* D O D A T K A M I : „ O P I K K U N M L O D Z I E Ä Y “ , „ N A S Z P R Z Y J A C I E L “ 1 „ R O L N I K “
Cena ogloaz*61 WJwnu w wysokoäci 1 milimetra na »tronio 6-iamowej 15 gr, na «trouie W anaaw^ 50 gr, na 1 stronla 60 gr. — Ogloszenia drobne: Napisow»
»low» (tinato) 80 gr katde daisza slowo 15 gr. Ogloazania zagran. 100% wi^oej.
K am el t e l e l o n u : N o w a m ia a to 8.
Rok X' Nowemiasto-Pomorze, Czwartek dnia 6 marca 1930. • Nr. 27
W Jaks spösöb rzqd chce przyjSc z pomccq
rolnictwu?
Z arztjdzeuis K o m itetu e k o n o m iczn eg o R ady m Sniströw.
Warszawa, 1 .3 . Komitet ekoncmiczny Rady Min, ochwalil, ze na plan doraznej pomocy dla rolnictwa zlozyc si§ majq zarzqdzenia nast^pnj^ce:
W d zied zln ie p o lity k i z b # i o w e j :
1. Premjowanie wywozu zyta w dotychezaso- wej wysokeöei utrzymane b^dzie nadal po 15 kwie- tnia w ramach, wynikaj^cych z polsko-niemieckiego porozumienia zytniego. 2. Premjowanie wywozu owsa i j^cznaienia utrzymane b^dzie nadal w wyso- koöci detychezasowej. j3. Akcja zafeupu zboza przez rezerwy zboäowe b§dzie "rczszerzona celem ozywie- nia popytu na rynku wewn§trznym. 4. Wszelkie ograniczenia przemlalu zyta b^dq znieeione w odniesieniu do przemialu, dokonywanego w celacb \ eksportowyeb. 5. Zainteresowane ministerja b^d§
wspöidzialac w reorganizacjl zwiqzku eksporteröw zboza celem umozliwienia mu repartycjl transakcyj, zawieranych przez polsko-niemieckq komisj§ zbozo- wq w Berlinie. Rzqd nie b^dzie narzucal przyetq- pienia do wspölnego syndykatu eksportöw tym firmom i instytucjom, ktöre wolq na wlasny rachu- nek wykonywac cz§öc transakcyj, przypadaj^cych w udziale Polsce na zasadzie umowy polsko-niemie- ckiej, lecz b§dzie ulatwial prowadzenie wspölnej akcji wywozowej tym firmom i instytncjom, ktöre zrzeszq si§ w tym celu. Instytucja rezerw zbozc- wych b§dzie zreorganizowana w tym celn, aby mo- gla stanowic skladowq cz§öc zwiqzku eksporteröw zboza i wykonywac transakcje, nieprzyj^te przez firmy, wzgl^dnie instytucje prywatne lub spöl- dzielcze.
W d zied zln ie k r e d y tu r o ln ic z e g o :
1. W Panstw. Banku Rolnym ustanowiony b^dzie specjalny kredyt na konwersj§ krötkotermi- nowego dlugu rolniczego oraz na ozywienie bandlu rolniczego. Dysponowanie tym fanduazem odbywac sl§ bgdzäe w porozumieniu z min. rolnictwa. Fun- dusz ten stopniowo zasilany, a narazie przed 15 marca skarb wyplaci na rzecz tego funduszu sum§ 22 miljonöw zlotycb. 2. Rzqd zbada mozli-
woäc zorganizowania kredytu, rejestrowanego dla rolniköw pod zastaw drzewa.
W d zied zln ie sp ra w p o d ä tk e w y c h : A. Podatki panstwowe: 1. Podatki bezpoSrednie, obeigzaj^ce rolnictwo, zalegajace do 31 grudnia 1929, b^dq odroezone i rozlozone na 4 raty, platne w ciagu r, 1930. Temsamem rozlozone b<jd$ rö- wniez kwoty podatku dochodowego, wymierzonege w jesieni 1929 r. 2. Terminy zeznan do podatku dochodowego przesuni^te b§dq z 1 marca na 1 maja, a kandydaei, przedstawieni przez organizacje rolai- eze, powotywani b§d^ na ezlonköw t. zw. komisyj odwolawczyeh do spraw podatkowych. 3. Rzqdowy Projekt, zmierzajqcy do nowelizacji ustawyo podatku przemyslowyra, zawierac b§dzie artykul, zwalniaj^cy od podatku transakcje kupna i sprzedaäy zboza i mi§sa, dokonywane na gieidach. 4. Podatek obro- towy, pobierany przy wywozie j§czmienia, bydla, trzody i koni b§dzi@ zawieszony.
B, Podatki samorz^dowe: 1. Inwestycje samo*
rzqdowe w roku budÄ. 1930 31 z wyjqtkiem inwe- stycyj juz rozpocz^tych, ktörych przerwanie mogloby narazie samorz^dy na wyrazne straty, b§d^ zawie- szone. 2. Budzety samorzqdu terytorjalnego podane b§df} dalekoid^cej Indywidualnej redukeji. Wsta*
wianie do budietu samorz{\dowego zasilku dla Instytucyj I imprez, niezwi^zanych bezpeörednio z normalnq dzialalnoäciq samorzqdöw, b§dzie zaka- zane. 3. Podatek wyröwnawczy w gminaeh wiej- skich zredukowany b^dzie w 1930 r. do minimum.
4. Öci^ganie t. zw. skiadek dobrowolnych b§dzie zakazane.
Projekt ustawy o nowelizacji podatku wyröwna- wczego zmodyfikowany b§dzie w ten eposöb, ze
Kolejarze Swiqtuft rocznic^ dojScia do m o rza.
P od obne u roezystoS el o d b y ly sIq w G radzlqdza 1 T orunlu.
Torun. Dnia 1 marca o godz. 10,45 przybyl do Torunia p. minister komunikaeji int. Kühn, aby wzi$c ddzial w uroczysteöci, jak^ obehodzilo kolej- nietwo pomorskie z okazji 10-rocznicy odzyskania Pomorza i Baltyku.
Na powitanie p. ministra zjawili si§ na dworcu:
w zast^pstwie wojewody poto. p. wieewojewoda dr. Seydlitz, dowedca O. K. VIII gen. Paslawski i inni. Po przemöwieniu powitalnem, ktöre wyglosil dyrektor Polskich Kolei Panstwowyeh w Gdansku
jbz. Dobrzycki, p. minister przeszedl przed frentem
kompanji honorowej przysposobienia wojskowego kolejarzy, poczem udal si§ wraz z otoczeniem oraz przedstawieielami wladz cywilnycb i wojskowycta do kcöciola Jana na nabozenstwo.
Po nabozeöstwie ©dbyla si§ w salach Dworu Artusa uroczysta akademja, w ktörej wzi^li udzial opröcz p. ministra przedstawiciele wladz cywilnych i wojskowyeh oraz kolejnictwo. Po akademji p.
minister udal si§ do Bydgoszczy, Grudziqdza i Gdan- ska, gdzie odbyly si§ podobne uroczystoSei.
P o iy c z k a d la B a n k a H olnego.
Nowy Jork. W zwiqzku z informacjami, poda- nemi przez jeden z dzienaiköw stolecznyeb, a opar- temi na komunikacie ageneji „Iskra“ o rzekemo przedwczesnych wiadomo6eiach w sprawie uzyska*
nia przez panstwowy Bank Rolny pozyezki zagrani- cznej, PAT upowazniuna zostala do stwierdzenia, co nast^puje:
Panstwowy Bank Rolny zawarl umow§ z faan- kiem Hambros oraz bankiem Banca Ccmmerial Italia o pozyczk^ w wysokoSci 1 i pöl miljona fun*
töw szterlingöw, co daje wedlug kursu dnia 65 milj. z hPoiyczki, zaciqgane dotycbezas przez Pafi-
stwowy Bank Roiny na rynku londynskim, nie prze- kraczaly nigdy jedaorazowo 500.000 funt. szterlingöw.
W ybory w G n lefn ie ä sk lem u n ie w e in io n e . Warszawa. Sqd Najwyzszy na dzisiejszem po- siedzeniu rozpatrywal protest P. P. S. przeciwko wyborom sejmowym w okrfgu 33 Gniezno — Mc- gilno — Wrzeänia — Sroda — Witkowo — Wqgrc- wiec oraz Oberniki. W okr§gu tym 2 mandaty przypadly liScie 25 Piast i Ch. D., 1 mandat Stron- nietwu Narodowemu, 1 N. P. R. oraz 1 Klubowi Niemieckiemu. Sqd uchwalil protest uznac i wybory uniewaznic.
P. K. n . Poznart nr. 20411».
wfdbwfasl i r»*r w* wtorek, eswartak 1 »ohot$ raao. —
w fM d ü a tbm m M w IJSß il ■ dor^cxssiem 1,65 *1 m te il^ e a ik Kwattwlbis wym&A 4,50 »I i dorfc^eiüem 5^5 A
tqßmmmUi do wmynMeh §wmk I J J w f i ä 54 Ü* * * w Itom mmmstoMm
nie bedzie powifkszal istßiejqeych obci^zen, a zwia- ezcza nie wprowadzi nowych cbci^zen na obszarze j wojewödztw zachodnich i poludniowych.
W d z ie d z ln le u b ez p ie c ze d r ze c zo w y c h 1 sp o leczn y eh .
, A. Ubezpieczenia rzeezowe: 1. Natychmiast ■ platne zalegloöci, nalezne do rolnifeöw za czas od 1 etycznia 1927 do 1 styezaia 1930 r. w powszech- nym zakladzie ubezpieczefi wzajemnych (okolo 15 J nuiljonow zl) rozloione b§dq na 2 raiy, platne w | kwietnin i listopadzie 1980, bez doliczenia kar za I ' zwlok§. 2. Skladki ogniowe, nalezne od rolniköw • i i zalegajqee od r. 1926 (okolo 2 xniljony zl), cdro- | : czone b^d^ na jeden rok. 3. Kary za zwlok$ przy j
äciqgaciu skladek cgniowych obnizone b§d^ z 2®/e J . na 1 proc. miesi^cznie.
B. Ubezpieczenia spoleczne: 1 . Na przeciqg ‘
; 3 lat cgraniczone b^dq wszelkie inwestycje inßty- | } tucyj ubezpieezeniowych do najniezbedniejszych , ( potrzeb oraz wsirzymane, o ile to ma miejsce, ;
* Swiadczenia nadzwyczajne kas choryeb. 2. W tycb I
| kasacb chorych na terenie wojewödztw poludniowych
; i zachodnich, gdzie okaze si§ to mozliwe, a zwla- \
* szcza w kasach, posiadajqcych skladki ponad norm§
przecietng, skladki b§dq obnizone. 3. Zapewniona bedzie moznoSc uzycia corocznie z 25 miljonöw przyrostu funduszu rezerwowego zakladu ubezpie- czen dlugoterminowych na kredyty rolnicze, w szczegölnoöci na zakup papieröw procentowych Pan- . stwowego Banku Rolnego lub na lokaty terminowe ' w tym Banku. 4. Zalegle na 1 stycznia 1930 od , pracodawcöw rolnych skladki na ubezpieczenia spo- j leczne rozlozone b§d$ na 3 raty pölroczne: 1 paz- \ dziernika 1930, 1 kwietnia i 1 pazdziernika 1931 j przy röwnoczesnem umorzeniu naiczonych kar. f 5. Odsetki za zwlqk§ od skladek ubezpieezeniowych \ pobierane b<jd$ nie wyzej näz 1 proc. miesi^cznie. f 6. W zwipkn z obecnemi cenami zboza zostanq ’ poddane rewizji na r. 1930 dawniej ustalone obli- { czenia wysokoöci zarobköw pracowniköw rolnych ; wzglgdnie ich ?aszeregowanie do klas zarobkowyeh. ;
! Za podstaw§ do okreslenia plac pracowniköw rol- nych przyj^te b^dq obliczenia, dokonane wspölnie przez pracodawcöw i pracowniköw rolnych, a gdzie tabkh obliczen niema, cyfry glöwnego nrz^du statystyeznego, wyrazajqce w mierniku zyta wyso- koöc plac poszczegölnych kategoryj dla obszaru wojewödztwa. Jako ceny zyta przyj^to b§d$ ceny gieldowe, zmniejszcne o 10 procent.
W d z ie d z ln le polltyfel e e lu e j :
1. Rzqd wyst^pi do Sejmu z projektem ustawy, uprawniaj^cej rzqd do podniesienia w razie potrzeby cel na pszenicQ do 17 i pöl zl za 100 kg., a cla na
mqk§ pszenng do 30 zl za 100 kg. 2. Clo antono- miczne Gd elodu podniesione b§dzie do 30 zl za za 100 kg. 2. Clo autonomiczne od suszonych, pa- lonyeh, prazonych korzeni cykorji bedzie podniesio
ne do 80 zl od 100 kg. 4. Clo od margaryny pod
niesione b§dzie do 80 od 100 kg. 5. Zalatwienie w Sejmie ustawy o podniesienle da cd tluszczöw wieprzowych b§dzie mozliwieprzyspieszone. 6, Rz^d wystqpi do Sejmu z wnioskiem o podniesienie cla na artykuly, obj§te pozycj^ 51, p. 1, litery A i B, tj. löj jadalny i inne tluszcze do 15 zl oraz o uzu- peloienie omawianej pozycji uwag$ o moznoöci przy wozu tluszczöw, wymienionych w tej pozycji do celöw teehnicznych za pozwoleniem min. skarbu przy cle ulgowem w wysokoöci 1.50 z tem, ze lista przemyslöw, ktöre korzystalyby z powyzszego cla ulgowego, zostanie ustalona przez komitet ekonomi- czny ministröw. 7. Rozpatrzona bedzie natychmiast mozliwoic podniesienia cla na tluszcze rofelinne ra-
| finowane i nierafinowane. 8. Rzqd wystqpi do
| Sejmu z wnioskiem o podniesienie cla na sandacze
! i szczupaki (34, p. i. 1 Bjll) do zl 100 za 100 kg.
9. Rzgd wystgpi do Sejmu z wnioskiem o podnie-
! sienie cla od miodu pszczelnego w plastrach, cd pa- tobi miodowej, maltozy i ebstra maltozy z 68 do 120 zl 10. Rzqd oöwiadeza, ze w biez. roku gospo- darczym nie bedzie stosowana uwaga o bezclowym przywozie zboza z zagranicy. 11. Cla wywozewe od buraböw cokrowych zawieszone b§dq do 1 kwie-
; tnia 1931. 12. System zwrotn cel zastosowany b§- dzie przy wywozie lnu oraz pakul Inianych trzepa-
| nych, a rzqd rozpatrzy moziiwoöc zastosowania sy- ] stemu zwrotu cla przy wywozie platköw ziemma- j czanycb. 13. T. zw. czynny obrot uszlacbetniajqcy zbozem, a zwlaszcza pszenicq, b§dzie w biez. roku i zawieszony.
W d z ie d z ln le p o lity k l tä r y fo w e j.
1. Taryfy przewozowe od zboza w ziarnie oraz
| roSlin str^czkowycb, zaröwno w ruchu wewn§trznym J jak i przy eksporcie, obnizone b§dq przeci§tnie o 20 I proc. przy zastosowania taryfy röiniczkowej w sto- i sunku do wszystkich stacyj kolei polsbich w woje- l wödztwach lwowskiem, stanislawowskiem i wolyn- j skiem. 2. Taryfy wywozowe przy wywozie za gra-
! nic§ ziemniaköw na cdleglo^c 700 km. obnizone j b§dq na calym obszarze Polski. 3. Ustanowione
| b§dq jednabowe oplaty dla trzody chlewnej, wywo-
| zonej zagranicy w wagonach t. zw. bratöw-
1 kacb lub w 2 wagonach zwyklych przy zastosowa-
! niu 30 proc. znizki eksportowej röwniez wtedy, gdy I ebsporterowi zamiast 1 wagonu kratöwki dostarezo- ne b£dq 2 zwykle wagony. 4. Taryfy przywozowe na otr^by i mabuchy w obroeie wewnetrznym i przy wywozie zagranicy obniione b?d^ o 100 procent.
