173 KSZTA£CENIE W ZAKRESIE: PROPOZYCJE ZASTOSOWANIA BLENDED LEARNINGPOLSKIE TOWARZYSTWO INFORMACJI PRZESTRZENNEJ
ROCZNIKI GEOMATYKI 2015 m TOM XIII m ZESZYT 2(68): 173–185
Kszta³cenie w zakresie
infrastruktury informacji przestrzennej:
propozycje zastosowania technik blended learning
Education in the area of spatial information infrastructure:
a concept of using blended learning techniques
Agnieszka Zwirowicz-Rutkowska, Agnieszka Chojka Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie,
Wydzia³ Geodezji, In¿ynierii Przestrzennej i Budownictwa, Katedra Geodezji Szczegó³owej
S³owa kluczowe: innowacja w nauczaniu, infrastruktura informacji przestrzennej, e-learning, zintegrowana metoda kszta³cenia
Keywords: innovation in education, spatial information infrastructure, e-learning, blended learning
Wstêp
Obecnie, w czasach globalizacji i wszechobecnej informatyzacji, ludzie powszechnie wykorzystuj¹ Internet jako podstawowe Ÿród³o informacji. Zdaniem Moczad³o (2010), aby dostosowaæ edukacjê do obecnej rzeczywistoœci, konieczna jest zmiana metod i technik nauczania. Coraz czêœciej wykorzystuje siê jednoczeœnie ró¿ne metody, œrodowiska i techni-ki pracy.
Wyniki badañ ankietowych przedstawione przez Bregt i Stuiver (2009) wskazuj¹, ¿e do-minuj¹c¹ form¹ kszta³cenia w zakresie norm w informacji geograficznej s¹ wyk³ady i æwi-czenia. Jednoczeœnie autorzy sygnalizuj¹ piln¹ potrzebê opracowania i udostêpnienia w ró¿-nych formach materia³ów edukacyjró¿-nych, w tym tak¿e poprzez e-learning. Narzêdzia dedy-kowane e-learning, ale tak¿e inne rozwi¹zania IT, w tym aplikacje mobilne, stwarzaj¹ nowe mo¿liwoœci w edukacji, z zakresu geomatyki zarówno z perspektywy nauczania, jak równie¿ uczenia siê.
Problematyka skutecznoœci zastosowania e-learningu w geoinformatyce zosta³a szeroko omówiona przez Szablowsk¹-Midor (2009), która zebra³a opinie studentów studiów pody-plomowych Systemy Informacji Geograficznej UNIGIS na Uniwersytecie Jagielloñskim na temat zajêæ prowadzonych na odleg³oœæ. W przeci¹gu dwóch lat studenci realizuj¹ program modu³ów obligatoryjnych i opcjonalnych, nauczanych wy³¹cznie za poœrednictwem sieci
oraz warsztatów stacjonarnych. Czêœæ on-line kursu stanowi ponad 90% wszystkich zajêæ. Badania podsumowuj¹ce zajêcia wykaza³y umiarkowany poziom zadowolenia ze studiów i czêœciow¹ skutecznoœæ e-learningu w dziedzinie geoinformatyki. Szab³owska-Midor postu-luje potrzebê zbudowania skutecznego modelu e-learningu na potrzeby geoinformatyki, któ-ry nie tylko uwzglêdni specyfikê tej dziedziny i wynikaj¹ce z niej potrzeby studentów, ale równie¿ weŸmie pod uwagê mo¿liwoœci i ograniczenia, jakie stwarza ta metoda kszta³cenia. Rozwi¹zaniem powy¿szego problemu mo¿e byæ wykorzystanie w procesie kszta³cenia przysz³ych geoinformatyków metody blended learning. Jest to zintegrowana (dos³ownie: mieszana) metoda kszta³cenia, która ³¹czy w sobie bezpoœredni kontakt z prowadz¹cym (czyli tradycyjne metody nauczania) z mo¿liwoœciami realizacji wybranych zadañ zdalnie (za pomoc¹ komputera). Stosunek poszczególnych elementów dobierany jest w zale¿noœci od specyfiki i tematyki kursu, potrzeb s³uchaczy oraz preferencji prowadz¹cego (Amarowicz, 2011), co z kolei pozwala na elastyczne przygotowanie szkolenia (szkolenie „szyte na miarê”). Artyku³ przedstawia koncepcjê wykorzystania nowych technik kszta³cenia w obszarze infrastruktury informacji przestrzennej. Odniesieniem jest program nauczania, realizowany na Wydziale Geodezji, In¿ynierii Przestrzennej i Budownictwa Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie (Chojka i in., 2009), który obejmuje tematykê podstaw metodycz-nych oraz technologiczmetodycz-nych budowy infrastruktur geoinformacyjmetodycz-nych, w tym tak¿e w kon-tekœcie INSPIRE.
