Scenariusz zajęć matematycznych pozalekcyjnych kl. I
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Uczeń rozumie pojęcie: „podzbiór”.
b. Umiejętności
Uczeń wskazuje elementy należące do podzbiorów, klasyfikuje przedmioty, rozwiązuje zadania logiczne.
2. Metoda i forma pracy
Czynnościowa, zbiorowa i grupowa.
3. Środki dydaktyczne
Prezentacja multimedialna, schematy, ilustracje, sznurki w dwóch kolorach, figury na kartonach dla każdego dziecka, schematy, ilustracje do zadań, napisy na kartonie.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
Wprowadzenie do tematu zajęć. Dzieci otrzymują karton z narysowaną figurą geometryczną, ich zadaniem jest dokończyć pracę, to znaczy dorysować dowolne elementy według własnych pomysłów, tak by powstał jakiś rysunek. (Dzieci muszą wykonać pracę na kartonie o niewielkim formacie, z uwagi na krótki czas przeznaczony na wykonanie zadania. proponuję połowę formatu A5).
Wyeksponowanie prac i rozmowa na temat powstałych kompozycji.
Stworzenie zbioru rysunków, których początkiem była figura geometryczna.
b. Faza realizacyjna
1. Wyodrębnianie podzbiorów wśród narysowanych prac (np. prace, na których pojawiło się słoneczko; prace, które powstały z trójkątów; prace, których początkiem było koło; mają drzewko, jest domek itp.). Prosimy dzieci, by w tym dużym zbiorze poszukały kilku podobnych elementów, możemy podać jakiś przykład. Zwracamy uwagę, by uczniowie wyszukali możliwie największa liczbę różnych podzbiorów.
2. Wyjaśnienie terminu podzbiór – prezentacja multimedialna – slajd nr1 i slajd 2.
Nazywanie wyodrębnionych podzbiorów slajd 3 i 4 – po kliknięciu pojawiają się wyodrębnione podzbiory- zadaniem dzieci jest nazwać podzbiór, to znaczy podać cechy podobne wyodrębnionych elementów np. podzbiór filiżanek z kwiatkiem, podzbiór plecaków, z których wystają rzeczy, podzbiór ptaków.
Samodzielnie wyszukiwanie podzbiorów w zbiorze jesiennych darów – slajd 5 – chętne dzieci podają swoje propozycje.
3. Wyszukiwanie podzbiorów:
w zbiorze dzieci uczęszczających na zajęcia matematyczne – dzieci stoją na obwodzie koła, do
środka wchodzą dzieci tworzące podzbiór np. „Zapraszam dzieci, które maja niebieskie oczy” , których imię zaczyna się na „B”, których nazwisko składa się z 3 sylab. Każdy uczestnik zajęć przynajmniej raz wchodzi do środka i zaprasza inne dzieci, które wspólnie z dużą inwencją twórczą mogą wchodzić kilkakrotnie.
Wyodrębnianie podzbiorów na ilustracji – zbiór kwiatów – praca w grupach. Każda osoba zaznacza 2 dowolne podzbiory – uzasadnia warunki doboru elementów do wyodrębnionych przez siebie podzbiorów
Dorysowywanie brakujących elementów w podzbiorach – schematy dla każdego dziecka,
Sprawdzenie poprawności wykonania zadania- porównanie propozycji różnych grup.
Szczególne wyróżnienie dla tych spośród propozycji dzieci, które się nie powtarzają.
4. Wyszukiwanie w zbiorze elementów spełniających określone warunki. Smerfowisko – konkurs dla grup. Na tablicy umieszczono 3 kartony z zadaniami dla grupy po jednej stornie i z nazwą smerfa po drugiej. Grupy losują smerfa np. Ważniak, Śpioch, Zgrywus i wybierają w ten sposób swoje zadanie. Każda grupa po otrzymaniu zadanie wspólnie je rozwiązuje. Następnie grupy kolejno prezentują swoje zadanie pozostałym dzieciom, i sposób ich rozwiązania. Dzieci z pozostałych grup oceniają pracę kolegów, to znaczy wyrażają swoja opinię, czy zaprezentowane rozwiązanie jest prawidłowe czy nie. Jeśli sposób rozwiązania zaprezentowany przez grupę wydaję im się nieprawidłowy, wskazują błędy i swój sposób rozwiązania zadania.
Za każde prawidłowe rozwiązanie uczniowie otrzymują jedno z przygotowanych wcześniej określeń, (również za dostrzeżenie błędów w propozycjach rozwiązań innych grup).
Gdzie się ukrył prezent Zgrywusa? W zbiorze prezentów znajduje się prezent od Zgrywusa.
Pudełko z jego prezentem nie ma kropek ani gwiazdek. Zgrywus, zapomniał przywiązać wstążkę. rys. 1
Zadanie Ważniaka – magiczny kwadrat – dorysowywanie brakujących elementów zgodnie z odkrytą zasadą. (Serce, krzyż , gwiazda czy słońce, dorysuj odpowiedni znak zgodnie z odkrytą zasadą – polecenie czyta nauczyciel).
Pod którym drzewem śpi Śpioch? – odkryj zasadę – rys. 2
5. Ocena pracy grup – odczytanie zdobytych określeń. Dziś pracowaliśmy……..
c. Faza podsumowująca
Przypomnienie wiadomości na temat podzbiorów – czy dzieci umiałby wyodrębnić podzbiory w zbiorze smerfów lub w Smerfnym Lesie (np. podzbiór smerfiątek, podzbiór smerfojagód) Zachęcenie dzieci do rozwiązywania zagadek logicznych – prezentacja literatury dla dzieci na ten temat np.
„Zadania na 6” J. Hanisz, Wielkie księgi zagadek itp.
5. Bibliografia
a. Tadeusz Jóźwcki „Matematyka”
b. Maria Frindt, Joanna Jednoralska „Myślę i liczę”.
6. Załączniki
Prezentacja mulitemedialna, określenia
schematy, zbiór kwiatów rys. 1, rys. 2, magiczny kwadrat Określenia:
