Rok IV Poznań, dnia 5 c ze rw c a 1 9 4 8 N r 2 3
T R E i Ć I W ywłafsizcz&m e m a ją tk ó w z a ję ty c h w o k re s ie w o jn y — M o n o p o l „ C e n tra li Z ło m u “ (str. 258) — P r a k ty k a i w y k ła d n ia p ra w a s k a rb o w e g o (str. 259) — K r o n ik a s k a rb o w a (str. 263) — W y ja ś n ie n ia w s p ra w a c h s o c ja ln y c h (str. 264 — W y ja ś n ie n ia o o b ro c ie b e z g o tó w k o w y m (str. 264) — O g rz e w a n ie i c h ło d z e n ie m ie js c p ra c y (str. 266) — K o im iu n ik a ty (str. 267) — K a r to te k a .
W y w ła s z c z e n ie m a ją tk ó w
za ję ty c h w okresie w o jn y
Dnia 16 k w ie tn ia br. ogłoszono dekret „O w yw łaszczeniu m ajątków , zajętych na cele u ży
teczności publicznej w okresie w o jn y 1939— 1945 r." D ekret ten dopuszcza w yw łaszczenie n ie ru chom ości zajętych w okresie w o jn y na cele w y m ienione w art. 2 ust. 1 dekretu, a m ianow icie:
a) na cele budow y, ro z w o ju i utrzym ania urządzeń k o m u n ik a c ji publicznej, b) na ce
le przedsiębiorstw podstaw ow ych gałęzi go
spodarki narodow ej, będących przedsiębior
stw am i p ań stw o w ym i lu b p rze jętych na w ła sność Państwa, c) na cele w ojskow e, d) pod ulice i place publiczne, skw ery, zieleńce, parki, place sportowe i cmentarze, e) pod zalesienia lub na m elioracje, f) na cele użyteczności p ub licz
nej. O kreślenie ,,użyteczność p ubliczna" zostało w ty m ostatnim punkcie użyte n ie w ą tp liw ie w specyficznym , ciaśniejszym znaczeniu; ja k w y n i
ka bow iem z ty tu łu dekretu ,cele w ym ien io n e w poprzednich punktach (a— e) ustaw odaw ca u w a ża rów nież za ,,cele użyteczności publicznej '.
N ależy zatem sądzić, że w punkcie f) chodzi o ce
le, związane z użytkow aniem publicznym , z bez
pośrednią ko rzyścią publiczności (jak np. szkoły czy szpitale).
D ekret nie określa bliże j, o ja k ie „za ję cie "
chodzi; w szczególności nie określa fo rm y ani podm iotu zajęcia, należy zatem przyjąć, że cho
dzi tu o zajęcie przez ja k ie k o lw ie k organy, spra
w ujące faktyczn ie władzę w okresie w o jn y , i to bez w zględu na rodzaj i charakter przepisów, k tó ry m i władze te się k ie ro w a ły — a w ięc rów nież o zajęcia dokonane przez okupanta. Te w y p a d k i będą też n ie w ą tp liw ie z n a tu ry rzeczy n a jlic z n ie j
sze.
D e kre t p rze w id uje dw ie grupy nieruchom ości podlegających w yw łaszczeniu :
1. Pierwszą grupę (art. 1 ust. 1 i art. 2 dekretu) stanow ią nieruchom ości:
a) zajęte w czasie w o jn y na cele „u żyteczn o ści p u b lic z n e j" (w ym ienione w yże j);
b) znajdujące się w dniu 16 k w ie tn ia 1948 r.
(dzień w ejścia w życie dekretu) w posia
dania Skarbu Państwa, zw ią zkó w samo
rządu te ryto ria ln e g o lu b przedsiębiorstw państw ow ych;
c) użytkow ane nadal na te cele (lub p rz e w i
dziane na te cele w planach zagospodaro
w ania przestrzennego bądź w w ytyczn ych do ty c h p la n ó w );
d) zostały choćby w części zagospodarowane z funduszów publicznych (bądź też zago
spodarowanie ich je st już przew idziane do re a liz a c ji w pierw szej ko le jn o ści planu) W szystkie te w a ru n k i muszą oczyw iście za
chodzić równocześnie.
2. Drugą grupę (art. 1 ust. 2 i art. 2 ust. 1 dekretu) stanow ią nieruchom ości:
A . zajęte w czasie w o jn y na cele „użyteczn o ści p u b lic z n e j" (ja k w yże j);
B. przew idziane w dniu weiścia w życie dekre
tu (tj. 16 k w ie tn ia 1948 r.) „n a budowę, rozbudowę i przebudowę przedsiębiorstw podstaw ow ych gałęzi gospodarki n a ro d o w ej, będących przedsiębiorstw am i państw o
w y m i lub p rze jętych na własność Państwa"
(art. 1 ust. 2).
W tej grupie odpadają zatem w a ru n k i b), c) 1 d) z g ru py pierw szej, w ich m iejsce natom iast w chodzi w a ru ne k B). O dnośny przepis art. 1 ust.
2 nasuwa pewne w ą tp liw o ś c i interpreta cyjn e.
N ie w iem y, kto i w ja k ie j form ie ma p rz e w id y wać, że dana nieruchom ość ma być przeznaczo
na na budowę czy rozbudowę przedsiębiorstwa
~ 258 -
— w yra źn ie je st ty lk o pow iedziane, że m usi to ju ż mieć m iejsce w dniu 16 k w ie tn ia 1948 r. Po w tó re ze s ty liz a c ji tego przepisu w y n ik a ło b y , że chodzi o budową czy rozbudow ę przedsiębiorstw będących ju ż w ty m dniu przedsiębiorstw am i p ań stw o w ym i lub p rz e ję ty m i na własność Pań
stwa. Przepis ten m ó w i bow iem o przedsiębior
stw ach będących przedsiębiorstw am i p a ń stw o w y
m i lu b p rze ję tych (już) na własność Państwa.
