1
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę III, edukacja przyrodnicza
Temat: Oj, boli
Treści kształcenia:
9) zna podstawowe zasady racjonalnego odżywiania się; rozumie konieczność kontrolowania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń stomatologa i lekarza.
Dodatkowe:
Edukacja przyrodnicza
10) dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych (w miarę swoich możliwości); orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt, a także w zagrożeniach typu burza, huragan, śnieżyca, lawina, powódź itp.; wie, jak trzeba zachować się w takich sytuacjach.
Zajęcia komputerowe
1) umie obsługiwać komputer:
a) posługuje się myszą i klawiaturą.
Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
● Wyjaśnić, co to są drobnoustroje,
● Wymienić choroby, na które choruje się w dzieciństwie,
● Wytłumaczyć potrzebę szczepień ochronnych,
● Wyjaśnić, dlaczego w czasie choroby ludzie mają gorączkę,
● Wymienić drogi zakażenia,
● Wyjaśnić, w jaki sposób należy zapobiegać zakażeniom organizmu.
Nabywane umiejętności:
● Rozumienia zagrożenia chorobami zakaźnymi,
● Rozsądnych zachowań, które pomagają uniknąć zakażenia,
● Rozumienia konieczności dbania o zdrowie i stosowania się do zaleceń lekarza,
● Posługiwania się mikroskopem.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Kompetencje społeczne i obywatelskie,
● Umiejętność uczenia się.
Środki dydaktyczne:
● Mikroskopy i preparaty bakterii,
● Termometr, szklanka z ciepłą wodą, czajnik,
● Sprzęt multimedialny: komputery, odtwarzacz dźwięków, tablica interaktywna, telewizor/ekran podłączony do komputera, odtwarzacza DVD,
2
● Tekst wiersza Jana Brzechwy pt. „Katar”1,
● Fragment filmu pt. „Było sobie życie” o białych ciałkach krwi2,
● Zasoby multimedialne: nagranie dźwiękowe lektorskie („Choroby brudnych rąk”), karta pracy do nagrania („Jak dbać o higienę?”).
Metody nauczania:
● Podające: pogadanka, objaśnienie,
● Problemowe: dyskusja, rozmowa kierowana,
● Eksponująca: film,
● Praktyczne: ćwiczenia laboratoryjne, doświadczenie.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Indywidualna.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita dzieci i zadaje im pytania:
● Czy lepiej być chorym, czy zdrowym?
● Czy mamy wpływ na nasze zdrowie?
● Czy możemy zapobiegać chorobom?
● Jak czuje się człowiek chory?
● Czy podczas choroby można się bawić i wychodzić na spacery?
Nauczyciel informuje dzieci, że porozmawiają na lekcji o tym, czy da się uniknąć wielu chorób i w jaki sposób.
Etap realizacji
Nauczyciel pyta: „Od którego roku życia chorujemy?”, „Czy małe dzieci też chorują?”,
„Dlaczego możemy zachorować od razu po urodzeniu?”, „Co to są drobnoustroje?”.
Dzieci odpowiadają na pytania, nauczyciel uzupełnia ich wypowiedzi. Następnie zaprasza je do pracy przy mikroskopach i oglądania preparatów różnych bakterii. Po zakończeniu doświadczenia pyta, dlaczego bakterii nie da się zobaczyć gołym okiem, a można je badać pod mikroskopem. Tłumaczy uczniom pojęcie „drobnoustroje”. Wyjaśnia, które z nich wnikają do naszego organizmu i wywołują infekcje.
Nauczyciel omawia z dziećmi choroby, którymi można zarazić się w przedszkolu i w szkole.
Pyta, dlaczego gdy w szkole ktoś zachoruje na wiatrówkę, czyli ospę wietrzną, to po pewnym czasie chorują inne dzieci. Tłumaczy, że za szybko szerzące się infekcje odpowiedzialne są z reguły wirusy, które „podróżują” drogą kropelkową (kichanie, podawanie dłoni itp.).
Następnie pyta, dlaczego gdy ktoś raz już chorował na wiatrówkę, nie zachoruje ponownie.
Wyjaśnia pojęcie odporności i tłumaczy dzieciom, co to są przeciwciała. Odtwarza fragmenty
1 Proponowane źródło: Jan Brzechwa, Katar, Wydawnictwo Skrzat, Kraków 2011.
2 Albert Barille, Było sobie życie (DVD), Wydawnictwo Bauer, Warszawa 2011.
3
filmu z serii „Było sobie życie” pt. „Białe ciałka krwi”. Po filmie inicjuje dyskusję na temat odporności. Pyta:
● Co to są szczepienia?
● Po co się szczepimy?
● Czy dzieci lubią chodzić na szczepienia?
● Czy ukłucie igłą boli?
● Co to są strzykawki jednorazowego użytku?
Nauczyciel tłumaczy, że szczepionka jest konieczna, ponieważ zawiera małą ilość drobnoustroju w osłabionej (lub martwej) postaci, po podaniu której organizm wytwarza przeciwciała. Jeżeli po pewnym czasie dojdzie do ponownego kontaktu z określonym wirusem choroby zakaźnej, to odporność aktywuje je i może się bronić przed infekcją.
Następnie prowadzący zajęcia pyta dzieci, czy pamiętają, przeciwko jakim schorzeniom były szczepione. Pomaga wymienić choroby wieku dziecięcego.
Nauczyciel mówi uczniom, co dzieje się z organizmem, kiedy choruje. Pyta, czy mieli kiedyś gorączkę. Czy wiedzą, jaką temperaturę ma zdrowy człowiek? Objaśnia, że stała temperatura człowieka wynosi 36,6 stopnia Celsjusza. Pyta, czym mierzy się gorączkę.
Pokazuje termometr i zanurza go w szklance z ciepłą wodą. Prosi, aby dzieci odczytały wskazanie na wyświetlaczu/skali. Kilkakrotnie podwyższa temperaturę, dolewając ciepłej wody. Następnie tłumaczy dzieciom, że kiedy w organizmie pojawiają się wirusy albo bakterie, odporność broni się przed nimi, podnosząc temperaturę ciała, dlatego nie powinno się zbijać niewysokiej temperatury. Jeśli jednak gorączka trwa długo, to osłabia organizm i przyspiesza bicie serca, dlatego powinno się podczas choroby pozostać w łóżku.
W kolejnym etapie zajęć nauczyciel czyta wiersz Brzechwy i inicjuje dyskusję na temat rozprzestrzeniania się zarazków. Następnie rozdaje dzieciom karty pracy z zasobu multimedialnego. Prosi, aby wspólnie z kolegami w ławkach zastanowiły się, jakimi drogami dostają się drobnoustroje do organizmu człowieka. Wreszcie odtwarza nagranie dźwiękowe lektorskie (nawet kilkakrotnie) z zasobów multimedialnych i prosi uczniów, by uzupełnili kartę pracy.
Dzieci następnie dyskutują, jak przeciwdziałać zakażeniom, wykorzystując wiedzę zdobytą z materiałów z zasobów. Nauczyciel nawiązuje do higieny osobistej, używania chusteczek higienicznych, zasłaniania ręką ust itp.
Etap końcowy
Dzieci wymieniają różne choroby, którymi mogą się zarazić od innych. Zapisują do zeszytów podstawowe zasady zapobiegania zakażeniom.
Słowa kluczowe:
zapobieganie chorobom, higiena, katar, wirusy, bakterie