Jtätm ^Drw^ca“ Nowemiasto-Pomorze.
L f w
Radykali i socjalisci wypowiedzieli walke gablnetowi Tardieu.
Paryz. Prasa radykalna i socjalistyczna zaj§ly wobee rzqdu Tardieu‘go stanowisko zdecydo*
wanie nieprzychylne.
Radykalna „Republique“ wypowiada nowemu rzqdowi nieprzejedaanq wojn§. Tardieu udaio si§
wyzyskaaie slabostek ludzkieh, przyciqgajqc nie- btörych radykalnych ministröw i w tea sposöb osla- bic spoistoöc stronnictwa radykalnego. Pozostali jedaak b§dq tem silniej walezyc z rzqdem.
Bium oglasza w socjalistycznym „Popuiaire“
artykal, w ktörym twierdzi, i rzqd Tardieu jest najbardziej reakcyjnym rzqdem, ktöry daszedi do
wladzy w trzeeiej republice, mimo to, ze do rzqdu wchodzq Briand 1 Dumesnii.
W kolaeh parlamentarnych obliczajq, i4 nowy I rzqd Tardieu otrzyma wi§kszo$c okolo 30 glosöw. j W przemöwieniu programowem w Srodq Tardieu j ma oöwiadczyc, iz przyjmuje wnioski komisji finau- j sowej izby, dotyezqee redukcyj podatkowych i wy- I platy reut inwalidzkich w zqdanej przez komisjq jj wysokoäci.
W tea sposöb Tardieu zlikwiduje sprawy finau- \ sowe, ktöre spowodowafy obalenie jego pierwszego j gabinetu przed kilku dniami.
M o z liw o sf rezy g n a cji L loyd G e o r g e ’a.
Londyn. »Daily Express“, organ lorda Beaver- broccka, donoss, za w ionie partji iiberalnej zazna- ezyiy si§ eilne rozdzwiqki w zwiqzku z ostatuiem glosowaniem nad sprawq ustawy w^glowej.
Jeden z przywödeöw stronaietwa, sär Robert Hutchinson, zazqdal ustqpienia Lioyd Gaorge'a ze stanowisba leadera partji. Krqzq pogfo3ki, ze Lloyd George jest gotöw do zgloäzenia dymisji.
We wtorek odb^dzie si§ plenarne posiedzenie
| stronnictwa liberalnego, na ktörem zapadnq wazne
* decyzje. Lord Beaverbroock prowadzi w dalszym ciqgu wytqzonq propagand? za swq nowq partjq je- dnoöci imperjalnej i podkreöla, za jednym z glöw- <
nych celö v nowego stroanietwa jest przywröcenie hegemonji Wielkiej Brytanji na öwiecie.
Z sowieckiego demsi niswoli.
N ow e zarzq d zen la ob lq kan yeh w iad ed w .
— Z aprow adzajq n iew o ln ietw o .
Korespondent moskiewskt „Neue Freie Presse“ | wywodzi, ze rzqd moskiewski w swojej energicznej | akcji na rzecz socjalizaeji zniÖ3l prawo swobodnego J przesiedlanla sie robotniköw przemysiowych i rol- | nyeh oraz inzynieröw. Iazynier w Rosji sowieckiej I nie moze si§ przenieöc z obecnego miejsea pracy | bez uprzedniego zezwolenia swej wfadzy. Rzqd so- wiecki plaauje zaprowadzic przymus pracy, poiq- czony z przymusem przydzielania miejsea pracy.
Gdyby wzburzeaie ludnoäci czyai/o dalsze po3t§py, wöwezas chwyci si§ rzsjd jeszcze ostrzejszych 6rodköw.
K aplani k a to llc cy konajq w lo ch a eh c ze r ez w y ez a jk ! i na W yspscii S o io w le e k ie h .
P rzesla d o w a n ie K oSelola k a to lic k te g o na U krainie so w ie c k ie j.
Warszawa. „Osservatore Romano“ podaje za katolickim dziennikiem ruskim „Nova Zoria“ szereg wiadomoäci o przeäladowaniu Koscioia katolickiego na Ukrainie sowieckiej. W przesziym tygodaiu aresztowany zostal w swej rezydeneji w ßarze •
K om lsja p a rla m en tu n ie m lec k le g o 28 p r zeciw 24 glosam p rzyj$ta u k la d ’llk w id a c y jn y
tuPolskq .
Berlin, 28. 2. Na dzisiejszam posiedzeniu komi- | sji dla planu Yonnga zestaty przyjqte wszystkie ■ ustawy, a takze uklad likwidacyjny z Polskq. Cen- trum wstrzymalo sie od gtosowania. Plan Younga zostat przyjety 29 glosami socjal-demokratöw, demo- kratöw i narodowej partji ludowej przeciw 23 glo
som niemiecko-narodowych, komunistöw, oartji go- spodarczej i chrzeöcijaösko-narodowych. Uktad li
kwidacyjny polsko-niemiecki zostal przyjety 28 glo- sami przeciw 24.
N iep ew n e ju tr o g ä b ln etu p. M üilera, Berlia. Frakcja parlamentarna niemieckiej partji ludowej odbyla dnia 2. 3. zebranie dla omöwienia wewnetrznej sytuaeji poiitycznej.
Po dyskusji uehwaloao rezolueje, skierowanq przeciw rzqdowi, wypowiadajqca sie przeciw reformie finansowej i jakiemukolwiek podwyzszaniu podatköw.
Wskutek tej* uchwaly sytuaeja gabinetu Rzeszy stala sie jeszcze krytyczoiejszq. 0 ile do jutra nie uda
administrator dfecezjl Kamieniec Podolski, ktöry wtrqcony zostal do wiezienia.
Röwnoczednie wtrqceni zostali do wiezienia dziekan ks. M. Tarowski i ks. Kasprzykowski. Mfody kaplan Marjan Sokolowski, ktöry jnz od trzech lat przeby- ‘ wal w wiezienia, a w r. 1928 skazany na ömierc.
s
W ielki p ro ces p o lity czn y n a U k rain ie 45 osobom grozt sm ierc.
Ryga. Z Cbarkowa donoszq, ze prokurator ge- : neralny ukrainskiej repubiiki sowieckiej, Miehajlik, oglosil w dziennikacb sowieekich komunikat w sprawie wielkiego pröcesu politycznego 45 ukrain- j skich dzialaczöw narodowych, oskarzonych o przy- ’ gotowanie powstania zbrojnego na Ukrainie przeciwko sowietom.
Wszystkim oskarzonym grozi kara smierci na podstawie artykulu 54 kodeksu sowieckiego. Ze wzgiedu na wieikie znaczenie polityczne procesu ' sprawe bedzie rozpatrywac najwyzszy sqd repubiiki j ukrainskiej, w skladzie wyznaezonym specjalnie 1 przez rade komisarzy ludowych. Proces ma rozpo- czqc sie w najblizszych dniach.
sie uzyskac porozumienia, nalezy liczyc sie z dymisjq rzqdu.
W pöznych godzinach wieczornych obiegla w kolach parlamentarnych pogloska, ze demokratyczna frakcja parlamentarna wypracowala propozycje kompromisowq, dla ktörej bedzie sie starala pozyskac niemieckq partje ludowq ceiem zazegnania prze- silenia gabinetowego.
Jutro przed potudniem zbiera sie -gabinet Rzeszy ceiem powziecia decydujqcej uchwaly co do swego ustqpienia.
A m basador S tdnöw ZJedn. w W arszaw ie.
