Acta Eruditorum […] Calendis Augusti, Anno M DC LXXXIII, N.VIII

E R U D I T O R U M

publicata Lipfia

Calenda Augufii,4mo M DC LXXXIIL

N. V I!!. ιη

A C T Α

G E O R G I C A C U R I O S A txtfip/

ttmbffdnbiid)cr 3$crtd)i unb Fiarct linfcrrtd)!

m i t»cm 2ifeeUd)cn £anb4inbgeib*£c&at / auff atie i»

uH id)e ia u b * u « D J p > a u ^ ^ irii;f c i)a fih ie tt g e r itf c

tet ctc, ^ctten t*pn ^J

5'i’rpi;evvn»

f e u

GcorgicaCuno(a,hoc cft,exas5taReUtio

pcfipicua de Vita Nobilium Suburbana» ad omnem inGcr- niania & ruralis,, & domeftics Oeconomiae (latum ‘accom­

modata &c, WolffHelmhard Domini ab Hohbergy Liberi Baronis.

/ m i t in foi.

Uancfoquidemrerum omniu ex quibus aliquid acquiritur,ni-

| bil eft,dicenteCicerone,agricultura melius,nihil uberius,nihil dulcius, nihil libero homine dignius, nemo dubitabit, quin de re oeconomica,Stuniverfa m ortalium vita praeclare mere­

antur, qui ut in .o p tim is maximisquefundis excolendis finguU nftu- άιο &c magna intelligcntia funt . ipfi, iic & optirnam admimftrandi il­

los rationem luculentis feriptis tradunt &c relinquunt aliis; eoque ad benebeateq; vivendum m om en ti plurimum ubivis adierunt. Locum hos inter facile principem iJluftnftirnusAutor tenet ίΰο m eiito.Enim -

▼ero «suae is c probatiffimis Rei G eorgics Scriptoribus : Graecis,Italis, Latinis, Hifp»nr,,Ains,Belgii,Anglis,& Germanis,cum veteribus, tu m.

Anno i<% R r novilii-

noviifimis, (fingulorum catalogus in praefatione \cg\turj pra-primis ex ufu rerum multiplici cum cura obfervaverat, m fplcndidum hoc volum en oeconomicum pulcherrimo fane ftudio congeific>

Iit quo concinnando non parum etiam fibi icrviiffetcftaturfe- le&aquxdarfl m anufcripta: Ranzavium u n u m ; partem tamen m a­

ximam res Medicas com plexum: quod ipfum Danici belli tettipore, anno feculi 27, c bibliotheca expugnate in Holfatia arcis Ran^via:

Bredenberg,in manus primum' Viti Kitzingii* T rib u n i Carfarei·, hu­

jus autem genero poftmodum ad ie pervenerit: A lterum fuis rcli- quiiiePhilippum Jacobum aG rutuall in Krembfegg & Zeiler : Ter­

tium,-idque praecipuum,inftruciionem Procuratoris fuiiTe, feu memo­

riale annuum , e Celfifhma domo Lichtenftein,inde jam a multis an­

nis, per A uftriani,M oravianl, Bohemiarn, & Silefiam,eximiis oecono­

mice b e u i conftitutae 8f adminiftrata: laudibus florente. Honoris prsterea & gratitudinis eauia Excellentium Virorum nomina Illuftria profitetur, qui communicatis partim fcriptis ,· partim cuuofis libris, partim etiam arcanis fuis,&obfervationibus,liberalilHme inftitutum prom overint, q u o nom ine cumprimis benevolentiam & promtum gratificandi ftudium Dn.Francifci Chriitophori Comitis Khever.hu/- leri, Dn. Johannis(£f)Cenreici) GeymanniL.B., Dn. Comitis Franciici B enedidf Pcrchtoldi,DnrWilheImiBalt{iaiaris in Jort3CHfclD/Ca;iarex Majeftatis Confiliarii, & Domus Archiducalis nom ine ad ComitiaRa- tisbonenfia Legati, Dn.Georgii Ferdinandi Pernaueri L.B. a Perney, Dn. ChriftianiKnorrii a £)vu jgnriJti)/Coilfiiiarii Sulzbacenfis,Dn.Mar- rini Chriftophori Metzgeri Medicinae Sc Philoiophiae P o d o m , ma- ximopere Sc in praiatione & in conclufione operis colfaudat.Ne vero dulceufpiarn ab utili iejundum in hoc videretur, cujusque libri fro n ­ tem epico exornavit carm ine, quod rerum contentarum fum m a iri ro tu n d e exprimit.

Iri duas autem partes' opus univerfum di/Hnguitur, quarunt quaelibet libros fenos,opusque adeo integrum duodenos, am b itu fu o com plebitur.' eo argum entorum ordine fav.ro, vt in utraque p ar­

te priora fin t, qua: potiora ncceilitate atque fruftu. Prhr.o itaque pro argum ento eft totius rei oeconomies baiiv q r a ft, Sc fundam en­

tum , ipilim pu ta Praedium; De cujus, ut nonni Ha cHmtaxat rerum capita attingamus, quod & inftituti ratio, & m fignis rerum copia ad

3t4 A C T A

/Singula quseque refpiccre prohibear, acquifitione, fccuritate, juribus*

fitu, f t r u & u r a , «diEciis variis,regalibus,judiciis, m o lis, metallifodi-

n i s , o p i f i c i i s ,increm ento, & fimilibus prolixius in eo difleritur.

S e c u n d u s in deferihendis Domini officiis occupatur, cum erga D eum ,S - iemetipfum, tum erga conjugcm & liberos (de quorum li­

berali S t accurata educationemonitautiliifimahic inferuntur) nec no erga famulos,procuratorem , fubdjtos, & vicinos obiervandis, Inde p ercurrens partes anni fingulas, defignat quid cato incum bat patnfa- niilias, & domi fua:, & in agris, & in hortis quovis peragendum men- fe. Porro de juftis femper exigendis rationibus,de fua fuorum que tu ­ enda fanitate, de incendiis cavendis, aliisque praecipit.

Tertius fcite admodum, in quibus officia & labores Dominas veriantur, quaeque fcitu neceilaria eidem funt, exponit. Cujus qui­

dem generis potiiTutia fu n t: Devotum cultum,(preta p ro cu l& p ro - icripta o m n i fuperftitione,Divino p re lla reN u m in i; benevolum obie- q u iu m ,o c auxilium viro: cum cura educare generoCim ioboiem : fu a fervis aricillisque imponerepenia, & exigere: cellam penuariam (de condiendis plantarum, fruticum, & arborum frudlibus,de cibariis λ corruptione defendendis plurima hoc loco habes docum enta) fuf- ficienter inftruere: indefeflam praecipuein re familiari claudenda &

reieranda, cuitodienda & diipenfanda adhibere operam. E t quoniam vale tu d in is curam matrifamilias quoque committendam ccnfet, hoc eodem lib ro non ΐΛΤζΜν modo oeconomicum, ieu officinam Medi­

cam d o m i adornare docet, pharmacisque probatiifimis, confervis, fuccis, th eriacis, unguentis, emplaftris, ecligmatis, & id genus aliis p robe in ftruere, fed de afeftuum etiam generibus, qua:hum anum af­

fligere c o r p u s cum fuis membris ac vifccribus folent, ordine fic diffe- rit u t recenieat & morbi cujusvis,peltifera: etiam luis, conditionem,

& prafentiifim a adhibenda fingulis remedia.

