Acta Eruditorum […] Calendis Novembris, Anno M DC LXXXIII, N.XI

E R U D I T O R U M

publicata Lipfidi

Calendis Novembris, Anno M DCLXXXIIL

N. XI. 4 6j

A C T A

A P n O K P A T I Q N O C Λ Ε Ξ Ι Κ Ο Ν T&M

Δ Ε Κα Ρ Η Τ Ο Ρ Ω Ν ,

Η A RFC C R A T I O N I S L E X1C O N DECEM.

O R A T O R Η M, cum latina verfione & Philippi J.icobi l\lauffAci ac Henrici Valcfii Notis editum a Nicolao

Blancardo.

Lugduni Batavorum 16S3· in 4. apud J.aGeldeiv & J , A.

dc id Font.

V

menta ingeniiftudiique,.qua: injuria temporum intcrciderunt, Lexicoti poftcritati reliqvit: co!leciis in unum e decem prar-·

ftantiffimis Grxci,roratoribus, Antiphonte, Andocide, Lyfia, liberate, Iiao, E ch in e, Lycurgo, Demofthene, Hyperide & Dinar­

cho, rrarcjpuis eorum loquendi generibus; ubi fimul fu premo rura A tticce mngiilr.nuum monumenta, ritus & leges expofuit, dequejure Athcnicniium (Sc Lacedaemoniorum civili ac facro, de variis item to­

tius A ttic ® locis, gentium moribus inftitutisque, & nominibus viro­

rum viropi iis, in quorum manibus diu rerum Atticarum adminiftrati®

fuit,‘quae alibi r.on reperimitur attulit. Infigne hoc Graecae eruditio- nis monuraei: tum prkmis Venetiis fub initium fupcrkms feculi lucc donavit Aldus M anu tius, idemque poft elapfos,a prima editione/ res &

vigintiannos, cum Aiulano eam iteravit: nec repertus eft intra inte­

grum quatifeculum quisquam,qui mendis, tnjccbonibiis & lacunis, quibus utraque Aidina Laborabat editio,audorem liberaret, donec eni- ditilfimus juvenis Philippus JacobusMauffacus gemino codice, altero

A»r,o itHj. ' Nnn mA-

manuicripto, altero cxcufo quem·Piifiracuyvams kausn&us e Vatica - no (ubi & ipfe codices excufos contulit, ut c Differt. Critica p. ?-$> ap­

paret) petitis infigniverat, adjutus, ingenio autem felicii\'m-,0 & ihidto inexhauito fretus, medelam corrupto inque plurimis mendis cubanti operi tulit,fanumuueacintegrum textumconftituit, emendationis Sc rcfnrmioniioir.iflorum, corruptorum, drsjedorumve locorum ratio- nern in Notis reddens; & fic adornatum.Lexicon fiCcPariiVnanno 1614 in publicum em\!«,avY}ecta D iJ J e r ta tio n e c r itic a perquam ciudj.

ta, in qua de auftore hujus Dictionarii, Sc de vera antiquis ufitatacotu feribendorum Lexicorum ratione,primis eorum auctoribus Sc generi­

bus, quid ea a Gloifis differant, de Oratorum lexicis & eorum colle- doribus, cumprimis vero hoc Harpocrationis opere; porro dc Grammatica ejusque variis divifiombus Sc nobilithma parte Critice copiofe Sc eleganter disquirit: variorumaudorum, Tertulliani, D e·

mofthenis,Capi,tolinialiorurn<uielocailluftrat, Scriptores quosdam recentiores notat, Sc de Etymologico.magno,. Hefychii item, Suidx

& Yarini Phavorini Lexicis ledorem inftruit. Notji in emendatione ipfiu&Harpoccatioois & ejus aeque ac aliorum veterum Scriptorum it.

1'uilratione, depravatorum que locorum reilitutionc occupantur; ad.

quasanr.o feqventi ;6:j a p p e n d ic e m attexuit, Sc Sai ni2fio dcdicatani Notis ad.Plutarchi de fluviorum Sc montium nominibus, ac 1'felli de.

lapidum virtutibus libellos Tolofeexcutbs fubjecit.. Quam ipfis No­

tis textui fubftratisinieruit, latinamque interpretationem quam ipfe primus adornaverat,eidem adpofuit,Indicesque ad jecit,qui Harpocri»

tionemdenuo edidit Nicolaus Blancardus: ilorGm in poftrcraam 0- peris partem feponens dociiifimas H e n r . V a le fitad Harpocrationem Sc notas Mauffaci a n n o ta tio n e s ·,, quas a dodiifimo Jacobo Gronovio ex Bibliotheca Guilielmi Proufteau fuperiori anno editas in Adis iextilL- busiffiusannip. 250,151 enarravimus·

U G N O M O N I J?U E, OU VAKT D E T R A - cer des Cadrans ou Horloges [olaires,

Hoc eft,

Gnomonica, five ars fu per quacunque fuperficicdi- vefiis praxibus deicribendi fciaterica;

Au»

466 A C T A.

Autore D om in o de U Hire, Regiae fcienmrum

Academia:.

P aridis 1685» in 12. apud Stephanum Michalet.

Q

ne varie, fed prono in errorem notabilem Lipfu,conftruuntur Sci-

a t e r i c a , caCIariUimus Autor, nullo declinationis habito refpedu/uc-

c i n c t o hoc Tincitatu indifferenter univerialiterque deicribere docet.

Partes operi duas, duo linearum, ex quibus Horologia haec con- ftant,genera fundamentalium & horariarum faciuntrquarum utraque Problemataiua ex diverfis datis di verfimode deducit, adjundaque u- bi vis dcmonftiatione praxin ipiam firmat.

P r im a pars exordium fumit a Definitionibus circulorum Sphar*

tx, q u i c o n ft r u c t io n i Horologiorum infetvmnt: poft partibus Sciate- rici brcviffime deferiptis, modos exhibet ducendi lineas, horizonta' lem, fubftylarem, aequinoctialem, meridianam; centrum item Sciate- fici, axem, pundaquefex horarum fuper lmea jequinodiali & horizon-

tali, ponendi aut determinandi.

A t cum omnes haeoperationes,ab]umbrse puncto, quod ftyli fu­

per plano Sciaterici eredi extremitas five apex defignat, tanquam a primo principio procedant; idem vero hoc pundum exade definire o b penumbrae fallaciam res plane fit ardua: difficultati huic tollenda:

duplex commendat remedium. Horum primum fimpliciusque eft, xi t applicato extremitati ftyli centro laminae rotundae, plano Sciatcrici parallelae,centrum umbrae a lamina fufae pro exado umbra pundo ac­

cipiatur.

Q uo porro cum deledu modi fupra memorati adbibendi,Autor L e d o re m a limine Partis fecundae inftruit: in qua deinceps circa line­

as h o r a r i a s , A f t r o n o m i c a s , Italicas & Babylonicas,'arcusque fignorura Z odiacalium ducendos, & Horologium reflexum delineandum occu­

batur. D efin it tandem in tradendo ufuTabularum binarum a d je d a - rum.quarum p rim a declinationes lo li s a d fingulos annorum 1 6 8 1, 82,

83 6t 84 dies; a I t e r a latitudinem Urbium celebriorum & loagitudi- nis aPanfm» differentiam exhibet.

