Ś WIAT Z BÓŻ

Świat Zbóż nr 30

• 1

O FEDERACJI

Ś ^WIAT Z ^BÓŻ

BIU

E

INFORM

JN

JO

EJ F

D

R

CJI

RODU

NTÓ

BÓ

Numer 30 Luty 2016 Numer ISSN 1734-9575 Egzemplarz bezpłatny

Ocena dostępnych na naszym rynku

nawozów azotowych

34

Ochrona zbóż po ewentualnym wycofaniu substancji czynnych środków ochrony roślin

51

Rynek zbóż

w sezonie 2015/16

20

28

niezależnych testów

fungicydowych

3 ^lata

O FEDERACJI

Ś ^WIAT Z ^BÓŻ

BIULETYN INFORMACYJNY KRAJOWEJ FEDERACJI PRODUCENTÓW ZBÓŻ

luty 2016

Członkowie wspierający:

Henryk Ordanik

tel. 502 608 085 woj. wielkopolskie, lubuskie, dolnośląskie Ryszard Szczukowski

tel. 601 830 309 woj. pomorskie, zachodniopomorskie Rafał Mładanowicz

tel. 608 755 255 woj. zachodniopomorskie, pomorskie i kujawsko-pomorskie

Krzysztof Bojar

tel. 601 276 156 woj. lubelskie, podkarpackie Jerzy Hławiczka

tel. 505 022 609 woj. opolskie, śląskie, małopolskie, świętokrzyskie

Joanna Tomaszewska

tel. 667 958 199 woj. mazowieckie, łódzkie, podlaskie, warmińsko-mazurskie

Leszek Bosek

tel. 663 763 467 woj. opolskie Kontakt w terenie:

Redakcja Redaktor naczelny Joanna Tomaszewska kom. 667 958 199

e.mail: redakcja@swiatzboz.pl www.swiatzboz.pl

Konsultanci naukowi dr Beata Michalska-Klimczak dr inż. Zuzanna Sawinska prof. dr hab. Marek Mrówczyński prof. dr hab. Jan Pawlak prof. dr hab. Czesław Szewczuk Skład i grafika

e-mail: magda@printomato.pl www.printomato.pl

Krajowa Federacja Producentów Zbóż ul. Szkolna 2/4 lok 418

00-006 Warszawa kom. 667 958 199 Marta Czaplikowska Asystentka Biura kom. 537 958 199 www.kfpz.pl e-mail: biuro@kfpz.pl

Za treść ogłoszeń, reklam i artykułów sponsorowanych redakcja nie odpowiada.

Drodzy Producenci, Czytelnicy,

Mijają kolejne tygodnie bardzo ważne w naszym rolnictwie. Zmienił się Rząd, mamy wy- czekiwaną zimę. W większości mamy wstrzymane dopłaty bezpośrednie albo jesteśmy wyty- powani do kontroli lub jesteśmy określani jako duży producent, duże gospodarstwo i możemy poczekać na dopłaty. Nie wiem jak Państwo, ale ja mam odczucia coraz bardziej negatywne. Czy wsparcie Polskiego Rolnictwa idzie w dobrym kierunku, z pewnością najbliższe miesiące będą najlepszym tego dowodem.

Bardzo ważną informacją dla gospodarstw towarowych jest zakończony proces szukania dzierżawcy Terminala Zbożowego, który zakończył się sukcesem. Dzierżawca terenu po byłym EuroPorcie planuje uruchomienie Terminala w drugiej połowie 2017 roku, istotny z pewnością jest fakt, że członkowie KFPZ będą mieli szansę na preferencyjne warunki współpracy. Zasady i szczegóły poznamy w najbliższych miesiącach.

Życzę Państwu udanej wiosny i oby oziminy zaskoczyły nas tylko optymistycznie.

Z poważaniem,

Rafał Mładanowicz Prezes Krajowa Federacja Producentów Zbóż

W TYM NUMERZE:

O FEDERACJI

3 List prezesa KFPZ

6 Inauguracja XIX edycji konkursu „Jak zreformować gospodarstwo mojego ojca”

6 Spotkanie Zespołu Ds. Upraw Polowych 8 Narodowe wyzwanie w rolnictwie

– na Narodowym

8

AKTUALNOŚCI

10 Konferencja prasowa fi rmy Sumi Agro Poland 12 DuPont i Dow planują połączenie jako

równoprawne fi rmy

14 Innowacje z obszaru Life Science – Bayer CropScience

RYNEK ZBÓŻ

16 Wiadomości zbożowe ze świata

18 Przegląd wiadomości z rynku wschodniego 20 Rynek zbóż w sezonie 2015/16

20

AGROTECHNIKA

28 Trzy lata niezależnych testów fungicydowych

28

34 Ocena dostępnych na naszym rynku nawozów azotowych

38 Decydowały choroby podstawy źdźbła 51 Ochrona zbóż po ewentualnym wycofaniu

substancji czynnych środków ochrony roślin

To już trzeci rok odkąd prezentujemy na bieżąco wyniki Doświadczeń łanowych – wielkiego testu fungicydowego. W wydaniu tym znajdą Państwo najnowsze wyniki tych doświadczeń prowadzo- nych w 2015 roku na polach rolników zrzeszonych w KFPZ, przy udziale dr. Zuzanny Sawinskiej UP w Poznaniu, jej asystentów oraz Tomka Czubińskiego Top Agrar. Po każdej publikacji do redakcji przychodziło wiele zapytań ze strony rolników, co daje wyraz, że śledzą Państwo przebieg tego przedsięwzięcia. Zapraszam również do zapoznania się z obecną sytuacją rynku zbóż oraz pro-

gnozami na 2016. Z poważaniem

Joanna Tomaszewska Redaktor naczelna

4 •

• 5

TECHNOLOGIA UPRAWY ZBÓŻ KONSUMPCYJNYCH

Krajowa Federacja Producentów Zbóż już kolejny raz organizuje cykl szkoleń dla producentów zbóż.

Szkolenie finansowane jest ze środków Funduszu Promocji Ziaren Zbóż i Przetworów Zbożowych.

Blok tematyczny:

• Ochrona fungicydowa zbóż konsumpcyjnych

Podsumowanie doświadczeń – Wielkiego testu fungicydowego Dr Zuzanna Sawinska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

• Wpływ nawożenia mikroelementami i ich formy na jakość i plon zbóż konsumpcyjnych Prezes KFPZ Rafał Mładanowicz

• Szkodniki i ich wpływ na plon i jakość zbóż konsumpcyjnych Dr Grzegorz Pruszyński, Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu

• Wpływ regulatorów wzrostu na jakość i plon zbóż konsumpcyjnych Dr. Łukasz Sobiech, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

• Test fungicydów 2015. Nowe podejście do niezależnego doboru herbicydów Tomasz Czubiński, „Top Agrar” Polska

Kalendarz szkoleń 16.02.2016 – Pszczyna 18.02.2016 – Kwidzyn 19.02.2016 – Strzelno

23.02.2016 – Skrzynki k. Kórnika 26.02.2016 – Zamość

Zainteresowanych zapraszamy do kontaktu nr. tel 667-958-199,537-958-199 Zapisy: e-mail: szkolenia.kfpz@gmail.pl

O FEDERACJI O FEDERACJI

Inauguracja XIX edycji konkursu

„Jak zreformować gospodarstwo mojego ojca”

Tegoroczny konkurs podobnie jak w zeszłym roku odbył się na SGGW w Warszawie w Auli Kryształowej. KFPZ również jak w ubiegłym roku objęła patronat nad konkursem. Wśród za- proszonych gości znalazły się autorytety naukowe jak prof.

dr hab. Józef Chojnicki z Wydziału Rolnictwa i Biologii Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz prof. dr hab. Sławomir Gonet z Wydziału Nauk o Ziemi z Uniwersyte- tu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Oprócz znakomitych gości, nie zabrakło licznego grona młodzieży z różnych szkół, któ- ra zapoznała się z zasadami konkursu. Inaugurację konkursu prowadził Pan Mateusz Lewandowski z Fundacji im. Roberta Schumana. Zaproszonych gości przywitał również prof. dr hab.

Bogdan Klepacki, Prorektor ds. Dydaktyki w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W mowie powitalnej przestawił profil uczelni oraz liczbę możliwych kierunków do wyboru. Reprezentantem Fundacji Konrada Adenauera był Pan Michael Quaas, który w kilku słowach scharakteryzował dzia- łalność fundacji.