Q u a rti lib ri pars una quidem culturam vinea:, vinoque impen­

dendam curam p o n it o b oculos; 6cinter esetera de loco vitibus con­

ferendo, de corrigendis fundi vitiis, de vitium fatu & dele&u,de am ­ putatione, religatione, & propagatione earundem; de fnnnentonun

immiffvonc,de agri folfionibus & repaitinarionibus: de ftercorandi vineam & fecundandi m o d o : de Vinitoris partibus: de apparatu, vindemia immiuente: de variis ex mufto coquendis & praeparandis,

R r z de vir-

E R U D I T O R U M * 315

«lc virtute vini dignofcenda, dc ratione vina confcrvandi, e o ru m q u e

«kfcdlus emendandi,&c. agit uberios.Parte autem re lig a H o rto ru m , Pom ariorum maxime,& arborum cultura exponitur ^ i» nttls p0rr 0 GI.C H o rto Olitorio ini i io agit,variasquedivi.fioncs & fpecie$0lemm Co n - fiderat: tum de Medico; ubi herbarum Ggnaturs,&plagaeccel^quibus .potifllmum quaeque gaudeant T explicantur, curioia etiam de Melo­

num cultura inferuntur fbl.503 ex Societ.Pieg.Anglic. AftisPV.ilofo- phicis. Sex tus culturam oftcncur adhibendam floribus, & num perfe­

cto libro confignari polline omnes disquirit, variis hujus atgumenu icriprisin medium aliatis. Accedunt & varii generis diagrammata, pro hortorum areis artifkiofe dividendis. Q u o abfoluto, partem 0- peris primam finiunt indices : unus arb o ru m , plantarum , florum, frucluum & e.,alius praecipuarum rerum in eadem occurrentium.

Liber Septimus, cum quo A u to r fecundam ©petis partem in ­ choat, oeconomise Studiolum de Agricultura in ftruit; t]uo relata fi- m ul fu ere,quae ad braxandi, m olendi, pinfendique negotia fpi»£rant D ocum entum etiam de fucco prsftantiifim o cx polenta eujusvisge­

neris frumenti extrah endo, extractoquc in mellis fprffitudmem co­

quendo, ex Glaubero adfertur,pro ccrevifias & panis in navibus mu- m it is que caftris felicius retinenda copia. Ocl.nvus Equile inferi^bitur

& potiilim um de equorum agit Varietate, & proflantia pro regio?

jiu m r & colorum num ero : de bonis & pravis eorundem /ignis} de

«quorum oculis, toris, cruribus, & ungulis; de generoforum propa- gatione,equitandi ratione,nec non de curandis variis,queis obnoxium ad efle genus iolet, vitiis. H ujas prodromo anneditur carmen firni- iis argumenti, ab A utore olim in Batonis Sfubenbergii HippoJoo ja m

«laboratum . Nonus contem platur villam & rem pecuariam cuius- vis generis reliquam : Villicum & villicam, eorum fam u litiu m , ^&

©fficii partes. Decimi pars prior de Apum examinibus trad a t & d e m ellificio.- pofterior de bombycibus inEuropaas regionibus alendis.

llndecimttf de fontibus & aquarum deliciis, de pifeinis, pifcium ve ge­

neribus & alimentis,, dc amphibiis , & horum om nium ca p tu ra.

Duodecimus icicmque ultimus perluitrat nemora, & v en a n d i ib i­

dium cum feras, tum volatilia perfequitur. p 0ft difeurfum denique avium nidis, qui apud ChinenjCes de cfculentorum iu n t numero»

& *

jA A C T A

& a noftris'etiam haberi in deliciis-coeperant ,· fequitur fotias operis

c o n c h i fio,quam excipiunt indices: prior rurfus arborum ,pkntarur»,

fru ttu u m : p o ftctio r poclorum in hac fecunda expref& um rcmm„

S A D U C1S M U S T R I U M P H A T U S, O r f u i a n d p lain e<vidsnce concerning V V itches

*nd App^iiions; By Jefeph Gtm vil hte Chaplatn in ordma<=

rj to hii Majejiy, and Fel!oT>V ofshe Royai Socktj/t.

f. ey d

Evidens ac plana aiTertio Sagarum <k Specftroruitii au<Sore JofephoGIanvilio, Regis nuper Capellano or­

dinario f & Regix Societatis Socio*

Londini,i68i.in8.

AN fam libro huic fpeclrum quoddatn dedit, quod a medio Apri- Jis anni 1661 Tedworthi in Anglia sedes Mompefionianas im­

portuna tym panorum invifibiliura pulfatione, variisque ludibriis aliis infeftas longo tempore habuit. Cum enim poft alios fide di­

gnos viros, p e r q uos £>ma de fpe&vo illo late percrebuerafjjGlanvi- 1 jus q u o q u e v ir Theologus tumultuans illud coram audiviflet.omnife bivsque circurnffentiis probe exploratis fraudem illi rri nuilam fub»

eflc c o irp e ri f l e t t e l u m fibi oblatum exiftimavit, quo Saducifnmm, configeret, & Daemones, Spectra,ac fagas om nino dari ,quod iedta ii - la negat, d em o n itraret, Nam eum Sadueiimus m ultorum in Anglia animos occuparet, viamque pandere ad Atheifmum vidcreturjad du­

bitandum de Spiritus infiniti exiftcntia inducendis facile* qui finitos fpiritus a corpore fep.iratos exiftere negant: faarum effe partium Glanviliu-s exiftimavit, hac ipia occafioae peftilentiffiniam illam Sa- ducseonim d od rin am m ale eurioforum ingeniis refiifcitatam pro vi­

rili refelkre. Itaque jam a n n o Hiftoriam fpedri illius Ted- 1 wortbicnfis, fub titulo The D<srKon o f Tcthvorth, ju n d is de m agia meditationibus (confiderationf about JFitchcraft) edidit. Q uod feri- p tu m cum femd uermnque prelo fubjedum fuifict, oppugnandum

K r J fofte*

E R U D I T O R U M . 5**r

poftea fibi fumpfit quidam Saducifmum p ro fcfm s^.^cb ftcm s, e d i­

ta magiae explicatione (DispUy o f JF/VrAfWi/^qua&DimonemTed- worthienfem Mompcffonii & G knvilii fraudibus confiftum fuiffe, 8ζ Daemonum iagarum que commercia m utua fajfo jactari, nec n iii in melancholicorum aut im poftorum ccrebris nata, conatuseft evin­

cere. Qua: hom inis audacia GlanviJio n o n m in u s , acMompeflb- nio unam alteram ve extorfit Epiftolam , qua fibi fu aeque narrationi veritatis intemerata:Honorem aifcmjm ivere: tandemqueGlatvn\iusv ab Henrico M oro imprimis per epiftolam ftim ulatus, jufto Op«e W cbfterum refutare aggreflus eft; quod,poftquam Audior ipfe im­

m ortuus illi eflet, amicus quidam ejus revidit, ac fub titulo Saduci- fmi triumphati anno i6gi publici juris i:ecit.

Praemittitur vero Operi huic Henrici Mori th eo lo g icis aeque ac Philofopbicis feriptis, quae edidir, aliis minime incelebris, illa ipia, cu - jus jamjam meminimu?,Epiftola, qua dnm G lanv ilio calear ad W e b - fierum refellendum addit, fuam de hoc arg u m erto fententiam ube­

rius explicat, acdem onftare n ititu r, m agorum ^Egyptiotum & Sagae Endoreae effectus non praeftigias, fed idipfum q u o d vifi funt,fuiffe, anim amque Samuelis revera Sauli apparuiffe. Ubi dum apparirio- pem anim arum poft m ortem exemplis probare contendit, Rapha- plemTobiae comitem ftatuit animam fuifle Alariae Anania magno na­

ti, in Raphaelium ordinem poft m ortem cooptatam , idque ex eo p u ­ tat patere,quia afferendum alias fo ret, Angelum mendacio alienum

fibi nom en tribuiffe;Saulem vero a W ebftero m i feri reprobi nomine male traduci putat, cui potius benevolam cum filiis in alterum m un­

dum receptionem i Sam. XXVIII, v.ip, verbis hiice, cras eritistnecum·, Samuel promiferit, quique in typo tantum ,ut Ifmael&Elavus, fu erit reprobatus , &c.