Subncdnuropufculo brevis recenfus operis abibluti de (e&ioni- kus Conidj, ty p o r u m pperas jam fatigantis: in qao Autor praeter ea,

Nnn 2 «J4J3P

ER U D IT O R U M . 467

qua: Irae usqve circa Hoc argumentum ab aliis dete&*fanr nova, fu i plurima, quorum guftum publico,fubinde dgderit, peculiari \ ra-c t" h;>- nun clcmonili-.uionum methodo, cujus fpccimen ab anno 1675 j cx_

ter, per. novem libros digeffa, promittit. Senem operi? & iun,mi j;

brorum Ungulorum-capitaB. Leftor inde petet; pleniorem vtv0 cx Aftis futuris relationeili>.quamprimunj luci publicx cxpciiiuvr,,uv-iS noibi futurum eil.

L A C R IT 1J 9 U E D E L ' O R I G I N E D E U / l l l G l l

fie Maifon de France, par le Κ. P. Adrien JvurdanΊ

de la Compagnte de Jefus..

i. c„

ADRIANI JO R D A N I SOC. J E S . CKlTIC'4 de origine Α ι^ΐίβα FamilmRegum Gallia: dedica-

t a Ser. Principi ConcUo...

Paris j6S}. in it. apud Sebailiar.um C ra m e ily ;

Q

Va: difficultates ftudio Genealogico ex deftftu veracium 8ζ accu­

ratorum Hiftoricorum, & per fraudes falia documenta fupno.

nentium objiciantur, qnefti jampridem fumdodt & iinceri Autorcs qui fu mm erum Principum ftirpes enarrandas fumferunr. Inter hos non contemnendum lucum ob eruditionem & diligentem veterum·

monumentorum pericrutationemfortiricenicndiist-ft, qui Criticam Tianc diiquifitionem compofuit,.& Hiftoriam Gallia an. t6jy afe edi­

tam,cuiusfumma in Diario Eruditorum Paripenfi3 & 24 illius m u exhibetur, adverfus diiTentientes-circa Regum Genealogiam defer- oit. Inter bos honori lice nominat Ducem Eipemonium^qui vei ii origine tertia-Rsgum familia: librum Diario Pari/, 6, a.. i6go rccenii- rum,Gallice edidit, ejusque· comitatem celebrat,quooVamrefutare fententiam fuam dccreviilet,argumentorum confignarionem fibi c o m ­

municaverit. Eo itaque, ut fperat, nonsgre £ctente, ad dubia re- iponder, & judicium Condaco Principi, non minus ob- acte de ftudiis elegantioribes judicium, quam armorum g!om eminenti fiibmifle, defert. Qujefticriis'capitaduo-funt;· totmam tractatus partes.. A- .gitur primo de majoribus Armlgbi, quem tertium vocant, a quo per

* ψ ·

A C T A

TiptKum fccunia TR-cgum Galliae ftirps, mm$:?,Qtrolinayeommunifc-

rcG o r i i c n f u GaHicor.um fcriptorum, deduci folet. Dciu dc majoii-

busAciW irCom ius Andegavcnfn, cognomcnto fortis, diiceptamr,

o ^ q u o H u g o CapetuSjlleoum,qui nunc Gallis, imperant, progenitor

dckcnduffc creditur. Variatum eiTe.de utriusque, Arnulphi nempe

& Rlobcrti origine, mirum videri nemini poteft^qui & barbariem il!o- iu ffifeculcr.uin soniiderat, & fcriptorum, es quibus biftoria emenda eft, ruditatem, aliosquc dete&m,m qiubus examinandis accuratus &

fcclulus eit Jordanus; ut & in allegandis & conciliandis eorum dictis, quos pro fiiafenter.tia, quam rejeftis aliis ftabiiire intendit, fice re arbi­

tratur. Summa eft: Arnulphum cx prima GajJia: Regum familia or*

tum habuiile, qusante Carolinos imperavit, & vulgo Merovjta dici­

tur; Robertum vero ex eodem Arnulpho defccndiifc,Unde conficitur,, unam eandemque ftirpem effe, quee jam per quindecim fecula Regno Gallis p o t i t a eft, quam gloriam nulla toto orbe regnans fam iib iibr affererc poif.t. Argumenta quibusiftha;c adftruit, & quomodo refu­

tet objecta, enarrari per compendium non poflunt, nifi haud multo- bvevinsiplo tradatu ficcre vellcmus-.Adfcribemus tamen feriemRe- guin Sc Principum, quam a ic erutam aut comprobatam Autor finl·

tractatus Lubjunxit, &: lingulis ubi opus eft, adjiciemus obfervationes.

quasdam, ex tractatu excerptas.

E R A N C U S.. Ita Francorum Rex aut Dux, eodem nem­

pe, quo gens, nomine vocatur, qui tertio a na­

to Chrifto feculo Gallias invaiit, imperantibus Valeriano & Gallieno.

G E N E B A U D E S. Maximiani & Conftantini tempore.·

^ O B A U0E S» Conftantii, Valentis & Gratiani;

PRtAM LIS. Valentiniani & Theodofii.:

Μ Λ R C O M IR U S . circa eadem tempora»

iVIARAM UNDLIS. Hunc, quem extitifle recentiores quidam dubitant, multis rationibus & vixiflc, & Marco- ffiiri filium fuifle ftatuit, quem juvenem pater HonorioImp. obfidem dederit, cuique poft oc-

c i f u m abEIonori;Duce Caftino Thcodemarum,.

Francorum in Belgica regnum delatum fit. Fir­

mathxc cxChronico Proiperi (alius a S.Profpc-

Nnn i ro,j,

ERUDITO RU M .

46 c

ΓΟ,) cujus fidem adverfus Dec. Hpernonium de- fendir,0cretriBibliothccarii,exciuocoi-itiariaa«J"

ducuntur,elevat. Excodcm Profpero, dipreC- Gonefada, dc haerefi PradcftinatUnarUm ^ χ χ . dam inferit, fu* Societatis gratia, adverfus xnni- los, quos Jaiiicniflas vocant.

CLODlON. Tempore Valentiniani ΙΙΓ. Huic rUccc5_

CAc pYerique fcnbunt Meroveum,A qvo Merovw- g ii, primaRegum ftirps nome nfottita eft,ncc 4if_

fentit autor, fed filium Clodionisfuifie negat,pri­

vignum tamen facit,quifilioClodionisimpubere extrufo regnum occupaverit,Romancrum Duce Aetio, cui contra Attiiam fuppetias tuJir, adju- vante.