Autorki prezentuj¹ propozycje w³¹czenia technik blended learning w realizacjê wybra-nych bloków tematyczwybra-nych, a tak¿e podsumowuj¹ pilota¿owe zajêcia z zastosowaniem wy-branych metod w roku akademickim 2014/2015 na studiach drugiego stopnia, specjalnoœæ: Zarz¹dzanie Przestrzeni¹. W artykule przedstawiono tak¿e wyniki ankiet maj¹cych na celu dokonanie przez kursantów oceny zajêæ wykorzystuj¹cych elementy innowacyjne oraz apli-kacje e-learning.
Techniki blended learning
Termin blended learning coraz czêœciej pojawia siê w krêgach akademickich i korpora-cyjnych (Graham, 2004). Poniewa¿ odnosi siê do ró¿nych aspektów zwi¹zanych z proce-sem nauczania i uczenia siê, nie istnieje jego jednoznaczna definicja. W jêzyku potocznym, obok pojêcia blended learning, zamiennie mo¿na spotkaæ takie terminy jak: metoda/naucza-nie/model mieszany lub nauczanie hybrydowe.
W literaturze przedmiotu zwykle podaje siê trzy definicje terminu blended learning (Gra-ham i in., 2003): (1) ³¹czenie tradycyjnych form nauczania (zajêcia „twarz¹ w twarz”) z dzia³aniami on-line, wykorzystuj¹cymi przede wszystkim Internet, (2) ³¹czenie ze sob¹ ró¿-norodnych œrodków przekazu i narzêdzi stosowanych w ró¿nych œrodowiskach nauczania, (3) ³¹czenie ze sob¹ ró¿nych metod i podejœæ pedagogicznych, niezale¿nie od u¿ywanej tech-nologii.
Graham (2004) dodatkowo definiuje równie¿ system blended learning, który stanowi kombinacjê poleceñ wydawanych w sali z poleceniami wydawanymi za poœrednictwem kom-putera. Definicja ta podkreœla centraln¹ rolê technologii informatycznych w metodach blen-ded learning. Z kolei Battezzati i in. (2004) definiuj¹ blenblen-ded learning jako synergiê poleceñ wydawanych na ¿ywo w klasie z zasobami dostêpnymi w sieci, co oznacza integracjê Inter-netu i dodatkowych narzêdzi z tradycyjnymi metodami nauczania i uczenia siê, w celu
mak-175 KSZTA£CENIE W ZAKRESIE: PROPOZYCJE ZASTOSOWANIA BLENDED LEARNING
symalnego wykorzystania potencja³u drzemi¹cego w technologiach informacyjnych i komu-nikacyjnych, obok tradycyjnych stacjonarnych metod kszta³cenia.
Blended learning w praktyce oznacza zastosowanie dwóch lub wiêcej ró¿nych metod nauczania. Mo¿na tu wyró¿niæ nastêpuj¹ce kombinacje technik (The ASTD eLearning Han-book, 2015): (1) ³¹czenie poleceñ wydawanych s³uchaczom w sali z kursami on-line, (2) ³¹czenie kursów on-line z mo¿liwoœci¹ konsultacji z prowadz¹cym zajêcia, (3) w³¹czenie symulacji do tradycyjnych zajêæ, (4) ³¹czenie szkoleñ stanowiskowych ze spotkaniami nie-formalnymi, (5) w³¹czenie technik e-learning do kursów mened¿erskich.
Mo¿e to byæ tak¿e kombinacja technologii w ró¿nych jej formach (np. e-learning, szko-lenia wirtualne, media spo³ecznoœciowe, nauczanie mobilne (m-learning)) z nauczaniem tra-dycyjnym i zajêciami praktycznymi (np. gry edukacyjne, odgrywanie ról, warsztaty, szkole-nia prowadzone przez instruktorów). Mo¿na tak¿e wykorzystaæ ró¿ne metody aktywizacji w procesie nauczania i uczenia siê, miêdzy innymi: dyskusje, obserwacje, studium przypadku, inscenizacje, akwarium, symulacje, burze mózgów.
