Powroty do Lublina po latach - Samuel Gradel - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

SAMUEL GRADEL

ur. 1918; Lublin

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, współczesność

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2006, Lublin, Izrael, PRL, współczesność, powroty do Lublina

Powroty do Lublina po latach

Chciałem zawsze być inżynierem i dlatego zostawiłem gimnazjum i poszedłem do tej szkoły budowlanej. Straciłem całą rodzinę i tu zbudowałem nową. Mam dobrą rodzinę. Jedna wnuczka jest nauczycielką w gimnazjum i doradcą pedagogicznym, jej mąż jest lotnikiem – major i lotnik zawodowy. Mają troje dzieci. A wnuk jest ekonomistą i żona też skończyła coś, nie wiem dokładnie.

W 2000 roku wziąłem brata i córkę i byliśmy w Lublinie i w Warszawie. Po pierwsze, to Lublin się całkiem zmienił. Ja byłem też wcześniej – w [19]83, coś takiego, w osiemdziesiątym którymś – to strasznie było. Sklepy otwierali o jedenastej, nie było co sprzedać, nie było nic. Taka była bieda wtedy. Bardzo nieładny był ten dom Spółdomu, zapuszczony. A teraz byłem – całkiem coś innego. Zrobili [domofon], ładnie wszystko odnowili i bardzo ładnie wygląda teraz. Byłem [tam], ale do mieszkania nie [wchodziłem], bo ludzie myślą, że przychodzę, żeby zabrać im mieszkanie. To po co mi to? Co ja tam zobaczę? Meble? Ich i tak już nie ma. To było tyle lat temu. Nie wchodziłem do mieszkania. A dużo ludzi myśli, że przyszliśmy odebrać. A oprócz tego to mieszkanie jeszcze też nie było nasze, bośmy jeszcze nie skończyli płacić w tym Banku Gospodarstwa [Krajowego] przecież.

Lubartowska się zrobiła ładna ulica i Krakowskie [Przedmieście]. Lublin bardzo ładnie wygląda ostatnio. Mojej córce się bardzo podobało. Byliśmy na Starym Mieście i w zamku. Brat z nią pojechał na Majdanek. Ja nie pojechałem, bo już byłem raz, nie chciałem więcej iść. Oni byli, fotografowali.

Byliśmy w hotelu Unia, całkiem się zmienił ten hotel. Ja to znałem, bo tam był z jednej strony Dom Żołnierza, a z drugiej strony KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski, a trochę dalej, na prawo, była aleja Długosza i tam była ta budowlana szkoła. Było chodzenia dużo.

(2)

Data i miejsce nagrania 2006-12-24, Tel Awiw

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Magdalena Ładziak

Redakcja Justyna Molik