M o g ły b y stąd pow stać w ą tp liw o ś c i co do przedsiębiorstw będących w c h w ili w ejścia w ż y cie dekretu pod zarządem państw ow ym , które nie są przedsiębiorstw am i p ań stw o w ym i ani nie przeszły jeszcze na własność Państwa. P on ie waż w ty m dniu spośród przedsiębiorstw , podpa
dających pod upaństw ow ienie, część ty lk o zosta
ła ju ż przejęta na własność Państwa, przepis ten w ym a g ałby a u to ryta tyw ne g o w yjaśnienia.
C harakter w yw łaszczenia z powyższego de
k re tu różni się w szeregu p unktach od w y w ła s z czenia z ogólnego praw a w yw łaszczeniow ego z 1934 r, W szczególności w yw łaszczenie z dekre
tu ma swoiste s k u tk i praw ne i działa wstecz; wg.
a rty k u łu 1 ust. 3 polega ono „n a o djęciu praw a w łasności z dniem 9 m aja 1945 r." M o żliw ość skorzystania z upraw n ie ń do w yw łaszczenia w y n ik a ją c y c h z dekretu je st ograniczona czasowo;
w niosek o w yw łaszczenie może u biegający się zgłosić ty lk o do dnia 31 grudnia 1949 r.
Są wreszcie poważne różnice co do odszko
dow ania wg. art. 4 ust. 7 „w y p ła ta odszkodo
w ania może nastąpić w państw ow ych p a p ie rach w a rto ś c io w y c h po kursie nom inalnym ; zasa
dy, try b i sposób w y p ła ty odszkodow ania ustali rozporządzenie Rady M in is tró w ".
W postępow aniu w yw łaszczeniow ym stosuje się tu odpow iednio przepisy praw a o postępow a
n iu w yw łaszcze n io w ym z 1934 r. (Dz. U. 1934, poz.
776 i 1939 poż, 205 — por. a rty k u ł dra Z. K. N o w akow skiego „P raw o o postępow aniu w y w ła s z czeniow ym " z n ru 16 T yg od n ika z 17 k w ie tn ia br.) ze zmianami, o kre ślon ym i w art. 3 i 4 dekretu, a m ia n ow icie :
1. W n io s k i urzędów, in s ty tu c ji i przedsię
b io rs tw państw o w ych p o w in n y być zatw ierdzo
ne przez w łaściw ego m inistra, w n io s k i zw ią zkó w samorządu te ry to ria ln e g o przez prezydium w ła ściw ej w o je w ó d z k ie j ra d y narodow ej, zw iązków w o je w ó d zkich samorządu te ry to ria ln e g o przez Radę Państwa.
2. W n io se k o w yw łaszczenie może obejm ować łącznie nieruchom ości położone na terenie jednej grom ady — lu b w w yp a d ku g m in y jed no stkow ej
— gm iny.
3. Do w n io sku załącza się ty lk o o gó ln y plan s y tu a c y jn y , można natom iast pom inąć : w ycią g z ksiąg hipotecznych, w yka z w ła ś c ic ie li z poda
niem im ion, nazw isk i adresów, w yka z u p ra w n io nych rzeczowo, szczególne dane określające gra
nice i rodzaj nieruchom ości, dane dotyczące wszystkiego, co się na nieruchom ości znajduje, po
w ierzchnię w m2 — odpada rów nież '— ja k się zdaje — określenie w ysokości odszkodowania zaofiarowanego każdemu z w ła ścicieli.
4. W n io s k i w yw łaszczeniow e są wiążące dla w o je w o dy, o ile dotyczą potrzeby, przedm iotu i rozm iaru wyw łaszczenia. N ie w y k lu c z a to je d nak m ożliw ości skorzystania przez w yw łaszczo
nego z tzw . praw a im p ro p ria c ji; je ś li w sku tek w yw łaszczenia częściowego pozostałe części n ie ruchom ości nie mogą być ra cjo na ln ie użytkow ane na dotychczasowe cele, w yw łaszczony może żą
dać w yw łaszczenia całej nieruchom ości.
Przepis pow yższy nie w yłącza rów nież m o ż liw o ści nałożenie w orzeczeniu w yw łaszczającym na w yw łaszczającego o bo w ią zku w yb u do w a nia i u- trzym ania we w skazanych m iejscach m ostów i dróg, grobli, przejazdów, ro w ó w o d p ły w o w y c h i in n ych urządzeń niezbędnych celem zapobieżenia stratom i nie w ygo d om m ogącym pow stać dla g ru ntó w sąsiednich w s k u te k w yko n a n ia robót o- raz celem zapew nienia im bezpieczeństwa.
5. Zam iast zaw iadom ień i doręczeń in d y w id u alnych p rze w id u je dekret ogłoszenie w W o je w . D zie n niku U rzędow ym i w yw ieszenie odpisu tych ogłoszeń w siedzibie Zarządu gminnego lu b m ie j
skiego.
6. Dalsze posiadanie nieruchom ości przez w y właszczającego nie je s t uzależnione od złożenia do depozytu sądowego sumy odszkodowania.
7. Ustalenie odszkodow ania je st dokonyw ane ty lk o na w niosek w łaściciela.
D e kre t zaw iera rów nież przepisy dotyczące przyw ró ce nia posiadania m a ją tk u opuszczonego, którego w yw łaszczenie jest na zasadzie art. i do
puszczalne. Posiadanie takiego m a ją tku nie m o
że być przyw rócone, wszczęte postępow anie o przyw ró ce nie posiadania ja k rów nież w y k o n a nie orzeczeń sądowych, zapadłych w ty c h spra
w ach przed w ejściem w życie dekretu, ulega na w niosek ubiegającego się o w yw łaszczenie za
wieszeniu.
O ile do końca ro k u 1949 w n io sek ta k i nie w p ły n ie , sąd na w n io sek je d ne j ze stron p o d e j
m ie postępowanie lu b u c h y li zawieszenie w y k o nania w yro k u .
i M , Z.
Monopol „Centrali Złomu"
Powszechny obowiązek zaoferowania metalowych odpadków użytkowych.