SIGIMERUS. Hic Sidonio Apollinari, ;lluftri vir0j '$c Arvernorum, cum ienex eifet, Epifcopo (cujus li­

bri extant,) memoratus, ab Autore dicitur Cla- dionis filius fi!i(Te,&i uxorem duxifle filiam To- nantii Ferreoli Prxfefti Pra:torio Galliarum, qui gener erat Imp. Aviti. Alii Sigimerum hunc Burgundum aut Vifigothum faciunt,'quos refel­

lit Autor, Srfenfentiamfuam cxPrifci Rhetoris^*..

liisque teftimoniis, & argumentis adftruit; fi- lentium vero Autorum, quiregnante&prspol- lente Meroveo, ejusque liberis,metu aut negle- ,&u tacuerint, utcunque exctifir.

F E R R E O L U S . Huic nomen abavo materno,ut firpe fit, contigifie ait, uxorem vero Clodovyi Gallorum Regis filiam, dcin fecundo matrimonio aliam Romarrx,ut conjicit,ftirpis Deuteriam fivei&the- riam. A lii,5£pxrecemioribus Buchetus, Ferreo- lum hunc, Ferreoli Tonantii/ilium faciunt.

A N S B E R T U S . Ferreoli (ut autor aflerit) filius ex fecun­

do matrimonio,qui tamen imperatoria: ftirpis fu- ifie dicitur, ied utauforexiftimat, non ex paterna linea, veriim ob ariam, A viti Imperat, neptem.

Fra-

y/b A C T A

a r n o a l d u s.

A R N U L P H U S .

A N C H IS E S .,

H PIN U S.

fratres habuit Aigulphum. M ctenfium , & 1 irmi-

«awUticenfium in Aquitani.T, E p ifeo p o s, fan d i- tate celebres.. Uxorem ei aifignat, idque proli­

xe ad verfus difientientes tuetur, Blitildem C lota- t u L G a l]. R egis filiam, ex qua natus iit Ferreoliu Spifiopuf lltuenfis, hic quoque la u d i cogn om en ­ tum adeptus..

Srgeberti I & G u n tra m iG a ll:R eg :te m p o rc claru it, uxoremqvic habuit Odam, illuftrem ex Saevis fa m in a m ,q u a m ortua,EpiicopusM eten-

iiii fad us eft, in locum S.A igu lph ipatru i., C lo ta ru II.& D ag o b e n i tem poribus vix it.R e * jicit autem autor Chifletii, Bucfi et i, & aliorum o - piniones,per quas A rnulphusvel exM eroveo de­

ducitur,vel ex G allica, non Francica ftirpe, co n ­ tra decus Francorum gen tis: oitencfir etiam fal»

fitatem Chartarum, quas Leodii & D ivio n e nu­

per Inventas quidam allegarunt- Ha:c parte primahabentur;{equentia in fecunda.,

Arnulphi filius, qui noraen ex occafione fa ­ bulae dc T rojanaFrancorum origine traxerit, (re- d iu s fortafle A niegifus feriberetur.)

De Heriflallo cognom inatus,magifter Pala­

tii regii Gallis ferigtoribus illius sevi fat is m em o -

E R U D I T O R U M . 471

6 ra t us

H Z L D E B K A N Djk M ulta de hoc dubitatio eft. Chiflctius Lon*

gobardum fuifle tradit, quem acriter refutat Jor- danus, & hunc Hildebrandum Caroli Martelli.

fratrem ,Pipini, qui Caroli M . parens fliit, patru- umyfuifleaiferit-

Com es (locus nunc ruderibus &

ob livion e iepultusinNeuftria)CaroliM.tempore, Ludovici Pii tempore v ix it, & fecundum au to re m uxorem duxiile fertur, Pipini Regis:

A q u ita n ix filia m Ingeltrudim.

R.OBERTUS. I-iic demum eft, qui Caroli Calvi tempore

C o * k k e l o n g u s.

T H E O D IB E R7>

Com es Andegav-cniU'fuiffe, & ob bellicam virtutem Tenis c o g n o ­ m en meritus-cfle dicitur,cui prim am uxorem Agaven Comitis B itu ri- cenfis filiam autor alltg-nat; alteram vero AdeUulem^x^^ Qoy)y/lij;^

qui frater eratJadithx Imperatricis,c^yi^Odonem ScRobertum genitos»

tradit, ej 11 i Rc ge s vG a 1 i j«e f i t e ru n t. Rejicit diverfas opiniones, pvjecipue eam, quam pierique afieruerunt, quod RobcvtiK hicSavioilici generis fueiic, a IFitccbirido M agn o ortum habens. M in im e id probabile efle ait, quod in um taliiuftrtu «v£tan co m m eo tem pore m ultitu^R?

-externae originis h om o, ad «araclaritatem pervenerit, ut ejus fiUiad regnum Francicum eveherentur,neque peregrinitatem hanc ab advtt, furiis iilentio transmiflam fuifle eredi pofle, cum alia objicerent. De origine erroris conjecturam affert, dt Saxi.tco in Biturigibus tra&u,

cujus dom inium ad R o b crtu m forte pervenerit. Probato igitur, (ut

probafle fc arbitratur Jordanus,/ quod Robcrtus ea quam referim us psogenitorum ferie,ex A m u lp h o ,'& iiic ex Ph ara mundo genu* pater­

num habeat, neque dubitetur, quod R oberto filius Robcrtm Galli#

R e x , nepos Hugo c o m e s cognom ento Magnw, pronepos Hugo c 4 .

fuerit; dem onfl-ratum uriqueeritabautorc, quod demonftrais;

voluit, nempe R cgiam , q u x nunc floret, ftirpem eandem efle cumCa- colin a, & hanc eandem cum Merovara, adeoque falfa efle, quae alii -five exau ton b u s errantibus, aut male intelle&is, live ex chartis fiippoflti- tiis (quales m u lta; in fcrinm reperiri, aut hodiequoque.fingi aperitur) ieripfcrunt aut crediderunt.

D O U T E S DE MR. BERNIER SUR M lE l- qves uns deprincipanx ■Chapttres dejon Abreoe

. Ia vhtiofjphie de Gafjcnai.

D u b ia D n . Bcrnier, deprincipalibus quibusciam.ca-

p it ib u s fuac E p it o m e s PhHoiophiarG<i/le;;e/i.

P a rifiis i6%i. in iz ,. a p u d S . Michallet.

S

noxia* utiisfc vh:q u isq u air, quantunv/is ingenio & experientia rerum naturalium plurim um pollens, f^tsfdlicitcr e x p e d i a t . J n h o - fum numerum.referri dtib.entxclebresiitei^yiicorum cofitrovcrfiaede

ipa-

'^72 A. G T A

Spatio,L o c o ,M o tu ,T em pore ac fm.iies, quas dum rertrsclam u s, fa­

cili quidem eft, in altorum placitis, quid diipiiceat in ven ire, ciffid i- Jimum autem eadem corrigere, quin rurflis aliorum cenfuram in ­ curram us. Q u o d cum Eruditiflimus Gallus Dn. Bernier, qui ante a liq u o t a n n o s Epitom en Gallicam Philofophia; Gaflcndi edidit, agno- v ifiet, iisq u e difficultatibus ne quidem per Epicurea G aflend i prin ci­

p ia fatisfieriinveniflef, voluit is, antequam iatinam Epitom es £uae ver - fion ctn literato orbi offerret,dubia qucedamproponere, acE ru d ito - ru m fuper ifta fententiam feripto publico rogare. M onet autem in praefatione ad L e d o re m , ifta dubia non concernere Philofophia.’ Epi­

curea: fundamentum (quod ipfe pro im m otoaefixo h abet, ut credat, neminem ph yficoru m alii hypothefi,nifi ifti de atom is & vacuo co r­

poribus interfperfo, latis firmiter inniti poiTe)led tantum certas quas­

dam m a t e r ia s ,qua: nihilominus in rerum naturalium contem platione a c c u r a t iu s confiderari mereantur.

