:
Następnie przechodzimy do tłumaczenia tekstu: Vivat rex bibendi!!!
Tekst (str. 61-62):
Postumus: - Es, mi Hirti!
Amīcos nostros noscitas?
Hirtius: - Noscito et libenter salūto: Salvēte!
Convīvae: - Et tu salve, Hirti!
Octavia: - Rosae iam te exspectant et corōna myrtea.
Postumus ridet: - Hirtius Falernum imprīmis meret, Octavia!
Heus, puer! Aleam mihi da!
Quis rex bibendi esse potest? – cogitant convīvae – Quem di maxime amant?
Postumus: - Aleam spectāte!
Convīvae aleam spectant et vocant:
- Canis! Fortūna me non adiuvat!
- Iterum canis! Nunc tu, Postume!
- Venus, belle! Nunc tu, Postume, rex bibendi es!
Is autem gaudet: - Deae libenter pareo.
Heus, pueri! Cibos et vina nobis apprtāre festināte!
Cur tacent tibiae?
Et nunc, amīci, Hirtio nostro propināmus:
Bene tibi!
Convīvae: - Bene veterāno nostro!
Hirtius: - Nunc ego Postumo meo et Octaviae eius propino:
Bene vobis!
Nieznane słownictwo objaśniam. Podaję sentencję Cezara- Alea iacta est!
c) Faza podsumowująca
► Podsumowanie i utrwalenie nowego materiału (2 min.): Pytam uczniów, czy wszystko jasne? Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, wszelkie wyjaśniam.
► Zadanie i objaśnienie pracy domowej ( 3 min.): Znajomość obu tekstów, słownictwa i gramatyki. Wszystko to, co zostało przerobione podczas lekcji, oraz pisemnie ćwiczenie 1/63 z podręcznika Disce Latine.
► Pożegnanie (1 min.): Żegnam uczniów po łacinie: Valete carissimi discipuli!!!
6. Bibliografia
Wojciech Mohort-Kopaczyński, Teodozja Wikarjakówna, Disce Latine, Warszawa-Poznań 1999, PWN.
7. Załącznik
Zadanie domoweTeksty przerobione na lekcji- uczniowie wzbogacą zasób słownictwa jezyka łacińskiego.
oraz pisemnie ćwiczenie 1/63 z podręcznika Disce Latine : Przetłumacz na język łaciński:
1. Ja tobie daję róże, a co ty mi dajesz?
2. Niewolniku, dlaczego nie jesteś mi posłuszny?
3. Nie jestem ci posłuszny, bo nie jestem twoim niewolnikiem.
4. Marku i Julio, widzę was! – woła Tytus – dlaczego mi nie odpowiadacie?
5. Hej, mój niewolniku, przynieś nam wino!
6. Wujku, co zamierzasz nam dać?
7. Kto spośród was lubi oglądać sztuki teatralne?
