Cena numeru pojedynczego 10 groszy Dzisiejszy numer zawiera 6 stron.
BEZPARTYJNE POLSKO • KATOLICKIE PISMO LUDOWE.
jiijiiiiniinii inii'iiiiiiiin i w igfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA ii i'll i'i iimnn nrnuirwnTrraiT M "W eksped. miesięcznie 79 gr. * odnosze-
rrZeOpiaia* niem przez pocztę 21 gr. więcej. W wy
padkach nieprzewidzianych, przy wstrzymaniu przedsiębiorstwa, słoienia pracy, przerwania komunikacji, abonent niema prawa żądać pozaterminowych dostarczeń gazety, lub zwrotu ceny abona
mentu. Za dział ogłoszeniowy Redakcja nie odpowiada. Redaktor przyjmuje od 10-12. Nadesłanych a nie zamówionych rękopisów Re
dakcja nie zwraca i nie honoruje. Redakcja i administracja ul. Mickie
wicza 1. Telefon 80. Konto czekowe P. K. O. Poznań 204,252.
Sumiennem wykonywaniem obowiązków, budujemy silną Ojczyzną!
n nlneia n!n• Za ogłoaz. pobiera się od wiersza mm. (7 W U o Z uli■ d a lam.) 10 gr., za reklamy na atr. 4-laau w wiadomościach potocznych 30 gr. na pierwszej str. 60 gr. Rabatu udziela się przy częstem ogłaszaniu. .Głos Wąbrzeski* wychodzi trzy razy tygodn. i to: w poniedziałek, środę i piątek. Przy aado- wem ściąganiu należności rabat upada. Dla opraw spornych jest właściwy Sąd w W ąbrzeźnie. — Za terminowy druk, przepisane miejsce ogłoszenia administracja nie odpowiada. Wydawnictwo zastrzega aobie prawo nieprzyjęcia ogłoszeń bez podania powodów
N r. 1 3 1 W ąbrzeźno, Kowalewo, Golub, w to re k d n ia 6 lis to p a d a 1 9 3 4 r. R o k X V
Z b ro jn y p o k ó j św ia ta
„ P o k ó j z b ro jn y " , w k tó ry m trw a ła E u ro p a k o ń c a X 1X i p o c z ą tk iem X X w ie k u , m u sia l d o p ro w a d z ić d o n a jstra sz n iejsz e j w o jn y , ja k a to c z y ła się k ie d y k o lw ie k . W reszcie sta n ą ł n o w y p o k ó j i lu d z k o ść p o w ie d z ia ła so b ie z u lg ą , ż e „była to wojna, aby położyć kres wojnom’4.
W m y śl te g o p ię k n e g o h a sła stw o rz o n o L ig ę N a ro d ó w , p o w o ła n o K o m isję ro zb ro je n io w ą , a n a lą d z ie , n a m o rzu i w p o w ie trz u p o d p isa n o P a k t K e llo g g a, (o d b y to n ie z lic zo n ą ilo ść k o n fe re n c y j m ię d zy n a ro d o w y c h .
T y m c z a se m , m im o ty lu p ię k n y c h słó w , p o w a ż n y c h o b ra d i je d n o m y śln y c h u c h w a ł, n a ro d y ja k b y ły , ta k są u z b ro jo n e o d stó p d o g łó w .
A le z b ro ja n ie je st d z iś m o d n y m u b io re m : n ie n o si się je j n a w ie rz c h u le c z u k ry w a p o d b ia łą tu n ik ą k a p ła
n ó w p o k o ju . G d y d a w n ie j p a ń stw a p rz e c h w a la ły się siłą m ilita rn ą, re k la m o w a ły ją n a re w jac h i m a n e w ra c h , c h c ą c z a stra sz y ć są sia d a o b e c n ie w si
Pobór do pracy w Niemczech
S U R O G A T E M P O W S Z E C H NE J SŁ U Ż B Y W O JS K O W E J
P rzy szły h istory k , k tó ry o p isy w ać będzie d zieje o d rad zan ia się n iem ieck iej siły zb ro jn ej od T rak ta
tu W ersalskiego do tej n iezn an ej d aty , w k tó rej P ań stw o N iem ieckie uzna, że pod w zględem m ilitarn y m stoi n a w ysokości zad an ia chw ili — będzie m u siał p rzy zn ać, że p o lity k a
„ersatzó w“ i n a tern p o lu św ięciła
triu m fy . , j.