Z dniem 21 m a ja 1948 r. w eszły w życie dwa rozporządzenia dot. o b rotu i 'gospodarowania że
lastw em i druzgiem żeliw nym , żelastwem u ż y tk o w y m oraz złom em m etali i stopów nieżelaznych, m ianow icie rozporządzenie R ady M in is tró w z dnia
20 marca 1948 r. Dz. U. poz. 184 oraz rozp. M in , Przem ysłu ii H andlu z dnia 14 k w ie tn ia 1948 r.
Dz. U. poz. 185. Rozporządzenie pierw sze w p ro wadza pow szechny obow iązek zaofiarow ania od
padków u ż y tk o w y c h przez osoby fizyczne i pra-
\
- rm -
w rie praw a pryw atnego' i publicznego, k tó re są w posiadaniu ty c h odpadków. Pod pojęcie od
padków u ż y tk o w y c h podpada: żelastwo, druzg że
liw n y , złom m e tali i stopów nieżelaznych. Przez
„że la stw o" rozum ie się odpadki oraz niezdatnie do dalszego u ż y tk u (nie znajdujące już w ięcej zastosowania) prze dm ioty z żelaza i stali, zleizny ko w a ls k ie j ze staliwa, ja k też i otoczki żeliwne, któ re m ają być użyte do ponownego przetopienia.
Żelastw o u żytko w e w zasadzie nie należy do od
padków, lecz może b y ć do n ich zaliczone na w a runkach ustalonych zarządzeniem M in is tra P. i H.
w yd a nym w porozum ieniu z zainteresow anym i m inistram i. Przez nazwę druzg ż e liw n y rozumie się odpadki oraz niezdatne do dalszego u ż y tk u (nie znajdujące już w ięcej zastosowania) p rze d m io ty z żeliw a szarego oraz z żeliw a u tw ardzo nego, któ re mogą b yć użyte do ponownego prze
topienia.
Przepisy pierwszego z cytow an ych rozporzą
dzeń odnoszą się także do żelastwa, druzgu że
liw nego, złom u m etali i stopów nieżelaznych po
zostałych ze sprzętu wojskowego:, k tó re się dla dalszego u ż y tk u na cele o bron y narodow ej nie nadają. Jest to tzw. złom w o jsko w y.
O bow iązek zaoferow ania posiadanych odpad
k ó w u ż y tk o w y c h przed w ejściem w życie rozpo
rządzenia w in ie n b y ć w y k o n a n y w term in ie 30- d n io w ym ó d daty w ejścia w życie rozporządzenia c z y li do dnia 20 czerwca br. O bow iązek zaofiaro
w ania złom u w ojskow ego ciąży na władzach w o jsko w ych . O dpadki u żytko w e pow stałe po dniu 21 m aja br., w in n y być zgłoszone i zaofia
rowane do z b ió rk i przed u p ływ e m miesiąca, na
stępującego po m iesiącu w k tó ry m pow stały.
Gospodarowanie odpadkam i u ż y tk o w y m i na terenie całego Państwa zostało pow ierzone na za
sadzie w yłączności przedsiębiorstw u państw ow e
mu „C e n tra la Z ło m u ". Skup odpadków u żytko w y c h może b y ć d o ko n yw a n y przez osoby praw ne i fizyczne, k tó re u zy s k a ły zezwolenie na pro w a dzenie przedsiębiorstw han d lo w ych i na w y k o n y w anie zarobkow ych czynności handlow ych w , m yśl odnośnej, u sta w y z dnia 2. 6. 1947 r.
W ładze przem ysłow e II' in s ta n c ji udzielają ze
zwoleń na skup, jeżeli: osoby w yże j w ym ienione przedstawią dow ód zawarcia u m o w y z przedsię
biorstw em państw ow ym „C e n tra la Z ło m u ". Ta
kiego zezwolenia nie potrzeba na zawodowe zbie
ranie odpadków użytko w ych , natom iast potrzeb
na jest licencja, k tó re j udzielają w ładze przem ysło
w y w zasadzie I. in sta n cji na podstawie upow aż
nienia wydanego' przez „C entralę Z ło m u " lub też przez przedsiębiorstw o posiadające zezwolenie na skupi odpadków uiżytkow ych.
„C e n tra la Z ło m u " oraz upraw nione przedsię
b io rstw a w in n y nabyw ać każdą zaofiarowaną ilość odpadków u żytko w ych , będących przedm iotem ich o brotów lub gospodarowania, po cenach urzę
dowo ustalonych.
Praktyka i wykładnia prawa skarbowego
O brót i dochód m łyna.
M ły n — K o w a l — Pytanie: O d ja k ie j sumy Urząd S karbow y w in ie n obliczać podatek docho
dow y, o ile m ły n nie p ro w a d z ił ksiąg handlow ych?
P rzykład: za przem iał 100 q żyta pobrano 10 q m ia rk i, k tó re j rów now artość w yn o si: 10 q X 2400 zł — 24.000,— zł. Po p rzerobieniu 10 q m ia r
k i na mąkę, o tręby i sprzedaży otrzym ano kw otę zł 30.000,—- zł. Zachodzi w ięc pytanie, od ja k ie j k w o ty obliczać podatek dochodow y, czy
1. od 30.000 zł (sprzedaż)
2. od 54.000 zł (sprzedaż plus m iarka). Jed
nocześnie zaznaczamy, że zysk w /g norm M in is te rs tw a Skarbu w y n o s i 30%.
Jeżeli idzie o zagadnienie podstaw w y m ia ru dla celów obliczenia podatku obrotowego, odsy
łam y do szczegółowych w yja ś n ie ń na str. 38 i 39 hasła: O brót p o d a tko w y w K artotece T yg od n ika Gospodarczego. W ramach tego zagadnienia na
leży podkreślić, iż rea liza cja otrzym anego w na
turze w ynagrodzenia za przerób w stanie niezm ie
n io n ym nie będzie stanow iła obrotu podlegają
cego opodatkow aniu. N atom iast w przypadku przerobienia otrzym anego w naturze w ynagrodze
nia i sprzedaży p ro d u k tó w otrzym anych z prze
robu — obrót uzyskany z tego rodzaju sprzedaży podlega opodatkow aniu w e d ług odrębnej staw ki podatkow ej.
