1
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę III, edukacja przyrodnicza
Temat: Zdobywamy szczyty (część 1: Sudety)
Treści kształcenia:
3) nazywa charakterystyczne elementy typowych krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego.
Dodatkowe:
Edukacja przyrodnicza
4) wymienia zwierzęta i rośliny typowe dla wybranych regionów Polski; rozpoznaje i nazywa niektóre zwierzęta egzotyczne.
Edukacja polonistyczna 1) korzysta z informacji:
a) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji.
Zajęcia komputerowe
1) umie obsługiwać komputer:
a) posługuje się myszą i klawiaturą.
2) posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi, rozwijając swoje zainteresowania; korzysta z opcji w programach.
Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
● Wskazać na mapie góry w Polsce,
● Zaznaczyć na mapie Sudety,
● Wskazać szczyty Karkonoszy,
● Opowiedzieć przeczytaną legendę o górach,
● Rozpoznać na zdjęciach pasma górskie w Polsce,
● Opisać charakterystyczne elementy przyrodnicze na szczytach gór,
● Rozpoznać traszkę i muflona
● Znaleźć w internecie informacje dotyczące trybu życia omawianych gatunków zwierząt.
Nabywane umiejętności:
● Korzystania z mapy fizycznej Polski,
● Określania kierunków i odległości blisko/daleko,
● Zaznaczania na mapie pasm górskich,
● Wyszukiwania, gromadzenia i selekcjonowania informacji,
● Korzystania z komputera i przeglądarki internetowej,
● Komunikacji i współpracy w grupie,
● Planowania i delegowania zadań.
2
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Kompetencje informatyczne,
● Umiejętność uczenia się.
Środki dydaktyczne:
● Mapa Polski,
● Zasoby multimedialne: ilustracja („Góry w Polsce: Sudety”), galeria zdjęć („Góry w Polsce: Sudety”),
● Sprzęt multimedialny: komputery z podłączeniem do internetu, rzutnik/projektor.
Metody nauczania
● Podające: pogadanka, wyjaśnienia,
● Problemowe: dyskusja, rozmowa kierowana,
● Eksponująca: pokaz,
● Programowana: z użyciem komputera,
● Praktyczna: ćwiczenia.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Grupowa zróżnicowana.
Przebieg zajęć:
Etap przygotowawczy
Na wcześniejszych zajęciach nauczyciel dzieli dzieci na trzy grupy. Każda grupa otrzymuje zadanie do przygotowania:
1. Dzieci mają przygotować informacje na temat szczytu Śnieżka w Karkonoszach (mogą zdobyć także fotografie, np. albumy, pocztówki itp.), które wskażą na jego cechy charakterystyczne (roślinność, zwierzęta, klimat). Powinny ponadto odszukać treść legendy o Liczyrzepie.
2. Kolejna grupa ma odszukać podobne informacje o Śnieżniku i związane z nim legendy. Powinna też zdobyć wiadomości na temat Ogrodu Bajek na Marii Śnieżnej.
3. Ostatnia grupa otrzymuje zadanie odszukania informacji (i fotografii) o Szczelińcu Wielkim i legendy dotyczącej Błędnych Skał.
Etap wstępny
Nauczyciel wita dzieci i wiesza mapę Polski na stojaku. Następnie mówi uczniom, że mogą zostać zdobywcami najwyższych szczytów Polski, na tych zajęciach – wirtualnie.
Zaczyna od pokazania na mapie pasma górskiego Sudetów. Tłumaczy, że obejmują one jeszcze mniejsze góry, jak np. Karkonosze czy Góry Stołowe.
Etap realizacji
Nauczyciel odnajduje na mapie miejscowość, w której mieszkają dzieci. Następnie określa kierunek, w jakim trzeba z niej pojechać w Sudety (dzieci z okolic Sudetów mogą wskazywać kierunek dojazdu do swojej miejscowości z innych miast). Rozdaje uczniom ilustracje
3
z zasobu multimedialnego. Zadaniem dzieci jest opowiedzenie, jak daleka/bliska podróż w góry czeka mieszkańców poszczególnych regionów Polski. Uczniowie powinni też wskazać, kto i jakie pasma górskie ma najbliżej/najdalej.