N ie bacząc na k u n szto w n ą o rg a
n izację R eichsw ehry, b ęd ącej w g ru n cie rzeczy szk o łą w o jsk o w ą i cen
tralą w y szk o len ia, liczba stu ty się
cy żo łn ierzy arm ji zaw o d o w ej jest d alek a od ak tu aln ych p rag n ień n ie
m ieckich. P oniew aż arm ja zaw odo- iw a n ie p o siad a leg aln y ch rezerw , k tó re są p o d staw ą siły n o rm aln ej arm ji w o jen n ej, p rzeto ro lę tę p ełn i w N iem czech „K ifh au serb u n d44, łą
czący w sobie ro ln icze „K rieg erv e- rein y w liczbie około 3 m iljo n ó w członków oraz F ro n tk am p ferb u n d liczbie około m iljo n a członków i czące setk i ty sięcy o d d ziały p a rty j-.
ne (SA i SS) w raz z fo rm acjam i lot-1 niczem i, sam ochodam i, technicznem i । i t. d„ zaw iązanem i często k ro ć pod au sp icjam i sportow em i.
Jeśli n ato m iast chodzi o w łaściw ą o rg an izację u zu p ełn ień i n iezb ęd n ą tu taj ew id en cję ludności, to su ro g at słu żb y w o jsk o w ej i o rg an izacji p o b oro w ej stanow i „A rb eitsd ien st’4.
W p ły w a n a to i w iek p o b o ro w y (19-21 lat) i długość słu żb y (rok,
w zględnie w ięcej n a żądanie) i ro- _ _ _ _ _ _ _ ± — ,
d zaj zasadniczych ćw iczeń, ro zk ład k ań sk iej fab ry k i sam ochodów F o rd a ferty tę będą p rzed m io tem o b rad zajęć i t. p. Sam . zaciąg, n arazie do-1 G en eral M otors, p ro p o n u jące u d zie- czynników i .1 , 1
b ro w o ln y , ale ju ż na p o d staw ie „list 1 ‘ 1 1L_ - f .—
ew id en cy jny ch " w n ied łu g im czasie zam ien io n y zo stan ie n a obow iązko
w y. Z resztą i dziś dobrow olność za
ciąg u dopuszcza tak liczne, że n ie
m al reg u larn e w y ło m y , bo i k ażd y stu d en t i k an d y d at n a posadę czy stanow isko, — - i k ażd y ro b o tnik , p rag n ący liczy ć n a p racę, w y k a zać się m uszą o d słu żen iem sw ego czasu iw „służbie p racy44 i p rzed sta
w ić t. zw . „A rb eitsp ass44, ró w n ający się m n iej w ięcej naszem u „u reg u lo
w an iu sto su nk u d o słu żb y w o jsk o w ej i zew nętrznem u tegoż w y razo w i w po staci k siążeczk i w o jsk o w ej.
„S łużba P racy 44 p ro w ad zo n a ju ż p rzez rząd y p o p rzed n ie p rzed p aru laty , — u d o sk o n alo n a została p rzez rząd y narodow o - so cjalisty czn e i u- jęta w sp ręży ste ram y o rg anizacji pod k o m en d ą b. p u łk o w n ik a obecnie p o d sek retarza stanu d la sp raw słuź- n y p racy , K onstantego H ierla. A rm ja p racy u m u n d u ro w an a zo stała Je d n o licie n a sposób w o jsk o w y , jed y n ie m iast k arab inu u zb ro jo n a została w roboczą łopatę. O b o k robót m el- jo racy jny ch i ćw iczeń fizycznych, w p ro w ad zo n o p rzed m io ty w o jsk o w e
nia niemieckie miljardy, wydawane na zbrojenia. W obec ty ch m iljar- dów niem ieckich F ran cja m usi p rze
znaczyć sw oje m iljard y n a arm aty i lotnictw o ab y zabezpieczyć p o k ó j sw o ją gotow ością bojow ą.
W śród b u d żetó w w o jen n y ch potęg św iata — poza N iem cam i - n a p ierw -1 szem m iejscu stoi b u d żet w o jen n y W ielk iej B ry tan ji w raz z d o m in jam i i k o lo n jam i; d ru g ie m iejsce w y d at
ków zb ro jen io w y ch zajm u ją S tan y Z jednoczone, trzecie p rzy p ad a S o
w ietom , czw arte F ran cji; d alej id ą W łochy, Jap o n ja, H iszpan ja, C h in y , w reszcie na dziesiątem miejscu Pol
ska. Już z fak tu , że na czele tej listy k ro czy W . B ry tan ja i S t. Z jednoczo
ne p ań stw a nie m ające p raw ie arm ji lądow ej w idać, iż gros sum , p rzezn a
czonych w b u d żetach na obronę k ra
ju , p o ch łan iają zb ro jen ia m orskie, w k tó ry ch N iem cy dziś są znów p o tę
gą. Wydatki marynarki niemieckiej są dziś większe od wydatków przed-
dzieci oraz 14-letnią dziew ezyną irm - g ard ą John. N astąp iła w y m ian a strzałó w . O d strzałó w P ab sta odniosła ciężką ran ę jeg o żona.