Z powyższego w y n ik a zatem, że m ły n gospo- darczo-handlow y p o w in ie n opłacać podatek od o b ro tu zarów no od w artości zboża u zyskaneg o
ty tu łe m w ynagrodzenia za przerób, ja k i ceny przerobów uzyskanych z tegoż zboża. N ie za
chodzi tu .d w u k ro tn e opodatkow anie tego same
go obrotu, poniew aż w ty m przyp ad ku zachodzą dw a różne procesy gospodarcze: 1. przerób zboża za w ynagrodzeniem w naturze i 2. sprzedaż prze
ro b ów uzyskanych z przem iału na w ła sn y rachu
nek.
Jeżeli idzie o podstawę w y m ia ru p odatku do
chodowego, to z u w a gi na to, że jeden element tego dochodu jest częścią składow ą drugiego, bę
dziem y m ie li do czynienia w k o n k re tn y m p rz y padku z je d nym dochodem (przy obrocie 30.000 zł) p rzy teoretycznej m ożliw ości obliczenia od
rębnego od 24.000 z ł i 6.000 zł. P rzyjęcie za pod
stawę obliczenia k w o ty o bydw u o brotó w (54.000 zł) nie b y ło b y uzasadnione, gdyż na ty m odcinku kw e stia is to ty dochodu podatkow ego nie może być p rz y ró w n y w a n a do zagadnienia różnych faz odrębnych o brotów tego samego źródła przych o dów.
J. Szym. — K alisz ■— Pytanie: W m ły n ie go
spodarczym pobiera się za przem iał zboża tzw . m ia rk i m łyń skie w naturze. M ia rk i te w yceniam w edług cen ry n k o w y c h z dnia tra nsa kcji, tj. obec
nie za 100 kg żyta 2.400,— zł, co stanow i obrót podlegający opodatkow aniu ja ko usługi 4% po
datku obrotowego. W e d łu g ostatniego rozporzą
dzenia należy wspom niane m ia rk i m łyń skie w nie
przerobionym stanie po te j samej cenie, tj. za 100 k g żyta 2.400,— zł do w yznaczonych punktów
260 —
zsypu do d yspo zycji Funduszu A pro w iza cyjn e g o odstawić. U przejm ie zapytuję, czy odstawa tych m ia re k (zrealizow anie m iarek) do p u n k tó w zsypu dla Funduszu A p ro w iza cyjn e g o je st obrotem i czy ten obrót należy opodatkow ać podatkiem obro
tow ym .
Stosownie do postanow ień art. 1 w zw iązku z przepisam i art. 15 ust. 2 i art. 17 ust. 1 p kt. 1 lit. b dekretu o p odatku obrotow ym , obroty osiągnięte ze sprzedaży (realizacji) w stanie n ie przerobionym (niezm ienionym ) otrzym anych od osób trzecich za w ykonane świadczenia w y n a g ro dzeń w naturze p od a tk o w i obrotow em u nie pod
legają, gdyż sprzedaż (realizacja) w spom nianych wynagrodzeń nie jest świadczeniem zaw odow ym w rozum ieniu art. 1 ust. 1 dekretu o podatku ob
rotow ym .
Poza ty m pro sim y o zw rócenie uw agi na w y jaśnienia dotyczące m ły n ó w a zawarte pod ha
słem: obrót p o d a tko w y w Kartotece T ygodnika Gospodarczego na str. 38 i 39 oraz na w y ja ś n ie nia p ow yżej zamieszczone dla M ły n a — K ow al.
W spólna własność a podatek dochodowy.
St. M . — G ostyń — Pytanie: W czasie o ku p a c ji zm arł m ój ojciec bez pozostaw ienia testa
mentu. Masa spadkowa przeszła wobec tego na m oją m atkę i sześcioro dzieci. W r. 1945 po odej
ściu okupanta przejąłem przedsiębiorstw o jako k ie ro w n ik firm y . K a rty re je stra cyjn e w y k u p i
łem na sw oje nazw isko na ro k 1945, 1946 i 1947.
Ponieważ do dochodu przedsiębiorstw a m ają we dług mego zdania praw o wszyscy spadkobiercy, proszę o łaskawe w yjaśnienie, czy Urząd Skarbo
w y w in ie n rozdzielić dochód z przedsiębiorstw a na w szystkich spadkobierców, czy ma praw o tra k tow ać przedsiębiorstw o ja ko firm ę jednoosobową.
Zaznaczam, że o fic ja ln y rozdział m a ją tk u nastą
p ił w ro k u 1948 na skutek śm ierci m ojej m atki.
Nasamprzód należy zaznaczyć, iż okoliczność w y k u p ie n ia k ą rt re je s tra c y jn y c h tj. zgłoszenia obow iązku podatkow ego w podatku o brotow ym nie przesądza i nie może w p ły w a ć na ustalenie obow iązku podatkow ego w zakresie podatku do
chodowego; rów nież określenie przedsiębiorstw a ja ko ,,firm y jednoosobow ej" nie przesądza spra
w y w św ietle praw a handlowego, albow iem p oję cie: „k u p ie c jednoosobow y" pozostaje je d yn ie dla określenia g rupy pozostałej ty c h w szystkich kupców w rozum ieniu praw a handlowego, k tó rz y nie są ani osobą praw ną ani spółką handlowa, (jawną, kom andytow ą, z ograniczoną odp o w ie dzialnością, akćyjną).
Ta grupa zatem może obejm ować w szystkie inne stany faktyczne, dotyczące składu i fo rm y kupca. Jeżeli idzie o obow iązek p o d a tk o w y w zakresie p odatku dochodowego, to należy zauw a
żyć, iż n a d w y ż k i ze źródeł p rzychodów będących wspólną w łasnością lub będących we w spólnym posiadaniu albo u ż y tk o w a n iu w ię ce j osób ustala się łącznie i ta k ustaloną nadw yżkę d zie li się w stosunku do udziału (w k o n k re tn y m p rzyp ad ku do udziału w spadku) każdego uczestnika.