Opus ipfum duabus partibus abfolvitur, quarum prima fpe& ro- ru m acfagitrum poffibilitatem, altera exiftenfiam Glanvilius d e m o n - ftrat. E t in' priori quidem ita fe gerit,ut comprobata fei>terniafua, nonW ebfteri tantum ,fed Reginaldi etiam Scoti o b jeftio n es refellat,ac Simoni quoque Epifcopio fagarum nqt} exiftentiam q u id e m ,fe d cum daemone com mercia neganti refpondcat. Ubi tam etfi ingenium Auftor ac eruditionem palfim prodit, no n diiU niulandum tamen, infpei-gi paradoxa quaedam, & Platonicam p otius quam Chriftianam

fchoiam

ji $ A C T A

iihoJain fapientia. Ex Platonkoriim enim hypothefi , quam Meri ri­

tus M orus ta m in Enchiridio Metaphyfico,cujus ultima capita de na­

tura Spiritus primae parti praefentis Operis Anglice appendicis in mo- durn annexa fu n t,tu m pecuJidri Jibro de aniiiui, Operibus ejus Phi- ioibphicis inferto, acieparatim Koterodatni anno 1677 cxcuio, inter­

polare aggreflus eft, animam humanam non omnis plane materias expertem effe, & quando a corpore iepafata eft, certo quodam vehi­

c u lo aerio feu aetheriogaudere cxiftimat. ■ Unde ubi de fagarum per aera ad nochiinas epulas transveclione a g it, & explicare"rationem n ititu r,q u a fiat, u t vulnera lagis, quando felis aut alius animalis for­

m am induerunt, infii&a in earundem proprio corpore poftea cie- prehendantur; ftatUit animas quidem fagarum tantum per aera ve*

lii, a corpore nem pe revera ad tempus fepafdtas, fed animabus fu uni efle vehiculum feu corpufculum aereum ,in quo ope phantafiie figu­

ras quas velin t formare,ac vulnerari etiam poffint; llc ut ejusdem phantafix vi vulnerum Vciiigia 4 quando anima corpbri redditur, vero etiam corpori imprimantur’. Q uod minime abfurdiirn videri p tlta t poflc, li in gravidis mirandam vim phantafire in fcetum, cujtis to t exempla exftant,anim‘o reputemus. Porro cum de laftatione D r ­ inonum feu fpirkuum familiarium agit, etfi fubeffe huic negotio fa- Cfarn en tuiti aliqUod Diabolicum agnofeat, non abfurde tamen ftatui tenfetj& Dsemonem nutrimentum quodeunqueex | a^ e fugarum ca­

pere, & viciffirn figii virus cuoddarn inftiilare, phantafiae penitus corrum pendae idoneum. Quid quod alibi, cum Chrifli^aniitlam Pa­

triarchis in V eteri Teftamento dicit apparuifie, dogma quoque illud de an im aru m pracexiftentia Orthodoxis dudum damnatum, non p o ­

tuit non prasflipponei 6.

Parte fecun da Au d o r exiftentiam fpcctrorum, fagarum, & Spi­

rituum tum a rg u m e n tis probat exScriptura S. defufriptis, tum ex­

emplis. A rg um enta deprompta funt 1 ab apparitione Angelorum bonorum,Gertef. 16418. 2 apparitione Spirituum malorum^

Pfalm. 7g.v. 49. Job. 1. v. 7. & c. 3 ab Energumenis, M atth. 10. v. i, 8.v.i6.&c. 4 ab exem plo Magortiin ^.gyptiorum. j ab ex­

emplo fagK Endorea;. Q u o ru m extremum dum a W ebfteri exce­

ptionibus vindicat, anim am qne Saffliielis tevefa, non cum terrcftri tam en corpote, fed folo sth erc o vehiculo fuo ad forniam corporis

cxpfefib E R U D I T O R U M , ii(J

cxpreffo com paruiflecom probat, fagam nec opeta impoftoris cujus*

dam callide fubornati,ac Samueiera ment)ci,Saukm\uf^fe;n€c ccftafm patientis fpecicm prje fe ferendo procubmffc kUrnj , vocem - q uead ionum ,quem Samueli congruum p u ta rit, detorfiffe dem on - ftiaf,- Etli fatetur, aliorum fententiam , qui Dam onem i, furn joco Sumuelis comparuifle ajunt, nec abfurdam efle, nec Webfterj a,-gU_

mentis concuflam. Exempla vero, qu o d alterum probationis genus eft,producuntur magno num ero, quas in Britannia maximam par­

tem intra unius akeriusve annorum decadis fpatium contigerunt,

& «fide dignorum teftimoniis confirm antur; fubjcdia calci Operi*

Suecicarum quar undam Ligarum Hiftoria es Germanico in Angu­

eam translata.

D. J OH. A N D R E J E K U N A O I

Paralipomena ad beati β ύ Parentis D. Andred Kunadi Hypomnemata Methodo concionandt jub-

f i r t i e n t i a .

Dresda^anno :68j. in gf

EXcidere animis noftris non poteft Virretcrna memoria dignifij, mus, Hcinricus Hopfnertu, Theologus quondam in hac Philurea primarius. Id enim no n fin u n t tum feripta ejus conilimmatam un­

dique crudiiionem , aere judicium , candorcm que fingularem fpiran- tia,eaquc edixa partim, paitim adhuc edenda (qua; utinam blattis eri­

perentur tandem & publici juris ex deftinato Au teris fierent!) tum affecla: ejus feriptis Theologicis in Juce publica extantibus ciariiiimi archetypum Praeceptoris fui exemplar exadlerepradentantes,#,^ m a n ­ n i puta, H u lfm a m i , Cuiidifti, K ro m a ym , Gei eri, Olearii, Rappolti, alrique com plures; quos inter non poftremo loco collocandus v en it A ndreai Kunadtu, patria Dobeienfis, Rector primum illuftris P o rta:, dem Ephorus Lcisniccnfts, mox Gfimmcnfis,& tandem T h eologu s W ittebergenfis, &, matrim onium ejus fi ipe#es, Jobannis Hopneri, Theologi ac Superintendentis Lipfienfis gener. N am &c h i c γνησίως erat H qpfherianus, five in arenam defeendendum edet c u m adver- fariisjfive textus aliquis Biblicusper Logicam ana.tom en eilet refol- ycndfts. D ocum ento huic reifunt cum feripta ejus .alia folide ac

cum

μο A C T A

cHill av.fjficici e lab o rata, tum infignis ejus in epiftolam ad Galatas C om m entarius, feu Collegiumprivato-publicum, idque XV difputa- tionibus abfolu tu m , «ScWitteberga: anno \66i evulgatum . D oni au­

tem analytici, q u o d eximium plane in illo erat, locuples teftis eft,vel folus ejus in O ra to ria m Eeclefiafticam commentarius, feu Hypomne­

mata·, u t v o c a t, methodo condonandi fubfervientia, in quibus Studioibs cathedrae Ecclefiafticae ie praeparaturos ad brevem iuccinftam quedi- flo r u m Bibiicorum efyytjinv manuduxif. Cum enim animadver­

ti fiet Vir opfimus, Studioibs plurimos in fummi Theologi Hulfc- m antri Oratoria E alcfufaca, velut profundo quodam in pelago n e c progredi, nec natare polle, Hypomnemata illi luxe fua adjecit, me- thoJum que adeo difficilem nonnullis viiam pro ea, qua pollebat, peripkua ac m ethodica docendi ratione planiorem facilioremque reddidit. P rxm ifit enim prxcepta de methodo necefiaria, iisque ftri&im a tq u e nervofe expolitis Difpofitiones m ethodo fuae confor­

mes in textus Evangcliorum & Epiftolarum anniverlarios fubjecit, ficlelemque adeo ac nunquampcenitendum futuris Concionatoribus h odeg etam fe approbavit. Deerant autem huic opufculo Anno 1677 Dresdas edito Dijpofitiones in ordinarias Fefiorum anniverfariorum Periochas. Quas cum anxiedcfidcrariintellcxiffetFilius ejus pater­

narum v irtu tu m ex affe ha:rcs, Dn. Johannes Andreas Kunadus, SS.