I n ipfo opufculo hunc ordinem A utor iervat, ur poft propo- fttum quodque c/iput,dubiam piirno Gaflendi fententiam, deinde ar­

gum enta, qua: iftatn evertant, proponat. Initium fit a Sfdtiv,quod Ga(Tcndus, un aliunde notum eft , tanquam infinite extenfum , aeter­

num ,im m obile ac incorporeum , ita ut ejus dimenfiones penetrabi­

les, in-partes tamen <ii vilibiles fint,dcfcribit. C um que ex his fequa- tu r, lpatium a D EO independens ac increatum efle; abfurdum am em fit, rem ullam praeter fummum a® immutabile Num en a fcipia exifte- re: hm c a f-rit porro idem Philofophus, fpatium tale nec fubftantiam efle nec accidens, imo necpofitivum quid, efle tamen rem veram fuo m o d o , quae negative vel excluiive concipi debeat, interim non de­

pendeat a lola imaginatione, fed ante omnem humanae mentis ad u m exiftat. F o ft enarratam hanc Gaflendi fententiam, profert A utor

q u a s d a m ra tio n es, quae perfuadeant, fpatium efle non nifi merum ni­

hil. Quia v e ro de h ise celebri controverfia de fpatiis imaginariis itner C o n im b riccn ies, Fcnfccam ,&Suarezium ,ac inter noftros etiam Theologos dudum agitata conflat, hinc eas fpeciatim Hic enumerare fupervacaneum fu e rit. Difficulter certe res praeter Deum aeterna, independens,immenia ac incorruptibilis admittitur; abfurde eadem in corporea, 8cin partes tam en divifibilis dicitur. Phyficum den i­

que non decet admittere e n s ,q u o d ipfe nec videt nec p a lp a t, nift ra-

Anm ι68β Ο ο o tiones

ER U D IT O R U M . 473

474 A C T A

tiones fat evidentes id dem onftrent. i Iecc fert funt m o m en ta c o ­ l u m e n * Gaflendo ab A u to re o p p o n u n tu r.

’ Finita confideratkm e Jp a tii,p erg itu r ad Locum, ^ucm GaiTen- tlus vocat fpatiu m , quoii a quovis corpore occupatur. ^n.Bertiier ve—

sfoin dubiis annexis A n fto telis fententiam p ro p u g n a t, ceu clari0rem

& faciliorem. R cjicit tamen Peripateticorum .com m une affatum, quod Jocus fit im m obilis, a coilendh nullam eileabiuiditaten\,£tes im m ota mutare locum dicatur, m odo aliter definiatur motus,acvul- 0 0 fieri folet. P ro 'meonvemente etiam non habet,affirm are, quod, fi res quapiam extra m undum in vacuo efle concipiatur , ea in loco o m n in o n o n fit.

Inde fitad motum progreffio. E um Gaflendus d icif translatio- nem m ex lo co m o in alium . D n.Bernier generatim probat,.& in u ti­

l e ,& periculofum efle m odos rerum definire. Inutile, qUia m o d i fint fatis per fe clari ae evidentes,& in explicanda reicujusl&et natu­

ra pro notioribus habeantar. Periculofum , quia m oaorum defini­

tio facile quempiam feducat, ut rexum m odos cum rebus ipfis'con­

fund at, & m odis efle quoddam verum ac pofitivum affingat. Viis prxm ilfisjfpecjatim G sflen d i,A riftotelis,& Cartcfii dcicriptiones mo­

tus aggreditur, &., quid quaeque incom m odi fecum ferat, oftendit.

Celeritatem ac lentorem motuum GafTendus abin terfperfis& admixtis m orulis deducit. E ern ierad id ,q u o d m odo de affed io n ib u s entium n o n definiendis dixerat,recurrit, m otum que & quietem obliquitati ac reilitudi-ni rerum com parat,quibus rntelligendis non opus fit de- feriprione. M otum corporumproutiurum idem explicatu haud dif­

ficilem efle affirmat, quippe cum m odus fit aut certa ratio exiftendi, quam res quaevis tam diu fervet, donec ab alio corpore eadem prive­

tu r . PcrcuJJionem duorum corporum ita interpretatur, ut cum iis, qu se v u lg o afferuntur,fatis conveniat. Q uom odo autem giofculus fe r- seus incudi incidensrefiliat, id accuratius fibi explicantium fu m it.

N egat enim tribui hune afrechim debere partibus incudis & g lo b u ­ l i , c],ua: vehem entia cafus inclinatae poftmcdum cum im p etu inftar arcus rc fi liant ac fe in vk em im pellant, cum experientia p r o b e t , fo l­

lem diftenium atque aere plenum, ii manu contra ta b u lam m arm o - m m prematur, n u nq.ua m refil ire, qu a nta cunque c e le r it a t e digiti inde sefetantur. Potius ig itu r glob uli illam reflexionem ita continge, ie colligit, ut particula A,<fuaein extremitate g lo b u li efle , ac prima

emniuxa

Amnium in cud em tangere in telligitur, preffa retrocedat,ac eo ipfa

moveat partem alteram B ,h a:c rurfus aliam C , donec ad ultimam Z perveniatur, quse communicato ab aliis partibus impetis rcfiliat, o - m nesque partes totius globi fecum quafi ligatas a b rip ia t, ut ita g lo b u s -fu r fu r aferatur. Aftum reftliendi corporum , -qua: prius vi in­

c u rv a ta fuerant, velut baculi, iamina: ferreje, aut arcus, G aflendus ita e x p lic a t, u i ftatuat,unicum efle eorum snotum ex inclinatione & re­

fle xio n e compofitum. A utor vero huic fententix opponit cafuras q u o corpus v.g. baculus per duas tresvehoras ita teneatur inclinatus, v e l alligetur etiam, ut nonnifipoft aliquod tempus relaxetur: Scinde colligit, quum h o c p a & o motus inclinationis a motu reflexionis tem*·

pore feparatus fit, non pofie m otum quendam ex utroque com po- litiun adm itti.