U sta lo ny w ten sposób udział w nadwyżce pod
lega opodatkow aniu u każdego uczestnika z osob
na (każdy z n ich obow iązany j£ st składać odrębnie deklaracje na z a lic z k i miesięczne oraz zeznania o dochodzie osiągniętym w u bieg łym ro k u p odatko
w ym ). Jeżeli w ysokości u działó w nie można usta
lić, dochód d zie li się w ró w n y c h częściach pom ię
dzy uczestników .
Jeżeli ze źródła będącego wspólną własnością lub będącego we w sp ó lnym posiadaniu lub u ż y t
ko w a n iu zostały ustalone nie do b ory — d zie li się niedobory w edług w yże j naprow adzonych zasad.
N ie d ob o ry te są potrącalne p rz y ustalaniu sumy nadw yżek każdego uczestnika, je ż e li on oprócz udziału we w spólnej w łasności posiada sam jesz
cze inne źródła przychodów .
W k o n k re tn y m przyp ad ku nie znam y układu stosunków rodzinnych, lecz zw racam y uwagę na m ożliw ość zastosowania zależnie od okoliczności stanu'faktycznego postanow ień art. 15 ust. (3) de
k re tu o podatku dochodow ym dotyczących d o li
czenia do dochodu krew nego wstępnego docho
dów k re w n y c h zstępnych, je ż e li krew nem u w stęp
nemu służy praw o pobierania p o ż y tk ó w ze źródeł przychodów ty c h zstępnych, m. in n y m i w m yśl art. 31 dekretu o praw ie rodzinnym , rodzice m ają praw o pobierania p o ż y tk ó w z m a ją tku dziecka w czasie w y k o n y w a n ia w ła d zy ro d zicie lskie j.
Z atrudnianie czło n ków rodziny.
L. Radke — Łódź — P — (na p. I I pisma z dnia 15 m aja 1948). — Z.treści cennego lis tu pańskiego w nosim y, iż w c h w ili redagow ania go nie b y ł Pan jeszcze w posiadaniu N r 19/1948 T yg o d n ika Go
spodarczego, w k tó ry rń podniesiona przez Pana sprawa została w yczerpująco om ów iona w a rty ku le w stępnym . W y ja ś n ie n ie udzielone w ra
mach p oradnika księgow ego Ob. K. K. w zasadza-1 p o k ry w a się z ogó ln ym i założeniam i zarówno z r. 1946 ja k i N r 19/1948, a ty lk o p rz y ję to za p u n kt w y jś c ia pew nik, że stosunek pra cy żony w ła ś c i
ciela przedsiębiorstw a nie został uznany przez władzę skarbow ą za p ra w d z iw y (tzn. b y ł fik c y jn y ).
K w estia potrącenia p o d a tk u -o d w ynagrodzeń od za liczki b yła ty lk o poradą w y jś c ia technicz
nego z w y tw o rz o n e j s y tu a c ji u K. K.
Jeżeli idzie o przytoczony ustęp ze str. 82 (1946 r.) T y g o d n ika Gospodarczego, to m usim y zw rócić uwagę, iż w r. 1946 nie b y ło jeszcze tych zmian w zakresie praw a rodzinnego i m ałżeńskie
go, któ re w zięto pod uwagę p rz y analizie zagad
nienia w N r 19/1948 Tyg. Gosp. Stąd też te do
w o d y (księgi handlowe), które w y s ta rc z y ły b y może w ła d zy skarbow ej dla uznania stosunku p ra cy w r. 1946 będą ju ż dzisiaj znacznie k ry ty c z n ie j oceniane. Zadaniem T yg o d n ika Gosp. m. in. jest stałe śledzenie nie ty lk o flu k tu a c ji samych prze
pisów ja ko takich, lecz rów nież n o w ych fo rm w y kła d ni in ic jo w a n y c h albo ze s tro n y o fic ja ln e j a l
bo będących w y n ik ie m zm ieniających się oko
liczności lub przepisów zw iązkow ych.
W ynagrodzenie członków zarządu sp ółki Dom H a n d lo w y — W arszawa — Pytanie:
Przedsiębiorstwo nasze jest spółką z o. o. Trzej je j u d ziało w cy p racują w przedsiębiorstw ie i są członkam i zarządu. P ytanie pierwsze: Czy udzia
- 261 ło w c y w in n i należeć do ubezpieczalni i płacić je j skła d ki czy też członkow ie zarządu sp. z o. o.
nie padlegają ubezpieczalni? P ytanie drugie:
U działow cy za sw oją pracę pobierają miesięczną pensję w sumie zł 30.000,— , 29,000,— i 20.000,—
ził i od ty c h sum płacą podatek od uposażeń. In ne przedsiębiorstw a naszego ty p u postępują in a czej i w yp ła ca ją sw oim udziałow com na bieżące potrzeby pewne sumy miesięczne na poczet z y sku. Jaka form a jest korzystniejsza dla sp. z o. o., biorąc pod uwagę, że sum y w ypłacone zostaną doliczone do dochodu spółki?
1. Zagadnienie poruszone w p y ta n iu p ie rw szym będzie przedm iotem odrębnego w yja śn ie nia w sprawach socjalnych. W zw iązku je d na k z w y jaśnieniam i w zakresie praw a skarbowego s tw ie r
dzamy w stępnie i niewiążąco, iż zarządca spółki z o. o. może być zw o ln io n y na własne żądanie od obow iązku ubezpieczenia p ra c o w n ik ó w u m ysło
w y c h (pkt. 5 art. 6 RPR o ub. prac. umysł.) jeżeli nie łączy go ze spółką specjalna um owa o pracę (w y ro k N. T. . 1. rej. 3835 i 3838/35).