Theol.D . & Superintendens hodie lleburgenlis, Paralipomenabeatis- fimi parentis Hypomnematii jam laudatis addidit, hacque laudabili om nino opera, quicquid deeffe laboribus paternis videbatur, pater­

no m o re h.e. pari facilitate fupplevit. Prasmifit etiam brevem q u i­

dem icd eru d itu m , de methodo coneionandi difeurfum, atque uti Hypomnemati antehac B.Parentis, ita fuis quoque Paralipomenis ne­

ce/fartos Indicesattexuit.

P A R A L Y S I S F I DE I P A P JEJE, J U X T A

Analyfin fid e i C atholica G regorii de Valentia^oflen- f i λ Philippo LudovtcoHannekenio, SS,Theol.D. ejtudem-

q u e in Academia Gtffenfi p .p . G i i f o , A n n o 1683. in 4 .

IN tcr fulcimina Papatus n ullum aliud eminit magis quam Papa ipfe, quippe quod in hunc ultim a fidei inalyfis in om nibus apud

Anno ιόSj. S f Papi-

E R U D I T O R U M . i »

Papiftas fiat. Melius itaque de Papatu fe mereri non p0iTe,haud in ­ epte putavit Gregorius de Valentia^Jefuita non incelebris, q u am ii Papam extolleret magis mtfgisque, & ab ipio fidem CViriftianorum atque falutem, tanquam ab ipfo fonte, derivaret. Prseftare hoc c o ­ natus fuit integris octo libris, quos de Analyfi fidei catho'iCK inicri- pfit. Sed iianc Analyfin degenerare in paralyiin, ita ut in Ecclefia Rom ana haud aliter ac in homine paralytico, male fe haUant &

contorte cohasreant o m nia, oftendic celeberrimus Hannekct\iUs ;n praeienti Tra&atu, in quo prim um , bona fide, AlTertiones & Atgu_

m enta Adveifarii fui ubique proponit, deinde his declarationes , &

tandem Confiderationes, uti loquitur, fuas a u t Examen & Refutatio, nem fubjicit, ut nim irum de mente no n minus quam de errore ad- verite partis clare conftare pofiit. H xc methodus, hic fc o p n s , bic uius Libelli do& iifim i utiliifimiqce.

V V O U N D S O F T H E B R A I M , V R O V E D

Curable. Publtfbsd for tbe Encouragement ofToung Chirur- geons, and Vindication o f the Author JamcsYongey

id eft,

V u l n e r u m C e r e b r i C u r a t i o a i l e r t a & c . P u b l i c a t a a d

excitandos Chirurgos juniores & vindicandum Autorem, Jacobum Jungium.

Londini,i682-in8·

OCeafio, qua obftetricantc libellus hicin publicum prodiit, M e- dici cujusdam Durftoni crifis, de Vulnere capitis graviiTimo cum fubftantiae cerebri Isfione & perditione, in puero quatuor a n ­ n o ru m feliciter a Jongio fan ato , extitit, qua ilJe, hujus o peram u t deprim eret, haud adeo periculofum, multo minus cerebri, vu lnus il­

lu d fu i ile aiferuerat, ideo quod hujus membri plaga; femper & abio- lute lethales obferventur. Vindices itaque has pagellas em iftt C hi­

rurgus, in quibusL sfionis ejusque Curationis hiftoriam e x p o n it, &

in hac prolixis circumftantiis duas fatis ingentes u triu sq u e cranii la­

teris depreffiones, cum notabilis fragmenti ac portiuncula: cerebri per meninges laceratas feparatione atque feceffu, fine ullis fere (ym-

ptomatis,

311 A C T A

ptomatis, brevi a fe curatas & confolidatas teftatur. Q uo fa&o, nullum v u l n e r a t u m prognoftico facile relinquendum , hinc nec de Cerebri a t r o c i o r i b u s plagis, utut eas Hippocrates iethales pronun- ciet, d e fp e r a n x lu m efle monet, modo ilke fufficienter, pro materiae purulentae ac famofx egreffu,patelcant. Roonbuyfii proin atque de f o j fe n tc n tia m , qua ideo, quod dura m ater calvariae extra futurarum

e t i a m t r a c t u s , i. e. ubique adhaerefcat, Trepanationem abfurdam at­

q u e inutilem volunt,reprobat & p e r argumenta non minus ac expe­

rientiam definiit. Q uibus demum ultra fexaginta Scriptorum , C e ­

rebri vulnera non abfolute lcthalia,fed frequentius fanata, profiten­

d u m obfervationes atque teftim onia fubneciit, per Epilogum latis in- vedivum A ntagoniftam fuum dimittens,

R E I A T I O N D E L A R I V I ERE D E S A M A - zones, tradupte p ar M r. de G om berville fu r l’ oru

ginal Efpagnol di Chrifiopble d' Acunajefuite, id eft,

Relatio de numine Amazonum Hifpanice con­

scripta a Chriftophoro Acugna,ac in G allicam Unguam translata a Dn, Gombervillio.

Parifns,i682. in 12.

T& acfbtus hujus autor primi voluminis loco prolixam praefatio­

nem , quam DiJJermioncm vocat, praemifit: cujus fcopus eft, u t o f f e n d a t , jus quoddam efle Gallis in Americam navigandi & colo­

nias eo m itten di: Id enimftatim tentaffe, poftquam Hifpani regio­

nes illas detexerint. Probare hoc nititur ex ipfisHifpanonim feri- ptoribus, & in prim is Hieron. Benzonio Italo.Extollit gentis Gallicae,

& praecipue O leio n en iiu m, maris Aquitanici infulam incolentium , maritimam perili*' m , q u a Lritannos & Batavos anteiverint, & leges naudeas optim as, quas ab illis ad Suecos&alias Septentrionalium rc-r gionum gentes d e l a t a e fu erin t. Cum itaque Galli ad latus America:

O rientale,infulam C ayenam ,fluvio cognomine a continenti fepara- tam , jam a longo tem pore poftideant, animum eis, aliisque Gal lis, fa­

cere videtur, w majora ten ten t. Id metuifle dudum Hifpanos putat,

S f 1 nec

E R U D I T O R U M . 313

nec aliam ob caufam Chriftophori Acugn* librum, ’ quem n u n c a Gombcrviliio exH ifpanico Gallice verfum exhibet, fuppreffum efle.

H u n c enim in finem Acugnam ad explorandas illas tegiones £■ im ­ prim is celeberrimum Amazonum flumen A. C. 1659 ab HMpaniarurn Rege deftinatum fuiffe, ut ftationes navium aG allorum , Anulorum

& Batavorum incurfu tutiores, & novam commerciorumvia£n ;n£er Peruviam & Brafiliam indagaret. A t p o ttq uzm defe&ionc Luiita - nica A. C. 1640 Brafilia Hifpanorum poteftate cxcidit, & Pava, Ionia & m unimentum Luiitanorum , ad oftium A m azonii, fcopo ,u, jam fervire non poflet, fatius vifum Hifpanis, relationem Acugnx ad notitiam aemularum nationum non pervenire; ita factum ,ut nullum libri exemplum , nifi forte in Bibliotheca V aticana, fuperfit, praeter­

quam illud, ex quo Gombervillii veriio fa&a eft. Conftare vero ex - feriptore hoc dicit, fabulofa efle,qua: deM aragnono fluvio, dc regi­

one aurata {Dorado) de ingenti Parimae lacu, aureum fabulum haben­

ti, five in libris narrent, five in tabulis deferibant Hifpani. H *c&aJiiE diflertationis capita prim um tractatus volumen faciunt.