G d y u m ilk ły strzały , p o licjan ci o tw arli d rzw i i zobaczyli straszliw y w idok. P ab st zab ił strzałam i w gło
w ę oboje dzieci i dziew czynę, po czerń p o p ełn ił sam obójstw o.
SPRAWA PROJEKTU PODATKU KAWALERSKIEGO
W y su n ięty p rzez P o lsk ie T ow a
rzy stw o E ugeniczne p ro jek t p o d at
k u '..k aw alersk ieg o” m a n a celu stw o rzen ie fu n d u szu na pom oc dla m łodych m ałżeń stw d o d atn ich pod w zględem eugenicznym , o raz d la m ałżeń stw p o siad ających liczne zdro w e potom stw o. P ro jek t T o w arzy
stw a p rzew id u je tę pom oc w różnych form ach, a w ięc w postaci zasiłków , szereg u ulg, o raz p rzy d zielan ia zie
m i
_ _ _ ..jty d liw ie ch o w ają, w ypie- wojennych. P ersonel tej m ary n ark i y rają się jej, p rag n ą uchodzić za p io -’ jest rów nie w ielki, jak czasu w o jn y .
____Z J ~ J -w-. 2 UTi/-, tz-k-m i o I Lu1 tu się dziw ić, że ruch ro zb ro jen io - cm rfTiiirm '-ro T»nr»Ii
Inierów w dziedzinie ro zb ro jen ia. v _
1 O statn ią sen sacją w tej d zied zin ie w y d rep ce n a m iejscu, a n aro d y u g i' I jest raport francuskiego ministra nają się pod ciężarem wydatków na...
spraw wojskowych, w którym ujaw- zbrojny pokój świata.
Szanse poprawy naszych szos
OFERTY FIRM FORDA, GENERAL MOTORS I ESSEX.
Warszawa. D o p rezy d ju m R ad y p ro p o zy cję złożyła rów nież fab ry k a M inistrów w p ły n ęły o ferty am ery - sam ochodów an g ielsk ich E ssex. O - i , , . • r 1 1 1 • 7 1 1> T7 I - I f 1 k_J_ 1 — _.l |
rządow ych. Z aznaczyć
! lenie p o ży czk i n a cele ro zb u do w y trzeba, że w aru n k i fab ry k E ssex są szos w zam ian za ulgi celne n a sam o- dogodniejsze.
ch o dy pow yższych firm . P odobną a
dogodniejsze.
W G ern d orf (T u ry n g ja) ro zeg rała straszn a trag ed ja, k tó ra pochłonę- cztery o fiary w ludziach.
30-letni H erm an P abst, o jciec sze
ściorga dzieci, został o sk arżo n y p rzez p ro k uratu rę o p rzestęp stw o p rzeciw m oralności. P o d ejrzy w ał on o donie- :sę
ła
sienie m ieszk ającej w tym sam ym do m u 32-letnią C rossow ą.
W niedzielę po p o łu d n iu zaw ołał ją do siebie n a rozm ow ę, a k ied y p rzy szła, ran ił ją ciężko strzałam i z rew ol w eru. N a w idok p o licji zab ary k ad o w ał się w p iw n icy w raz z d w o jg iem
narodow o - so cjalisty czn y m . O rga-1 „żo łn ierzy p racy " co n ajm n ej jed n a- n izacja d zieli się teren o w o n a 30 j kow y ak cen t kłaść m usim y n a k ażd y okręgów (A rbeitsgaue), z k tó ry ch i z obu ty ch w yrazów , o k reślający ch k ażd y p rzy p o w o łan iu d w ó ch rocz
n ik ów d ać m oże około 35.000 „żoł
n ierzy p racy “ całość zatem — około 1 m iljo n a ludzi. O k ręg i d zielą się n a g ru p y — te n a oddziały.
S koszarow anie, p o d d an ie ścisłem u
~ . ro zk azo d aw stw u i su ro w a
i* w y ch o w an ie o b y w atelsk ie w d u ch u ;n a sp raw ia że ro zw ażając znaczenie ra.
ich ch arak ter.
T ak ie też w rażen ie odniósł k ażd y , k to m iał sposobność n a o statn im k o n gresie p artji w N o ry m bo rd zie w i
dzieć d efilu jące sp ręży sty m k ro k iem b ataljo n y „A rb eitsd ien stu " p rzed za-
za zag o sp o daro w an ie się.