Jeżeli nie zachodzi stosunek najm u pracy, za
rządca je st z samego praw a w o ln y od ubezpie
czenia na w ypadek choroby i od w ypadków . 2. Jeżeli idzie o pyta n ie drugie, to ja k k o lw ie k nie zaw iera ono w yczerpująco stanu faktycznego, p rzyjm u je m y, że u d zia ło w cy są czynnym i człon
kam i zarządu spółki. N ależyta ocena spraw y w y maga zestaw ienia i porów nania odnośnych prze
pisów:
a) A rt. 21 ust. 3 starej u sta w y o podatku do
chodow ym m ów i o „k w o ta c h p encyj i w szelkiego rodzaju w ynagrodzenia osób, b io rących czynny udział w zarządzie przedsiębiorstw a i zarazem w chodzących do składu zarządu...". W y n ik a ło z tego, iż w szelkie k w o ty w ypłacone osobom tym nie b y ły potrącalne od p rzychodów spółki, jeżeli osoby te rjie b y ły czynne w zarządzaniu przedsię
biorstw em .
b) W m yśl art. 11 pkt. 9 dekretu o podatku do
chodow ym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów sp ółki nadw yżek k w o t pensyj i wszel
kiego rodzaju w ynagrodzeń osób, któ re biorą udział w zarządzie przedsiębiorstw a bądź należą do składu ra d y nadzorczej, k o m ite tu dyskontow e
go i k o m is ji re w iz y jn e j lu b działają z ich ram ie
n ia , bądź są upow ażnione do samodzielnego p ro wadzenia przedsiębiorstw a, ja k rów nież innych p ra c o w n ik ó w u m ysło w ych na stanow iskach k ie ro w n iczych ponad norm y, któ re u sta li rozporzą
dzenie M in is tra Skarbu...
c) § 5 rozporządzenia w ykonaw czego do de
k re tu o podatku od w ynagrodzeń stwierdza, że ..wszelkie świadczenia w gotówce i w naturze, uzyskiw ane przez osoby należące do składu za
rządów, rad, k o m ite tó w nadzorczych, k o m is y j d y skontow ych, k o m is y j re w iz y jn y c h itp. w ładz osób praw nych, naw et m im o braku cech znamdonują- cych stosunek pracy, zalicza się do k a te g o rii w y nagrodzeń podlegających w m yśl art. 2 ust. (2)
°ra z art. 1 tego dekretu p o d a tko w i od w y n a g ro
dzeń. ^
Z zestaw ienia ty c h postanow ień w yn ika , że Wszelkiego rodzaju świadczenia uzyskiw ane przez
osoby „należące do składu zarządu" osób p ra w nych (a w ięc nie ty lk o biorące czynny udział w zarządzie przedsiębiorstw a) naw et m im o b ra ku specjalnej u m o w y o pracę w ścisłym tego słowa znaczeniu podlegają p o d a tko w i od w ynagrodzeń choćby łączna suma ty c h świadczeń przewyższała norm y, któ re p rzy to c z y m y niżej.
T ry b postępow ania stosow any przez inne przedsiębiorstw a, o k tó ry m mowa, ma praw dopo
dobnie u swej podstaw y inne m o ty w y aniżeli chęć u n ikn ię cia w y so kich opłat ubezpieczeniow ych czy też w zg lę dy podatkow e, albow iem : a) zw o l
nienie się od obow iązku ponoszenia opłat ubez
pieczeniow ych można uzyskać inną drogą zgodną z obow iązującym i przepisam i bez potrzeby u cie kania się do obchodzenia p rz y ję te j i praw nej fo r
m y nagradzania u działo w có w za ich rzeczy
w is tą (a nie fik c y jn ą ) pracę, b) w zględy podatko
we nie mogą decydować, gdyż działają one raczej nie korzystn ie z uw agi na b ra k kosztów uzyskania (które stanow ią w ynagrodzenia czło n ków zarzą
du) zm niejszających znacznie dochód spółki z o. o.
a co za tym , i progresję w ska li podatku docho
dowego płaconego przez spółkę, k ie d y rów nocze
śnie podatek od wynagrodzeń, ponoszony przez poszczególnych członków zarządu — szczególnie wobec ko rzystniejsze j skali obow iązującej od dnia 1 k w ie tn ia 1948 r. — w suprie będzie zaw sze niższy od ew entl. ró ż n ic y m iędzy sumą podat
k u dochodowego od pełnego dochodu sp ółki (w razie b ra ku kosztów uzyskania w form ie w y n a grodzeń) a sumą tego pod a tku od dochodu pozo
stającego po potrąceniu od p rzychodów spółki kosztów uzyskania w ramach art. 11 p kt. 9) de
k re tu o podatku dochodowym , p o m ija ją c już ró w nie ważną okoliczność, ja ką stanow ią zn iżki ro dzinne (25% i 50%) p rz y b ra ku ja k ie jk o lw ie k o bn iżki p rzy podatku dochodow ym spółki.
Ewentl. m o ty w om inięcia w te j form ie (pobie
ranie zaliczek na poczet zysku) przepisów dekre
tu o podatku dochodow ym dotyczącym n a d w y
żek, któ re niżej p rzytoczym y, rów nież nie jest ce
lo w y , z tego choćby względu, że nic nie stoi na przeszkodzie pobierania oprócz ograniczonego norm ą w ynagrodzenia (które samo może b y ło b y nie w ystarczające) nadto nie podlegających ani p o d a tko w i dochodowem u ani p o d a tko w i od w y nagrodzeń — zaliczek na poczet zysków spółki.
Odnośnie te j ostatniej spraw y w yjaśniam y, że je ż e li spółka z o. o. w yp ła ca udziałow com pewne sum y na poczet spodziew anych zysków , ty tu łe m zaliczek, obciążając ich rachunek, to udziało w cy stają się z tego ty tu łu d łu żnika m i sp ółki — same zaś za liczki nie stanow ią u u działow ców dochodu podatkowego.