Pertraclatisom nibus,quae de motu ejusque freciebus dici pof- iixnt, d even itu r ad tempus. Huic Gajfendm easdem proprietates tri­

b u it, qu as antea [patii efle dixerat, Sci n eo Colo unum ab altero dittin-

g u it, ouod temporie partes fibi invicem iuccedant^fpatium autem o - m nes fimul habeat H oc leniu tempus ipfi eft extenfio incorporea fiuccejfiva, Bernieriadlointer durationem & tempus diierim ine, negat

iftam definiri vel pofle vel debere,eo quod vo x ipfa figni-ficutum fuura fatis clare exprimat, modum videlicet rei cuilibet effentialem,& ab e- ju s exiftentiainfeparabdem. Tempus autem vocat aliquam Jura­

tionem determinatam,qua tnnqttam cognita evidens pro menfumfer -

■piat, altas durationem longiores Cf minus notas exaBe cognoficndi. U n­

d e m fert, ii nullus omnino motus in-hoc univerfo datetur, & nihil prarter rem unicam immobilem eflet, illam quidem rem duraturam , n u liu m tamen tempus fo re,q u o d hanc ejus durationem aftu meti­

atur. In terim non negat, fadta ifta-hypotheii, rei illius in mundo u- nicce d u ra tio n e m talem concipi debere, ut potuerit rcfponderc tem­

pori fin ito, ^{i i} aliq u an d o ccepifTet, aut in fin ito , fi ea femper durafle Supponeretur. jEtcrnitatem Gajfendus vocat durationem menfura- tam,qit& initio & fi» c caret?nec alia ratione vult eam a tempere di- ftingui,nifi quod aeternitas infinita in, tempus autem,juxta vu/gareia hujus-vocis acception em , ejus tantum aliqua particula. Autor n o - fter durationem d e i ie u continuatam ejus exigentiam putat xter-

»am dici, non quod jp la c tem poribus infinitis com ponatur, fcu iis-

O oo 2 dem

ERUD ITO RU M * 4τ§

dem rcfpondeat, cum ante mundi creationem nullus fuerit m o tu *, adeoque nulium etiam tem pus, fed quod taiis fit ad differentiam re ­ ru m creatarum , u t,ii infinitae fuiflent durationes, ipfa \vls potuifiec

m eniurari.

Sub opuiiculi finem A u to r dubiorum par. fubjicit,.quorum u~

num atomos co n c e rn it, alterum vacua atom is interiperfc. T?nmo dubitat, an.celfbri& ordinaris objeftioni,,qua atomorum

pugnatur, retie λ fe fit fatisfailum < Ob}c£tiorus illius ha:c efiriuiumj.

Barticula, atomi A, qu&Orieritem fpeilat, non eft ifta B,qu& Occidentem ver/ia esi, E. h*e particuUfunt. realticr diftintt£,&per confequensfe.

f arabiles..

H ic A utor negat feparabilitatis verum aegenumurn fignum re*

fle.dici realem partium diftinftionem » & afferit, id omne inieparnbile eiTe cujus p a rtes, utut realiterdiftindac,.vi feparantinotvcedant, fed.

ita durae ac compadbe fint, ut eidem refiftant.

A d inffantiam , quod partes atomi poffm t,fi non pti alterius cor­

poris in trod u& ionem , quam atomi durities im pediat, faltim y,er di- rerfos morus partium , quibus una huc, altera illuc trahatur, feparari, refpondet A u to rd iftin gu i deberecorpora contigua a continuis; fal- fiim effe,quod non nifi contigua in m undo dentur; m otum quoque Telocilfim um non effe iemper ieparationis ca u fa m ,cu m pulvis ada­

m antinus, u tu t raptiilim e m otus,nunquam diffolvatur.U ltim o loco A u to r vulgare argumentum Lucretii a m otu defum tum , quod ad pro­

banda vacua illafpatiola inter corporum partes foltdas intercepta urge­

tur, affert,id queE rud itoru m cenfura: ffebjicit..

Quae om nia, ututm axim am partem, e difputationibus hocfe- cu lo interPhilofophos fum ma contentione habitis, nota fint,prolixius

tamen hic referenda putavim us, quoniam A utor D o d o s inWfavit, u t fiium fibi judicium derebuspropofiris communicent,, ac decernant#, num dubia ejus rationi & naturae rerum fatis fint conlentanea.

LE S IM A G IN AIR ESr & LES VISIONNAL

res+Traite de la fo y humaine.. Jugcment equitable tire des mtVres de S.Juguflm . Lettre de M> NicoIm PaVillon EVecjue d?

dle.t.x a bUH^rdown Pcrefixe^drchevecjue de Par is,.

ide/i,,

476 A C T A .

id eft,

Epiftolx' Imaginariae & ViiTonaria?. Tranatus dc.

fide h u m a n a. Judicium aequum: ex operibus S. Auguftini extra& u m . Epiftola Nicolai Papilionis Epifcopi Aletenfis*

ad Hardovdnum Perefixum Archiepi/copum Pari- fienfem.

C o lo n ia e \6%3, in 8,,

Je fuitas & T h eologos' quosdam Lovanifenfes prim um , dein Parifienies, eosque om nes Rom ano-CatH olicos,de libro Cornelii Janfenii Epifcopi Yprcnfis, poft mortem tam en ejus edito,cui titulus eft Augufiinuft plurim isiannis- agitatam, neque decretis Pontificiis, neque R e g iis , fo p iri Hucusque potuiffe,fem perque in nova inter partesodia erumpere; notum eft; o- m n ib u s, qu i non ignari funt rerum ,qua; in Republ. facra Sc literaria

geru n tu r. Prxvaluenwt eatenus Jefuitas, qui fibi Sem iPelagiani- ffnum ajanienio imputari asgerrime ferebant, ut & quinque propo-

iitiones Janfenio imputata:, a Pontifice Innocentio X damnarentur,.

Sc formula: a Pontifice & E p iic o p ie e iiitlli^ a -fcrip ta e proponeren­

tu r, ad quarum fubfcriptibnem fub excom m unicationis poena ,,d tto re s & paftores, etiam monachi & monachae, teftandae erga Pon­

tificium decretum obedientiae cauia,,adigebantur.. M aluere tamen quidam Theologi, & ex facris virginibus illae, quae Lutetiae m onafte- riu m Port.jRegdlUincolebant,extrem um cenfurarum rigorem pati, q 11 am form ulis illis fubfcribere, non quod circa dogmata diflentirent, fed q u o d quinque propofitiones in Janfenii libro non reperiri, atque adeo P o n tific i in iis excerpendis fucum factum effe contenderent.

A gitabatu r ita q u e controverfia jam non folum At gratia /afficienti>

efficaci,·,necejjitante, aut dedifciplm a Ecclefiaftica a Confeffionariis ex­

ercenda , q u am relaxari a Jefuitis querebantur Epifcopi & Baftores ordinarii; neque d e probabilitate, qua confeientiis cenfultum putant Jefuitae·, fcd Vel m a x im e de infallibilitate Ecclefiae, five Pontificis, quam utrac\ue pars in d ogm atibu s fuo modo agnofeit, fed in qusefti- onibus fadli,Theologi, to t n* q; praeter Jefuitas, Clerus Gallicanus, n e - gant.D e prioribus controver/iis plurim a extant partium feripta,, intet

O o o j qusE

E R U D I T O R U M . 477

rum, quas ita nomin:

putata queritur. Ερίβοίαprim4 ottchditu:

471 , A C T A .