Succedit Acugn & hiftorid, in duas partes divifa. Fatetur ta­

men qui edidit Anonym us, ab interprete Gallo ex vetuftioribus Scri­

ptoribus interpolata efle priora cap ita, in quibus Pizari & Ordliam navigatio A. C. 1539 coepta deferibitur. Ex his Orcllianus miierrima m orte ulteriorem indagationem praevenit: periit etiam Petrus Orfua in eodem conatu A. C. 1560. Nec mitius fatum experti funt duo je - fuitac A.C. 1606 ab accolis, dum Chriftianam religionem prxdica:- re n t, necati. Fruftra etiam fuiffe fcribitur Francifcus Coellus Para:

fupradidte Praefedus, qui A .C . 1634 fluminis invcjtigationem tenta- vit. At eodem tempore m onachi duo Francifcani ex regioneTPeru- viasQuitenfi fecundo amne ad Param usque ve&i, barbaros humanae carnis devoratores reperiffe ie affirm arunt, fed cum monachi illi in ­ docti & rudes effent, nihil relatione dignum obfervare aut referre p otuerun t. H orum tam en qualicunque narratione m otus Brafilias G ubernatorLufitanus,Petrus N oronia, A.C, i6jp P e t r u m Texeiram centurionem, cum lintrium clailc^ quae yo milites L uiitanos, & zooo fere American i generis homines utriusque fexus v e h e b a t, adverfo flumine fubm ifit, qui poft annum integrum ad Quitum,Hifpano­

rum (five C ailellanorum ) urbem inPeruvia Septentrionali,pervenit,

A C T A

a fetantibus q u idem in fpeciem Hifpanis Quitenfibus exceptus, ied iitriusque g e n tis , un i licet tunc Regi Hifpanorum fubjedae, aemula­

tione, paru m com iter, eo tamen prartextu temiflui, u t fecundo flum i­

ne ^{P a r a m ,}unde venerat, delatus, accuratius curium ejuS,& fitum re­

g io n u m exploraret. Additi vero funt Hifpanicomites, ipiehic feri- p to r A c u g n a , cum Cocio Andrea Dartieda,qui diligenter om nia ob- fe rv a re n t, & ad Regem referrent. Diiceilerunt ex colonia Quitenfi Ja n u a rio menle A.C. 1639, & enavigato fluvio poft me nfes decem Pa­

r a m attigerunt.

Oritur vero flumen,quod M aragnoni & O relliani, plerum que autem Amazonum nofnine noici coepit, haud procul Q uito in m on­

tibus; piurimisque & magnis amnibus ex utraque ripa acceptis,cum per leucas Hifpanicas 1356 curilim ab occidente' in orientem conti­

nuavit, oftio 8 4 leucas lato & innum eris infulis repleto in Oceanum p ra x ip itatu r, fervato aquarum fuarum alveo & dulcedine ad 30 leu­

carum fp a tiu m : iEquatoris lineas fere parallelus 3,4, aut ad fum m um 5 gradibus meridiem verius ab ea divertens. Praeferendus itaque m a­

xim is orbis terrarum fluviis. Ad 600 fere leucarum fpatium orgyjas 30 a u t 4 0 profundus eft, habetque abyflbs, qurc menfuram no n ad­

m ittu n t. Accolis & navigationis com m odum , & pifeium mirabi­

lem copiam fuppeditat, inter qiios optimi & fapidiffimi habentur, quos indigena; Pege Euey,GA\\ Lainantw s vocant. Eorum pingue­

do buty ri vicem pr^ftat. Aqua fluvii itilubris oc incorrupta in na­

vibus l® ngiiiim o durat tempore. Teftudinibus magnis plenus eft, m ag n a ic u .a in dorio gerentibus.Has capiunt,percuffa cum ingenti io - πό a q u a ftu p e fa d a s . Regionum adjacentium & modicis clivis aflur- g entium iu m itia perhibetur fertilitas, aer temperatiflimus & ia\u»

brior, q u am in tr a d ii Peruviano. Refrigeratur enim abaltiiUm o- tum m on tiu m perpetu a nive & flantibus inde ventis; iic faJfi convi- d a antiquitate, quae regionem Z ons tOmda: inhabitabilem credidit., Perpetuo viret terra, ied hyemis loco inundationes habet. M ateriam aedificiorum flumen iiiggerit» cecbos ripis abrafas devehens, quas cor- delieres fwe cingula vocant, fluitantes ita arbores a c c o li, u t lu b et, fiftunt&t ufibus iliis ap tan t. Gosfypii, Tabaci & Sacchari magnus proventus eft. Radices in cibum & potum fufEciuftt. A uriferacis- fimas effeprovuvQias iUas & celebratilllmis Potoii fodinis opulentio-

S f 3 res,

E R U D I T O R U M , w

res, fperant potius, quam dem onfttant, q u ih ac referunt, ab incolis, u t plurim um mendaciffimis, forte deluis. Circuitus reg io n u m h aru m , quas ijo diverfis nationibus inhabitari pcr\nbcnt , ad a-coo leucas computatur. Incola: feri & fortes fu n t, fed EuropKls

com parandi; arma habent miifilia ex lign o, (carent enim ferro &

sere) eaque tanta ja d a n t vi & folertia, u t hom inem flatirntransfodi­

ant. Scuta ex juncis vel ex pifeium corio contexunt. Commerci­

um omne inlintribus exercent, ex cedris cavatis igne au t lapide, ferramenta a peregrinis accipiant. N udi incedunt, n u llo pudote:

idola parva,ilbi ipfis ex ligno fabricant,ciftis inclu&fcrvant, variisque rebus proficiunt,ita u t aliud belli, aliud fertilitatis vel alia caufa ve­

nerentur; nec id faciunt, nifi cum opus auxilio eorum habere fe pu­

tant. V identur tam en Deum aliquem idolis iliis fuperiorem ,& m un­

di dom inum , agnofeere,'nec advenis de eo loquentibus fidem dene­

gant, u t non difficile habeatur, eos ad religionem Chriftianam per­

movere, nifi Hifpanis 6cLufitanis (ut queritur ipfe feripter Acugr.a) id potius cordi cifet, u t fub variis praetextibus gentem opprimant, &

captis pro mancipiis utantur. Incantatores aut impoftores facer- dotum , m agiftratuum & m edicorum loco habent, inter quos funt, qui fe Deos eife jaftant. M ortuorum corpora quidam femper a f fervant, alii com burunt. Exequias plurimis diebus magno ploratu, dein potu immodico celebrant, qui ex radicibus fermentatis non mi­

nus, quam vinum aut aliae, quibus nos utim ur, potus ipecies inebri­

at. Affabiles etiam & hofpitaies effe feribuntur,quique bello captOJ clementer trad e n t, nec nifi in quibusdam regionibus,& raro ο (len­

tanda: vindicia: caufa devorent. Induftni funt ad lignea & figlina vafa affakre facienda. Auri nullum ufum fciunt, quam ad narium Sc aurium ornatum . Corpora habent bene compofira, colore o li­