Dziœ, w czasach wszechobecnej informatyzacji, powszechnie wykorzystuje siê Internet jako podstawowe Ÿród³o informacji. St¹d te¿ jedn¹ z najbardziej popularnych metod blended learning jest wykorzystanie Internetu jako „banku” zasobów informacyjnych. Technika ta zak³ada u¿ycie Internetu podczas zajêæ w sali oraz wspomaga proces samouczenia siê wœród s³uchaczy.
Metody i techniki blended learning mo¿na pogrupowaæ w szeœæ ró¿nych modeli (Blend-space, 2015: DreamBox Learning, 2015). Ró¿ni¹ siê one miêdzy sob¹ rol¹, jak¹ odgrywa nauczyciel, przestrzeni¹ fizyczn¹ (pomieszczeniem), stosowanymi metodami oraz rozk³a-dem (harmonogramem) zajêæ. Modele blended learning bêd¹ce aktualnie w u¿yciu zestawio-no w tabeli 1.
Tabela 1. Przegl¹d modeli blended learning (Zwirowicz-Rutkowska, Chojka, 2015)
l e d o M Opis e n r a n o j c a t s a i c ê j a Z . g n a ( Face-to-Face r e v i r D ) e i n e i n ³ e p u z u o k a j , o w o k t a d o d e l a , h c y w o m a r g o r p æ ê j a z æ œ o z s k ê i w i z d a w o r p l e i c y z c u a N o g e n l a d z y d o t e m i e i g o l o n h c e t e n s e z c o w o n e j u t s y z r o k y w , a i n a z c u a n d o t e m h c y n j y c y d a r t . a i n a z c u a n e n j y c a t o r a i c ê j a Z . g n a ( Rotation) e i b y r t w t s e j a n a w o z il a e r æ ê j a z æ œ ê z C on-line,czêœæbezpoœredniowklasiewed³ugustalonego . u m a r g o n o m r a h e n z c y t s a l e a i c ê j a Z . g n a ( Flex) y m r o f t a l p u i c y ¿ u y z r p ê i s a w y b d o æ ê j a z æ œ o z s k ê i W on-line.Nauczycielmo¿eorganizowaæ . a i n a k t o p s e i n d e r œ o p z e b ) y b e z r t o p e i z a r w ( a i n e z c i w Æ on-line . g n a ( OnlineLab) .i j c a z il a k o l j e n t e r k n o k w e l a , o g e n l a d z a i n a z c u a n o d e i m r o f t a l p a n y n p ê t s o d t s e j s r u k y ³ a C h c y n r a n o j c a t s h c a i c ê j a z w ¿ e i n w ó r ¹ z c i n t s e z c u , e n l a d z a i c ê j a z ¹ j a r e i b y w y z r ó t k ,i c n e d u t s o t s ê z C . u s r u k o g e m a s o g e t h c a m a r w e n a z s e i m a i c ê j a Z . g n a ( Self-Blend) e i m r o f t a l p a n e n p ê t s o d a i c ê j a z a r e i b o d i u m o d w ê i s a c ³ a t z s k o d e i n l e i z d o m a s t n e d u t S on-line y m r o f t a l p y c o m o p y z r p e n a w o z il a e r a i c ê j a Z . a i n a n z u o g e n s a ³ w g u ³ d e w on-lines¹uzupe³nieniem . e i s a l k w æ ê j a z h c y n j y c y d a r t a i c ê j a Z on-line . g n a ( OnlineDriver) ê m r o f t a l p z e z r p o p ê i s a w y b d o u t o i m d e z r p o g e ³ a c a j c a z il a e R on-lineiwyk³adprowadz¹cego e ¿ k a t e j e i n t s i e l a , e i n l a d z ¹ j u c a r p i c n e d u t S . e i s a l k w a i n a k t o p s z e z r p o p .j t ,i c a t s o p j e n j y c y d a r t w . e w o k z ¹ i w o b o e n o ¹ s b u l , ñ a k t o p s h c i n d e r œ o p z e b æ œ o w il ¿ o m
Zapotrzebowanie na blended learning w dydaktyce
W zwi¹zku z tym, ¿e w roku akademickim 2014/2015 pilota¿owe zajêcia z przedmiotu Projektowanie Infrastruktur Informacji Przestrzennej (PIIP) z zastosowaniem wybranych innowacyjnych technik objê³y trzy z oœmiu kursów, autorki przeprowadzi³y sonda¿ wœród studentów, którzy odbyli zajêcia tylko w tradycyjny sposób, w celu poznania ich opinii na temat w³¹czenia nowych technik do æwiczeñ i wyk³adów, jako uzupe³nienie spotkañ reali-zowanych w formule stacjonarnej (tj. bezpoœrednio w klasie).