ψ ιχ m axim am offenfam concitarunt LiteY* Provinciales, q u ib u s m o ralis Jefuitarum difciplir.a exagitatur. A t aliae de infaUibiJitatis quaeilione traftantes, editae funt jam olim anno 1664., i665i & r666

fin gulatim ,fed in unum volum en aut nunc congefta^autrecufe q u i­

bus Imaginariarum Sc Vifionar tarum titulum autor fecit, flve ls’

ionius Arttaldui, u tp leri(ju ep u ta n i,liv e alius fit, dodlus certe & fa_

eundus.

Diftribuue autem funt in duas partes. Prim a eft Imagin^i^

tfoita.

im am ef[t controverfiam , utrum nem pe propofitiones illae quinque in Janfenii libro reperian tu r, nec ne ? C om parat cum hac lite iIhs, qux de

cuculli Francifiani m enfura, & de proprietate panis, c^uem m onachi illi com edunt, & de quaconftitutiones Joh.XXII intet extravagantes

legu n tu r, fuperioribusfeculis, magna m ole, nec fine fanguine adis,a?

nunc vel o b literatx vel rifui expolitae funt. Unde conjicit autot, to­

tam hanc dejan fen io concertationem b revi tem pore eodem moda expiraturam .

Secunda F ^ m ^ J c i u i t x T h o l o f a n o oppofita e ft, qui de Idea

J anfenifmi tiadtatum eoTafrir!***'

Tertia originem & progrciTum difceptatiOnum inter Theolo­

gos & Je fu ita s enarrat, abAnno 1616 ufque ad A nnum 1664. Nem­

pe Garajfi Jefu itx & Abbatis Sancyram·, tum inter Smitktim, quem Llr- bantu VITI Pont, in A ngliam Epifcopum miferat, Scjefuitas illius re­

gn i, dehierarchia feu Epifcoporum autoritate, & deSacramenti, quod

vocant, C on firm ationis neccffitate. Refertur etiam, quemadmodum p ro E p ifco p is fcripferit Petrus Aurelius, vel ut creditum eft, fub hoc

nom ine, Sancyrantts, approbante Clero Gallicano: damnari vero fu e ­ r in t , qui contrarium tuebantur, Jefu itaru m , Celoti inpcimis,lib ri.

Porro, ut edito ab Arr.aldo, pro Sancyrano, & ad improfandam Je fu ­ ltarum circa difciplinam & ab iolu tio n es me(hodum,librodefreque>t- ti communione, tota fere Societas excitata, haereieoj in c u lp a v e rit au- torem , calam um que acerbe ftrinxerint Brifaceritu,'Scguintis, Meyne- riw, dam nati fam en Romae fuerint Biroti Jefuitx ' & Caramuelis E - psfcopi, Apologetici pro Cafuifti'*■, approbati vero lib ri Antonii Meren- a,t Bononjcnfis, & Profperi Fagnam PrzlaciR o m a n i, in q u ib u s pro»

babilitas,

fcabiiitas, a Jefuitis defen fa, pro commento diabolico traducitur*, Narratur d en iq u e,u t librum Janfenii prim o Zovanienfes Jefuit;e,dein

Habentis q u id a m , concio nator Pariiicnfis. aggredi fint, & 40 hcere-, ticas p ro p o fitio n es in illo contineri jadaverint^qua tandem ad quin-,/

que, & q u o n ia m ne hx quidem monftrari in Janfenii opere potue^-J r in t ,a d nihilum redierint. SupcreiTe autem jam unicam rixan d ian - fa m , de hac ipfa qutflione fo lii, an nim irum reperiantur damna tae\

i l f e quinque propofitiones in libro Janfenii, nec ne? N egan t autem \ reperiri, nifi prim am , (fed in antecedentibus & co nfeq hentibus o r- J

th od o xe explicatam) & ad infpedionem libri provocant Janfenii de- fenfores. Unde efficiunt, Pontifici qui eas mefie decrevit, & con­

dem navit, fubreptum , illumque falfum fuiffe, quod impium d id u nunc putent Jefuitac, obflante licet omnium Theologorum fenten- tia , q u i infallibilitatem ad dogmata reftringunt, A llegatur exem­

plum n o n dam nati,exam inati licet, ab inquifitionis T ribu n ali, libri

Georgn Lattdenfis, anno 1660 N eapoli editi,in quo Laterancnfis con­

cilii decretum contra libellum Abbatis Joachtim, de Trinitate, erroris in ft & o arguitur, quod imputaiTet A bbati, quae non icripferk aut

iinierit

Epiilofa quarta dubitandum non effe oftendit, quin Jefuitx'

ttiiV. Annat tu,Ktgi tunc a confeffionibus.fubtilius lo q u atu r, infal- libilitatem Pontifici,etiam j n qtiajftionibus f a d i , tribuant. Alleg, thefes & libros,quibus id probatur,cum aperte ftatuunt, Pontificei ta m in quieftionibus fadi,quam » juris,eandem infallibilitatem habe- j-c,q u am jefu sC h riftu s h abu erit, ideoque ci credendum effe, cum p ro n u n eia ve rit, quinque Propofitiones extare in Janfenii lib ris; v i- \

difle en im illum o cu lisE ccle fi« ,& fenfum autovis, per illum inatio- \

nem S p iritu s S. penetraffe. Rejickndum .ergo hunc fenfum effe, ab J

iis e t i a m ,q u i illu m non inveniant,aut capiant. A t hanc fententiam, quod P o n tife x in fa d is infpirationes & revelationes divinas habeat, autor epiftolas hasreticam pronuntiat, idque etiam Elifaldum Jefui- tam H ifpanum , allegato communi dedoru m confenfu, libro de ra-

iioruvemrcligionis qutrenda & invenienda, anno 1663 ed ito,fh tue- re refert.