Londyn. Binro Reutera donosi z Waszyngtonu, ze zwröcono sie ‘i® rzqdn polskiego o agrement dla upatrzonego na stanowisko ambasadora Stanöw Zjednoczonych w Warszawie Johua Wiliysa, znane- go fabrykanta samochodöw.
U stq p ien ie p rezy d ettta republ. San D om ingo.
San Domingo. Zgromadzenie narodowe przyje- lo dymisje prezydenta repubiiki San Domingo Vasqueza i wiceprezydenta. Nowy prezydent Urena zlozy w poaiedzialek przysiqge*
ii wiwwnmiiwwBBBw«
fOfWOEY LVD 2 S I 2 .
PO WI E S
C.
72(Ciqg dalszy.)
I to byl syn jej, krew z jej krwi i cialo z jej ciala, syn ukoebanego Fryderyka, ktöry dzieciece lata swe przepedzil w niewyslowionych meczarniach i ktöry, iebrzqc, jako nieszczeäliwy kaleka, posuwal sie we wöziku przez brudne ulice Londynu bez wzgiedu na deszcz, mröz i niepogode !
Na myäl o tem icisnelo sie serce jej ciezkim bölem. A gdy wspomniala sobie, ze spraweq tej niedoli i n§dzy jej dziecka byl tan, ktöremu wezo- raj przed oitarzem dozgonnq przy3iegla miloäö, wte- dy zawrzala w niej gorqca, hiszpanska krew i w duszy wzbudzito sie jedno tylko uszucie: pragaienie zemsty !
Przedewszystkiem kazala dla syna przygotowac poköj obok swej sypialai. Tarn musial zdjqc okry- wajqce go dotychezas lachmany i po starannem wykqpaaiu go i ubraniu w czystq bielizne, owiqza- no mu poranione ramiona i polozono do lö2ka. Po- tem zatelegrafowala do Paryza do najslawniejszego chirurga, proszqc o natycbmiastowe jego przybycie.
L^karz przybyl zaraz nazajutrz i zbadal uwa- znie nogi dziejka. Marcelkowi zdawalo sie, i* jest
w niebie. Po raz pierwszy od tylu lat leia l w miekkiem lözku i nie mial przemoeq skrepowanych, wykrzywionych nög.
Slawny lekarz usilowal poruszyc nöiki dziecka i wyprostowac je troche, ale kazde jego dotknieeie sprawiaio chlopcu straszliwy bol. Pomimo, ie , nie chcqc zasmucac matki, zebral calq sile, aby zapano- wac nad sob%, nie mögt powstrzymac jeköw boleöci.
Po kilku jeszcze pytaniach przykryl go lekarz zno- wu koldrq i obejrzal rany na ramionacb.
— Co pan sqdzisz o tem ? — zapytala Irena, oczekujqe wyroku lekarza z gorqczkowym nie- pokojem.
— Rany te weale nie sq niebezpieczne, — odrzekl Chirurg, — za 2 lab 3 tygodnie zagojq si§
zupelnie. Co sie zaö tyczy nög, to i tn nie trace nadziei. Z powodu kilkoletniego wykrzywienia i zgiecia, sq chwilowo bezwladae, ale zapomoeq örodköw ortopedycznych, zzachowaniem przepisanej diety, gimnastyki i masazu, spodziewam sie do- prowadzic syna paui do tego, ze za kilka lat bedzie mögt chodzic i uzyska zupelnie sily i zdrowie.
Irena ze Izami rado^ci podziekowila lekarzowi za te pomylnq wiadomoöc.
— Kuraeja ta, — möwit lekarz dalej, — wy- magac bedzie najwiek^zej cierpli .voöei i wytrwa- loäci, tak ze strooy chorego, jahi pini, moze nawet bede musial wykonac malq oyeraejf. Przyöle edaego z moich mfodych asystentöw z potrzebne-
lub zapom nial zaabonovrac
„D R W ^ C I“
na m arzec, moze jeszcze teraz na poezqtku m iesiqea zapisaö sobie gazet§.
® l a e a s i ö s c i.
N o w e m l i i t O y cIel!« 5 marca 1910 f*
Kaleudar^yk, 5 marca, Sroda, Popielec, Adrjaria.
6 marca, Czwartek, Wiktora i Wiktoryna mm.
Wscbddf Bloftm g.» 6 — 39 os. Zmh6& tlo n m g, 17 — 46 m.
W*cli6d kalfiyca g. 8 — 34 m, Z m b M f . --- m*
S m i m t - m t
W fk la d y m et.-p ed a g o g iczu e d la
n a u e z y e i e l s t w a .
L u b a w a . Na zebrania, odbytem w sobot§, daia 1 bin., w Seminar. Naucz. postaaowiono rozpocz^c wyktady z dziala SA#. W. K. N. (Pedag. i Naaka o Polsce wspötez.) dla na- uczycieli (ek), przygotowaj^cych do dragiego egzaminn, jak röwniez dla nczestaikdw Wyzsz. Karsu. Naacz.
Zapowiada si^ intensywna praca, gdyz jnz z Lnbawy i blfäszej okolicy 20 slnchaczy zglosilo bwöj adzial deklaracj^.
Dalsze zgloszenia przyjmuje Zarz^d Chr. Stow. N. N. Szk. P.
w Lubawle na r^ce prezesa.
Pierwsze wvklady odb§d^ si§ w sobot§, dnia 8 m a r a tt r b . o g o d z . 15-t© | w a u ll S z k o iy P o w s z e c h a ö je Na- st^pne wyktady przewidziane w soboty w tem samam miejscu i o tym samym ezasie.
Za Zarz^d Chr. St. N. N. Sz. P. (—) Murawski, prezes.
P o k w ito w a n le.
N o w e m ia sto « Ochot. Straz Pozarna Lipinki ztoiyta w naszej administraeji 10 zt na okr§t „Pomorze*, jako czysty zysk z przedstawienia.
E gzam lil m istrzow ski«
N o w e m ia s to . Egzamin mistrzowski w zawodzie fryzjer- skim zdal w czwartek, dnia 27*go ub. ^ m., przed komisj%
egzaminacyjnsj, w Toruniu. p. Leon Pawski, wtasciciel zakladn fryzjerskiego przy ui. Kazinaierzowöj.
K radzieie«
V T y lic e . Onegdaj skradziono rolnikowi Kry&kiewiczowi z Tylic z mieszkania 1 browning. W podejrzeniu o dokona- nie tej kradzie^y jest stui^cy poszkodowanego, ktdry opu§cil
sIuädq bez wiedzy swego chlebodawcy.
N o w e m la s to . Dn. 26 ub. m. zgin^t z podwörza hotein p, Boay rower, wlasnoäc B. Warachowskiego z Cichego. Do*
chodzenia w toku.
Obeköd 10-leeIa p rzy lq czen lä P om orzä.
Z ie lk o w o . I w naszej wiosce, potoionej tnz nad g raai- c%, 16 lutego byt dniem rado^ci i trinmfu. O godz. 9,30 miejsc.
towarzystwa wraz z dziatw^ szkoln^. ndaty si§ do ko^ciota pa- rafj. do Kazanic na nabozenstwo, ktqre odprawit ks. proboszcz Majka. Po potudniu o godz. 3 zebraty si§ wszystkie miejsc.
towarzystwa, dziatwa szkolna i publiczno§c na placn szkolnym.
Tu si^ uformowat pochöd i udat si§ z orkiestr^ na czele przez wioske do granicy, gdzie orkiestra odegrala »Jeszcze Polska nie zgin^ta“. Nast^pnie pochöd ruszyt do leäniczowki G iertoi le^na. Tn le^niczy, p. Witkowski, w przemöwienin do zebra- nych podkreslil, io jnz 10 lat mija, jak ludnosc polska po slu - guje si§ jawnie j^zykiem polskim i wzniöst nakoniec okrzyfe na cze§c Rzeczplitej i P. Prezydenta, poczem p. Witkowska ob- darzyla dzieci szkolne p^ezkami. Teraz pochöd ruszyt w dro~
ge powrotn^. Przed szkot^, krötkie przemöwienie wygtosit p. sottys Wierzbowski i wzniöst okrzyk na cze^e Naj. Rzplitej.