ZWALNIANIE KONI Z POD EGZEKUCJI
M inisterstw o sk arb u w y d ało o- k ó ln ik w sp raw ie zw aln ian ia koni z pod eg zek u cji. W o k ó ln ik u ty m m i
n isterstw o rozciągnęło p o stan o w ie
nia o k ó ln ik a z d n ia 19 m aja 1931 r.
w sp raw ie zw o ln ien ia z pod egze
k u cji k o n i zarodow ych rów nież n a k o n ie zaliczone do szeregów p rzy sposobienia w ojskow ego konnego, na p o d staw ie odpow iedniego zaśw iad
czenia.
PRASA FRANCUSKA I GÓRNICY POLSCY
P u b licysta fran cu ski B rack ets Id H ugo n a łam ach „L a D ep ech e“ po
lem izu je ostro z innym d zien nik a
rzem fran cu sk im , k tó ry w cy k lu ar
ty k u łó w , zam ieszczonych o statn io w
„L a R ep u bliq u e“, żąda m . in. w y d a
len ia górników polskich z F ran cji.’
B rack ets d ‘ H ugo, o m aw iając sto su n ki p o lsk o -fran cu sk ie, zaznacza w koń cu : „P . R oche zapom ina, że F ran cja zaciąg n ęła w sto su n k u do ty ch (pol
skich) ro b o tn ik ó w zobow iązania, p o d ' p isan e w konw encjach... P o lacy zre
sztą nie p rzy b y li do F ran cji dlatego że.... w y g n an i zostali ze sw ego k raju , lecz d latego , że m y ich zaprosiliśm y, d lateg o , że oni nam b y li koniecznie p o trzeb n i4’.
ZUCHWAŁY NAPAD NA BANK B u k a re sz t. T rzej zam asko w an i złoczyńcy, u zb ro jen i w rew o l
w ery , w targ n ęli do k asy jed n ego z b an k ó w w m ieście B alci w B essa- rab ji. C zterej zn ajd u jący się tam u rzęd n icy zostali d o tk liw ie pobici.
P o n iew aż sum a, znaleziona w kasie g łó w n ej, n ie zadow oliła rabusiów , u- d ali się oni jeszcze do g ab in etu d y rek cji, gdzie pobili d y rek to ra i je
szcze jed n eg o u rzęd n ik a, o raz o b ra
bow ali zn ajd u jącą się tam d ru g ą kasę
!m iljo n a lei.
d y scy p liJ dow olonem obliczem A dolfa H itle* । Ł upem rab u sió w padło około poł
rr-rt n oTfon i i TY) 1 I T/YHD I FM -
N R 131 ,GŁOS WĄBRZESKI' STR 2
Skróty
Z K R A JU .
— R ozp. M in. S k arbu z d n ia 20 p aźd zier
n ik a u stalo n a zo stała cen a so li szarej, p rzezn a
czonej n a spożycie p rzez ludzi, n a 20 groszy za 1 kg.
= = Z dniem 1 listo pad a w eszły w życie n o w e p rzep isy p raw a celnego, jedn o lite d la ca
łej P o lsk i.
= W m iesiącu listo p ad zie p o b ierać b ęd zie zasiłk i z F u n d u szu B ezro b o cia 38.000 osób.
— W d n iach 18 i 19 listo p ad a o d b ęd zie się w W arszaw ie w aln y zjazd d eleg ató w Z w iązku O brony K resów Z achodnich,
— W k ated rze łó d zk iej p o staw io n y b ęd zie pom nik śp. b isk u p a W in cen teg o T y m ien ieck ie
go, pierw szego b isk u p a d iecezji łó d zk iej.
— W ub, ty g o d n iu zan o to w an o w całym k raju 930 w y p ad k ó w zach o ro w ań n a czerw onkę,
— O d d n ia 13 bm . b ęd ą u zb ro jen i p ra
cow nicy B ank u P o lsk ieg o .
— ; M onopol T y to n iow y w p ro w ad za n a ry n ek n o w y g atu n ek p ap iero só w p, n. ,,H er‘. O b
n iżk i w yrobów ty to nio w ych n ie będzie.
■ = . R ad j os tac ja to ru ń sk a m a być o tw arta z p o czątk iem g ru d n ia
= -W w oj. w ileń sk iem zan o to w an o p rzeszło 100 w y p ad k ó w zach oro w ań n a ty fu s brzuszny i p lam isty .
= W K rak o w ie o b rad o w ał IV naukow y zjazd pom orzo-znaw czy,
= Z arząd Z w . L eg io n istó w P o lsk ich o g ło
sił k o n k u rs n a h y m n o K opcu M arsz. J. P ił
su d sk ieg o w K rak o w ie.