Po przywitaniu wszystkich obecnych nastąpił cykl wykładów dotyczących wpływu zmian klimatycznych i polityki klimatycz- nej na rolnictwo oraz politykę rolną. Pierwszy wykład wygłoszo- ny został przez Pana prof. pr hab. Józefa Chojnickiego na temat

„Zmian klimatycznych, efektu cieplarnianego i ich wpływu na gleby”. Kolejnym prelegentem był prof. dr hab. Sławomir Go- net, który przedstawił kwestię „Zachowania funkcji materii or- ganicznej w warunkach zrównoważonego rolnictwa”.

Następna część związana była już ściśle z konkursem. Ubie- głoroczni laureaci – Kamil Matys, Kinga Dybek oraz Grzegorz Szczepanik przedstawili osobom chętnym do wzięcia udziału w konkursie swoje spostrzeżenia. Przy tworzeniu projektu zwrócili uwagę na aspekt ekonomiczny gospodarstwa, kreatyw- ność, wykorzystanie tradycji rodzinnych oraz zbadanie lokal- nego rynku. Na zakończenie inauguracji przedstawiono zasady tegorocznego konkursu. Wszystkie aspekty przedstawiła Pani dr inż. Anna Grontkowska, zachęcając jednocześnie do licz-

nego udziału w tej edycji. M.Cz

10 listopada 2015 r. zainaugurowano XIX edycję konkursu „Jak zreformować gospodarstwo mojego ojca” organizowaną przez Polską Fundację im. Roberta Schumana, Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz Fundację Konrada Adenauera.

Spotkanie Zespołu Ds. Upraw Polowych

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi 03.11.2015 r. odbyło się spotkanie Zespołu ds. Upraw Polowych. Podczas spotkania omówiono sytuację na polskim oraz unijnym rynku zbóż oraz kierunki zmian prawodawstwa krajowego w świetle Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014-2020.

Na podstawie danych GUS powierzchnia upraw zbóż w Polsce w roku 2015 wynosiła ok. 7,4 mln ha. Uzyskane zbiory zbóż ogó- łem były ok. 4,2 mln ton (13%) niższe od rekordowych zbiorów z 2014 r. oraz o ok. 3% mniejsze od średniej z lat 2010-2014 i wynosiły 27,8 mln ton. W przypadku produkcji zbóż podsta- wowych (nie włączając kukurydzy) z mieszankami zbożowymi określono je na 24,5 mln ton, co oznacza ok. 10% spadek w po- równaniu do roku 2014. Natomiast plony zbóż ogółem to ok.

37,4 dt/ha, tj. o 12,4% mniej niż rok temu.

W przypadku produkcji rzepaku i rzepiku w Polsce w 2015 r.

GUS w przedwynikowym szacunku opublikowanym 29.09.2015 r.

ocenił zbiory na 2,7 mln ton, czyli o ok. 19% mniej niż w roku 2014. Ceny skupu były wyższe ze zbiorów z 2015 r. w porówna-

niu z 2014. Według Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodar- ki Żywnościowej relacja cen rzepak:pszenica przekraczała 2:1.

Analizując przywóz zbóż do Unii Europejskiej, wysokość opłaty celnej za pszenicę (durum do siewu, durum wysokiej, średniej i niskiej jakości innej niż do siewu, zwyczajną do siewu, zwyczajną wysokiej jakości inną niż do siewu), żyto, kukurydzę i sorgo poza kontyngentami od 8 listopada 2014 r. pozostaje na poziomie zerowym (RK nr 1206/2014 z 1.11.2014 r.). W przy- padku pozostałych obowiązują stawki zgodnie z taryfą celną:

• pszenica zwyczajna – 95 euro/t,

• jęczmień – 93 euro/t.

W ramach kontyngentów taryfowych w przywozie obowią- zują następujące stawki celne:

• 12 euro/t dla pszenicy zwyczajnej o jakości innej niż wysoka (CN 1001 99 00) – RK nr 1067/2008,

• 16 euro/t dla jęczmienia (CN 1003) – RK nr 2305/2003,

• 0 euro/t dla kukurydzy (RK nr 969/2006).

Na koniec przedstawiono krótkie podsumowanie, w któ- rym określono jakie czynniki będą kształtować sytuację na kra- jowym rynku zbóż oraz poziom cen. Mają na to wpływ wielkość światowej produkcji i zapasów zbóż. Przewiduje się, że produk- cja światowa w 2015/2016 będzie tylko o 1% niższa od rekordo- wego 2014 r., zaś zapasy końcowe będą wyższe. Z kolei Rosja oraz Ukraina pozostaną liczącym się eksporterem zbóż, co stanowi dużą konkurencję dla UE. Zbiory w Unii w 2015 r. będą o 8% niższe niż sprzed ponad roku, co przełoży się na zasoby, które również będą mniejsze. Jeśli chodzi o zapotrzebowanie zbóż dla naszego rynku ocenia się, że nastąpi wzrost popy- tu wewnętrznego na zboża w sezonie 2015/2016, szczególnie

z uwagi na zwiększoną produkcję żywca drobiowego i mleka, a także spadek zużycia zbóż na cele konsumpcyjne. Dodatko- wo przewiduje się wzrost konkurencji w kolejnych miesiącach sezonu 2015/2016 zarówno w eksporcie z Polski jak również Unii Europejskiej. Powodem tego są duże zasoby zbóż u głów- nych importerów na świecie i konkurencja wśród eksporterów.

Na spotkaniu ds. Upraw Polowych poruszono także temat in- strumentów rynkowych w ramach Wspólnej Organizacji Ryn- ków Rolnych. Temat dotyczył m.in. refundacji eksportowych, wzmocnienia roli producentów, warunków uznawania orga- nizacji producentów, zrzeszeń organizacji producentów, czy organizacji międzybranżowych. Omówiono również ustawę z dn. 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rol- nego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz niektórych innych ustaw.

M.Cz

Tylko do 15 lutego. Tyle czasu mają jeszcze ucznio- wie, aby przygotować plan reformy gospodarstwa rolnego i zgłosić go do konkursu. Liczy się dobry pomysł i umiejętna prezentacja. Należy przygoto- wać projekt, który będzie można faktycznie wcielić w życie. Najlepsze prace przejdą do następnego etapu, w którym nagrodą jest indeks i możliwość kontynuacji swojej pasji, doskonalenie umiejętności i rozwój osobisty. Nie jest jeszcze za późno

by zacząć pracę!

Sprawdźcie wymagania i terminarz na stronie Fundacji Schumana.

Polska Fundacja im. Roberta Schumana The Polish Robert Schuman Foundation Al. Ujazdowskie 37/5, 00-540 Warszawa tel. (+48) 22 621 21 61, 22 621 75 55 fax (+48) 22 629 72 14

poczta@schuman.pl www.schuman.pl

8 •

• 9

O FEDERACJI O FEDERACJI

Narodowe wyzwanie w rolnictwie – na Narodowym

19 listopada na Stadionie Narodowym odbyła się trzecia edycja konferencji zorganizowanej przez „Farmera”.

Szerokie grono zaproszonych gości sektora rolniczego re- prezentowali m.in. Prezes Krajowej Federacji Producen- tów Zbóż Rafał Mładanowicz, Jerzy Hławiczka KFPZ, prof.

Marek Mrówczyński z Zakładu Entomologii IOR- PIB w Pozna- niu, prof. Marek Korbas z Zakładu Mikologii IOR-PIB w Pozna- niu, prof. Witold Grzebisz UP w Poznaniu oraz prof. Janusz Igras z Instytutu Nowych Syntez Chemicznych, prof. dr. hab Jacek Przybył z UP w Poznaniu. ARiMR reprezentowali z-ca Prezesa Jarosław Sierszchulski oraz Delfina Wołodkiewicz, dyrektor departamentu działań inwestycyjnych.

Konferencja składała się z trzech sesji. Pierwszą rozpoczęła debata Przyszłość polskiego rolnictwa – co i komu będzie się opłacać produkować, której moderatorem był Wojciech Denisiuk, redaktor naczelny „Farmera”.

Na zaproszenie organizatorów swoją prezentację przed- stawił Prezes KFPZ Rafał Mładanowicz. Zwrócił on szczególną uwagę na potrzebę planowania w rolnictwie. Prezes KFPZ upa- truje w nim szansę na poprawę konkurencyjności polskiego rolnictwa.

Jarosław Sierszchulski, z-ca Prezesa ARiMR, podczas swo- jego wystąpienia zaznaczył rolę, jaką odgrywa Agencja w sys- temie pomocowym skierowanym do rolników, na który skła- dają się oferowane programy. Zaznaczył potrzebę integracji wśród rolników poszczególnych sektorów oraz zwiększenie innowacyjności produkcji.

W sesji pierwszej została poruszona również sytuacja go- spodarcza rynków rolnych, PROW 2014-2020, opłacalność pro- dukcji w poszczególnych rynkach rolnych, zmiany gospodar- cze w polskich gospodarstwach, a także polityka rolna UE.