Po odegraniu przez orkiestr§ hym nu narodowego nast^pito rozwi^zanie pochodu. Bezpoärednlo potem odbyta si§ w pi§- knie udekorowanej sali szkolnej akademja, na ktörej program ztoiyty sie pie§ai i deklamacje, wykonane przez dzieci szkolne. Kier. szkoty, p. Lech, wygtosit przemöwienie n a te m a t: „Historja i znaczenie Pomorza*, zakohezeae okrzykiem na cze^c Polski, P. Prezydenta i Pomorza, ktöry zgromadzeni trzykrotnie z entuzjazmem powtörzyli. Naströj podezas wie- czornicy byt bardzo podniosty.
Zaznaczyc wypada, ze ludnoSc miejscowa gremjalny udziat wzieta w pochodzle, a podezas wieczornicy saia byta wypet- niona po brzegi publicznoöci^. Wieczorem odbyta sie zabawa w oberzsy.
mi aparatami; jest to zr§czuy i dzielny cztowieki on zajmie si§ chorym. Ja sam przyjezdzac bqd§ co kilka tygodni, aby siq przekonac o postqpach mego male- go paejenta. Prosz«? tylko nie tracic n ad ziei!
R O Z D Z I A L S I E D E M N A S T Y .
Wazny to byl i uroczysty dzien dla wszystkicb mieszkancöw zamku Turnor, gdy Marcelek, po dwu- letniej prawie, uciqtliwej i bolesnej kuraej«, po ktö
rej nastqpila dosyc ciqika operaeja, po raz pierwszy wstal z lözka, by siq na nowo zupelnie uczyc cho
dzic. Oparty na ramieniu matki i Klotyldy, posu
wal si§ jak malenkie dziecko, a kazde poruszenie nög sprawiaio mu jeszcze dotkliwy böl i m§czylo go niezmiernie.
Leczenie wykrzywionych i bezwladnych jego czlonköw odbywalo siq pod nieustannym dozorem lekarza. Chirurg z Paryza przyjezdial cö cztery tygodnie i za kazdym razem koastatowal powolne, alo stale polepszenie stanu chorego.
Irena nie odstqpowala ani na chwile, piel^gnu- jqe go z najwyäszem poöwi§ceniem si§ i zaparciem wlasnej osoby. O Alfonsie zadnych nie miala w tym ezasie wiadomoöci, wi§c tez nie myälala jnz o rozpoczqciu procesu rozwodawego, co poczqtkowo bylo jej zamiarem. Chciala siq pozbyc nazwiska tego potwora, ale poniewaz choroba syna zajqta jq tak wylqcznie, przeto odtozyla sprawq t§ ua pözniej.
(Ciqg dalszy nastqpi).
K t o s iQ s p ö ± n if
I
Qbchöd 10-lecla przylq czen la P om orza do Polski.
Om u le . Siluym pulsen.’ radoäci z okazji 10 lecia przyla*
cxenia Pomorza do Polski bl!a 16 lutego rb. wieS nasza. ktörej Indno&c zawsze wiernie stoi przy swej Matee-Ojczyznie. Juz w sobot§ przemaszerowal przy d4wi§kacli orkiestry przez näwieilonq rz§si£cie wleä, wiröd huku bomb i armaty, eapstrzyk, w ktörym udziat braly wszystkie towarzystwa, jak röwniez lieznie zebrana ludaose.
Dnia 16 II po odegraniu i odäpiewanm przez towarzystwa |
„Kiedy raaa© wstaj^ zorze“, o godz. 9 wyruszyt do kos§ciota 3
parafj. w Pr^tniey wspaniaiy pochöd, aa czele ktörego jechat | koaao „general“ w otoczeaia swego „sztabu“. Nast§paie szty | dzieci szkolne z ehor^giewkami, orkiestra „Sokoia , tow« Pow. |
i Wojaköw w petnem umandurowaniu z karabinami, ze swym j
dzielnym komendantem, tut. naucz. p. Latzkq, Och. Strat Poz., ! historyczny oddziat kosynieröw i armata z catkowit^ obstugSj, ciqgaiona przez 4 silae rumaki. Poehöd zamykata b. liczaie zgromadzona ludnoäc naszej i sqsiednich wsi Napromka i Czerliaa. Przed figurq, przy wejgciu do Prqtniey, dot^czyta si§ Oeh. StraZ FoZ. ze Szezepaukowa, jak röwnieä towarzystwa z Pr^taicy, powitaae przez aas slrzatami z armaty, Po uro-
«zystej inszy äw., ödäpiewaaiu „Te Deum“ i „Bote, cos Polsk§“, patrjoiycznej przemowie przed koScielem przez p. Jabtonskiego z Omula, pochodzie przez wieg Pr^tnic§, a nast^pnie pocho- dzie przez naszs* wies i defüadzie, pochöd Zostat rozwi^zaay.
Wieczorem pi§kaie odegraaa i oklaskiwaaa sztuka „Aka- iem ik “, ipiewy i deklamacje eieszyty ladaoic, ktöra szczelaie zapelniia salk$, poczam ralodziez bawila si§ ochoczo pod aadzerem organizatoröw towarzystw i komitetu obchodu, ktöry aiemato potozyl trudu w zorganizowaniu obchodu, za co mu
«ze£ö i
Obchöd 10-leeia o d z p k a o ia Pom orza.
J a m is if tlk . In a sz a c ich a wiei urz^dzila obchöd 10-lecia odzyskauia Pomorza, ktöry wypadl nadzwyczaj impoauj^co.
Inicjatywg tego obchodu podj^Io Tow. Powst. i Wojaköw, proszqe do wspöludziatu Tow. Kol. Przysp. Wojsk. „Ogaisko“, Ochotn. Straz Poz., Köiko Köln, z p. wöjtem Temorowiezem ze Study, jako prezesem, na czeie, p. soltysa Szliatera oraz mejseowq szkot§ z kier. tejze, por. rezerwy p. Tomaszewskim.
Dnia 16 ub. m. o godz. 7 odegrano pobudk§, zai o 8,30 aastqpila zbiörka wazystkich Towarzystw. Po zdauiu raportu i obj^ciu komeady przez por. p. Tomaszewskiego wymaszero- waao z orkiestry ua nabozeüstwo do Radomna w porz^dku aastQpuj^cym: Baudera konua, utworzona «taraniem p. Tomo- rpwicza i pod kierowaietwern fcego>, dzieci szkoiy Jamielnik, Tow. Powst. i Wojaköw, Kol Przysp. Wojskowe, Och. St. Og., Köiko Rolnicze, w koücu luduoäc miejscowa. Pochöd byt bardzo liczny i impoauj^cy. Po potudniu urz^dzono koncert przed oberzgi, a nast^pnie akademj§, ktör^ zagaii prezes Tow.
Powst. i Wojaköw, p. Walter, udzlelaj^c giosu refereatowi oswiatowemu p. Zielinskierau, ktöry wyglosil przemöwieuie a a te m a t; „Historja Pomorza®, zakonczone wezwaaiem obecnych do pracy nad dalszym rozwojem Pomorza oraz okrzykiem aa czese P. Prezydeuta, gen. Hallera, öwczesnej dyplomacji oraz wszystkich, ktörzy si^ przyczynili do oswo- bodzeuia Pomorza z aiewoii pruskiej. Na zakonczeaie od- spiewal chör mieszanv „Rymn Pomorza“.