Jeżeli chodzi o stwierdzenie, ja ka form a po
stępowania je st korzystniejsza, to ograniczym y się do zw rócenia u w a gi na okoliczność, że ogra
niczenia w prow adzone dekretem (art. 11 p kt. 9) m ają na celu m. inn. rów nież zaham owanie nad
m ie rn ych wynagrodzeń, k tó re bez ograniczeń po
ch ło n ę ły b y c a łk o w ity dochód sp ółki z o. o., a co zatem u c z y n iły b y je j obow iązek w zakresie po
datku dochodowego p ra ktyczn ie bezprzedm ioto
w ym ,
— 262 —
Jeżeli sama form a sp ółki nie ma ulec zmianie, radzim y pozostać p rz y dotychczasow ym postę
pow an iu i jasnym i korzystniejszym . N a m a rg i
nesie w ypada zaznaczyć, że z p u n k tu w idzenia p ro g re sji w ska li p odatku dochodowego oraz ze w zględu na ew entl. z n iż k i rodzinne, ja k ie mogą p rzysłu giw a ć poszczególnym w spólnikom , są inne.
korzystniejsze fo rm y spółek .handlow ych aniżeli spółka z o. o. (np. spółka jaw na) k ie d y to docho
dy w spółce opodatkow uje się osobno dla każde
go w sp ó lnika w stosunku do jego udziału, je ż e li o- czyw iście nie dysponuje on poza udziałem w spół
ce z o, o. in n ym i, znacznym i źródłam i przychodów , k tó re b y m o g ły w p łyn ą ć decydująco na w ysokość ska li podatku.
W końcu przytaczam y z T. V B ib lj. Prawa Po
datkow ego odnośne postanow ienia norm ujące sprawę nadw yżek, o k tó ry c h w yże j m owa: N ie uważa się za koszty uzyskania p rzychodów nad
w yże k k w o t pensyj i w szelkiego rodzaju w y n a g ro dzeń ... ponad następujące norm y: we w szyst
k ic h przedsiębiorstw ach (nie ty lk o osobach p ra w nych) z w y ją tk ie m spółdzielni:
10 % od obrotu nie przekraczającego 1-krotnej w ysokości k a p ita łu własnego
5,50% od obrotu ponad 1 do 2- 11
4,00% od 2 „ 3-
3,25% od 3 „ 4- ) i
2,80% od 4 „ 5-
2,50% od 5 „ 6-
2,30% od 6 „ 7-
2,20% od 7 „ 8-
2,10% od 8 „ ' 9-
2,00% od 9 „ 10- f f
1,70% od 10 „ 15-
1,50% od 15 „ 20- 11
1,35% od 20 „ 30-
1,20% od 30 „ 50-
1,10% od 50 „ 100-
1,00% od 100 „ — ,,
Za k a p ita ł w ła sn y przedsiębiorstw a uważa się nadw yżkę a k ty w ó w nad zobow iązaniam i wobec osób trzecich; w szczególności na k a p ita ł w ła sn y składają się w spółkach z ograniczoną odpow ie
dzialnością:
a) k a p ita ł za kła do w y (udziałow y) u w id oczn io n y w bilansie, zm niejszony o sumy strat, fig u ru ją cych w bilansie;
b) w szelkie inne k a p ita ły , fundusze i rezerw y, nie stanowiące zobowiązań wobec osób trzecich i nie mające przeznaczenia na sprostowanie w a r
tości sk ła d n ik ó w m a ją tkow ych , fig u ru ją c y c h w bilansie;
c) niepodzielony zysk z la t u b ieg łych i za ro k p o d a tko w y po w yłą cze niu części zysku przezna
czonej na d yw id e n d y lu b udział w zysku oraz na podatek dochodowy.
P rz y k ła d y stosowania tabeli:
1. Przedsiębiorstw o o ka pita le w ła
snym w w ysokości 10.000.000
osiągnęło za ro k p o d a tko w y obrót
w w ysokości 46.000.000
O brót stanow i 4,6-krotną w ysokości k a p ita łu własnego; dopuszczalna do potrącenia suma w ynagrodzeń przy obrocie stanow iącym 4 do 5-krotną w ysokości k a p ita łu własnego w y nosi w edług ta b e li 2,80%' obrotu,
c z y li w k o n k re tn y m przypadku 11288.000 II. Przedsiębiorstwo o kapitale w ła
snym w wysokości, 15 000,000
osiągnęło obrót za rok. p o d a tko w y
w w ysokości 76.000.000
O brót stanow i 5,06-krotną w y s o k o ści k a p ita łu własnego.
Ponieważ obrót nieznacznie przekracza gra
nicę w ie lo k ro tn o ś c i obrotu w stosunku do k a p i
tału, p rzy k tó re j następuje w ta b e li zmiana stopy procentow ej, zastosowanie ma zasada, że n orm y w ynagrodzeń należy obliczać w ten sposób, by suma obliczona od większego obrotu p rzy m n ie j
szej stopie p rocentow ej nie b y ła m niejsza od su
my, ja k a w ypadnie z obliczenia p rzy zastosowa
n iu bezpośrednio w yższej stopy p rocentow ej do najwyższego obrotu w te j grupie.
Stosując w ła ściw ą dla 5— 6 k ro tn e j w y s o k o ści obrotu stopę procentow ą 2,50% od obrotu 76.000.000,— o trzym am y kw o tę 1.900.000,— zł.
Ponieważ je d na k z zastosowania -bezpośrednio w yższej stopy procentow ej, tj, 2,80%, do n a jw y ż szego obrotu w tej grupie, tj. obrotu stanow iące
go 5-krotną w ysokość k a p ita łu własnego. Czyli w ty m przyp ad ku 75.000.000,— zł otrzym u je m y kw o tę wyższą, tj. 2.100.000,— zł, przeto tę ostat
nią sumę p rz y jm u je m y ja ko dopuszczalną do p o trącenia sumę w ynagrodzeń wyższej a d m in is tra c ji przedsiębiorstwa.
Praktyczne stosowanie tógo korzystnego dla podatnika przepisu u tru d n ia odnalezienie granicy obrotu, p rzy k tó re j ustaje działanie tego przepisu, a rozpoczyna się bezwzględne stosowanie, tabeli.