W badaniu wziê³o udzia³ trzydziestu siedmiu s³uchaczy studiów I stopnia, specjalnoœci geodezja i geoinformatyka (51,39% wszystkich studentów koñcz¹cych kurs PIIP w roku akademickim 2014/2015). Studenci zostali poproszeni miêdzy innymi o wyjaœnienie terminu e-learning (91,89% bezb³êdnie poda³o definicjê), a tak¿e wskazanie tych form zajêæ dydak-tycznych, które ich zdaniem najlepiej nadaj¹ siê do nauczania przez Internet. Ponad 83% respondentów wskaza³o na wyk³ady, 45,95% na seminaria, 37,84% na æwiczenia i 16,22% na laboratoria. Ponadto ankietowani poproszeni byli o zaznaczenie tych form materia³ów dydaktycznych, z którymi dotychczas mieli stycznoœæ w trakcie realizacji studiów. Ponad 86% studentów wskaza³o na prezentacje multimedialne, a na dalszych pozycjach znalaz³y siê: publikacje internetowe, filmy i nagrania dŸwiêkowe, animacje, e-testy i e-kolokwia, e-booki i e-æwiczenia, audiobooki oraz wideokonferencje.
Studentów poproszono równie¿ o dokonanie oceny dotychczasowej formy realizacji za-jêæ z przedmiotu PIIP. 40,54% respondentów stwierdzi³o, i¿ obecna formu³a realizacji zaza-jêæ nie spe³nia ich oczekiwañ, poniewa¿ brakuje czasu na realizacjê projektów podczas zajêæ stacjonarnych. Zdaniem 48,65% osób realizacja kursu PIIP wymaga wprowadzenia technik e-learningu. Ponad po³owa studentów (56,76%) okreœli³a stopieñ zapotrzebowania na e-learning w ramach zajêæ PIIP jako œredni, a 13,51% jako du¿y.
Zastosowanie wybranych technik w nauczaniu
projektowania infrastruktur informacji przestrzennej
Wyniki ankiety przedstawione w rozdziale „Zapotrzebowanie na blended learning w dy-daktyce” jednoznacznie potwierdzaj¹ potrzebê modernizacji formu³y zajêæ z przedmiotu Pro-jektowanie Infrastruktur Informacji Przestrzennej. Koncepcja u¿ycia technik komputero-wych, internetowych oraz ró¿nych form aktywizacji studentów on-line w realizacji wybra-nych zajêæ zosta³a przedstawiona w tabeli 2. Podstawowym sposobem prowadzenia æwi-czeñ i wyk³adów s¹ zajêcia w sali (patrz tab. 1 – model Zajêcia stacjonarne (ang. Face-to-Face Driver)). Uzupe³nieniem jest platforma on-line Moodle, która pozwala na dodatkow¹ aktywizacjê studentów poza obowi¹zkowymi æwiczeniami na uczelni i samodzieln¹ naukê, dziêki zdalnemu dostêpowi do aplikacji e-learning. Pilota¿owe zajêcia z u¿yciem technik w roku akademickim 2014/2015 obejmowa³y nastêpuj¹ce bloki tematyczne: opracowanie sche-matów aplikacyjnych UML, opracowanie katalogów typów obiektów, aspekty prawne i or-ganizacyjne budowy IIP na szczeblu krajowym i Komisji Wspólnot Europejskich oraz regu³y mapowania UML-GML.