— ■ Z w rotni czy k o lejo w y K u hn b au m o d g ry zł koniec n o sa sw em u p rzeło żo n em u B lum ow i z C zarn ej W ody.
= == W P o lsce liczy m y p rzeszło 6 m il jonów d o ro sły ch osób, n ie u m iejący ch an i czy tać an i p isać.
= P o lsk ie k o p aln ie w ęg la o trzy m ały w ięk
sze zam ó w ien ia w ęg la n a D alek i W schód. C ześć zam ów ienia załado w an o już w G d y n i n a o k rę
ty-
= W so b o tę ro zp o czął sw e o b rad y w P o z
n an iu zjazd d eleg ató w Z w . In w alid ó w W ojen, z całej P olski.
Z Z A G R A N IC Y
= P rasa zagraniczn a p u b lik u je w iad o m ość, iż N iem cy b ezp o śred n io po p leb iscy cie w Z ag łęb iu S aary p ro klam u ją osiągnięcie rów ności p raw . W y p o w ied zen ie k lau zu l w ojskow ych trak tatu w esalsk ieg o m a n astąp ić w k ró tce.
= W A u stralji w y stąp iła .szarańcza w tak w ielk iej ilo ści, iż zn iszczyła p rzeszło 50 proc, zbiorów pszenicy, P o la u p raw n e są ogołocone.
K o m u n ik acja częściow o p rzerw an a.
= = Z H iszp an ji w y d ala się w szystkich cu
dzoziem ców , k tó ry ch p ap iery nie są w p o rząd
ku.
— N a łono k o ścio ła k ato lick ieg o p rzeszedł szef b ry tyjsk ieg o u rzęd u lo tn ictw a lo rd S em pill w w iek u lat 41.
= P rezy d en t R o o sev elt żąd a zn iesien ia 15 proc, obniżki p en sy j u rzęd n iczy ch .
= Z w iązek w in d ziarzy , tj, p raco w n ikó w o b słu g u jący ch w ind y , ogłosił strajk. S trajk u je 6000 członków . L o k ato rzy n iek tó ry ch d ra
p aczy ch m u r m uszą p ieszo w chodzić aż na 30 p iętro.
= C zeski u rząd k rajo w y n ie u d zielił p o z
w o len ia h arcerzo m p o lsk im n a w ycieczkę do L w ow a.
= W p o b liżu K łajp ed y n a L itw ie w y rzu ciło m orze zw ło k i 2 lo tn ik ó w niem ieckich, k tó rzy zato n ęli w czasie tajn y ch m anew rów let
nich,
= W p o b liżu W ied n ia w y kry to h itlero w sk i m ag azy n b ron i, w k tó ry m zn alezio n o k a
rab in m aszynow y, 127 k arab in ó w o raz 10 sk rzy ń am unicji.
± = W alasiew iczó w n a u stan o w iła now y re
k o rd św iatow y w Jap o n ji w biegu n a 200 m tr.
w czasie 23 sek.
= B u d żet F ran cji n a ro k 1935 p rzew id u je 47 i p ó ł m il jard fran kó w .
= W p o rcie L iv erp o o lu w ybuchł p o żar n a o k ręcie n iem ieck im „D onau", P o żar zlo k alizo w ano. O k ręt w ió zł ład u n ek b aw ełn y i soli.
MECZE LIGOWE
KRAKÓW. Wisła — Cracovia 5:0 (0:0).
WARSZAWA. Ruch — Warszawianka 7:1 (2:1)
Stalowa pięść pruskiego odwetu
Groźny deń militaryzmu nadEnropą — Zbrojenia Niemiec na olbrzymią skalą
P A R Y Ż . D u że zain tereso w an ie w śró d u czestn ik ó w k o n g resu A llian ce D em o cratiq u e w A rras w y w ołał refe
ra t d ep u to w an eg o G eilie, w icep rze
w o d n icząceg o k o m isji w o jsk o w ej iz
b y , p o św ięco n y sp raw ie zb ro jeń n iem ieck ich i o b ro nie p ań stw a. W b rew tw ierd zen iu p ro p ag an d y n iem ieck iej
— głosi referat — F ran cja n ie jest b y n ajm n iej n ajlep iej u zb ro jo n em p ań stw em w E u ro p ie. F ran cja n iczego n ie zan ied b ała w sw ej w sp ółp racy w d ziele p o w szech n eg o ro zb ro jen ia i p o szła p o tej d ro d ze tak d alek o , jak ty l
k o to b y ło m o żliw e. N iem cy n ato m iast m y ślą ty lk o o rew izji tra k ta tu i w ty m celu p ro w ad zą zb ro jen ia. Z am iast 1 0 0 -ty sięczn ej arm ji i 40 ty s. p o licji, k tó re p rzew id y w ał tra k tat w ersalsk i, R zesza p o siad a 480 ty s. zaw o d o w y ch żo łn ierzy do tego n ależy d o d ać jeszcze 2 i p ó ł m iljo n a człon k ó w o rg an izacy j m ilitarn y ch , w tern 600 ty s. p rzeszk o lo n y ch . C ało ść efek ty w ó w , jak ie N iem cy m o g ły b y w y p ro w ad zić n a
ty ch m iast do b o ju , w y raża się cy frą 2.980 ty s. żo łn ierzy i do k tó rej to cy fry n ależało b y jeszcze d o d ać rezerw ę w liczbie 700 ty s. żo łn ierzy i d ru g ą rezerw ę w liczb ie jed n eg o m iljo n a żo łn ierzy . N iem cy p o siad ają 4 ty s.