Sesję drugą poświęcono finansowaniu rolnictwa. Delfi- na Wołodkiewicz, dyrektor departamentu działań inwesty- cyjnych ARiMR, przedstawiła aktualny budżet, programy oraz stopień realizacji PROW 2014-2020. Przedstawiciele sektora bankowego prezentowali możliwości korzystnego finansowa- nia inwestycji w rolnictwie.

Trzecia część konferencji poświęcona była tematyce z za- kresu agrotechniki. Podczas swojego wystąpienia prof. Witold Grzebisz z UP w Poznaniu podkreślił jakie znaczenie ma wyko- rzystanie jonu azotanowego w nawożeniu w okresie suszy. Pro- fesor Marek Korbas z IOR w Poznaniu oraz prof. Marek Mrów- czyński przedstawili najważniejsze aspekty skutecznej ochrony roślin. Zwrócili uwagę na zmiany idące w przepisach stosowania substancji czynnych (więcej na ten temat przeczytają Państwo w art. pt. Ochrona zbóż po ewentualnym wycofaniu substan- cji czynnych środków ochrony roślin, str 51) Profesor Korbas przedstawił praktyczne aspekty integrowanej ochrony roślin.

Ponadto prelegenci w cyklu agrotechnicznym przedstawili wy- korzystanie makro i mikropierwiastków w ograniczeniu stresu roślin wywołanego suszą, zmiany technologii stosowanych na- wozów azotowych, monitoring upraw pod kątem agrofagów.

Zagadnienia techniczne, nowości oraz ich możliwości zo- stały przedstawione w cyklu: Techniki rolnicze. Dziennikarze

„Farmera” – redaktor naczelny Wojciech Denisiuk i redaktor Karol Hołownia, na podstawie własnych doświadczeń, relacji z „pierwszej ręki”, pokazów polowych wskazali najważniejsze argumenty, jakimi należy się kierować podczas doboru ciągni- ka. Zostały postawione pytania: W co warto wyposażyć ciągnik?

Komputery w ciągnikach – Czy trzeba się bać elektroniki? Jak wpływa moc silnika i konstrukcja skrzyni biegów na koszty eks- ploatacji ciągnika i efektywność pracy? W trakcie dyskusji na pytania mogli odpowiadać producenci maszyn rolniczych, za- równo ciągników jak i maszyn uprawowych. Sesję podsumował prof. dr. hab Jacek Przybył z UP w Poznaniu, który nawiązywał głównie do najnowszych tendencji produkcji maszyn uprawo- wych. Zwrócił uwagę na popełniane błędy przy uprawie ścierni- ska oraz na znaczenie uprawek pożniwnych, które są podstawą do prawidłowego przygotowania pola pod wysiew.

Poza ciekawymi wykładami z jakich uczestnicy korzystali w czasie konferencji, wartością dodaną było zwiedzanie Sta- dionu Narodowego.

J.T.

Prelegenci konferencji. Fot. Farmer Prezes KFPZ Rafał Mładanowicz. fot Farmer.

AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI

Konferencja prasowa fi rmy Sumi Agro Poland

02.12.2015 r. w Warszawie odbyła się Konferencja Prasowa fi rmy Sumi Agro Poland. Spotkanie było zarówno podsumowaniem roku, jak również omówieniem pespektyw i nowych działań fi rmy.

Pierwsza część konferencji dotyczyła nowych produktów, jak również zmian w rejestracji, które przedstawił Pan Paweł Ba- nach, Dyrektor ds. Rejestracji i Rozwoju Produktów Sumi Agro Poland. Spółka wprowadza zarówno nowości dla upraw sa- downiczych, warzywniczych, zbóż i ziemniaków oraz poszerza rejestrację dla swoich sztandarowych produktów takich jak Mospilan 20 SP, Topsin M 500 SC, Kendo 50 EW i Yamato 303 SE. Dodatkowo firma przygotowała się na nową klasyfikację środków zgodnie z normą CLP.

Nowością na rynku środków ochrony roślin był w tym roku Nissorun Strong 250 EC (preparat przędziorkobójczy), który posiada tę samą substancję czynną (heksytiazoks), ale w bezpieczniejszej dla stosującego oraz roślin i środowiska formulacji. Nowa formuła jest pięciokrotnie bardziej stężona niż poprzedni produkt. Kolejnym atutem środka jest szero- ka rejestracja, umożliwiająca stosowanie w uprawie jabłoni, gruszy, truskawki i warzyw pod osłonami (papryka, pomidor, ogórek). Ponadto Nissorun Strong 250 EC można bezpiecznie stosować w mieszaninie z preparatami olejowymi, jadnakże w obniżonych dawkach.

Inną nowością na rynku jest Mixanil 425 SC, mający zasto- sowanie w ziemniakach i chroniący przed zarazą ziemniaczaną.

Synergistyczne działanie dwóch substancji cymoksanilu oraz chlorotalonilu zwiększają skuteczność działania. Do zwalcza- nia zarazy ziemniaka przeznaczony jest również Lieto 66 WG, zawierający nową substancję czynną. Połączenie cymoksanilu oraz zoksamidu przeciwdziała odpornościom.

W 2016 r. przewidziano wprowadzenie jeszcze jednego preparatu przędziorkobójczego jakim jest Kanemite 150 SC do stosowania w uprawie jabłoni. Preparat zawiera nową substan- cję czynną acekwinocyl, charakteryzujący się innym sposobem zwalczania przędziorków.

Dodatkowo na rynku pojawiła się w 2015 r. dwuskładniko- wa zaprawa zbożowa Biosild Top 370 FS oraz fungicyd zbożowy Fezan Plus 226 SC. Pierwszy preparat zawiera tiofanat mety- lowy (który nie jest składnikiem żadnej innej zaprawy zareje- strowanej w Polsce), który jest bardzo przydatny przy zwal- czaniu fuzaryjnej zgorzeli siewek czy też pleśni śniegowej w początkowym okresie rozwoju rośliny uprawnej. Z kolei Fezan Plus 226 SC zawiera dwie substancje czynne jak tebu- konazol oraz chlorotalonil. Preparat jest pomocny w przeciw- działaniu powstawania odporności i stanowi istotny element w kilkuzabiegowych, intensywnych programach ochrony.

Dodatkowo Sumi Agro powiększyła zakres stosowania swoich najważniejszych produktów m.in.: Mospilanu 20 SP, Topsinu M 500 SC i Yamato 303 SE o uprawy małoobszarowe.

Jeśli chodzi o środek Kendo 50 EW wprowadzono możliwość zwalczania mączniaka w najważniejszych gatunkach zbóż oraz w uprawach sadowniczych.

Nową propozycją firmy ma być zwalczanie owadów w upra- wach sadowniczych w oparciu o substancje feromonowe.

Zakończony został proces klasyfikacji wszystkich swoich produktów zgodnie z nową normą. W chwili obecnej wszystkie środki z oferty Sumi Agro Poland – zarówno nowo rejestro-

wane jak i te, które są obecne na rynku posiadają już aktualną klasyfikację CLP i mogą być bez przeszkód sprowadzane i bez- piecznie sprzedawane.

Na konferencji poruszono także problem rikzoktoniozy w uprawie zbóż. Temat przedstawił Dr Wojciech Pusz z Uni- wersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. W ostatnich latach zauważono silną presję patogenów z gatunku Rhizoctonia cerealis oraz rzadziej Rhizoctonia solani powodującego ostrą plamistość oczkową (rizoktoniozę). Problem uwidacznia się

w uprawie zbóż ozimych, szczególnie pszenicy oraz pszenży- ta. Najnowsze doniesienia wskazują na wzrost znaczenia tego patogenu w ostatnich 10 latach w Polsce oraz innych krajach.

Szkodliwość choroby polega na zmniejszeniu suchej masy, zmniejszeniu liczby ziaren w kłosie oraz masy tysiąca nasion.

Może także wpływać na obniżenie jakości piekarniczej nasion.

Sumi Agro Poland przedstawiła również mechanizm dzia- łania firmy w walce z obrotem nielegalnymi produktami. Spół- ka od kilku lat prowadzi szeroką aktywność, która ma na celu zwalczanie podróbek środków ochrony roślin oraz przeciwsta- wianiu się nieuczciwym praktykom w branży.

Na konferencji poruszono także kwestię analizy presji cho- robotwórczej (APC) dzięki wykorzystaniu nowoczesnych me- tod biologii molekularnej w diagnostyce chorób roślin upraw- nych. Przede wszystkim polega to na zastosowaniu technik PCR (reakcji łańcuchowej polimerazy) oraz Real-Time PCR. Test PCR wykorzystany był do wykrycia obecności takich chorób jak brunatna plamistość liści, septorioza plew, septorioza liści, rdza brunatna oraz rizoktonioza. Z kolei za pomocą Real-Time PCR identyfikowano grzyby z gatunku Fusarium graminearum, Fusarium culmorum, Fusarium sporotrichioides i Fusarium poae. Jest to bardzo nowoczesna metoda dająca istotne infor- macje dla rolnika jakie choroby stanowią zagrożenie na okre- ślonej plantacji pszenicy ozimej i na jakim poziomie.