Rysunek 1 przedstawia zastosowanie techniki dodatkowych materia³ów i zasobów inter-netowych zwi¹zanych z problematyk¹ schematów aplikacyjnych UML i katalogowania ty-pów obiektów oraz budowy infrastruktury informacji przestrzennej (m.in. specyfikacje
da-177 KSZTA£CENIE W ZAKRESIE: PROPOZYCJE ZASTOSOWANIA BLENDED LEARNING
Tabela 2. Propozycja technik blended learning w nauczaniu wybranych aspektów z zakresu projektowania IIP z zastosowaniem platformy Moodle
a k i n h c e T Opis e w o t e n r e t n i y n o r t s e w o k t a d o D y ³ a i r e t a m i dMoordóu¿³npyochzwstarloantwinoterzrnyeætokwomycphenidapiumilkawcpijsoisetcaiocwioync-hlionerazpozparmzeiezszinctzeagnrioewróan¿nieycohdnŸoróœndiek³ów . p ti w ó k i n d o w e z r p , w ó m li f , w ó k il p h c y n l a i d e m it l u m , w ó t n e m u k o d m y t w ,i j c a m r o f n i e i n a d a Z on-line Wramachmodu³uzamieszczones¹wskazówkidotycz¹cereailzacijæwiczenia,szablon t s e j y n a i n e c o i y n a w y z a k e z r p t k e j o r P . a i n a d z o w a r p s on-line. t a t z s r a W OrganizowanywtrakcieopracowywaniaschematówapilkacyjnychUML,przedoddaniem y n e c o i m a i r e t y r k z w ó t n e d u t s ê i s a i n a n z o p a z o d ¹ j z a k o t s e J . o g e w o c ñ o k a i n a d z o w a r p s ¿ e t b u l L M U u m a r g a i d o g e m a s o g e c ¹ z d a w o r p z e z r p a i n e z d w a r p s ¹ i c œ o w il ¿ o m i u t k e j o r p . a i n a d z o w a r p s ij s r e w j e z c o b o r t a z C Wczeœniejustalanytermin(wsaillaboratoryjnej)spotkaniaon-line.Prowadzonyzdalnie a j c a r g e t n i . p n ( j e n j y r o t a r o b a l il a s w h c y n a w o m j e d o p ñ e i n d a g a z a i n e i n œ a j b o u l e c w u m o d z y c i n ¿ ó r e i n e i n œ a j y w ,i m y n a w o z il a m r o n z i m a t a m e h c s e z L M U o g e n j y c a k il p a u t a m e h c s m y t w e c s j e i m ¹ j a m i z d e i w o p d o i a i n a t y P . ) ¹ w o i c œ ê z c a ¹ ti w o k ³ a c ¹ j c a g e r g a y z d ê i m . e i s a z c m y m a s m u r o F Ka¿dystudentmo¿ewróciædozagadnieñomawianychwsaillubwramachczatóworaz h c y n o z c z s e i m a z w ó ³ a i r e t a m on-line.Poprzezplatformêon-lineimodu³Forummo¿ezg³osi e i b y r t w o g e c ¹ z d a w o r p z e z r p ¹ s e n a l e i z d u i z d e i w o p d O . e i n a t y p y z c , æ œ o w il p t ¹ w æ . m y n z c y t a m e t s y s e i n z i u Q Pozwalanaweryifkacjêwiedzystudentów.Odbywasiêwsaildydaktyczne.j . w ó t n e d u t s c a r p h c y n l ó g e z c z s o p y n e c o m e t s y s y n z c y t a m o t u a t s e j ¹ t e l a Z
Rysunek 1. Przyk³ad dodatkowych materia³ów i zasobów
nych INSPIRE, przyk³ady rozporz¹dzeñ krajowych z modelami UML i katalogami obiektów, krajowe i europejskiej przepisy prawne). Studenci mog¹ zapoznawaæ siê z nimi w dowolnej kolejnoœci i w dowolnym czasie w ramach pracy w³asnej w domu.
Inny przyk³ad wykorzystania techniki dodatkowych materia³ów w formie interaktywne-go kursu wideo przedstawia rysunek 2. Jest to jedna z metod blended learning, która u³atwia studentom realizacjê æwiczenia dotycz¹cego transformacji UML-GML. Æwiczenie to polega na opracowaniu przez studentów schematu aplikacyjnego zapisanego w jêzyku UML dla okreœlonej przez prowadz¹cego dziedziny problemowej, a nastêpnie przet³umaczenie go na odpowiadaj¹cy mu schemat aplikacyjny GML, zapisany w jêzyku XML Schema (plik XSD). Dodatkowo, w celu sprawdzenia poprawnoœci zastosowanych regu³ transformacji UML-GML, studenci powinni wygenerowaæ próbkê danych przestrzennych zapisan¹ w formacie GML (plik XML), która jest zgodna z wczeœniej przygotowanym plikiem XSD (pomyœlnie prze-chodzi proces walidacji schematem).
Ze wzglêdu na stopieñ trudnoœci tego æwiczenia i niewystarczaj¹c¹ liczbê godzin (tylko 2 godziny lekcyjne) przeznaczon¹ na realizacjê tego zadania podczas zajêæ stacjonarnych, aby u³atwiæ studentom jego realizacjê przygotowano prosty samouczek w formie zrzutów ekra-nowych prezentuj¹cych krok po kroku, jak nale¿y wykonaæ to æwiczenie. Jednak¿e taki materia³ w formie statycznych zrzutów ekranowych nie daje szansy na pokazanie wszyst-kich etapów realizacji zadania, dlatego te¿, aby usprawniæ proces dydaktyczny zdecydowa-no siê na wykorzystanie jednej z technik blended learning w postaci filmu wideo.
Technika zadania on-line umo¿liwia formu³owanie podstawowych æwiczeñ, ale tak¿e dodatkowych, które pozwalaj¹ rozszerzyæ wiedzê i zdobyæ dodatkowe umiejêtnoœci przez studentów. W ramach zajêæ dotycz¹cych opracowania schematu aplikacyjnego UML modu³ ten s³u¿y do przekazywania sprawozdañ koñcowych. Cenn¹ funkcjonalnoœci¹ modu³u jest mo¿liwoœæ automatycznego przegl¹dania projektów i wystawiania ocen on-line przez pro-wadz¹cego zajêcia (rys. 3). Dodatkowe zadanie (rys. 4) polega na przeszukaniu bazy norm PKN dostêpnej w Punkcie Informacji Normalizacyjnej Biblioteki UWM i samodzielnym zapo-znaniu siê z norm¹ PN-EN ISO 19109 oraz zestawem testów, pozwalaj¹cych na ocenê zgodnoœci dowolnego schematu aplikacyjnego UML, opatrzonego klauzul¹ zgodnoœci z norm¹ ISO. Inne dodatkowe zadanie polega na przygotowaniu raportu z oceny schematu aplikacyj-nego UML wykonaaplikacyj-nego w ramach æwiczeñ z norm¹ PN-EN ISO 19109.
Ze wzglêdu na du¿¹ liczbê osób w grupach æwiczeniowych i ograniczenia czasowe (1 godzina lekcyjna æwiczeñ w tygodniu) wyzwaniem jest przeznaczenie wystarczaj¹cego czasu wszystkim zespo³om projektowym i omówienie bie¿¹cych problemów pojawiaj¹cych siê w trakcie wykonywania æwiczenia. Doskona³ym rozwi¹zaniem jest technika warsztatów dostêpna w ramach platformy e-learning. Studenci maj¹ mo¿liwoœæ przekazania diagramu klas UML (rys. 5) lub ca³ego sprawozdania w wersji roboczej, w celu jego oceny przez prowadz¹cego. Modu³ umo¿liwia przedstawienie przez nauczyciela zasad oceny.
Prowadz¹cy weryfikuje projekt wzglêdem przyjêtych kryteriów (rys. 6), które dotycz¹ zarówno jakoœci, jak równie¿ poprawnoœci diagramu UML, jak i spójnoœci ca³ego raportu. Studenci otrzymuj¹ informacjê o liczbie zdobytych punktów. Warsztaty pozwalaj¹ na ulep-szenie swoich prac przed przekazaniem ich w wersji ostatecznej poprzez modu³ Zadanie on-line. Wszelkie zagadnienia problemowe lub niejasnoœci mog¹ byæ tak¿e omówione w ramach modu³ów: Czat (rys. 7) i Forum. W przypadku organizowania czatu studenci informowani s¹ wczeœniej na zajêciach w sali o dacie i godzinie spotkania na platformie e-learning.
179 KSZT A£CENIE W ZAKRESIE : PROPOZYCJE ZAST OSOW ANIA BLENDED LEARNING
Sposobem na weryfikacjê wiedzy studentów jest Quiz (rys. 8) przeprowadzany bezpo-œrednio w sali na komputerach. Zalet¹ modu³u jest automatyczny system oceny poszczegól-nych prac studentów.