Epiftola quinta {olatis p ro m itiis, qui fom ulx fubicriptione iecu & ta; abE j\ft0 ^ s eiCO iiiinunitabantur, dum injuitam cxco m -

• ‘ snvwi>·

E R U D I T O R U M , m

I

48ο A C T A

nm nicationem non patientibus, fed inferentibus nocere j o c c t ; a Js

le g a tis plurim is Patribus & D odo rib u s,ipfo qu e Jure Canonico.

r Epiftola yft*7 3 , quinto Archiepifcopi decreto de fubfcribendo»

V licet jam omifla phrafi, de fide humana,-mollius loquatur, fa\Va tam en

^confcientia non m agis acprxcedentibus obtemperati poffe deducit Epiftola feptima fan d i tatem , licet Gregorii VIII decreto,ρ0ή - /tific ib u s vi Canonica: ordinationis tributa f it , fucceflbres ipfos p^·

/ non arrogaile monet, veritos, ne cbm fan ditas d e fice ret, °rd'matj0 ν Λ η dubium vocaretur ·, fed ab adulatoribus au lx R om ana: inventam poftea efle opinionem , depoteftate Papa: fupra concilium indogm».

tib u s,q u a praefidium adverfus E pifco po s, reform ationem in capite

& membris poftulantibus quaefitum fuerit. Jam jefu itas, etiam hoc extendentes, infallibilitatem in fad is com m inifci, nonaliofine, quam ut quidquid ex utibtate fit, vel ad adverfarios opprimendos conciu- cat,ftatu i poffit; qua ratione nemo pofthac tutus fit futurus,q u in ii de verbis convinci nequeat, ex fcnfu, per divinam fcilicet infphatio~

nem Pontifici innotefeenti, condem nari queat. RelUrminumopy,0_

nit, qui expreife ftatuerit, Papam & fo lu m , Sc cum concilio, in coti, rro ve rfiisfa d i & particularibus errare pofie. N ec aliter exctilari^ux objiciantur Honorio, Vigilio,StephmoV',Sergio III, qui omnes mam-

fefte in fa d is decepti fuerint.

Epiftola o Elava' apologiam habet pro epiftolis'hucufque edi- rtis, quibuS o b jed u m fu it, quod contra charitatem peccent, taxando Archiepifcopum , & alios in ecclelialHca dignitate confli tutos. Sum­

mae enim charitatis opus efle ait, injufte agentes etiam fuperioresar- gur, id que exem plo Pauli Petrum reprehendentis, cuivis Dodori or­

thodoxo licere adverfus Pontificem.

Epiftola nona pro enormi injuftitia h ab et, quod virgincsPor- tiu regali* t* m onafterio ejedse, carceri mandata; aliisque m o d is duriffime tradata: fu e rin t, ab aliis etiam virginibus, qux lid o m r a manus in eas exercuerint, ob recufatam fubfcripr/onem fo rm u lis.

Praeterquam enim ,quod foeminis qua:ftio nullius m om enti, n e c ea- rum captui conveniens, non fuerit proponenda, merito recufafie eas obedientiam in re,qua: divino praecepto, quod falfa afleverare vetat,

\ adverfabattir. R o c enim fem per praeferendum,didis Scripturae plu- I rimis firmat, <Sc licet plcrique aut onuiei/njuftis m an d atis obfequan-

fur

iUf,Vei uni licere,& fiunm e laudabile eiTe.afleritjfi rcHftat. C o n fir-' /nat id exem plo Joh. Caravajaiis Cardinalis,q u i Paulo Secundo P on -1 tifici, co n tra juram entum fuum & C ardinalium , indebitam fubfcri-J

ptionem exig en ti,fo lu s ie oppofuerit. /

E p ifto la decima Chrifti exemplum proponit , qui non u t P hi~' lo fo p h i per argumentorum , qus pauci/finii capiant, am bages Sc

fnbtilitates,necper refutationes adveriantium o pin ion u m , icd tem­

peram ento egregio d o d tinam fuam ita propofu erit,u t & autoritate fo la & nuda non uteretur,Scripturas quippe allegans, atque ita in g e - ,

;iio hom inum ,qui rationes d o d rin s expetunt, ie accom m odansj tum debilitari eorum profpexerit, miracuia edendo, quibus d id a confirmabat: fic enim a difficillima & impofllbili Philofophom m The- ologia eos liberafte, Sc adverfus impofturam falforum Prophetarum jpraemunivifle» Inde eodem fere ftylo, & argumentorum apparatu,

q u i in lib r o pr<ejuduiorum Amaldo tributo reperitur, Ecclefiafticam autovitatem ftabilirc, & notas quibus v e ra,id ei! Romano Catholica

E cc le fia ,d ifie m i debeat, demonftrareiacagit» ut conjedari-hinc & e x aliis indiciis poifit, eundem harum cpiftolarum , illiusque libri auto-

rem eilc. Monet vero deinde inventa jam fiemcl E cciefia, ejusque autoritate agnita,nonfim plicker credendum effe paftoribus; nam &

in media Ecclefia falfos Prophetas extare, idque ad Jefuitas applicaix n ititu r,& condemnatum eos iri tandem a Pontificibus ominatur.

Parte fecunda, οίίο continentur epiftola:, quas VifcvarLisin*

fcrip fit autor, quia cuidam nomine Dcsmarefls dcS. SarUn, -oppofits fu n t , q u i ranaticis opinionibus propalandis famam ante annos hos v ig in ti adeptus eft. D e hujus libris, m oribus, & quom odo duos E n th u fiaftas & n u gatores a lio s, C aipium & M o rin u m , (ex quibus hic fu prem o fupplicio affedus fuit,) fecatus fit, dein deferuerit & pro­

diderit, m u lta refert, gravi cum querela,quod ifte feripta & dida.m a- nifefta: h e te r o d o x i* convincenda, impune apud Clerum tulerit, non alia ut putaf, in d u lg e n tis caufa, quam quod inJa*ifeniftai,Sx.aAvet-

fus virgines Poriiu Regalis·) virulenta convitiafparftffct. H x c itaque fingulatim refellit, pra:cipue epiftola ultima. Sed nec intada finit, quae is impia,aut faltem van a ,& inepta,in Jibris filis ja d a v it, de inti­

m o cum Deo com m ercio: d c exercitu 1440C 0 iuar diiciplinae h om i- iiu m comparando, quibus v id in iS fu m amoris nomen f e c i t , & per

4nno i(Sj. ' Ppp -quos

E R U D IT O R U M . 4&

4 S i> A C T A

i

,

i Epiftolaprim a dc duplici ratiene gratias,quam D eus fidelibus fu isij^

f pertitur, ordinaria & extraordinaria,quam aliqui orationem me»tulem V fivefupem aturatem vocant,& deaVufti Sc erro re, in q u em fanatici

* veteres Iapfi funt, & n o v i quotidie incidunt. A dditpopulari quadatn facilitate, Epifiola feptim a & oBava diflertatrones, ex fua hypothcfi, de auxilii* gratia, & quom odo cum his operatio C hriftian orum in exercitiis pietatis co n cu rrat, in quo reje&is omnibus Enthufiafticis figm entis,tuto & falubriter perfiftipoftit & debeat,

Trattatus de fide humana, decretum Archiepifcopi V ar:fierfst de q u o fu p ra d id u m eft,plurimis argum entis oppugnat, &diftin<ih·

onem fidei divinae & humanae, aliasque o m n es, quibus infallibilitas Ecclefiae circafaftaftab iliri videtur,rejicit. Refpondet etiam adob.

je fta , inpfim is ad exem plum CanonizatiotiU Sandtoru m , quam, etf\

diligent iffim a inveftigatione peragatur, pia tamen potius prsefum- tione, quam indubitate credi oftendit,neque hac in com m oda Ecde- fiae peccari, aut fcandalum haereticis dari, quem adm odum detur, at­

tribuendo Pontifici & hominibus,qua: folius D E I funt. N am quod infallibilitas in d ogm atibu s Ecclefiae tribuatur, ex prom iilione divi­

na, & p rin cip iis S c rip tu fa ;,& (quod exfententia R om an a addit,) tra.