Telegram Hitlera
do toruńskiego Heimatsbundu
U czestn iczący w p o lsk iej w y cieczce d o N iem iec czło n k o w ie H ei- m asb u n d u z T o ru n ia w y sto so w ali d o k an clerza R zeszy teleg ram ,w k tó rym zap ew n iają go o sw o jej w iern o ści i w y ra ża ją rad o ść z teg o p o w o d u , że zam ieszk ali n a te ry to rju m n ależącem d aw n iej d o N iem iec m a ją o b ecn ie m o żn o ść o g ląd an ia T rzeciej R zeszy .
K an clerz H itle r o d p o w ied ział n a
stęp u jący m teleg ram em :
SĄD NAD SYNEM PREZYDENTA ZAMORY
P a ry ż . Z M ad ry tu d o n o szą: P o p o sied zen iu ra d y m in istró w p re m je r L erro u x o d czy tał d e k la ra c ję treści n a stę p u jąc e j:
„S p ecjaln e d o ch o d zen ie zo stało w szczęte p rzeciw k arp ralo w i L u d w i
k o w i Z am o rra, sy n o w i p rezy d en ta re
p u b lik i. L u d w ik Z am orra o d b y w ał słu żbę w g arn izo n ie Jaca. P o p ełn ił o n p ew n e p rzew in ien ie w o jsk o w e. R ząd p o in fo rm o w ał o fak cie p rezy d en ta re
p u b lik i, k tó ry o św iad czy ł, że sp ra
w ied liw o ści m u si stać się zad o ść i za
żąd ał o d w ładz w o jsk o w y ch sp ełn ie
n ia o b o w iązk u 44.
N a zap y tan ie d zien n ik arzy p rem je r zazn aczy ł, że p rzew in ien ie n ie w y d aje m u się g ro źin e.
MOBILIZACJA OCHOTNIKÓW OŚWIATOWYCH
W m iesiącu listo p ad zie, jak ju ż o tem d o nosiliśm y, szereg o rg an izacji i zrzeszeń sp o łe
cznych i k u ltu raln y ch , z in icjaty w y P o lsk iej M acierzy S zikolnej p o d ejm u je w ielk ą ak cję o- św iatow ą p, n. „M iesiąc lik w id acji an alfab ety z
m u", —
D otychczas n astęp u jące zrzeszen ia zg ło siły akces do tej n iezw y k le doniosłej ak cji. F ed eracja P o lsk ich w iązk ó w O brońców O jczyzny, H arcer
stw o, L O PP . Z w iązek O brony K resó w Z achodnich Z w iązek P racy O b y w atelsk iej K obiet, P o lsk a M acierz S zkolna, A k cja K ato lick a, O rg anizacja M łodzieży P racu jącej, K ato lick ie S to w arzy szen ie M łodzieży M ęskiej i Ż eńskiej, T ow . N au czy cieli S zk ó ł Ś rednich i W yższych, Z w iązek M łodzieży W iejsk iej, K ato lick ie S to w arzy szen ie M łodzieży M ęskiej i Ż eńskiej ,M acierz
S to w arzy szen ie C h rześcijań sk o
p rzeszk o lo n y ch p ilo tó w i 50 esk ad r lo tn iczy ch do b o m b ard o w an ia z 1500 sam o lo tó w , m o g ący ch zrzu cić 200 to n m aterjaló w w y b u ch o w y ch n a P ary ż, a 50 to n n a m iasta b ard ziej o d d alo n e ja k n p . T u lu zę.
N iem ieck ie lo tn ictw o stan o w i ju ż teraz g ro źn ą siłę.
N iem cy starają się p o d n ieść sw o je efek ty w y do cy fry 100 d y w izy j, za
o p atrzo n y ch w n o w o czesn y sp rzęt w o jen n y .