va:, fed Brafilianis minus fufei funt. Conftanter affirmant,& n ano s,&

gigantes in regionibus his re p eriii,& qui pedibus retrorfum verfis nafcantur,nequedubitandam de mulieribus, tjuar in altiffimis m o n ­ tibus habitant, advenas fagittis repellunt,&Amazonum e x e m p lo Cin­

gulis annis ad vicinos defeendunt, viristjue /e p e rm ittu n t: incertum tamen effe, an m ares,quos pariunt, interficiant, an p atrib u s remit­

tant. Haec & plurima alia, cum locorum & g en tiu m horridis no­

minibus refert Acug'na,cjiisquc interpres, m u ita q u e n o ta t, ex qui»-

^2,6 A C T A

fetl$ Geographicse tabulae corrigi pofletit. .Subjungit inyedivas in

£ iu O p x o s,q u i m edia negligant, homines illos ad Dei cognitionem

& m ores m eliores quibus facile videantur imbui pofle, placido m o­

do & b o n o exemplo adducendi; im oeospcrfequaiituraut vitiorum fuorum contag io ne pejores efficiant. Tantas vero opes, provinciis illis ineffe ftatuit,ut toti orbi ditando fuiFeclurae fuit, omnesqu.c ad­

eo nationes ad colendas illas terras invitat. Oftendit etiam cotm nq- d ita te m colonia’ nova; & qua: Para: praeferri poJlit, in adlusrio liu- nv.nis,infula nempe quam Solis vocant, conftituendae. C ererum m agna liujus tradus pars Goyana vocatur,inter Orenoquium & A- mazonum fluvium,cujus prom ontorium ,fub nomine Capitis dei N ort„

nautis celebratur»

Partem denique hujus tra d a tu s conftituit Relatio Job. Grilleti Jefuita ad Pr<tpofitu*nfuum feripta, cum diario itineris A .C. 1^74 es Cayena infula in mediterranea fufcepti, ad explorandas gentes quas­

d a m in tra tres gradus latitudinis acquinodialis habitantes. Mifer- ritn a fu it haec profedio, tum ob navigationis periculum , cum lin­

tribus amne Cayena,&poftmodum U uiafubvedi, cataradis & faxis im pedirentur,ita ut lintres aliquoties extrahere aquis, & per m on­

tium & iylvarum invia bajulare cogerentur; fum ob fummam om ni­

um re ru m penuriam. Comites quosdam & via: duces habuere ex Galiburri gente, quseoram maritimam incolit, quorum que linguam a lis n ationes intelligunt. Adierunt per 170 leucarum fpatia aut a n fra d u s , N oraguios & Acoquas, ad fines usque Merciuiorum. Re- p e re ru n t autem exiguum, pro locorum vailitate, incolarum nume­

ru m , cafis vilii lim is& difperfis habitantium , tenuique v id u c x radi­

cibus. fic u t alii earum regionum homines, vitam tolerantium. De moribus qua: referuntur,haec ferefu n t; Dei quandam notitiam ha­

bent, fed ru d e m adm odum , ita ut corporeum potius, quam fpiritum effe concipiant. D rin o n e s efie fa te n tu r, fed ejus natura:,ut a medi­

cis feu facerdotibus fu is, nugatoribus infulfiifim is, pelli, irpO & occi­

di pofllnt. Idololatria fere carent. Animam fupcrftitem corpori e t fe o rn a n tu r. Polygam iam licitam habent, neque tamen om nis af- fedam . Concordes iatis cum fuis & inter fe vivunt, IneptilTimum m orem , qvii Septentrionalibus quibusdam populis trib u itu r, aliqui fervant, ut mariti, quando uxores peperertint,decu m ban t,& gratula­

tione?

E R U D I T O R U M . ji7

* « A C T A

tiones aliaque ,quK puerperis exhibentur, accipiant. In d u ftriifu n t

& laboriofi ; viri pifcatione & venatu occupantur, feminae c|o m n s Sc vicias cu ra, & concinnandis ledtis peniilibus, quos Hamae v o ­ cant,'quique in Europa jam fatis noti funt. De auro l\Ve m etallo (generis enim nom en omnibus fpeciebus tribu un t) & de autifoc|inis interrogati, nihil quod refponderent,habuerunt. Ferramenta maxi­

mi falciunt , iisque oblatis faciles ad om n ii fe praebent. Barbaries tanta illis non eft,quanta vulgo creditur. Agnofcere videntur uifti- tiam, & n atu rx legem de mutuis officiis; & de religione Chriftian*

ioquent.es Jefuitas non illubenter audierunt. M em orat autor imita­

tos efie quosdam ex barbaris, juniores prseiertim , cantum Ecclefia- fticuni, & form ulas orandi B. virginem,crucis etiam fignum formaffe:

permifiiTe dein,ut ex adultis unus & alter, atque infantes quidam .fed lethalitcr decumbentes, baptizarentur. Conferentibus haec cum A - eugrix hiftoria apparebit, iatis^convenire mores & inftituta gentium;

fed jaela ta ab illo terras felicitas & incolarum frequentia,in hac Gal­

lorum peregrinatione non repetitur. Subjicitur tandem brevis Goyanae deferiptio, de qua fupra jam aliquid diftum eft.

B R E V I S S I M M J U R I S CANONI CI INSTI- tutiones pr&cipuis illius Definitionibus ac Di-

y>ij,'tonibus contextu^

Parif. i6gz,in 12.

NOn bene ftudiis (iiisconfulunt, qui in addiicenda Jurispruden­

tia initium ab enodatione controverfiarum ac conciliatione te­

xtuum faciunt, antequam terminos ipfos,ex quibus propofitiones J u ­ ridica: conftant, eorum que fignificationes technicas intelligant; cum h o c paclo fieri aliter haud poifit, quam u t , fi in diverios autores in ­ cidant, vocabula juris diverfimode accipientes, confuiam juris n o ti­

tiam firm iter haerentem, ncc facile emendabilem fibi com parent. U n ­ de optandum foret, u t cuilibet difeipiinae, more eorum, q u i M atYiefm profitentur, praemitteretur brevis ac fuccinfta, methodica ta m e n vo­

cum technicarum explicatio. Id enim uti brevi tem poris fpatio fieri poterit,ita apparebit, hac leviore via ingreffos ftu d io fo s m aturius ad id perduci, ad q u o d ea neglecta ferius iftis fuifiet progrediendum .

E R U D I T O R U M . 32,9 Et h xc etiam ra tio fuiffe videtur, qux Autorem pnefentium Inftitu- tionum J u r i s C anonici, u t easdem confcriberet, commoverit. Q a x uti nihil nifi term inorum in Jure Canonico o c o i r r e n A p Definitio­

nes acD iv itio n es proponunt,atque perfpioiitate pariter ac brevitate fefe c o m m a n d a n t; ita etiam ob hanc caufam laude dignus eft autor, c;uo d m etho do in iisuiijs fuerit proxime ad ordinem Imperialium In ftitu tio n u m accedente, neque adeo vel Pontificum , quam in com- p ilatio n e Decretalium adhibuerunt,vel Lancellotti dispofitionem fu­

e r i t secutus, Poftquam enim de Jure Canonico in genere quaedam

praefatus eiTet, Libro I de Jure Perfonarum tradlat, ibique perfona- ru in Eccleiiafticarum,ut & Judicis ac arbitrorum Ecclefiafticorum differentias, officia, conftitutionem, & contraria exponit. Libro I I Rerum Divifionem aggreiTus,fummariter eas in fpirituaies & tem po­

rales diftinguit ; fpintuates Sacramenta 7 (e x hypothefi videlicet

P o n t i f i c i o r u m ) tum & alias res ia cras ac religiofas; ad temporales vero decim as,prim itias,& oblationes referens, iisque traitationein de b e n e f i c i i s & Jure Patronatus fubjungens. Liber I I I obligationes ex contractibus & delictis exhibet. Unde hic de padi;i5 &: contracti­