M.Cz

Fot. Organizatorzy konferencji, od lewej: Tomasz Malczewski, Urszula Filipecka, Zbigniew Dabrowski, Lena Matlawska, Wlodzimierz Olejnik, Daniel Zawada.

AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI

12 •

• 13

DuPont i Dow planują połączenie jako równoprawne fi rmy

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) 570 99 90, www.agro.basf.pl

1. Długi termin stosowania, aż do w pełni rozwiniętego liścia fl agowego

2. Skuteczne działanie w szerokim zakresie temperatur 3. Swobodne mieszanie z innymi środkami ochrony roślin 4. Zwalczanie najważniejszych chwastów dwuliściennych,

zwłaszcza chabra bławatka i przytulii czepnej

Cztery korzyści ze skutecznego zwalczania chwastów w zbożach

DuPont (NYSE:DD) i The Dow Chemical Company (NYSE:DOW) ogłosiły 11 grudnia 2015 r., że ich zarządy jednogłośnie zaakceptowały ostateczną umowę, zgodnie z którą spółki połączą się w pełnym zakresie jako równoprawne fi rmy. Połączona spółka będzie nazywać się DowDuPont.

Strony zamierzają następnie podzielić spółkę DowDuPont na trzy samodzielne, publiczne spółki wyniku wydzielenia bez konsekwencji podatkowych. Zostanie to przeprowadzone jak najszybciej, w perspektywie 18-24 miesięcy przed zakończeniem fuzji, z zastrzeżeniem akceptacji przez

urzędy nadzoru i zarządy fi rm.

W skład nowych spółek wejdą: czołowa globalna spółka rolnicza, czołowa globalna spółka w zakresie materiałów konstrukcyjnych oraz czołowa spółka technologiczna i innowacyjna w zakresie produktów wyspecjalizowanych. Każde z przedsiębiorstw bę- dzie wyraźnie skoncentrowane, będzie posiadać odpowiednią strukturę kapitałową, oddzielną i obowiązującą podstawę inwe- stycyjną, szereg przewag oraz celowe inwestycje w innowacje w celu zapewnienia najlepszych rozwiązań dla klientów.

Jest to niezwykła okazja do zapewnienia długotermino- wej trwałej wartości dla akcjonariuszy poprzez połączenie wzajemnie uzupełniających się liderów globalnych oraz stwo- rzenie trzech skoncentrowanych liderów branżowych. Każde z przedsiębiorstw będzie w stanie skuteczniej alokować ka- pitał, korzystać z innowacji w sposób bardziej wydajny oraz udostępniać produkty i rozwiązania z wartością dodaną klien- tom na całym świecie, powiedział Edward D. Breen, Prezes i Dyrektor Generalny firmy DuPont. Dla firmy DuPont, jest to wyraźny skok wprzód na drodze do szybszego wzrostu i wyż- szej wartości. Fuzja równoprawnych partnerów stworzy istotną wartość w krótkim terminie poprzez istotną synergię kosztową i dodatkowy efekt synergii wzrostowej. W dłuższym termi- nie, w związku z podziałem na trzy spółki, jaki mamy zamiar przeprowadzić, pozwoli odblokować jeszcze więcej wartości dla akcjonariuszy i klientów oraz więcej możliwości dla pra- cowników, ponieważ każde przedsiębiorstwo będzie liderem w atrakcyjnym segmencie, gdzie globalne wyzwania wywołują popyt dla oferty każdego przedsiębiorstwa.

Po zakończeniu fuzji, zarządy obu spółek planują, aby spółka DowDuPont przeprowadziła podział bez konsekwencji podatkowych na trzy samodzielne publiczne spółki, a każda z nich będzie ubiegać się o rating na poziomie inwestycyjnym.

Każda z nich będzie silnie skoncentrowanym przedsiębior- stwem z dużymi możliwościami innowacyjnymi, zwiększoną skalą globalną i portfelami produktów, skoncentrowaną alo- kacją kapitału i wyraźnymi przewagami konkurencyjnymi. Trzy przedsiębiorstwa, jakie zarządy zamierzają wydzielić to:

• Spółka rolnicza: Czołowa globalna wyłącznie rolnicza spół- ka, łącząca działalność firm DuPont i Dow w zakresie nasien- nictwa i ochrony roślin. Połączony podmiot będzie posiadał najbardziej wszechstronny i zróżnicowany portfel i potęż- ny proces rozwojowy z wyjątkowym potencjałem wzrostu w krótkim, średnim i długim terminie. Uzupełniające się oferty obu spółek zapewnią hodowcom na całym świecie szeroki zakres portfela rozwiązań i większy wybór. Połączone przychody pro forma za rok 2014 w dziale Rolnictwo wynosi około 19 mld USD.

• Materiały konstrukcyjne: Czołowa globalna wyłącznie przemysłowa spółka, obejmująca segment operacyjny ma- teriałów o wysokich parametrach technologicznych firmy DuPont, segment operacyjny tworzyw sztucznych o wy- sokich parametrach technologicznych materiałów i che- mikaliów o wysokich parametrach technologicznych oraz rozwiązań dla klientów firmy Dow (z wyjątkiem działalności w zakresie materiałów elektronicznych o wysokich parame- trach technologicznych firmy Dow). Połączenie komple- mentarnych potencjałów stworzy niskokosztowego lidera, opierającego się na innowacji, który może zapewnić klien- tom w szybko rosnących, wysokiej wartości segmentach branżowych rozwiązania z zakresu opakowań, transpor- tu i infrastruktury, między innymi przedstawiając szeroki i wszechstronny portfel rozwiązań efektywnych kosztowo.

Połączone przychody pro forma za rok 2014 w dziale mate- riałoznawstwo wynosi około 51 mld USD.

• Produkty wyspecjalizowane: Technologiczny innowacyj- ny lider, koncentrujący się na unikatowej działalności, któ- ra posiada podobne cechy inwestycyjne i wyspecjalizowane segmenty rynkowe. Ta działalność będzie obejmować działy żywienia i zdrowia, bionauk przemysłowych, bezpieczeń- stwa i ochrony, elektroniki i komunikacji firmy DuPont oraz działalność w zakresie materiałów elektronicznych firmy Dow. Łącznie, ich komplementarna oferta stworzy nowego globalnego lidera w dziedzinie produktów elektronicznych, a każda działalność skorzysta z bardziej dopasowanych in- westycji w rozwój swoich technologii produkcyjnych i po- tencjał innowacyjny. Połączone przychody pro forma za rok 2014 w dziale produktów wyspecjalizowanych wynosi około 13 mld USD.

Po sfinalizowaniu transakcji, Liveris, Prezes i Dyrektor Ge- neralny firmy Dow, zostanie Wykonawczym Prezesem nowo stworzonej Zarządu spółki DowDuPont, a Breen, Prezes i Dy- rektor Generalny firmy DuPont, zostanie Dyrektorem Wyko- nawczym spółki DowDuPont. Na tych stanowiskach Liveris i Breen będą podlegać Radzie Dyrektorów. Ponadto, po nomi- nacji dyrektor finansowy będzie polegać Breenowi.

Oczekuje się, że transakcja fuzji ma zostać sfinalizowana w drugiej połowie roku 2016, z zastrzeżeniem zwyczajowych warunków finalizacji, które obejmują akceptacje regulatorów oraz akceptacje akcjonariuszy firm Dow i DuPont. Późniejszy podział firmy DowDuPont, jaki zamierzają zrealizować, winien mieć miejsce 18-24 miesięcy od sfinalizowania fuzji.

Materiały prasowe Dupont

AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI

19 stycznia

w Warszawie odbyła się konferencja prasowa fi rmy Bayer. Podczas konferencji zostały przedstawione strategie, plany oraz nowości, które zostaną wprowadzone na rynek w 2016 roku.

Bayer: Science for a Better Life

Bayer to międzynarodowa firma działająca w obszarach Life Science: ochrony zdrowia oraz rolnictwa. Produkty i usługi Bay- er mają na celu przynoszenie ludziom korzyści i ulepszanie jako- ści ich życia. Bayer tworzy wartość poprzez innowacje, wzrost i zapewnianie wysokich zysków. Będąc firmą odpowiedzialną społecznie, Bayer przestrzega zasad zrównoważonego rozwo- ju. W roku podatkowym 2014, grupa Bayer zatrudniała 119 000 pracowników, a wysokość sprzedaży wyniosła 42,2 mld €.