W p rzeciw ień stw ie d o ty ch zb ro jeń n iem ieck ich p o lity k a fran cu sk a
zm ierza ty lk o do p o k o ju . Z m n iejszo
Hitlerowska centrala
w Monachjum
B erlin er T ag eb latt“ [p o siad ają k o m p letn e u rząd zen ia pcnl-
^^0.0-41x7 i™ Ln-1 ziem n e. W t. zw . p ałacu w o d za z n a j
d u ją się p o d ziem n e k u ch n ie i k asy n o n a 600 o só b. U rząd zen ia tech n iczn e d la o ch ro n y p rzed atak iem lo tn iczy m zasłu g u ją n a sp e c ja ln ą u w ag ę.
S ch ro n y m a ją 5 -k ro tn e sk lep ien ia b eto n o w e, k ażd e o g ru b o ści 2 i p ó ł m tr., „P ałac w o d za4’ p o siad a 18 sch ro n ó w p iw n iczy ch , z k tó ry ch k ażd y p o m ieścić m o że p o 60 o só b . S p ecjaln e b eto n o w e tu n ele, leżące n a g łęb o k o
ści 9 i p ó ł m etra, łączą p ałac z D o m em B ru n atn y m . W szy stk ie u b ik a
c je o trz y m a ją cen traln e o g rzew an ie p o d ziem n e.
B e rlin . „J
p o d a je in tere su ją c e szczeg ó ły o b u d o w ie n o w eg o cen traln eg o g m ach u p a rtji n aro d o w o — so cjalisty czn ej w M o n ach ju m .
O lb rzy m ie te b u d o w le o b ejm u ją fro lrt d łu g ości 250 m etró w . G m ach y
„T o ru ńsk iem u H eim atsb u n d o w i i jeg o czło n k om , k tó rz y p rz y b y li w g o ścin ę, d zięk u ję za teleg ram i p o z
d ro w ien ia, k tó re n ajserd eczn iej o d w zajem n iam . C ieszę się o d w ied zi
n am i n iem ieck ich ro d ak ó w z P o lsk i w n o w y ch N iem czech i sp o d ziew am się że toni p o sw y m p o w ro cie p rz y czy n ią się d o p o g łęb ien ia sto su n k ó w m ięd zy o b u sąsied n iem i n aro d am i.
A d o lf H itle r4.
u czycielstw a S zk ó ł P ow szechnych, T ow . G n iazd S ierocych, T ow . C zy teln i L udow ych, Z w iązek B ib lio tek arzy P o lskich i Z w iązek T o w arzy stw G im n asty czn y ch „S o k ó ł" w P olsce.
W o rg an izacjach pow yższych tw o rzo n e są w ew n ętrzn e k o m itety do w alk i z an alfab ety z
m em . Z ad aniem ty ch k o m itetó w b ędzie sk ło n ien ie jak n ajw ięk szej ilo ści czło n k ó w ty ch o r
g an izacji do in d y w id u aln ej n au k i czy tan ia p o szczególnych an alfab etó w .
A n alfab ety zm to groźba, b o lesn a p o zo sta
łość niew oli. K raj m usi się z n ią u p o rać jak n ajp ręd zej. T o też n ie n ależy w ątp ić, iż czło n k o w ie w yżej w ym ienionych o rg an izacji m asow o p o sp ieszą z czy n ną pom ocą sw ym o rg an izacy j
n y m k o m iteto m w alk i z an alfab ety zm em .
TRAGICZNA WOJNA DWÓCH RYWALEK
N ieco dzien n a trag ed ja w y d arzy ła się w czo
raj w ieczorem w e w si Z ag aj-S zk arłató w , gm i
n y B u d zisław , p o w iatu k o lsk ieg o . B o h aterk a
m i jej b y ły dw ie k o b iety w alczące o jednego m ężczyznę, 4 3 -letn ią F o ry ń sk ą i 3 8 -letn ią O kopną.
F o ry ń sk a b y ła już o ficjaln ie n arzeczo n ą tego m ężczyzny, gdy ry w alk a — O k o p n a zaczę
ła w chodzić jej w d ro g ę. Z ad raśn ięta w sw em uczuciu F o ry ń sk a w id ziała k ilk ak ro tn ie jak jej n arzeczo n y zn ik ał w m ieszk an iu O k o p n ej. W sercu p an n y o b u dziła się zazd ro ść i n ien aw iść.
P o m ięd zy ry w alk am i d o ch o d ziło do bójek, k u n iezw y k łej w esołości całej w si.