Nauczyciel pokazuje dzieciom na mapie mniejsze pasma górskie w Sudetach, o których wcześniej wspominał – Karkonosze, Masyw Śnieżnika i Góry Stołowe. Tłumaczy, jak określa się (upraszczając, wskazując na cechy charakterystyczne) wiek gór i które góry w Polsce są najstarsze/najmłodsze, a do jakich należą Sudety i poszczególne pasma. Stara się tak prowadzić opowieść, aby zaciekawić dzieci i ułatwić im rozpoznawanie poszczególnych szczytów. Zwraca uwagę, że każdy zakątek Polski ma swoją legendę, związaną z ciekawymi głazami, dziwnymi miejscami, miastami, a także z górami – prosi, by uczniowie podzielili się na trzy grupy, które przygotowały informacje zgodnie z ustalonymi na poprzednich zajęciach zadaniami.
Dzieci prezentują przygotowane materiały, przypinają na tablicy zdobyte zdjęcia lub przedstawiają klasie albumy, przewodniki turystyczne itp.; opowiadają lub czytają zdobyte legendy; zwracają uwagę na charakterystyczne elementy przyrodnicze, po których mogą rozpoznać omawiane szczyty. Nauczyciel zadaje im pytania pomocnicze, np. dotyczące obecnych na szczytach budowli, wyglądu góry, skał lub innych zagadnień; obecności roślinności i zwierząt; uzupełnia informacje podawane przez uczniów.
Po wystąpieniu wszystkich grup nauczyciel, korzystając z galerii zdjęć z zasobu multimedialnego, pokazuje dodatkowe fotografie. Ponownie zwraca dzieciom uwagę na nazwy szczytów i ich wysokości (podaje je, jeśli uczniowie tego nie zrobili podczas prezentacji) – wyjaśnia także zagadnienie wysokości szczytów liczonej od podstawy i od poziomu morza. Pyta, jakie wyrazy w nazwach powtarzają się i jak można to wyjaśnić (Śnieżka, Śnieżnik i Maria Śnieżna, której nazwa pochodzi od kościółka pod wezwaniem Matki Boskiej Śnieżnej). Pokazuje fotografie Szczelińca Wielkiego oraz Gór Stołowych, które łatwo jest zapamiętać, ponieważ mają skały ułożone w postaci płaskich płyt podobnych do stołu. Mówi dzieciom, że Góry Stołowe to „naturalny świat fantazji”. Nauczyciel pyta, co to jest fantazja i dlaczego można tak nazwać Góry Stołowe? Na zakończenie dzieci opowiadają, które szczyty ich zainteresowały, na które chciałyby wejść i dlaczego.
Następnie nauczyciel podsumowuje informacje o Sudetach. Prosi o przypomnienie nazw pasm górskich, ich charakterystycznych cech, zwraca uwagę na przewijającą się w legendach postać Ducha Gór. Pyta, czy podoba się dzieciom postać Liczyrzepy? Czy ludzie się go bali, czy im pomagał i w jakich sytuacjach? Po pokazaniu wszystkich zdjęć z Sudetów nauczyciel koncentruje uwagę dzieci na krótkim powtórzeniu informacji, korzystając z pomocy mapy. Dzieci szukają na mapie Śnieżki, Śnieżnika i Szczelińca Wielkiego.
Etap końcowy
Na zakończenie zajęć prowadzący zajęcia prosi dzieci, aby zapamiętały dwa zwierzęta, które można spotkać w Sudetach. Jednym z nich jest muflon, a drugim traszka górska. Opowiada uczniom, skąd wzięły się muflony w Polsce, zwraca uwagę na ich wygląd. Dzieci próbują wytłumaczyć, dlaczego schronisko pod Śnieżnikiem nazywa się „Pod muflonem”.
Korzystając z internetu, dzieci samodzielnie lub wraz z nauczycielem oglądają zdjęcia
4
muflonów. Następnie demonstrowane są zdjęcia traszki górskiej. Nauczyciel prosi o zwrócenie uwagi na jej ubarwienie w okresie rozrodu. Dzieci próbują określić, gdzie w górach można zobaczyć takie zwierzę, a następnie korzystając z internetu, oglądają jego zdjęcia. W ramach pracy domowej uczniowie mają odszukać informacje na temat trybu życia traszki i muflona.
Dodatkowo:
Uczeń zdolny/chętny powinien przygotować w domu krótką prezentację na temat masywu Ślęży jako bardzo charakterystycznej odizolowanej struktury, z uwzględnieniem obecnej tam flory i fauny.
Słowa kluczowe:
Sudety, Śnieżka, Śnieżnik, Błędne Skały, muflon, traszka, legenda, góry