Wydatki inwestycyjne wyniosły 2,5 mld €, a wydatki na bada- nia i rozwój 3,6 mld €. Powyższe dane obejmują wyniki dywizji wysokospecjalistycznych materiałów, która weszła na giełdę 6 października 2015 jako nowa firma Covestro.

Nowe produkty ogrodnicze; platforma Vademecum

Rozpoczął się pierwszy pełny rok sprzedaży środka Luna Experience® 400 SC, który jest fungicydem o działaniu kon- taktowym i układowym do stosowania zapobiegawczego lub interwencyjnego w ochronie jabłoni, gruszy, wiśni, czereśni oraz marchwi i pora.

W drugiej połowie 2015 roku, firma Bayer uzyskała rejestra- cję nowego fungicydu Serenade ASO®. Jest to obecnie jeden z dwóch biologicznych środków ochrony roślin w ofercie Bayer Polska. Serenade ASO jest mikrobiologicznym środkiem grzy- bobójczym o działaniu kontaktowym, zawierającym szczep QST 713 bakterii Bacillus subtilis, przeznaczonym do stosowa- nia w uprawie truskawki, marchwi, sałaty, pomidora, papryki oraz oberżyny (bakłażana) przeciwko chorobom grzybowym.

Kolejny biologiczny środek ochrony roślin w ofercie Bayer w sezonie 2016 to Contans WG. Jest to biologiczny fungicyd zawierający zarodniki naturalnie występującego w glebie grzy- ba Coniothyrium minitans. Contans WG działa selektywnie na zarodniki przetrwalnikowe grzybów Sclerotinia powodują-

cych zgniliznę twardzikową na warzywach, tytoniu, rzepaku i roślinach ozdobnych.

System wspomagania decyzji Vademecum jest ogólno- dostępną częścią projektu Vademecum i będzie sukcesywnie rozbudowywany. W sezonie 2016 obejmie sieć kilkudziesięciu stacji pogodowych z danymi na temat poziomu zagrożenia ze strony najgroźniejszych patogenów jabłoni, gruszy, drzew pestkowych i upraw jagodowych. Specjalnie przygotowane mapy pozwalają wybrać najbliższą stację pogodową. Dane ze stacji pogodowych będą powiązane z publikowanymi cyklicz- nie na stronie internetowej firmy Bayer komunikatami o za- grożeniach w ochronie drzew owocowych, upraw jagodowych i warzyw.

Nasiennictwo

Poważne inwestycje firmy Bayer w hodowle i nasiennictwo owocują nowymi i innowacyjnymi odmianami. Przykładem tego jest odmiana mieszańcowa rzepaku jarego Dodger wprowa- dzona na rynek w zeszłym roku (rejestracja COBORU w 2014 r.).

Średni, wysoki wynik plonowania za ostatnie 2 lata 110% wzorca pozwala twierdzić, że Dodger jest odmianą godną polecenia dla rolników chcących uzyskiwać wyższe od przeciętnych plo- ny rzepaku jarego. Wraz z odmianą Dodger na rynku pojawiła się marka InVigor, pod którą Bayer wprowadza na rynek nowe odmiany mieszańcowe rzepaku jarego oraz ozimego, które charakteryzują się najlepszymi parametrami np. bardzo wyso- kim plonem.

CapSeal – interaktywna plomba zakrętki

Nielegalne środki ochrony roślin to narastający problem. Za- gadnienie to dotyczy całej Unii Europejskiej, jednak kraje ta- kie jak Polska stanowiące granice UE, należą do najbardziej narażonych. Przeciętny konsument nie zna doskonale etykiet,

Innowacje z obszaru Life Science – Bayer CropScience

zabezpieczeń i nawet niechcący czasami pada ofiarą oszustów.

Niezbędny jest pro- sty system rozpoznawa- nia produktów auten- tycznych.

W 2016 roku firma Bayer wprowadza nowe zabezpieczenie pro- duktów – CapSeal – in- nowacyjną, interaktyw- ną plombę zakrętki.

Każde zakręcone opakowanie ma nakle- joną plombę. Znajduje się na niej opalizujący hologram z kolorowym logo firmy Bayer oraz kod QR, który można zeskanować. Pierwsza próba odczytania go za pomocą smartfona prowadzi do aplikacji Bayer CapSeal. Aplika- cja weryfikuje unikalny numer zaszyfrowany w kodzie QR i niezwłocz- nie informuje użytkow- nika, czy dany produkt jest oryginalny, czy nie.

W tym drugim przypad- ku podpowiada użyt- kownikowi, jak ma dalej postępować. Aplikację można bezpłatnie po- brać ze sklepu Google- Play lub AppStore.

CapSeal to rozwią- zanie nowoczesne, nie- zawodne i dające użyt- kownikowi natychmia- stową informację, czy produkt, który trzyma w ręku, jest legalny, a więc czy działa bez- piecznie i skutecznie.

Bioróżnorodność:

bogactwo żywej ziemi W akcji Grunt to Bezpie- czeństwo firma Bayer nadal koncentruje się na ochronie organi- zmów towarzyszących uprawom i przynoszą- cym rolnikom wymier- ne korzyści. W 2016 r.

firma skupi się na cen- nym zasobie, jakim jest gleba: bakterie w niej zamieszkujące, grzyby

i makroorganizmy, warunkujące żyzność. Prawidłowe prze- chowywanie i użytkowanie środków ochrony roślin chroni glebę przed punktowymi skażeniami, natomiast wybrane za- biegi agrotechniczne stymulują rozwój organizmów produku- jących próchnicę. Takie działania z zakresu rolnictwa zrówno- ważonego zapewniają utrzymanie bioróżnorodności gleby i jej żyzności na wysokim poziomie przez wiele lat – umożliwi to zapewnienie dostaw żywności dla wzrastającej populacji ludzi na świecie.

Materiały prasowe

Zespół BayerCropScience

CapSeal interaktywna plomba zakrętki

RYNEK ZBÓŻ RYNEK ZBÓŻ

16 •

• 17

PRODUKCJA ZBÓŻ – ŚWIAT

W styczniowym raporcie Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA):

Produkcja pszenicy w sezonie 2015/16 prognozowana jest na 735,4 mln ton. W sezonie 2014/15 produkcja została oszacowana na 725,9 mln ton wobec 715,4 mln ton sezon wcześniej.

Produkcja zbóż paszowych w sezonie 2015/16 prognozo- wana jest na 1261,9 mln ton. W sezonie 2014/15 oceniono na 1296,9 mln ton wobec 1281,1 mln ton w poprzednim sezonie.

Produkcja jęczmienia w sezonie 2015/16 prognozowana jest na 145,8 mln ton. W sezonie 2014/15 została oszacowa- na 141,2 mln ton wobec 144,4 mln ton sezon wcześniej.

Produkcja owsa w sezonie 2015/16 prognozowana jest na 22,1 mln ton. W sezonie 2014/15 produkcja została oszaco- wana na 22,3 mln ton wobec 23,5 mln ton sezon wcześniej.

Produkcja żyta w sezonie 2015/16 prognozowana jest na 11,9 mln ton. W sezonie 2014/15 produkcja została oszaco- wana na 14,6 mln ton wobec 15,7 mln ton sezon wcześniej.

Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) prognozuje światową produkcję w sezonie 2015/16 na pozio- mie 735,4 mln ton, czyli o 0,5 mln ton większym od progno- zowanego w grudniu i jednocześnie o 9,5 mln ton (1,3 proc.) większym niż w sezonie 2014/15. Oznacza to, że obecny sezon jest trzecim z kolei z rekordową światową produkcją pszenicy.

W styczniu eksperci USDA obniżyli również o 1,0 mln ton pro- gnozę zużycia tego zboża na świecie do 716,1 mln ton. Jest to o 1,3 proc. więcej niż w sezonie ubiegłym. Jak widać nadwyżka produkcji nad zużyciem wynosi 19,3 mln ton. To jak na razie najwyższa prognozowana nadwyżka w tym sezonie. Obec- nie prognozowana relacja zapasów na koniec sezonu 2015/16 do zużycia w tym sezonie wynosi 32,4 proc. Relacja zapasów do zużycia w sezonie 2014/15 ukształtowała się na 30,1 proc.