T ym czasem o b jek t spóźnionego uczucia ry w alek law iro w ał zręczn ie p o tęg u jąc zazd ro ść u obu panien.
T a w alk a d o p ro w ad ziła w reszcie do tra- g edji. F o ry ń sk a p rzy szła do m ieszk an ia O k o p n ej. P o m ięd zy k o b ietam i d o szło do o strej S zk o ln a w G d ańsk u ,1 sp rzeczk i, w w y nik u k tó rej F o ry ń sk a pochw y-
N arodow ego N a- ciła g ru b ą p ałk ę, a O k o p n a — siek ierę.
n o o k res słu żb y w o jsk o w ej. Z red u k o w an o liczb ę o ficeró w i żo łn ierzy .
G ran ice F ran cji są zato ch ro n io n e sy stem em n o w o czesn y ch fo rty fik acy j.
A b y jed n ak zap ew n ić b ezp ieczeń stw o F ran cji b ez u ciek an ia się do p rzed łu
żen ia słu żb y w o jsk o w ej, trzeb ab y m ieć m o żn ość o b sad zen ia ty ch fo rty
fik acy j p rzez k o rp u s sp ecjaln y , p rze
szk olo ny p o d w zg lęd em tech niczn ym . N ależy w reszcie starać się
ro zw ó j lo tn ictw a, F ran cja p rag nie w p raw d zie p o k o ju , w in n a u czy n ić w szy stk o d la n ien ia so b ie b ezp ieczeń stw a.
u siln ie o b o w iem ale p o -
zap ew -
P ierw szy cios p ad ł ze stron y F o ry ń sk iej a gdy p rzeciw n iczk a p ad ła n a ziem ię F o ry ń sk a zaczęła p o d w ajać ciosy m iażd żąc O kopnej g ło
w ę.
P o d o k o n an iu m o rd erstw a F o ry ń sk a zam k n ęła się w sw em m ieszk an iu i n ie ch ciała o tw o rzy ć p o licji, k tó ra zm uszona b y ła uciec się do w y w ażen ia drzw i..
W 18-T Ą R O C Z N IC Ę
Państwo polskie pod opieka dwóch cesarzy
W Ł A Ś C IW E P O W O D Y U T W O R Z E N IA P O L S K I W 1916 R O K U
P raw d a h isto ry czn a w p raw d zie pow oli, ale co raz w ięcej w ychodzi n a jaw . D ziś n ap rzy - k ład w iem y już d o k ład n ie jak ie m otyw y k ie
ro w ały N iem cam i, że zg o d ziły się one n a u tw o
rzen ie p ań stw a polskiego z tery to rju m , k tóre w o jsk a n iem ieck ie i au strjack ie zd o b y ły n a R o
sji. M ało p o lsk a i P o znań sk ie p o zo stać m iały n ad al p rzy p aństw ach zaborczych. T ak ą to m ocno o k ro jo n ą P o lsk ę p ro k lam o w ał p am iętn y m an ifest F ranciszka Jó zefa I i cesarza W ilh el
m a II z d n ia 5 listo p ada 1916 ro k u .
A le i to m iniatu ro w e p ań stw o p o lsk ie n ie m iało p o w stać jed y nie z łaski lu b jak ich k o l
w iek sy m p aty j do P o lak ó w . N iem cy, a ściśle m ów iąc sztab g en eraln y n iem ieck i w id ział w tym p ro jek cie u tw o rzen ia p ań stw a polskiego, n atu raln ie p o d o p iek ą dw óch cesarzy , sw ój w łasn y m ilitarn y in teres. M ów ią o tem w y raź
n ie zeb ran e, daw niej tajn e dokum enty.
I tak n ap rzy k ład w liście d o k an clerza N iem iec B eth m an a — H ollvega z d n ia 8 w rze
śn ia 1915 r, pisze gen. von F alk en h ay n co n a
stęp u je:
„N iem cy p o w in n i w yzyskać w szy stk ie śro d
ki, celem p o zysk an ia p o p arcia n a froncie w schód nim . Jed n y m z n ajsk u teczn iejszy ch sposobów b y ło b y p o zysk an ie sy m p atji n aro d u polskiego d la sp raw y n iem ieck iej. L udność p o lsk a bow iem m ogłaby d o starczy ć m aterjału d la w y p ełn ien ia szereg ó w niem ieckich. B yłoby to tem b ard ziej p o żąd an em , poniew aż sym ptom y w y czerp an ia niem ieckiego u jaw n iają się n ajp rzó d n a w scho d zie i poniew aż rek ru ci polscy, w y szko len i p rzez in stru k to ró w niem ieckich, b ezw aru n k o w o zd o
łają sp ro stać arm ji ro sy jsk iej".
