1
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę III, edukacja przyrodnicza
Temat: W zdrowym ciele zdrowy duch
Treści kształcenia:
9) zna podstawowe zasady racjonalnego odżywiania się; rozumie konieczność kontrolowania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń stomatologa i lekarza.
Dodatkowe:
Wychowanie fizyczne
2) w zakresie treningu zdrowotnego:
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Rozumie piramidę żywieniową,
● Wie, jakie produkty żywieniowe należą do konkretnych grup spożywczych,
● Wskazuje na zdrowe i niezdrowe pokarmy,
● Wie, jak dbać o higienę osobistą,
● Wie, jak ważny jest sport,
● Wie, czym są witaminy, białka, cukry, węglowodany.
Nabywane umiejętności:
● Rozróżniania zdrowej i niezdrowej żywności,
● Kontrolowania własnego jadłospisu pod kątem wartości odżywczych danych produktów,
● Dbania o higienę jamy ustnej,
● Aktywnego wypoczynku,
● Prowadzenia dziennika posiłków,
● Stosowania zasad bezpieczeństwa podczas zabaw na podwórku.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Kompetencje informatyczne,
● Umiejętność uczenia się.
Środki dydaktyczne:
● Skakanki,
● Szczoteczka do zębów,
● Jabłko,
● Sprzęt multimedialny: komputer, tablica interaktywna, rzutnik multimedialny,
● Zasoby multimedialne: karta pracy („Moja karta żywieniowa”), ilustracja-infografika („Piramida żywieniowa”),
2
● Uproszczony schemat budowy zęba, np. ze szkolnych pomocy dydaktycznych, z atlasu anatomicznego, internetu itp.,
● Klej, nożyczki, blok rysunkowy.
Metody nauczania:
● Podające: pogadanka, objaśnienie,
● Problemowe: rozmowa kierowana, dyskusja,
● Praktyczna: ćwiczenia.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Praca w grupach.
Przebieg zajęć:
Etap przygotowawczy
Kilka dni przed zajęciami nauczyciel prosi dzieci, aby przyniosły na zajęcia etykietki różnych opakowań produktów żywnościowych i obrazki jedzenia wycięte np. z gazetek reklamowych.
Etap wstępny
Nauczyciel wita dzieci. Pokazuje im rekwizyty związane z tematem zajęć: jabłko, szczoteczkę do zębów oraz skakankę i pyta, co mają wspólnego ze sobą te trzy przedmioty.
Do czego służą? Czy używa się ich codziennie? Stara się tak kierować rozmową, by uzyskać odpowiedź dotyczącą zagadnienia dbania o zdrowie.
Etap realizacji
Nauczyciel pyta uczniów, czy wiedzą, czym jest piramida żywienia. Rozdaje wydrukowaną infografikę z zasobu multimedialnego (lub wyświetla ją za pomocą rzutnika/tablicy interaktywnej) i objaśnia. Następnie mówi, że dzieci z przyniesionych etykietek i obrazków produktów żywnościowych stworzą na kartce z bloku rysunkowego podobną piramidę żywieniową, zgodną z tym, co usłyszą w podawanych przez niego informacjach. Po omówieniu każdego „piętra” piramidy będzie trzeba wybrać ze swojego zbioru odpowiednie produkty i nakleić na kartonie.
Nauczyciel objaśnia, jak nazywają się składniki pokarmowe niezbędne organizmowi do życia. Zaczynając od dolnego „piętra”, wymienia najpierw węglowodany złożone. Tłumaczy, że to one dostarczają energii do wykonywania różnych czynności. Pyta dzieci, jak się czują, gdy nie zjedzą rano posiłku. Czy mają wtedy w szkole siłę do nauki? Następnie wymienia produkty z dużą zawartością węglowodanów złożonych. Uczniowie odszukują je w swoich zbiorach, np. pieczywo, makarony, ryż, ziemniaki itp., i przyklejają na dolne „piętro” swojej piramidy.