Światowa produkcja kukurydzy w sezonie 2015/16 pro- gnozowana jest na poziomie 967,9 mln ton, czyli o 5,9 mln ton mniej niż oczekiwano w grudniu. Jest to jednocześnie o 40,6 mln ton (4,0 proc.) mniej, niż w sezonie 2014/15. To bardzo duży spadek, wynikający głównie z mniejszej produkcji w Stanach Zjednoczonych, UE oraz na Ukrainie. Warto jednak pamiętać, że produkcja w ubiegłym sezonie była z kolei bardzo wysoka. Jeśli chodzi o zużycie, to obecnie prognozowane jest na 966,2 mln ton. Ta wielkość oznacza spadek wobec ubiegłe- go sezonu o 9,6 mln ton (1,0 proc.). Wciąż jednak bilans jest minimalnie nadwyżkowy – produkcja ma przewyższać zuży- cie o 1,7 mln ton, a relacja zapasów końcowych do zużycia ma wzrosnąć z 21,2 proc. w sezonie 2014/15 do 21,6 proc. w obec- nym sezonie.

Według Copa-Cogeca, w 2016 roku unijna produkcja zbóż będzie wyższa niż w bieżącym ze względu na lepsze plony

i większą powierzchnię upraw zbożowych. Spodziewany jest przede wszystkim wzrost produkcji kukurydzy (po drastycz- nym spadku spowodowanym letnią suszą) do poprzednich po- ziomów. Zbiory pszenicy miękkiej w 2016 r. mają być jednak o 3,1% mniejsze w ujęciu rok do roku w wysokości 144,088 mln ton. Podobnie unijna produkcja jęczmienia i durum mają się zmniejszyć odpowiednio o 2,2% do 58,11 mln ton i o 4,3% do 7,726 mln ton. Natomiast przyszłoroczne zbiory kukurydzy są prognozowane na 65,098 mln ton, tj. o 15% wyższe niż w 2015 roku (56,584 mln ton). Jak podaje Copa-Cogeca całkowita unijna produkcja zbożowa w sezonie 2015/16 wyniesie 307,27 mln ton w porównaniu do 304,808 mln ton w bieżącym se- zonie. Areał zbóż ma się zwiększyć do 56,529 mln ha z 56,511 mln ha w poprzednim sezonie, a średnie plony mają wzrosnąć z 5,39 t/ha do 5,44 t/ha.

W ostatnim raporcie Komisja Europejska nieznacznie ob- niżyła prognozę tegorocznych zbiorów pszenicy miękkiej i jęczmienia w Unii. Natomiast w przypadku durum dokonano dodatniej korekty. Zbiory pszenicy miękkiej zostały oszacowa- ne na 149,102 mln ton, tj. o około 50 tys. ton mniej w porów- naniu z październikowym szacunkiem, w dalszym ciągu jednak więcej w porównaniu do 148,735 mln ton zebranych w sezo- nie 2014/15. Produkcja jęczmienia w UE została oszacowana na 60,847 mln ton wobec 60,941 mln to w poprzednim raporcie, a zbiory durum na 8,474 mln ton, nieznacznie tylko więcej niż 8,424 mln ton we wcześniejszym oszacowaniu. Korekty te były przede wszystkim odzwierciedleniem niewielkich rewizji śred- niego plonowania tych gatunków w ubiegłotygodniowych sza- cunkach unijnej jednostki monitorującej Mars.

Według Strategie Grains, unijna powierzchnia upraw pszenicy miękkiej na zbiór w 2016 r. będzie o 1% mniejsza od tegorocznej. Pomimo spodziewanego spadku w dalszym ciągu będzie ona na wysokim poziomie. Natomiast unijny areał jęczmienia ma się zwiększyć o 2% w ujęciu rok do roku.

Niektóre kraje UE doświadczały jesienią pewnych trudności w zasiewach ozimin, które w większości zostały przezwycię- żone. Zaliczała się do nich Polska. Jesienna susza utrudniała początkowo siewy, jednak deszcze odnotowywane od połowy października wpłynęły na poprawę sytuacji. Wczesną jesienią obawy pojawiały się także Wielkiej Brytanii. Obecnie kondycja i rozwój upraw ozimych są dobre – podają konsultanci z firmy ADAS. Łagodna jesień pozwoliła brytyjskim rolnikom na do- kończenie zasiewów ozimin po wcześniejszych opóźnieniach spowodowanych przedłużającymi się żniwami. Jak podaje ADAS, powierzchnia upraw rzepaku w Wielkiej Brytanii będzie znacznie mniejsza niż przed rokiem, wzrośnie natomiast areał jęczmienia.

W styczniowym raporcie francuskie biuro rolne (France- AgriMer) znacząco podwyższyło prognozę zapasów pszenicy miękkiej w sezonie 2015/16 ze względu na redukcję oczeki- RY

RY RY RY RY RY RY

R NENENENENNENEKNEK KKKKKKKZBZBZBZBZBZBZBZBBÓŻÓŻÓŻÓŻÓŻÓŻÓŻÓŻÓŻ

wanego eksportu. Zapasy we Francji zostały ocenione na 5,8 mln ton, więcej w porównaniu do 5,2 mln ton przewidywanych w poprzednim raporcie i zaledwie 2,5 mln ton odnotowanych na koniec ubiegłego sezonu. Biuro dokonało także korekty prognozy eksportu pszenicy do krajów trzecich – z wcześniej- szych 11,5 mln ton do 11,3 mln ton oraz do krajów UE – z 7,5 mln ton do 7 mln ton. Oznaczałoby to nieznaczne zmniejszenie sprzedaży poza ugrupowanie w porównaniu z ubiegłym sezo- nem oraz 11% spadek wywozu wewnątrz Wspólnoty.

FranceAgriMer obniżył swoją wcześniejszą prognozę za- pasów jęczmienia – z 2,2 mln ton do 2,1 mln ton i podniósł

przewidywane zapasy końcowe kukurydzy – z 2,8 mln ton do 2,9 mln ton. W przypadku jęczmienia w korekcie uwzględnio- no obniżenie oszacowania wysokości zbiorów oraz niewielki wzrost sprzedaży na rynki zagraniczne. Natomiast w przy- padku kukurydzy korekta była spowodowana podwyższeniem oszacowania zbiorów i redukcją krajowego zużycia, które z nadwyżką zrównoważyły wzrost spodziewanego eksportu wewnątrz unijnego.

Dr Beata Michalska-Klimczak SGGW w Warszawie ŚWIATOWY BILANS PSZENICY I ZBÓŻ PASZOWYCH

(MLN TON)

Wyszczególnienie Produkcja Eksport Spożycie Zapasy końcowe Pszenica

2013/14 715,4 162,4 698,4 194,0

2014/15* 725,9 161,3 707,2 212,8

2015/16** 735,4 162,3 716,1 232,0

Zboża paszowe ¹⁾

2013/14 1281,1 164,6 1233,5 211,0

2014/15* 1297,0 173,2 1264,9 243,1

2015/16** 1261,9 166,5 1260,3 244,8

1) kukurydza, jeczmień, sorgo, żyto, owies, proso, mieszanki zbożowe,

* SZACUNEK, ** PROGNOZA

Źródło: USDA – Foreign Agricultural Service, styczeń 2016 r.

BILANS PSZENICY I ZBÓŻ PASZOWYCH W UNII EUROPEJSKIEJ (MLN TON)

Wyszczególnienie Produkcja Import Eksport Spożycie Zapasy końcowe Pszenica

2013/14 144,6 4,0 32,0 117,3 9,9

2014/15 156,5 6,0 35,4 123,5 13,5

2015/16 158,0 6,0 32,5 125,8 19,3

Zboża paszowe

2013/14 158,9 16,3 8,6 164,1 15,5

2014/15 170,6 9,1 14,0 163,3 18,0

2015/16 150,7 16,4 9,9 161,4 13,7

Źródło: USDA – Foreign Agricultural Service, styczeń 2016 r.

BILANS PSZENICY I ZBÓŻ PASZOWYCH W KRAJACH WNP (MLN TON)

Wyszczególnienie Produkcja Import Eksport Spożycie Zapasy końcowe Pszenica

2013/14 103,9 7,4 37,1 72,8 15,7

2014/15 112,7 7,7 40,2 75,9 20,0

2015/16 117,5 7,3 46,4 78,3 20,2

Zboża paszowe

2013/14 87,7 0,8 30,8 55,7 7,1

2014/15 91,8 0,8 33,9 58,0 7,9

2015/16 82,0 0,8 28,4 56,2 6,1

Źródło: USDA – Foreign Agricultural Service, styczeń 2016 r.