bus in genere, tum de contractuum fpeciebus fmgnlis fecundum or­

dinem J u f t i n i a n i agit. His deinde ultim arum voluntatum tanquam (u t i p f e lo q u itu r) contractibus accedentium , & ultimis voluntatibus

f e p u l t u r a r u m (q u o d ea; plerumque in teftamentis eligantur) confi-

d e r a t i o n e m a n n e d i t . In d e lic iis ab iis, quae Divjnam majeftatem lae­

d u n t , ad e a , qua: proximo damnum inferunt pedem prom ovet, tra­

ctationem poenarum Canonicarum iisdem adjiciens. Denique in a u a fto a c ultim o Libro capita fingula proccfius qua civilis qua cri­

minalis fu m m ariter delineat,& ita finem opufculo imponit. Eo*

ipitur qui A u to ris hujus tradita fedulo imbiberint, cum fru d u non

p o e n i t e n d o lection em Decretalium, vel eorum , qui fuper Decretali­

bus com m entati fu e ru n t, accedere poile, nulli dubitamus.

RECUEI L de V O T A G E S de Mr. THEVENOT.

SyMrns itinerum Thevenotii,dedicatus Regi.

feu

Parii: Ann.i68i· in 8.

T t Appen·

APpendix hic libellus eft majoris Operis 'm quatuor partes di- ilributL· quo com plurium itinerum Relationes, Scriptaqiie alia res O r i t i s iiluilfantia, quorum in ei ex tribus paginis c o n - itans praefationi Opufculi hujus (abjicitur, typis The\enotlH p a r­

ticula titn edidit. C ontinentur vero & hoc libello traftatus & cjj(L fcrtationCs n o n unius generis,- plura quam titulus-promittit exhi- bente.I Tabula navigationis Abelit TasmannifiA oram terrae A.uftvalis, ex qua autor deducif, partem Javse m eridionalem non adfisereIe> ut creditum eft, terr;e alii,fed aTafm annocircum veiiam , atque ita iniu.

tam efle. II Iter Marquett<£ & San-jottieti Jeiuitarum ex nova Fraft, cia five coloniis G allorum in AmericaSeptentrionali, in parte? occi­

dentales Ann. 1073, per varia flum ina, inter qua; maximum Mifisfi^y vocatur, fuiceptum , in quo plurimas gentes,antea fere incognitas,aut paium exploratas adierunt. Sed cum iter lioc ultra quatitor nicn- fesnort duraverit, & annis pofteaitcw.\s}tadovicustitnm pim u in eas­

dem regiones, & ulterius delatus, inque iis ad triennium ufque ver- fatus, ampliorem hiftoriam ediderit,cujus excerpta A ii a κοβκι exhibe­

bunt, iuperfluum viium eft,ex brevi hac commentatione milita refer­

re. Urbamtaterrt falietfi barbaricam notare libuit, quam quidam, qui fe tUnosvi «it homines vocant:, aliis Icil. ob ingenium & mores prae­

ferendos, M arquettse& iocio in convivio exhibuerunt. Erat nempe, qui hofpitibus fruila cibi, viliifimi licet,ita ingereret, uipulfisavium fieri folet. Inter fercula, qnatuor in univerfum , canis affatus erat, fiimmis in deliciis populis illis habitus: quem tamen, hofpitum gratia, tu m averiantium , am overant. Dc ufu quoque fiihil^, qua tabaci fum us attrahitur,quam Calumetum vocanf, mira narrantur, ufque ea non tantum in conviviis & choreis, fed & caduceiioco In negotiis publicis bello & pace, adhibeatur. III Hifioria itineris,qiwdLeg*- tus Mofioviticus, A nn.i6fj, in regiam Tartzrorun, Cambalu, five Pe~

gu im tm Chinenfe, fuicepit. Ex hac Tabularum Geographicarum er­

rores au to r eruit. M ejnoratur v.g. Irtisfluvius, 0110 ex Toboto m e·

tropoli Syberia: egrefius' legatus ultra quatuor ieptimanas navigavit, antequam in Obin de ferretur. At Irrim, ait, in chartis vel fruftra quseri, velltialenotatum inveniri. Dein oppida p lu rim a infer Je-

»iefum fluvium uique ad promontorium Tabinum collocata,aut non reperiri,aut manifeftae faliitatis argumento, bis p o n i, prim o fub gra-

*iii 55, dein fub 42; nec recle murum Chinenfem notatum efle. IV

no A C T A

Differmtio a d rem nauticam pertinens, in qua quinque probie- mata ab a u to re proponuntur. ( i ) de conftry&ione libellae perpen*

dicuiaris ad H orizontis rectitudinem obfervandam ,q u am ex fiftula pellucida v itrea fieri pofTeexiftimat,humorepuro,nec frigori ceden­

ti, (e .g .fp n itu vini) repleta, eamque appofita figura defcribit. (2 ) hu­

jus ope elevationem poli exadius indagari poffe ftatuit, etii H orizon 'videri n o n petiit, ($) modum fuggerit ad menfuram graduum ccc- U cum milliaribus terra exaequandam &c com putandam , quod diffi­

cu lter fit ob b.iiium trianguli brevitatem. Bafin itaque convenien­

tis magnitudinis in maris littoribus glacie concretis, a Suecid. ad Cur- landia oram defignari pofle Iperat , fi cura & fumtus regum accedat. ( 4 ) modulum inveniendum efle m o n et, quem o- mnes nationes capiant ad metiendas leucas, aut alia fpatia, certius quam per palmas,grana,crines, a u t per pedem A nglicanum , quem Graviw pyramidibus/Egyptiacis infcripfit, aut pendulae ope, quam

a lii c o m m e n d a n t . Putat autem cellulas in favis ap u m , id menfurae fuppeditaturas eiTe,cum eadem dimejnfione in plurimis & diflitis pro»

vinesis reperiantur; prius tamen explorari debere, an ubique v.g. in , /.Egypto,A4ofc°via,Mexicana regione, eodem m odo fe habeant. Di­

g red itu r hac occafione ad obfervationexn figurs fexangularis', quae in favis accurate fervatur,&aptilfima eft ad implendum aliquod fpa- tium ,five pavimentum fmeinterilitiis vacuis, & Philoibphoium ipe- culationem de figuris felidis,fpatia folida replentibus, folertiaapum

c o n f u n d i n o ta t, d e qua merito dici poifit: in tenui labor j at tenui*

non gloria. (5) Declinationem magnetis ulteriori obfervatione egere d o cet, neq u e fuperioris feculi inventioni tribuendam efle monet, al­

legata epiircla manuferipta cujusdam Petri Adfigerii, qui jam anno 1269 q u in q u e g rad u u m declinationem obfervaverit. Addit ex fua

o b f e r v a t i o n e p er annos fere quindecim,haud procul Lutetia habita : variare acum fin g u lisp e n e annis, <5c aliquando longius, aliquando propius a linea diicedere , aliquando locum immotum tenere.