Po akademji aast^pila uroczysta dekoracja zasluzoaych cztonköw Tow. Powst. i Wojaköw w lizzbie 25 „Honorow^
Odzaak^ Froatu Pomorakiego“, ktörej dokoaal podpor. Torna- szewski przy asysteacji prezesa Waltera i wiceprezesa Bar- teckiego. O godz. 18, röwaoczeänie z zapaieniem ogai aa granicy, utworzyl si§ pochöd z Tow. i ludnosci miejsc. i z or- kiestr^ i pochodaiami wyruszyt w stroa§ granicy. Po przy- byciu do straäaicy, zajmowauej przez placöwk^ Strazy Gran, pochöd zatrzymai si§, gdzie tez orkiestra odegrala pie^ai aarodowe. Strazaica przedstawiaia mity widok, przybraaa zieleai^ i chor^giewkami o barwach aarodowych i bogato ilumiaowana. Po kiikumiautowym postoju ruszyl pochöd w daisz^ drog^ i zatrzymai si§ poaowaie przy ogaisku na- przeciw wsi niemieckiej Szepterzyzaa (Schöaerswaide), nad jeziorem Karaä. Po odegrauiu przez orkiestr§ ÄBoie, co^ Pol- sk§“ i „Jeszcze Poiska nie zgia§IaÄ czemu uczestaicy pochoau z zapalem wtörowali, udaao si§ w drog§ powrotn^. Mimo Jaiezycy i blota pauowal podniosly i wesoly naströj.
Po powrocie i defiladzie przed przedstawicielami wladz odczytat prezes Walter odezw§ Zarz^du Okr. Pow. i Wojaköw, wzy waj^c^c do ezujao£ci i wyt§zonej pracy nad ugruatowaniem niezaleiuosci i podaiesienfbm dobrobytu Pomorza. Nawi^zuj^c do odezwy, apelowat Prezes do ludnoäci miejscowej, a prze- dewszystkiem do druhöw, aby zawsze mieli na uwadze gro- z^ce Pomorzu aiebezpieczeÄstwo aiemieckie i azeby spokojem i rozwagq, a przedewszystkiem poczuciem patrjotyzmu i zde- cydowan^ postaw^, wykazywali aa kazdym kroku zachlaa- nemu prusakowi, ze wara mu od Pomorza. Po wzaiesieniu okrzyku na czeäc Polaki, P. Prezydeuta oraz Ziemi Pomorskiej, pochöd rozwi^zal si§. Wieczorem odegrano przedstawienie amatorskie p, t. ^Oto dzien chwaly®. Mimo bardzo krötkiego czasu do cwlczed, wywi^zali si§ amatorzy naogöt dobrze. Na
^akonczenie oiäpiewano przy akompanjameaci© orkiestry ÄRot§*. Potem nast^pila zabawa taneczna, na ktörej bawiono si§ wesolo w zgodzie do raaa.
Na tem miejscu nalezy si§ podzi§kowanie i podniesienie z uznaaiem dzialalnoäci p. wöjta Tomorowicza, ktöry bral w obchodzie czynny udzial oraz przez zorganizowanie bandery konnej przyczynil si§ do uäwietnienia calej uroczysto^ci.
Uroczysto^c wywarla na ludnosci miejscowej i uczestni- kach bardzo dodatnie wrazenie i pozostanie na dlugo w pa- mi^ci, przyczyniaj^c si§ do podniesienia ducha narodowego i utrwalenia polsko§ci na pöiaocnych rubieiach Naj. Rzplitej Folskiej ku chwaie i pot^dze carego narodu.
D ziesiQ ciolecle T ow . S p iew u „H alka“
w S z w a r c e o o w ie .
S z w a r c e n o w o . Prawdziwy jest czar öpiew u! Spiew bowiem jest jeduym zprzejawöw duszy danych jej przez Boga,
£rödlo wszelkiego pi§kaa, aby wyobrazic i odtworzyc pi§kno.
ö n bowiem silniej i bezpoäredniej przeraawia nht slowo i po«
ezja. Spiew unosi serce i dasz§ nasz^ z tej ziemi, prowadzi aas w wzwyi, w krainy nieznane. Ta pie^d nasza poiska po- siada siiay religijny podktad i jest przetkana mscnemi nicmi czystego^ zdrowego i moralnego uczucia. Wiara i ufao§c w Bogu, ch^c do pracy, mitoäc ojczyzay i t^sknota za aiq, miloäc macierzyüska, zmysi rodzinny i miloäc malzeüska, to zasa- dnicze tony, petne i mi^kkie, a wäröd nich tryska hum or i swieza, jak rosa, wesolo^c.
Tow. Spiewu „Halka* w Szwarceoowie obchodzilo w nie- dziel§, dnia 23 ubm. dziesi^ciolecie swego istnienia. W dnin tym zgotowala „Halka“ dla Szwarceaowa i okolicy prawdziwy
«iaczt^ duchow^, urz^dzaj^c w tym dniu uroczyst^ wieczoraic^
na sali p. Baranowskiego. Na samyra wst^pie odbyl si§ je- dnogodz. koncert orkiestry wojsk. 65 p. p. z Grudzi^dza, Na program skladaty si§ äpiewy i przedstawienie. Odäpiewaao ped batut^ organisty p. Urbanowskiego polonez Chopin‘a A-Dur z towarzyszeaiem orkiestry wojskowej, „Cichy Domku*
Moniuszki i „Krakowiaka* Ponieckiego.
Spiewy wypadly bez zarzatu, dowodem czego oklaski liuczas, liczaie zgromadzoaej publiczaoäci i oowtörzeaie na i^danie zebranych goSci ostatniego utworn. Historj^ „Halki“
przedstawil zebia tym patron kölka, ks. kan. Dobbek, wspominaj^c Cä'.aay, kiedy pie§n poiska musiala si^ ukry- wae, nie wolno bylo z ni$ wyat^pic na ulicach i salach.
Dziö to wszystüo st§ zaaienUo, dzi^ aam przeszköd si§ nie
Sensacyjna rozprawa karna przeciw Otdakowsklm.
Natomiast na cz§ge pozostatych weksli sfatszowali Oida
kowscy umow§ samochodow^, znajduj^c^ si§ w III Okregu Proknratury w Warazawie. Na reszt§ weksli otrzymat Bietu
söw od Oldakowskiego czek na 56,000 zt na Bank Wolomskie- go w Warszawie, ktöry, jak si§ okazato, nie miat pokrycia, przez co kompletaie zrnjaowat Otdakowski äwiadka.
Badani äwiadkowia w tej sprawie Oseröwna Irena, lat 22, wyznania mojzeszowego, z zawoda krawezyni i Fuks, lat 46, zyd z Warszawy, zeznali a miaaowicie Oseröwna powtörzyta dostownie ostr^ wymian§ stöw pomi^dzy öielusowem a ©Id., b§d^cymi wöwezas w lokaiu „Gascronomja“ w Warszawie, röwaie^ powtörzyta dobitnie zeznania Bietnsowa. Pozatem stawiano jej röwniez rö£ne zapytania ze atrony obrony, na ktöre dawata trafne i rzeezowe odpowiedzi. Samemu. spotka- niu si§ i rozmowy swiadka z oskarzonym Oldakowskim w
“Gastronomja“, Otdakowski nie zaprzeczah
Na zapytanie ze strony adwokata Paschalskiego Swiadka, jak pojmaje w swej slerza zarnozaosc, oiwiadezyta, z© zamoznoSc w jej sferze uzaleznia sie od prezentöw i mo- znoöci ptacenia rö^nych rachunköw. Swiadek Fuks zeznaje na pytaaie Przewodnicz^cego, ze znat Bietnsowa jako bardzo zamoznego przemystowca w branzy samochodowej, a obecaie jest n^dzarzem. Na zapytanie S$du, w jaki sposöb prowadzi si§ interes samochodowy i ile si§ zarabia, Swiadek daje przy- ktad, Ze kapit okazyjnle samochöd „Opell“ za 3000 zt, a kilka dni pö^niej za po^redaietwem Swiadka Bietusowa ten sam samochöd sprzedat za 12000 zt, a takich transakeyj byto wi§cej.
Obrona stawia öwiadkowi rö£ae pytania, czy Swiadek wie, ze Bietusöw grywa w karty na wysokie stawki, 6wia- dek odpowiada, Ze o tem nie nie wie.