Rysunek 3. Przekazywanie sprawozdañ przez studentów i ocena przez prowadz¹cego on-line w module Zadania on-line
181 KSZTA£CENIE W ZAKRESIE: PROPOZYCJE ZASTOSOWANIA BLENDED LEARNING
Rysunek 5. Technika warsztatów – faza przekazywania projektu przez
studenta
Rysunek 6. Warsztaty – sprawdzanie schematów aplikacyjnych UML wzglêdem spe³nienia kryteriów ustalonych przez prowadz¹cego
Rysunek 7. Okno podsumowuj¹ce sesje czat
183 KSZTA£CENIE W ZAKRESIE: PROPOZYCJE ZASTOSOWANIA BLENDED LEARNING
Ocena zajêæ przez studentów
Pilota¿owe zajêcia z wykorzystaniem technik przedstawionych w tabeli 2 zosta³y ocenio-ne przez trzydziestu szeœciu studentów I roku studiów drugiego stopnia, specjalnoœci Zarz¹-dzanie Przestrzeni¹. Ponad 80% spoœród nich nie korzysta³o wczeœniej z ¿adnych form zajêæ on-line lub platform e-learning ani na studiach, ani w szkole œredniej lub podstawowej. Zajêcia w ramach przedmiotu Projektowanie Infrastruktur Informacji Przestrzennej by³y ich pierwszym kontaktem z t¹ form¹ kszta³cenia. Szeœciu studentów u¿ywa³o aplikacji on-line w ramach innych zajêæ na studiach. Przydatnoœæ platformy i ró¿nych technik kszta³cenia uzu-pe³niaj¹cych tradycyjne zajêcia w sali w procesie zdobywania wiedzy potwierdzi³o 61% badanych. Ponad 52% studentów uzna³o, ¿e wiêcej przedmiotów powinno byæ realizowa-nych za pomoc¹ aplikacji on-line integruj¹cych ró¿norodne techniki kszta³cenia. Najczêœciej u¿ywanymi modu³ami platformy on-line (rys. 9), oprócz obowi¹zkowego Zadania on-line, by³y opcjonalne warsztaty oraz dodatkowe strony internetowe i dokumenty, które tak¿e wskazane zosta³y jako najbardziej cenne. Najwiêksze trudnoœci sprawi³o korzystanie z funk-cji forum. Dwie osoby zg³osi³y uwagê dotycz¹c¹ ma³ej intuicyjnoœci interfejsu graficznego aplikacji on-line.
Rysunek 9. Zestawienie wykorzystania i preferencji wybranych technik przez studentów I roku studiów drugiego stopnia, specjalnoœci Zarz¹dzanie Przestrzeni¹
Podsumowanie
Obecnie mo¿na zauwa¿yæ zwiêkszone zainteresowanie stosowaniem metod i technik blen-ded learning na poziomie pojedynczych kursów. Jednak¿e Graham (Graham i in., 2013) podkreœla, i¿ dla pe³nego wdro¿enia rozwi¹zañ blended learning na uczelni nale¿y równie¿ rozwa¿yæ stosowanie tych metod z punktu widzenia samej uczelni. Opracowanie skupia siê na mo¿liwoœciach wykorzystania wybranych metod i technik blended learning w celu ulep-szenia zajêæ dydaktycznych prowadzonych przez autorki.
Generalnie, mo¿na wyró¿niæ trzy podejœcia pozwalaj¹ce na zaprojektowanie kursu rzystuj¹cego rozwi¹zania blended learning (Alammary i in., 2014): (1) niski stopieñ wyko-rzystania blended learning: dodanie dodatkowych metod i technik do istniej¹cego kursu, (2) œredni stopieñ wykorzystania blended learning: zast¹pienie wykorzystywanych metod i technik w istniej¹cym kursie, (3) wysoki stopieñ wykorzystania blended learning: opraco-wanie nowego kursu opartego na metodach i technikach blended learning. Proponowane zastosowania innowacyjnych technik w przedmiocie Projektowania Infrastruktur Informacji Przestrzennej przedstawione w artykule wpisuj¹ siê pomiêdzy pierwsze i drugie podejœcie.
Blended learning to coœ wiêcej ni¿ tylko elektroniczny podrêcznik i zbiór narzêdzi, to wymyœlanie i adaptowanie nowych œcie¿ek i œrodowisk edukacyjnych, które usprawniaj¹ pracê zarówno osobom ucz¹cym siê, jak i nauczaj¹cym (Bailey i in., 2013). Rozwi¹zania blended learning pozwalaj¹ na przeniesienie czêœci dziennej aktywnoœci studentów do œro-dowiska wirtualnego, co z kolei pozwala im na wiêksz¹ kontrolê tempa uczenia siê, wybór optymalnych œcie¿ek edukacyjnych, wybór czasu i dogodnego miejsca do nauki.
Literatura
Alammary A., Sheard J., Carbone A., 2014: Blended learning in higher education: Three different design approaches. Australasian Journal of Educational Technology 30(4): 440-454.
Amarowicz J., 2011: Co to jest blended learning? http://www.edulider.pl/edukacja/co-jest-blended-learning Bailey J., Ellis S., Schneider C., Vander Ark T., 2013: Blended Learning Implementation Guide. Foundation for
Excellence in Education, Getting Smart.
Battezzati L., Coulon A., Gray D., Mansouri I., Ryan M., Walker R., 2004: E-learning for teachers and trainers. Innovative practices, skills and competences. CEDEFOP, Greece.