PSZENICA – POWIERZCHNIA UPRAW I PRODUKCJA

Kraj/Region

Powierzchnia uprawy Produkcja

(mln ha) (mln ton)

2013/14 2014/15* 2015/16**

2013/14 2014/15* 2015/16**

Styczeń Styczeń

Świat 219,86 222,52 224,83 715,35 725,91 735,39

USA 18,35 18,77 19,06 58,11 55,15 55,84

Wszystkie

kraje 201,53 203,75 205,78 657,25 670,76 679,55

UE-28 25,88 26,79 26,73 144,58 156,53 157,98

Chiny 24,12 24,07 24,14 121,93 126,21 130,19

Indie 30,00 30,47 30,60 93,51 95,85 88,94

Pakistan 8,66 9,20 9,18 24,21 25,98 25,48

Afganistan 2,55 2,56 2,55 5,00 5,03 5,00

Nepal 0,77 0,77 0,77 1,90 1,98 1,89

Rosja 23,40 23,64 25,60 52,09 59,08 61,00

Ukraina 6,57 6,30 7,00 22,28 24,75 27,00

Kazachstan 12,95 11,92 11,50 13,94 13,00 14,00

Uzbekistan 1,40 1,40 1,40 6,80 7,15 7,20

Białoruś 0,69 0,73 0,70 2,10 2,90 2,40

Kanada 10,44 9,48 9,60 37,53 29,42 27,60

Argentyna 3,50 4,20 3,50 10,50 12,50 10,50

Brazylia 2,20 2,73 2,45 5,30 6,00 5,60

Urugwaj 0,46 0,40 0,30 1,53 1,08 1,00

Australia 12,63 13,81 13,80 25,30 23,67 26,00

Egipt 1,35 1,35 1,26 8,25 8,30 8,10

Maroko 3,28 3,06 3,20 7,00 5,10 8,00

Etiopia 1,75 1,80 1,80 4,25 4,40 3,90

Algieria 2,00 1,70 2,10 3,30 1,90 2,70

Turcja 7,70 7,71 7,86 18,75 15,25 19,50

Iran 6,40 6,80 6,80 14,50 13,00 14,00

Irak 2,57 2,46 2,45 3,30 3,50 3,30

Syria 1,55 1,30 1,45 4,00 2,50 3,50

Meksyk 0,64 0,71 0,82 3,38 3,69 3,78

Pozostałe

kraje 8,06 8,40 8,22 22,01 22,02 20,99

* SZACUNEK, ** PROGNOZA

Źródło: USDA – Foreign Agricultural Service, styczeń 2016 r.

RYNEK ZBÓŻ RYNEK ZBÓŻ

DOTKLIWE MROZY NA UKRAINIE I W ROSJI

W Rosji i na Ukrainie pojawiają się obawy o skutki mrozów, z temperaturami poniżej minus 18°C, na uprawy zbóż ozi- mych. W niektórych rejonach oziminy są co prawda chronio- ne przez śnieg (środkowa i północno-wschodnia Ukraina), ale nie wszędzie. Jak podaje UkrAgroConsult, temperatura powietrza na wschodzie Ukrainy spadała ostatnio nawet do minus 23°C. Warstwa śniegu chroniącego zasiewy ozimin jest w tej części kraju stosunkowo gruba – ok. 15 cm, co daje na- dzieję na zmniejszenie ryzyka strat mrozowych. Natomiast w zachodnich rejonach kraju pokrywa śniegu jest dużo mniej- sza – średnio ok. 2 cm, ale i mrozy nieco mniej dotkliwe (mi- nus 10°C – minus 15°C) w większości obszarów. Jak na razie obawy o kondycję ozimin nie znajdują przełożenia w korek- tach prognoz tegorocznych zbiorów pszenicy ozimej. UkrA- groConsult nawet je podwyższył – z wcześniejszych 17,5 mln ton do 17,8 mln ton, uwzględniając nieco większy areał. Siar- czyste mrozy są dotkliwe także w Rosji. W niektórych rejo- nach kraju oziminy chroni pokrywa śniegu (region centralny, północny Kaukaz, rejon doliny Wołgi). Jednak nie wszędzie jest ona wystarczającą ochroną przed dotkliwym mrozem.

W Rosji spodziewane są straty mrozowe w uprawach ozimych.

UKRAINA: W SEZONIE HANDLOWYM 2015/16 EKSPORT PSZENICY MOŻE OSIĄGNĄĆ 14 MLN TON

Według UkrAgroConsult, w sezonie handlowym 2015/16 eksport pszenicy z Ukrainy może osiągnąć 14 mln ton, czy- li o 1 mln ton więcej w porównaniu do wcześniej przewidy- wanych 13 mln ton. Korekta ta uwzględnia podwyższenie szacunku zbiorów oraz obniżenie prognozy zapasów koń- cowych zbóż. Podniesiono także przewidywany wywóz jęcz- mienia w bieżącym sezonie z wcześniejszych 3,6 mln ton do 4 mln ton. Bez zmian pozostała prognoza sprzedaży zagra- nicznej kukurydzy – w wysokości 16,5 mln ton. Ukraińskie Ministerstwo Rolnictwa oszacowało ostatecznie ubiegło- roczne zbiory zbóż na blisko 61 mln ton, prognoza ekspor- tu ziarna w sezonie 2015/16 jest w rekordowej wysokości 36 mln ton.

ROSJA: PROGNOZY DOBRYCH ZBIORÓW ZBÓŻ W 2016 R.

Według rosyjskiego Ministerstwa Rolnictwa, w sezonie 2016/17 Rosja ponownie odnotuje bardzo dobre zbiory zbóż.

Oznaczałoby to trzeci z rzędu rok zbiorów przekraczających 100 mln ton. Wczesne prognozy wskazują na produkcję zbo- żową kraju w 2016 roku w wysokości 100,784 mln ton wobec 103,434 mln ton zebranych w bieżącym roku. Przyszłoroczne zbiory pszenicy są prognozowane na 58,588 mln ton, jęcz- mienia na 17,64 mln ton, żyta na 2,648 mln ton, a kukurydzy na 10,978 mln ton.

BIAŁORUŚ: ZBIORY ZBÓŻ MOGĄ PRZEKROCZYĆ 9,2 MLN T ZIARNA W 2016 R.

Według danych białoruskiego ministerstwa rolnictwa, zbio- ry zbóż w 2016 r. mogą przekroczyć 9,2 mln ton. Białoruskie zbiory zbóż w 2015 r. oszacowano 8,9 mln ton. W najbliższych dniach rząd białoruski opublikuje rozporządzenie dotyczące najważniejszych celów w produkcji roślinnej w 2016 r. Doty- czyć będą one, prócz roślin zbożowych, również buraków cukrowych, rzepaku, lnu, warzyw, owoców i pasz objętościo- wych. W rozporządzeniu wymienione zostaną także środki finansowe dla producentów, które mają zapewnić wykonanie tych planów. Środki te mają zapewnić ministerstwo rolnictwa oraz władze samorządowe.

ROSJA: REKORDOWY EKSPORT ZBÓŻ W PIERWSZEJ POŁO- WIE SEZONU 2015/2016

Rosyjska państwowa firma transportowa RusAgroTrans, pod- niosła swoją prognozę eksportu zbóż z Rosji w grudniu br.

z 3,0 do 3,4 mln ton. Całkowity eksport zbóż z Rosji w pierw- szej połowie sezonu 2015/2016 powinien wynieść 21,1 mln ton, czyli o 0,9 proc. więcej niż w rekordowym sezonie 2014/2015.

Wzrost eksportu osiągnięto przede wszystkim dzięki więk- szemu eksportowi kukurydzy, który w porównaniu z pierw- szą połową sezonu 2014/2015 wzrósł o 59,5 proc do pra- wie 1,8 mln ton. Eksport pszenicy w tym samy czasie spadł o 0,9 proc. do ponad 16,2 mln ton, a jęczmienia o 7,7 proc. do prawie 3 mln ton.

Przegląd wiadomości z rynku wschodniego

UKRAINA: WIOSENNE SIEWY PSZENICY JAREJ SĄ OCENIA- NE NA 240 TYS. HA

Jak podało UkrAgroConsult w swojej prognozie, wiosenne siewy pszenicy jarej są oceniane na 240 tys. ha, co oznacza wzrost o 40% w ujęciu sezon do sezonu. Zwyżka ta nie zre- kompensuje jednak w pełni spadku powierzchni upraw psze- nicy ozimej. Poza tym plonowanie pszenicy jarej jest zazwyczaj niższe w porównaniu do ozimej. W optymistycznym scenariu- szu Ukraina mogłaby liczyć na zbiory pszenicy w wysokości 20-21 mln ton. Tak czy inaczej redukcja zbiorów znajdzie od- zwierciedlenie w spadku sprzedaży zagranicznej w kolejnym sezonie handlowym.