Sensacyjne s^ zeznania Swiadka Konczalskiego Franciszka, ölusarza, lat 28, z Toruaia, ktöre parali^uj^ obrony i oakarzo- nych, gdyz tenze twierdzi, ze zostat namöwiony przez Otda- kowskiego do podpisania zapewnieh w miejsce przysi§gi, a ktöre z cat^ swiadomoäci^ podpisywat, wiedz^c, ze s**
fatszywe i zmyöione przez Oldakowskiego.
Przöwodn. zarz^dza przerwQ obiadow^ od g* 14—17. O g. 17 nast^puje dalszy ci^,g badania sw. Konczalskiego. Na wszy-
stkie zapytania przez adwokatöw odpowiada Swiadek potwier- dzaj^eo, jak wyzej, przyczem twierdzi, ie za podpisaaie takich Eaiszywych zar^czed obiecai Oldakowski pomöc m a mater»
jalnie i w kursie szoferskim, Swiadek dodaje, 2e wszelkie oskaräenia przeciw Zajdlowi pisat pod dyktandem Otdakow- skiego. Na stawione pytania powodu eywünego Zajdia za zezwoleaiem Przewodaiezaeage, ezy prawda jest, ze Oldakow- ski nam&wiat Swiadka w Toruniu, by Zajdlowi koäei potamae, Swiadek potwierdza, £e otrzymal od Oldakowskiego 2 zl na wödk§, aby namawial inuych, £eby Zajdlowi koöci polamali, lecz rozkazu Oldakowskiego nie wypeinil, a 2 zl sam przepil.
Swiadek Lipidski Waleaty, 40 lat, le^niczy z m aj^tku Stra«
szewy, zeznaje pod wptywem, jak waioskowac bylo m oioa Old , ktöry swym wzrokiern go mieszai w jego zezaaniach poprzednich, niektöre zaprzeeza, reszt§ zapomuial. Natomiast adwokaci . wyci^gaii z kazdego slowa swiadka daleko idr|ce koasekwencje. Prokurator stawia wniosek o odczytaaie listöw, pisauych przez oskarzioaego Oldakowskiego w Poznaaiu i War- szawie, obiecuj^c w tychze korzygci materjaine. Daiej Proku
rator wnosi o odczytauie zeznan Swiadka przed s§dzi$ &Ied~
czyra Wojciechowskim w Lubawie. Po odezytaniu tychze dokuniöütöw m oraentslaie swiadek oäwiadeza, iz przypomiaa sobie doktadaie, 2e zezaania przed S§dzi^ Sledczym szcze- r^ prawd^ i te zezaaaia w ca!o£ci podtrzymuje* podtwierdza- j^c dzisiejsz^ przysi^g^, co n ast$puje: „Oskarzony Oldakowski wymuszat odemnie po Ipisy kilkakrotnie w formte zar^czenia w miejsce przysi^gi i doniesieh karnych przeciw p. Zajdlowi, g ro ^ e , w razie niepodpisaaia, wydaieniem z zajmo wanego stanowiska*. Ponadto swiadek zeznaje, iz Oldakowski przed- lozyi ma ksi$zeczk§ czekow$ na jednym z czeköw kazal wy- petnie 5d.Q0Q zl liczbami i slo^am i oraz podpis Adam Oida- kowski, co tez swiadek uczynil. f
Po zezaaniu swiadka Lipiüskiego wobec tak obci^zaj^cych zeznan adwokat Pascha! ski w swera obszernetn przemöwieaiu twierdz^c, iz Lipiüski i Konczalski samt sobie nalo^yli kaf-
danki na r§ce, bo dawali Oldakowskiema zar^cze*
nia w miejsce przysi^gi i obecnie przyznali si§, ze zar^czeaia
! te byly zmyilone przez Oldakowskiego, a oni podpisywali li
j tylko z naoaowy i dla zysku, wnosi o wdrozenie przeciw nlm I post^powania karnego, twierdz^c, iz kaidy swiadek, ktöry
\ dal falszywe zar§czenia w miejsce przysi^gi i przyznal si§
do tego, powiniea siedziee na lawie oskarzonych z Oldakow- skimi wzgl^dnle siedziee we wi^zieniu.
Przewodnicz^cy udziela glosu Proknratorowi, ktöry w t 8wem öDazernem przamöwienlu, opartem na literze prawa, wnosi o uchylenie takiego wniosku, twierdz^c, il Swiadkowle pod przysipg^ zeznaje prawd^, zaä za poprzednie ich czyny
| post^powania karnego wdrazac nie b§dzie. S^d udal si§ na
; narad^, po ktörej orzekt zgodnie z wywodami Prokuratora.
Jako ostatni swiadek wystppuje Lipiöska Malgorzata 40 lat. Adwokat wnosi, by badac swiadka bez przysi^gi Prokurator nie sprzeciwia si§, Lipinska potwierdza zezaaaia m§za swego, ii wielokrotme zmuszala m§za swego do wyda- wania röznych zar^czed w miejsce przysi^gi o fatszywych
| tre£ciaeh z namowy p. Aborowlcza, (b. plenipotet Oldakowskich.
Za powyzsze naklanianie m§ta obiecai Oldakowski 300 zl.
Öskarzony Oldakowski przy wprowadzeniu go z wi§zieni&
na s a l| byl silnie zdenerwowany i zmieszany. Przy roz- pocz^ciu badan Swiadka i zadawaniu im pytan w piorunnfo- cym tonte, uspokaja si§ i przeszywa swym wzrokiern swiadköw, jak by myäli swych chcial im udzieiic. Natomiast oskarzona Oldakowska zasypuje adwokata swego stosami kartek, zawieraj^cych rozmade jej uwagi.
O godz. 21,45 Przewodnicz^cy odracza rozpraw§ do daia nast§paego o godz. 9,30.
robi. Dlatego te£ powiniea kazdy, kto tylko moze, kogo Bög tym cudownym darem obdarzyt, wst^powae w äzeregi Kölka spiewackiego. Zyczenia öd bratniej organizaeji ze Skar- lina wypowiedziat p. naucz. Rntkowski. Nast^pito przedsta
wienie p. t. „Gwiazda Syberji“, sztuka naprawd§ trudna, jak na nasze wiejskie stosunki. Mimo to przyznac musimy, Ze
„Halka“ wywir^zata si§ z swego zadania. To t eZ wraiienie z przedstawienia byto i pozostato jak najlepsze, bo amatorzy wiyli si^ w swoje role i zdolali te same uczucia przelac na swoich stuchaczy. „Gwiazda Syberji“ to dramat wzi§ty z rze- czywisto^ci, osnuty na tle 2ycia wi^^niöw-Polaköw w kator«
gach syberyjskich. Niejednemu tez tza zabtysta w oku, gdy na scen§ wstripit kaiaf Anzelm Götgowski, starzec ociemniaty w iochach twierdzy syberyjskiej, wi^ziony podezas powstania polskiego. Rol§ generata i majora Grariczyna odtwarzali pp.
Jasiecki i Stupski. Olg^ — „Gwiazd^“ Syberji — byla p. Cza- szyüska, a jej nieszcz§6üwym kochaakiem i wodzem Polaköw katorSniköw byt Kazimierz, syn Kniazia Anzelma — p. Grz©- chowiak. Z zapatem naprawd^ mlodzienca polskiego i z uczu- ciem wyöt^pii Zdzistaw — p. Mazerewicz. Rezyserem byt p.
org. Urbanowski. PubliczaöSc dopisala, a przedstawienie udato si§ nadzwyczaj dobrze, to teZ nalezy si$ amatorom szczere podzi^kowanie, a spetni je pnblicznoäö szwarcenowska przez to, Ze nadal b§dzie darzyc zaufaniem swojem „Halk^“ i jak najwigoaj poiskich panien i mtodziencöw wst^powac b^dzie w szeregi „Halki“.
Z P o m o rza ’.
C zerw ony kur.
q L id z b a rk « W ub. poaielziatek wieczorem okoto godziny 7-mej ukazata si§ na niebie wielka tuna. Rözne krqiyty wersje o miejscu po^aru. Jak pözniej stwierdzono wybucht ogien w Wylaztowie, pow. Mtawa. Pastw^ ptomieni padty 2 domy mieszkalae oraz trzy stodoty z pelnym iawen- fcarzem. Straty s^ bardzo znaczne i nie s% pokryte przez nbezpieczenie.