Teraz prowadzący zajęcia omawia drugi poziom piramidy, czyli warzywa. Podkreśla znaczenie witamin w zachowaniu zdrowia i wymienia po kilka owoców i warzyw, w których te związki się znajdują, np.:
● Kapusta kiszona, porzeczki, natka pietruszki – witamina C,
● Orzechy laskowe, migdały, sałata – witamina E,
● Marchew, dynia, szpinak – witamina A.
3
Prowadzący przechodzi do omówienia kolejnego piętra – białek. Zapisuje nazwy grup produktów białkowych. Pyta dzieci, czy wiedzą, co to jest nabiał i z czego powstaje biały ser.
Zwraca uwagę, że białko jest potrzebne do budowy komórek; podkreśla ważność picia mleka, indaguje, co jeszcze znajduje się w mleku oprócz białka. Wymienia składniki potrzebne do wzrostu kości i omawia skutki ich niedoboru, tłumaczy, co to jest krzywica.
Dzieci wybierają produkty i naklejają na kolejną „półkę”.
Nauczyciel omawia ostatnie „piętra”, zawierające tłuszcze i niezdrowe cukry, czyli węglowodany proste (dzieci uzupełniają swoje piramidy żywienia). Prowadzi dyskusję na temat szkodliwości jedzonych w nadmiarze słodyczy. Zadaje pytania:
● Co dzieje się z nadmiarem tłuszczu?
● Co to jest otyłość?
● Kto jest zwykle sprawniejszy fizycznie: osoba szczupła czy otyła?
● Jaką sylwetkę mają sportowcy?
● Dlaczego nadmiar słodyczy jest szkodliwy?
● Na co najbardziej szkodzą cukierki?
● Co dzieje się z zębami po częstym gryzieniu twardych cukierków?
Prowadzący pokazuje uczniom schemat budowy zęba. Tłumaczy, co to jest szkliwo i jaki wpływ na nie mają cukry. Prezentuje też szczoteczkę do zębów, pyta, jak często dzieci jej używają, a także co oprócz mycia zębów należy robić, aby mieć zdrowe zęby, kto to jest stomatolog i kto był już u dentysty.
W kolejnym etapie zajęć nauczyciel pyta, czy dzieci znają produkty niezdrowe dla organizmu; dyskutuje z dziećmi na temat żywności typu fast food i tłumaczy, dlaczego szkodzi ona zdrowiu. Celem podsumowania lekcji prowadzący rozdaje dzieciom karty pracy i prosi o ich wypełnienie: dzieci mogą wspierać się infografiką i przygotowanymi przed chwilą własnymi piramidami żywienia.
Etap końcowy
Nauczyciel pyta, co się dzieje ze zjedzonym pokarmem. Naprowadza uczniów na odpowiedź, że pożywienie dostarcza energii, którą zużywa się m.in. na aktywność fizyczną.
Indaguje dzieci, czy uprawiają jakiś sport. Następnie pokazuje im skakankę: wykonuje na niej kilka podskoków i zaprasza uczniów do sprawdzenia swoich umiejętności. Pyta, kto potrafi skakać na skakance i czy przeskoczy np. 10 razy. Dzieci dopingują skaczących liczeniem.
Nauczyciel zachęca do częstego skakania na skakance na podwórku.
Dodatkowo:
Uczniowie mogą otrzymać od nauczyciela przygotowane przez niego karty pracy, w których będą notować swoje nawyki prozdrowotne: kartę dotyczącą żywienia, kartę aktywności fizycznej i kartę dbania o zęby. Wszystkie karty mają postać tabeli z wierszami na każdy dzień tygodnia.
Nauczyciel objaśnia zasady wypełniania kart: w części dotyczącej żywienia należy zapisywać zdrowe produkty, które zjadło się w ciągu dnia; w części związanej z aktywnością fizyczną – czas poświęcony na ćwiczenia i zabawę (na świeżym powietrzu lub w domu);
w części stomatologicznej – ile razy w danym dniu umyło się zęby i ile czasu trwało ich szczotkowanie.
4
Notatki poczynione przez dzieci można wykorzystać na innych zajęciach nawiązujących do zdrowego trybu życia.
Słowa kluczowe:
zdrowa żywność, sport, aktywność fizyczna, piramida żywienia, higiena