UKRAINA: OSTA- TECZNE SZACUNKI UBIEGŁOROCZNYCH ZBIORÓW

Według ukraińskich służb statystycznych, w ubiegłym roku Ukra- ina zebrała 56,96 mln ton ziarna, tj. o 6,1%

mniej niż rok wcze- śniej. Spadek produk- cji zbożowej kraju był spowodowany przede wszystkim letnią suszą, najdotkliwszą w sierp- niu i wrześniu ub.r. Spo- wodowało to 18,5% spa- dek zbiorów kukurydzy – do 23,2 mln ton. Zbio- ry żyta, jęczmienia, gry- ki i owsa również były mniejsze niż rok wcze- śniej ze względu na zre- dukowany areał i gorsze plonowanie. Natomiast ubiegłoroczna produk- cja pszenicy wzrosła o blisko 10% w ujęciu rok do roku do 26,5 mln ton. Znaczny wzrost odnotowano również w przypadku prosa – o 19,7% do 213 tys.

ton. W 2015 r. areał zbóż ogółem na Ukrainie osiągnął 14,1 mln ha, tj.

o 1,1% mniej w porów- naniu do poprzedniego roku, a średnie plony zostały oszacowane na 4,1 t/ha, tj. o 2,7% mniej w ujęciu rok do roku.

KAZACHSTAN

PODNIÓSŁ PROGNOZĘ EKSPORTU ZBÓŻ

W bieżącym sezonie Kazachstan zamierza

wyeksportować 7,5 mln ton zbóż. Obecna prognoza jest o pół miliona ton wyższa od wcześniejszej. Dla przypomnienia w sezonie 2014/15 kazachski eksport ziarna osiągnął 6,44 mln ton, a dwa sezony wcześniej wynosił on 8,68 mln ton.

Źródło: Blackseagrain.net; apk-inform.com, styczeń 2016 r.

Dr Beata Michalska-Klimczak SGGW, Warszawa

RYNEK ZBÓŻ RYNEK ZBÓŻ

20 •

• 21

Wyszczególnienie 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15

szacunek

2015/16 prognoza

2015/16 2014/15 Pszenica

Zapasy początkowe 43,1 33,9 29,6 33,5 35,0 104,4

Zbiory 124,9 120,7 131,4 120,7 119,9 99,3

Podaż ogółem 168,1 154,6 161,1 154,3 155,0 100,4

Zużycie 54,3 60,2 56,7 54,5 54,8 100,5

Nadwyżki 113,8 94,4 104,4 99,8 100,2 100,4

- eksport netto 79,9 64,7 70,8 64,7 62,3 96,3

- zapasy końcowe 33,9 29,6 33,5 35,0 37,9 108,1

Nadwyżki z bież. zbiorów** 70,7 60,4 74,7 66,2 65,2 98,4

Zboża paszowe

Zapasy początkowe 43,0 33,5 29,9 43,2 53,8 124,6

Zbiory 387,7 358,4 443,7 444,4 438,7 98,7

Podaż ogółem 430,7 391,9 473,5 487,6 492,5 101,0

Zużycie 325,6 313,4 346,2 351,2 356,8 101,6

Nadwyżki 105,1 78,5 127,4 136,4 135,8 99,6

- eksport netto 71,6 48,6 84,2 82,5 78,0 94,5

- zapasy końcowe 33,5 29,9 43,2 53,8 57,7 107,3

Nadwyżki z bież. zbiorów** 62,1 45,0 97,5 93,2 81,9 87,9

*) Argentyna, Australia, Kanada, USA

**) zbiory minus zużycie Źródło: FAS USDA.

Rynek zbóż w sezonie 2015/16

1. Rynek światowy

W sezonie 2015/16, pomimo spadku zbiorów, sytuacja na świa- towych rynkach jest stabilna. Według ostatnich ocen USDA¹ światowe zbiory zbóż (bez ryżu) w sezonie 2015/16 mogą być nieznacznie mniejsze niż 2014/15 (spadek o 1,3% do 2,0 mld ton). Jednak dzięki znacznie większym niż przed rokiem za- pasom początkowym podaż całkowita zwiększyła się o 1,0%

(25 mln ton). Zużycie zbóż przewidywane jest na 1,98 mld ton, tj. o 0,2% (4 mln ton) więcej niż w poprzednim sezonie. W wy- niku tego, zapasy na koniec sezonu mogą wzrosnąć o ponad blisko 5% do rekordowych 477 mln ton.

Sytuacja na rynku pszenicy będzie znacznie lepsza niż na rynku zbóż paszowych. Jej zbiory szacuje na 735 mln ton, tj.

o 1,3% więcej niż w sezonie 2014/15. Wysoki stan zapasów po- czątkowych spowodował, że podaż całkowa wzrosła o 3,1%

(28 mln ton). Zużycie pszenicy przewidywane jest na 716 mln ton, tj. o ponad 1% (9 mln ton) więcej. Zwiększy się popyt

Rys. 1. Światowe zbiory, zużycie i zapasy pszenicy (mln ton)

250

200

150

100

50

0

760 740 720 700 680 660 640 620 600

Produkcja, zużycie

Zapasy Produkcja Zużycie

Zapasy

2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 P

Źródło: FAS, USDA.

importowy. Zapasy na koniec sezonu 2015/16 mogą zwiększyć się do 232 mln ton (213 mln ton w sezonie 2014/15).

Zbiory zbóż paszowych oceniane są na 1,26 mld ton, czyli o 2,7% mniej od rekordowych z poprzedniego sezonu. Spadek podaży bieżącej został prawie skompensowany podażą z zapa- sów początkowych. Dzięki temu podaż całkowita zmalała tylko w nieznacznym stopniu o 0,2% (2,9 mln ton). Przewiduje się, że zużycie może się zmniejszyć o 0,6% (4,6 mln ton). Na ryn- ku zbóż paszowych zmniejszą się obroty międzynarodowego handlu. Dlatego zapasy końcowe mogą się zwiększyć o blisko 1% do 245 mln ton (243 mln ton w sezonie 2014/15).

Zbiory pszenicy w głównych, pozaeuropejskich krajach eksporterskich (USA, Kanada, Australia, Argentyna) w sezonie 2015/16 wyniosły 120 mln ton i były o 0,7% mniejsze od noto- wanych w poprzednim sezonie. Spadku produkcji w Argentynie i Kanadzie nie zrównoważył wzrost w USA i Australii. Ubytek podaży ze zbiorów został skompensowany większymi zapa- sami. Dlatego podaż całkowita w tych krajach, w porównaniu z sezonem 2014/15, nieznacznie się powiększyła (o 0,4% do 155 mln ton). Zużycie pszenicy może wzrosnąć w podobnym stop- niu, ale zmaleje jej eksport, co zaważy na wzroście poziomu zapasów końcowych o ponad 8% do 38 mln ton.

Zbóż paszowych zebrano o 1,3% mniej niż przed rokiem (439 wobec 444 mln ton w sezonie 2014/15), na co wpłynęły mniejsze zbiory w USA i Argentynie. Wysoki poziom zapasów początkowych zrównoważył jednak spadek podaży bieżącej (ze zbiorów). Skutkiem tego, podaż całkowita minimalnie się zwiększyła (o 1% do 493 mln ton). Zużycie zbóż paszowych może się zwiększyć do 357 mln ton, tj. o 1,6% więcej niż w se- zonie 2014/15. Przewiduje się kilkuprocentowe ograniczenie eksportu, dzięki czemu zapasy końcowe zwiększą się o ponad 7% do 58 mln ton, tj. o 6,1% (Tab. 1).

W sezonie 2015/16 sytuacja na unijnym rynku pszenicy bę- dzie stabilna, ale rynek zbóż paszowych będzie znajdował się pod presją popytu. Zbiory pszenicy osiągnęły rekordowe 158 mln ton i były blisko o 1% większe niż w poprzednim sezonie, a podaż ogółem zwiększyła się o 3%. Parametry jakościowe ziarna (liczba opadania, zawartość glutenu, wskaźnik sedy- mentacyjny Zelenego) były znacznie lepsze niż przed rokiem, dzięki czemu na rynkach jest duża podaż ziarna konsumpcyj- nego. Zużycie pszenicy może zwiększyć się o 1,8%. Wzrośnie zużycie paszowe i spożycie, a zmaleje zużycie przemysłowe.

Zmniejszy się też eksport, dzięki czemu znacznie zwiększą się zapasy końcowe pszenicy (o 42% do 19 mln ton).

1 Wheat: World Market and Trade, Coarse grains: World Markets and Trade, FAS, USDA, styczeń 2016 r.

Rys. 2. Światowe zbiory, zużycie i zapasy zbóż paszowych (mln ton)

300

250

200

150

100

50

0

1350 1300 1250 1200 1150 1100 1050 1000 950

Produkcja, zużycie

Zapasy Produkcja Zużycie

Zapasy

2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 P

Źródło: FAS, USDA.

Tabela 1. Bilans pszenicy, kukurydzy i jęczmienia w głównych, pozaeuropejskich krajach eksporterskich* (mln ton)