P o ia r .
B ro d n ic a « W Michalowie wybucht onegdaj pozar. Za- nim przybyla stra^i ogaiowa z Brodnicy i druzyna ogniowa 67 p. p., spality si§ doszcz^tnie zabudowania p. Stefana Sii- wi&skiego, klöre byty wszystkie z drzewa. Przyczyna poiaru narazie niewiadomo.
S m ier te ln y w y p a d ek .
W in h a le c . Przy tadowaniu kloca na wöz w lesie w Czekanowie osan^t si§ takowy na 64*letniego robotnika Franciszka Pisora tak nieszcz^^Iiwie, Ze zabit go na miejscu.
P. osierocit schorzat^ £on§ i 6 dzieci.
J ed n o d tilo w y k u rs roln iczy.
Itow o« Dnia 23 ub. m. o godz. 2 po pot. w gmaehu tut.
szkoly powszechnej odbyl si§ staraniem PTR. i PIR. 1-dniowy kurs rolniczy. Kurs otworzyt, w zast^pstwie pow. prezesa p.
KamiÄskiego z W. Turzy, p. Jan L^czkowski, prezes Kölka Rola. w Itowie powitaniem prelegentöw, jak i licznie przyby- tych rolniköw. Pow. instruktor rolny p. Weychman wyjaönit zebraaym cei i zadanie 1-dniowych lotnych kursöw roiniczych.
Nast^pnie referat pt. „Poznawanie i zwalczanie choröb za- ka^nych u bydta i Swia* wygtosit pow. lek. wet. p. Dr.
MarczyÄski z Dziatdowa. Drugi wyktad na temat: „Najwat- niejsze wskazöwki chowu i tuczu sw iö“ miat pow. insir. roin.
p. Weychman z Dziatdowa. Po skohczonych referatach wy- tonita si§ oiywlona dyskusja. Jeden z czionköw Kölka Roin.
w Itowie, p. Fr. Krajewski z Janowa, podnlöst wieikie znacze- nie Kursöw letnych i wykazywat korzyäci, jakie roluicy z nich odnosz^. O godz. 17.30 po podzi§kowaniu prelegentom, jak i zebraaym, za liczny udziat w kursie p. Przewodnicz^cy
kurs zakohezyl.
ZJäzd BB w T oruniu,
T o r a h . W niedziei§ odbyl si$ w Toruniu, zorganizowaay przez rad§ wojewödzkq BB, zjazd dziataczy samorzqdowycM BB na terenie woj. pomorskiego. Na zjazd przybyli m. in . sen. Boguszewski, postowie: ks. pratat Madej, Jan Pilsudski, Pachoiczyk oraz kilkudziesi§ciu dziataczy samorzqdowyeh.
Zjazd rozpocz^t si§ nabo^eüstwem w koäciele iw . Jana, poczem obrady plenarne zjazdu zagait sen. Boguszewski, ktöry wy- brany te£ zostat przewodniczqcym zebrania. Po przemowie- niach powitalnych referat polityczny wygtosit pos. Pitsudski, ktöry przedstawil dqzenia klubu BB na terenie sejmu zwta- szcza w kiernnku zmiany KonstytucjL Nast^pnie dtuisze przemöwienie wygtosit ks. Madej, wnosz^c okrzyk na ezeic Prezydenta Rzplitej i marsz. Pitsudskiego. W koheu prezydjum zjazdn wystato depesze holdownicze do Prezydenta Rzplitej i marsz. Pitsudskiego oraz prezesa klubu BB Stawka. Po potudniu zjazd obradowal w dwu sekcjach, samorz^dn miej- skiego i wiejskiego, na ktörych uchwalono szereg wniosköw Wiecz. w sali Dworu Artusa odbyla si$ akademja poselska
Zjazd A k a d em ick ich K öl P o m o rsk leh .
T o r u h . Dnia 1 bm. w gmaehu Staroatwa Krajowego w Toruniu odbyl si§ zjazd konstytncyiny Zwi^zku Akademickich Köt Pomorskich. Udziat w tym zjezdzie wzi^li przedstawiciele oSrodköw: gdanskiego, krakowakiego, poznahskiego i war- szawskiego.
Ciygnienle dolariwki.
4Ö ty s. d o la r o w w y g r a t nr. 595 202.
Warszawa. Daia 1-go marca rb. o godz. 10 i pöl zraaa w malej sali konfareacyjaoj M iaisterstwa Skarba odbyio si§
gaieaie „Dolaröwki*. W oi^gaieaiu wylosowaao gtdwaa wy*
graaa 40.000 dolaröw.
Wygraae padly aa nast^pujace n u m ery : 40 t y s . d o l. — 595202.
8 ty s . d o l. — 555320,
3 t y s . d o l. 451741, 668680, 826371;
1000 d o l. — 601167, 4S6097, 758914, 639701, 316845;
500 d o l. — 141185,639409, 316665, 184031, 681360, 20159, 436481, 995230, 445969, 931497;
100 d o l. — 375445, 134450, 698391, 585730, 794078, 224965.
891219, 67124, 131675, 41507, 868968, 418213, 274849, 147453.
674754, 250747, 632059, 781274, 116924, 63834, 16296, 774995, 750717, 45989, 125587, 875152. 457556, 464928, 586916, 557493, 856870, 563925, 566802, 921988, 939047, 33059, 814411, 591028 987806, 487708, 403257, 599u08, 819218, 833104. 315600, 6418231 291077, 516209, 369729, 77.926, 580444, 649863, 544473 651373!
935015, 12090, 165895, 82897, 146253, 98360, 939816, 92924, 673320, 765375, 500751, 257583, 616117, 532978, 169790, 516997, 5715, 885889, 922038, 768525, 224699, 194088, 615319, 989'58,
380696, 836160. ’
VI. d z ie ä ro zp ra w y w sq d tle grod zk lm \ w B rodnicy.
B ro d n lc a . Dnia 4 bra. o godz. 9l|* rozpocz§?a si§ w dalszym d^gu rozprawa przeciw Oldakowski na. Przewodnicza^cy wzywa iwiadköw na sai§ rozpraw, ktörycli bylo zawezwanych 10, i stawilo si§ 7. Po odezytaniu swiadköw, z ktörych nie itawiii si§ Wolnicki, Jastrz§bski i Pisorska z Warszawy, Prokurator wniösi o akaranie za niestawienie si§ na rozpra-
¥?% swiadka Wolnickiego na grzywn^ 250 zl, Jastrz§bakiego [50 zt i Pisorsk** na 100 zl.
Przewodaicz^cy przychylil si§ do wniosku Prokuratora
l skazal W. na 150 zl, Jastrz^bskiego na 50 zl i Pisorak^ na zl grzywny oraz ponowne wezwaaie.
Nast^puje badanie Swiadka Nowackiego Kaz^mierza z Czte- rych Wlök, pow. Lubawa, iwiadka oskarionego. Jak Olda
kowski jest sprytay i wszystkie daty pami^ts, tak dzier^awca maj^tku Oldakowskiego K. Nowacki absolutnie s^dowi nie nie mögt wyja^nic, gdyi nie nie pamieta. Natomiast na py- tanle adwokatöw odpowiada! ku zupelnemu ich zadewoleniu.
2. Swiadek ßieluaöw, lat 54, z Warszawy, ul. Szpitalna 4, prze- myslowiec branzy samoehodowej, zeznaje na pytaaie p.
Przewoduicz^cego, od chwiii zapoznania si§ z Oldakowskimi.
Oidakowscy nabyii od tegoz w 1928 roku 2 samochodv uzy- wane oraz otrzymali 56.000 zi na pokrycie ktörych dali cz^äc gotöwk^, cz§sc wekslami i czekami. Gdy zbiital siq dzieh piatnoäci weksii, Oldakowski cz^äc weksli wykupil, poniewaz