Blendspace, 2015: https://www.blendspace.com/lessons/F3ahDE27yTaOrw/collection-of-materials-for-blended-flipped-learning (dostêp 15.04.2015).
Bregt A., Stuiver J., 2009: Standards & Education. CEN/TC 287 24th Plenary Meeting, Madrid.
Chojka A., Pachelski W., Parzyñski Z., Zwirowicz A., 2009: Kszta³cenie w zakresie budowy infrastruktur informacji przestrzennej: propozycje programowe. Roczniki Geomatyki t. 7, z. 3:103-116, PTIP, Warszawa. DreamBox Learning, 2015: http://www.dreambox.com/blog/6-models-blended-learning
Graham Ch.R., 2004: Blended Learning Systems: definition, current trends, and future directions. [In:] Bonk C.J. & Graham C.R. (Eds.). (in press), Handbook of blended learning: Global Perspectives, local designs. San Francisco, CA: Pfeiffer Publishing.
Graham C.R., Allen S., Ure D., 2003: Blended learning environments: A review of the research literature. Unpublished manuscript, Provo, UT.
Graham Ch.R., Woodfield W., Harrison J.B., 2013: A framework for institutional adoption and implementa-tion of blended learning in higher educaimplementa-tion. Internet and Higher Educaimplementa-tion vol. 18: 4-14, Elsevier Science Inc., New York, USA.
Moczad³o R., 2010: Methopedia – spo³ecznoœæ ekspertów blended learning, [W:] e-learning w szkolnictwie wy¿szym – potencja³ i wykorzystanie, Warszawa.
Szablowska-Midor A., 2009: Skutecznoœæ e-learnigu w geoinformatyce – badanie opinii studentów. [W:] D¹browski M., Zaj¹c M., e-edukacja – analiza dokonañ i perspektyw rozwoju: 159-165, ISBN 978-83-927446-5-8, Fundacja Promocji Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, Warszawa.
The ASTD eLearning Hanbook, 2015: http://books.mcgraw-hill.com/authors/rossett/bl.htm (dostêp 20.06.2015).
Zwirowicz-Rutkowska A., Chojka A., 2015: A concept of using blended learning techniques in the course of spatial data infrastructure at the University of Warmia and Mazury, Poland. EDULEARN15 Proceedings, ISBN: 978-84-606-8243-1.
185 KSZTA£CENIE W ZAKRESIE: PROPOZYCJE ZASTOSOWANIA BLENDED LEARNING
Streszczenie
Ró¿norodne rozwi¹zania IT, aplikacje mobilne oraz narzêdzia dedykowane e-learning stwarzaj¹ nowe mo¿liwoœci w edukacji, zarówno z perspektywy nauczania, jak równie¿ uczenia siê. Artyku³ przedstawia koncepcjê wykorzystania nowych technik w kszta³ceniu w obszarze infrastruktur infor-macji przestrzennej. Odniesieniem jest program nauczania realizowany na Wydziale Geodezji, In¿y-nierii Przestrzennej i Budownictwa Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie, który obej-muje tematykê podstaw metodologicznych oraz technologicznych budowy infrastruktur geoinforma-cyjnych, w tym tak¿e w kontekœcie INSPIRE. Autorki prezentuj¹ propozycje w³¹czenia technik „blen-ded learning” w realizacjê wybranych bloków tematycznych, a tak¿e podsumowuj¹ pilota¿owe zajêcia z zastosowaniem wybranych metod w roku akademickim 2014/2015. W artykule przedstawiono tak¿e wyniki ankiet maj¹cych na celu ocenê zajêæ z innowacyjnymi elementami i aplikacji e-learning przez studentów.
Abstract
The multiple information technology (IT) solutions, mobile applications and e-learning tools create new possibilities in education, from teaching perspective, as well as from learning perspectives. The paper presents the concept of using new techniques in the area of spatial information infrastructure education. The course of spatial information infrastructure design at the University of Warmia and Mazury is presented, which includes the methodological and technological basis of the infrastructure design, also in the context of the INSPIRE Directive. The authors describe the proposals of blended learning techniques used in the selected thematic blocks and summarize the classes with the new techniques in the academic year 2014/2015. The survey results of evaluating classes with blended learning techniques and e-learning application by students are also presented.
dr in¿. Agnieszka Zwirowicz-Rutkowska agnieszka.zwirowicz@uwm.edu.pl dr in¿. Agnieszka Chojka