V Accedit ex alio fcientia: gcncre^Seffio&' deferiptio, additis figuris, tnfettt,quod Ariftoteles Epbcmeron vocat, & uno die nafei & mori credidit. Sed hic o ften d itu r,n o n nafei,fed prodire ex verme, in ccc- nofis Rheni & Vahalis ripis per annos tres latitante, paucisque inde fcoris vivere. Additur tunica Erucx mirabilis ftru d u ra:, accurate clepida; tum Cancelli marini a n a to m ia , & tandem index plurim o-

T t i rum

E R U D I T O R U M . ‘jji

ru m m fe& orum ,m ultarum que partium ex anim alius, qua’ ra rita te m em orabili affervabantiu· in celchri armario Suammcrdami^OoSto-

ris Medici,ejusque parris3 quod tunc Amftelodami venum proflabat, Pnefatio opufculi praeter quxdam jam n o tata,aliaq u clc$ u digna, tra d a t etiam quaeftionem vexatam de via terreftri, qua homines in Americam provenerint. Accedit vero autor eorum lententis, q lu Ifthmos, per quos via patebat, inundationibus fubmerfos fuificftatu- unt. Id vero fieri poiTe & debere oftendif, maris lupcfficje,obcen- tri terreilris m utationem , oux varias caulas habere po/Iit,librata,fc in terras adjacentes expulfa, alicubi etiam retracta: quod -accidifie exiftimat in G allia, ubi irrefragabiles not* evincant, Oceanum ad Lutetiam usque pertigiffe, qui nunc 4 0 leucis ab ea diflttus fit.

L E T T E R E D I G I A N P A O L O O L I V A ,

f Soc> Jef. Torno II.

3^j2 A C T A

1 Sive .

\ Johannis Pauli OliviCjSoc.JeCEpiilolarum T-om.li,

% Veneriis. 1683, in 4.

ENcom ii, quod primo harum Epiflolarum Tom o »1 Aciis ineniis (Aprilis proximi tribuimus,poenitere nos non pojsSl; Admirabilis enim in hoc quoque tom o apparet eloquentia & elegantia, cum in­

ventionis & judicii acumine. C ontinet autem epiiloias /rjz, incipi­

endo a 568, & finiendo in miUefima. Rogamus hac occahone LeiloresBenevolos,ut m endum in recerifione Tomi PrimiadmilTum corrigant: Irrepfit enim num erus 5651 pro 568. totidem enim nec plures epiftola; in prim o illo tom o habentur.

' H I S T O R I A D E L L E GUERRE D’ EUROPA

#rrivate dall’ Anno 1643, in βηο ali’ anno 16#of

defiritta d a D. Pietro Gazzotti,

Sive

D.Petri Gazzotti Hiftoria bellorum in E uropi ab

A. 1643, ad an, i0 8o,geftorum,defcripfa a D.Petro Gazzotto,

& dedicata Sereniffimo Mutina: DuciFrancifcoEftenfi, Venet* 1681. in 4.

OPus hoc hifto iicu m proimm enfa materi® am plitudine, cotn- pej^diofum dici poteft, & autoris eloquentia & judicium ia eo cum lau de deprehenditur j quod & concinne ordinavit diffufa,

& terfe a t q u e pertpicue elocutus eft. Nec ingenuitas ejus dilfimu*

lania, q u a Lectorem m onet, Titulum ktiorcm contentis eiie, non fuo pro p o fito , fed ob preces T ypographi, quibus moveri ie pailus fit ad illam epigraphen, cum ipie non aliam libro prafixiflet, quam de belli* inter Galliam & domum Aufiriacam. Sed excufationem hanc ta n to facilius tueri p o teft, quia occafione illorum bellorum nihil n o n commemorat, in aliis Europae partibus geftu m , non bello taii- tu m ie d & pace, atque ita plurim a relatu digniifima exhibet. Diftri*

butm n ell volum en in partes duas. Prima incipit a m orte Ludovi*

ci XIii G alliarum Regis, & progreditur ad narrationem uique Pacis Pyrene®> & congreflum Regum in finibus utriusque regni An.-i660.

Altera abfo lv u n tu r reliqua, uique ad Pacem Neomageniem & finem anni 1679. D e fty-° jam diximus, neque de veritate qu® anima hifto- rise eft, dubitandi cauia apparet. Errata non pauca in orthographia n o m in u m praecipue extra Italiam, quivis facile deprehendet, fed &, fi peritus locorum & hominum eft, non difficulter corriget: At im ­ peritos h x c n o n morantur. Faciles furit hi lapfus, Unguas praeter Latinam & cx ea deductas non callentium, adeoque a pauciffimis feriptoribus exteris alieni.

IL S O L E N N E I N G R E S S O A l t A PRO- curatura di San Murco deli’ llluflrisfmo & Excel-

len ti/fim o Sig. Girolambo Bafadcnna ( f c,

h .c4

Solennis ingreiTus ad Procuraturam S. Marci Viri

lUuftrifTimi & ExceJlenttffimi Domini Hieronymi Bafadon- nae, duabus epiftolis deferiptus in perpetuam hujus faufti diei memoriarr^una cum aliis hac occafione (criptis, colli-

hgente & curante Co. Francifco Damiani*

Venetiis Anno 1683,in 4.

T t ; Poftea-

E R U D I T O R U M , m

$34 A c τ Α

P jfteaquam vivis fupenore anno exceffiffn Jobames M ju r o c t- ntuyDivi Marci P ro cu rato r, quem fuperftitem atihuc aS^Antonio de Graffts i n MegaloprepeiaAfauroce/tamiriRce celebratUm nupen d i­

ximus, id dignitatis atque functioni; apud Venetos longe fpiendidis- fimae unanimi Patritiorum ac populi fiiffragio collatum eftexceUen- tiifimo vir a Hieronymi Bafitdonm, abfenti licet, §c minime‘tale quid ambienti. Q uam D.Marci Procuraturam cum divinitusvcluti evo­

catus d, τη Septembr.ejusdem anni fufccpitler, ieque fijet3 magnifi.

centiiTImi ingreffus pompa inaugurari fuiilet pafllis, fuarum partium eifc exiftimarunt felicia Italiae in tractu illo ing enia, illuftrem hunc novi Procuratoris introitum longe jlluftriorem ac magis aufpicatum gratulationibus atque ominationibus tuis, iisque qua pro fis qua ver­

tis, recidere. Sed periifTent tandem , u t fieri amat , tot egregia tam praeclarorum ingeniorum m elcrcmata, nifi quae difperfa hinc ind«

jam erant,conquifita undique,inque juftum redada volumen eiTent s Co,Francifto Damiani. Hic enim elogiorum horum & collector fuit & editor, hoc ipfo devotiifimam animi fui mentem Procuratori approbaturus n o v o , Charitesque ejus beneficas fibi propitiaturus.

Praecedunt in hifce Profana , dux, videlicet EpifloU perquam elegan­

tes, altera CbrifiopboriIvanotvich,aci D. Marci Canonici, altera Vtr,- centii Scipionis, Praetorii Patavini Cancellarii; du& itidem Orationes pa ­ negyrica coram. ipfo Procuj-atore novo habitae, altera quidem a Jo- banneBapttfla M agnavini, Cive V eneto, altera a Francifo Sylvant, Academico pacifico & Paragonifta. Q uod Epifiolat attinet, prima pompaticum Baiadonnaeingrefium nonm diferte defcribit,ciii altera refpondet hieroglyphice pompam om nem exponens,laudesque exin­

de novi Procuratoris ingeniofe exfculpens. Quod Orationes, prim a Bafadonnam digniifimum hoc munere tum ob natales iplendiditti- inos, tum ob vitam virtutibus meritisque maximis eon/picuam o ften ­ dit. Ex majoribus autem duos laltem Jobannes Bafadonnm rep rx- fentat, q uo ru m unus, proavus Hieronymi hujus, Venetae R eip u b licx ad Carolum V H ifpaniarum ,ad Francifcum I Francix regem , ad M axi- milianum Sfortiam, & Paulum III Pontificem Orat*r e x titit, poftque obitas fum m acum laude legationes,volumen D ialogorum ,abftrulam undique Philoiophiam de fe fpirantium, confcripftt; a lte r , patruus

"jus, Oceanum om nem fuit emenfus, Utinam etiam defenfavit, Bre-