*fitionurn,pendere, qualis in fa d is non detur. Nem inem itaque ab Ecclefiae com m unione repellendum ,qui neget non credenda, autin- cOnfuetattt atque intempeftivam fubicriptionem Formula: tccuCet,nec hom inum fefvu s fieri velit,affentiendo om nibus, quae fub talia in fai- iib ilifatisa D eo non promiffae praetextu, & per dominationem E p i- icopis non conceffam , obtruduntur. Solis Jefuids perde creta illa confultum fuifTe, u t occafionem haberent perfequencfr, q u i errores eorum in articulo gratiae, & corruptionem difciplmse arg u erin t.

Q uam facile autem decipi poifim Pontifices&Conci[ia in ju d ican d is fadtis & perionls, exemphs exh iftoria EecMaiiica allatis com probat, neque ante annos decem, id eft, antequam Jeiiiitx n o v u m de infalli- bilitate in faitis do g m a produxerint, uJium fuiile a u to re m conten-

dii, qui lapfus \{\as,v.g. Honorii,Liberii,& C onciliorum ,aliter,qtiam conceffis in f a & o erroribus, exciifaverit. Pluribus dein «narrat, f

m ultaque cu m libertate, quomodo Imoccntiiu X qu inqu e propofi- 1 tiones 4 a m » a n s? tum ignorantia Theologiae,tum affed ib usaccufato- \

ru m & ^uffionibus Regiis.cedens, deceptus & lapfus fit. N e c ve- f

r e t u r dicere,fe magis credere in quariHom bus fafti,(Ger/bn oljm idem i

d e quaeftionibus juris /cripierat,/Do<ilori uni perito & gravia argu ­ m e n ta aiferenti, quam Pontifici, ex mala inform atione, aut affe&ibus judicanti. Ita fidem merito fe adhibere Dion.Petavio Jefuitae,obGrae- eae Linguae peritiam, $c argum entorum pondera, qui adverfus C on - cilii V ,& m uitoram Pontificum ,etiam S.G regorii, praideceiTorum fcita bona fide iequentis decreta, Theodoretum Cyri Epifcopum, a N e fto ri- anifir.0 abfoivat-,&c Bellarmino, qui Eugenii IV Pappe bullam erroris convincat, q u a ftatuitur, Cardinales non E piicop os, fem per locum priorem prae Epifcopis non Cardinalibus in Ecclefia babuifie. In ve- h it u r in adulatores, quos diaboli vicem inaula Pontificia prxftare di­

c it, cum eum, ijttributa infallibilitate in fa d is, fupra hum anam con ­ ditionem evehunt.

Judicium <ecfuu»), brevis eit diflertatio, de fugienda temeritate judicandi, five hacrefes & crimina per mendacium, & fine idoneis pro­

bation ibu s, a\icu i tribuantur, five d efedu s minores exaggerentur.

D cfu m ta autemtere omnia funt ex Jugufiirto, contra Donaiifias &

Manichxos feribenti, ex quo egregiae fententiae referuntur}& a d Tante*

n ian am controverfiam applicantur, ita tam en, ut in -omnibus ejus- ' m o d i q upilionibus ad moderationem fervandam utilem praeftent ad m o n itio n em , v.g. cum Auguftinus de iis, q u i om nia in m eliorem p artem interpretantur, etfi errent, ferib it; Hic error non modo bu- manus eft, fed· d" homine dignifftmtis. E td c n o n temere judicando deabfentibus & m o rtu is , atque fien on fatis auditis: ghiibiu argu­

mentis mortui vel abfentis hominis voluntatem ita colligam, ut dc illa jurare poffim ? ite m : Ejjet ne qui*quam tam improbus, qui mihi fuc~

cenferet,quod bona de homine in re dubia potius exifiimem·, etiam cum male diceret ? & alia plura.

EpifloU denique EptfiW Mettnfis, y Novem bris 1667 ad A r- chiepifcoputn Panfienfem , decretorum de fubfcribcnda form ula au­

torem , data,breviter & a c c u ra jc qua:ftionem de fide humana tra d a t,

P p p 1 & n«-

E R U D I T O R U M . 483

414 A C T A .

& nem inem ad fubicriptioncm cogendum efle fuadet. Sed notatur,

nihil reiponfum ab A rch iepifcopo, m ulto minus confillurn hoc -ap­

prob atum fuifle. E ft hic idem Epifcopus, qui ob Janfcnu callfani ,

& quoddifciplinam in dioccefi fua reftituere, maxime vero eos, q u i p o ft confeifionem & com m unionem fabram ftatim in peccata, a.

quibus abioluti erant,relabebantur, a Sacramentis arceret, muka paf- ' fusefle in tra d a tu de fide humana refertur.

J O H . H E V E L U

Hiftoriola Cometae Anni !<%.'

P

rin t; im o fi accurate lo q u en d u m , fpatio unius anni duo revera e x fi- terint, N a m Annoi<5g i a menfe 25 A ugufti ad 17 Septembr.fatvs con·.

fpcuus C o m eta lu x it; prout ex obfervatiunculism eis, A d is Erudit.

Lipfienfibus menfe N ovem b . d id i anni infertis,videre eft. N unc rut- fus priusquam adhuc totu sifte annus effluxit, alius novus cxot tuseft.

quem a die 30 Ju lii, ft.n.ad 4 Sept. ex voto obfervavi, & cujus hiftork e la m hifce, amice honorande ,brevibus T ib i trado, Verum enim- vero non eft,quod adeo mirem ur, tres Com etas in tribus hifce elapfij annis nobis apparuiffe: cum pluries non folu m in tribus , vel 4 an­

nis, tres & quatuor illu x e rin t, fed etiam fpatio 5 annorum 5 diver/>,

& quidem maxim e n o tab iles; ficuti ex H iftoria mea Cometarum cuilibet patebit. A n no enim poft natum Chriftum 837, ad annun*

$ 4 o ,tre s;(2 ) abanno 1312 ad 1315, quatuor; (3) ab anno 1337 a d annum 1340, tres vel quatuor} ( 4 ) a b anno 1399, ad annum 1403, quinque·, (5) ab anno 1531 ad annum 1533 tres; & (6) a b a n n o i) j6, ad annum 1560 rurfus quinque in m undi confpedum venerunt, Jnter q u o s haud pauci horrenda & terribili fpecie, nec non cauda iongiffim a 8c

lucida extiterunt. Inprim is de Com eta Anni 1^01 diverti ίίη τύ A u - d o r e s , utpoteLavatherus,Rockenbachius,Eck/fonnius, U riin ru s Sc

Biintingus referunt,quod fuerit m agnus, horrendus,lucidus& clarus;

cauda expania,fim ili pavonis, com am eremam explicans, ign is flam­

mantis foecie^ion iccus a t haftam radios jacuiansj q u o d q u e S o le infra H ori.