G ranicę tę można ustalić przy pom ocy następu
jącego w zoru:
O X P O x — ---
P
w k tó ry m O x oznacza poszukiw aną granicę obro
tu, p oznacza stopę procentow ą w ła ściw ą przy danej w ie lo k ro tn o ś c i obrotu , w stosunku do k a p ita łu (w przykła dzie 2,50%). P oznacza bezpo
U N R R A ■*>
U N R R A je s t to s k ró t a n g ie ls k ie j n a zw y, k tó r a w p e ł
n y m te k ś c ie b rz m i U n ite d N a tio n s R e lie f and R e h a b ilita - tio n A d m in is tra tio n — w tłu m a c z e n iu p o ls k im m ożna od
dać tre ść te j n a z w y ja k o Z arząd d la c e ló w P om ocy i O d b u d o w y N a ro d ó w Z je d n o c z o n y c h . S k ró t U N R R A p r z y ją ł się ta k p o w sze ch n ie w św ie cie , że w ż a d n y m ję z y k u n ie tłu m a c z y się go a n i n ie o b ja ś n ia d o d a tk o w ą tłu m a czoną nazw ą. W ra m a ch n in ie js z e g o o m ó w ie n ia u ż y w a m y też te g o s k ró tu bez d o d a tk o w y c h o b ja śn ie ń .
P o c z ą tk i U N R R A w ią ż ą się ze w stę p n ą fazą d ru g ie j w o jn y ś w ia to w e j. W 1941 ro k u A n g lia i S ta n y Z je d n o czo n e p o s ta n o w iły w s p ó ln ie p la n o w a ć gospo
d a rk ę w o je n n ą p rz e w id u ją c d łu g o trw a łe d z ia ła n ia w o je n ne. W ty m c e lu o p ra co w a n o k o n c e p c ję ta k z w a n y c h The C o m b in e d Boards, c z y li P o łą czo n ych Rad G o sp o d a rczych o b u p a ń s tw . C elem ty c h Rad b y ło n ie t y lk o c a łk o w ite u z g o d n ie n ie za o p a trze n ia w sprzęt i żyw n o ść, lecz r ó w nież u zg o d n ie n ie p la n ó w p r o d u k c ji w o je n n e j, g o s p o d a rk i s u ro w c o w e j oraz p o lit y k i ż y w n o ś c io w e j obu p a ń stw . T a o rg a n iz a c ja ta k ś w ie tn ie s p e łn ia ła s w o je zadania, że n ie ba w e m „P o łą czo n e R a d y " s ta ły się fu d a m e n te m c a łe j go
s p o d a rk i w o je n n e j ob u p a ń stw , p la n o w a n e j je d n a k w ta k ie j s k a li, że ju ż w 1942 r o k u p rz e w id y w a n o , iż o rg a n iza c ja ta stanie się ró w ń ie ż p o d s ta w ą g o s p o d a rk i p o w o je n n e j.
I w ty m sensie U N R R A sta ła się o rg a n e m w y k o n a w c z y m w s to su n ku do T h e C o m b in e d Boards, o c z y w iś c ie z pe
w n y m i zm ia n a m i, w y n ik ły m i z k o n ie c z n o ś c i z e s tro je n ia d z ia ła ln o ś c i U N R R A z p o w o je n n ą s y tu a c ją gospodarczą św ia ta . W k a ż d y m ra zie T he C o m b in e d Boards s ta ły się g łó w n ą płaszczyzną, k o o rd y n u ją c ą całość g o sp o d a rki A n g lii i S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h a n ie b a w e m ró w n ie ż ca
łego p ra w ie św ia ta .
T a k ie zazębien ie czasow e przesądza, że U N R R A p o w s ta ła ja k o o rg a n iz a c ja ś w ia to w a podczas; w o jn y , ale g łó w n y m je j celem b y ło d z ia ła n ie w o kre sie p o w o je n n y m . S k o m p lik o w a n e d z ia ła n ia w o je n n e ro zrzu co n e po c a ły m św iecie, p rz e s ą d z iły k o le jn o ś ć w c ie la n ia w ż y c ie zadań, ja k ie U N R R A m ia ła spełnić. U N R R A p o s u w a ła się tuż za s iła m i z b ro jn y m i n a ro d ó w zje d n o czo n ych , w k ra c z a ją c n ie ja k o ró w n o cze śn ie z a d m in is tra c ją o k u p a c y jn ą w szę
dzie tam , gdzie w o js k a n a ro d ó w z je d n o c z o n y c h o g a rn ia ły te r y to r ia n ie p rz y ja c ie ls k ie . N ie b y ła to je d n a k o rg a
Kartoteka Tyg. Gosp 23/48 — 241
n iza cja , k tó r e j ce le m b y ło ro z d a w a n ie z u p y z k o tłó w w o j
s k o w y c h . C ele U N R R A z o s ta ły ja sn o o k re ś lo n e w samej n a zw ie . D z ia ła ln o ś ć d o b ro c z y n n a m ie ś c iła się ta k ż e w ty c h celach, je d n a k ż e b y ła to d zia ła ln o ś ć o b lic z o n a na k ilk a a n a jw y ż e j k ilk a n a ś c ie d n i. G łó w n y m celem U N R R A b y ło n ie s ie n ie p o m o c y w za kre sie odbud ow y' zniszczonej p rze z w o jn ę g o s p o d a rk i p a ń stw , o k u p o w a n y c h przez p a ń stw a należące do osi. T o g łó w n e zadanie m ia ła U N R R A s p e łn ić n a ty c h m ia s t po za
s p o k o je n iu za sa d n iczych p a lą c y c h p o trz e b lu d n o ś c i ty c h te r y to r ió w , k tó re z o s ta ły w y z w o lo n e spod o k u p a c ji p a ń s tw osi.
Z a kre s d z ia ła n ia U N R R A p rz e d s ta w ia ł się n a stę p u ją co . Po u d z ie le n iu p ie rw s z e j, b ły s k a w ic z n e j p o m o c y o c h a ra k te rz e c h a ry ta ty w n y m U N R R A p r z y s tę p o w a ła do o rg a n iz o w a n ia r o ln ic tw a w u w o ln io n y m k r a ju s p rz y m ie rz o n y m . C elem te j o p ie k i n a d r o l
n ic tw e m b y ło p rz y w ró c e n ie w m o ż liw ie n a js z y b s z y m te m p ie ja k n a jw ię k s z e j w y d a jn o ś c i w z a kre sie z a o p a trze n ia w żyw n o ść, w tłuszcze, m le k o i m ięso. R ó w nocześn ie z o d b u d o w ą ro ln ic tw a c a ły n a c is k p ra c U N R R A w te j fazie d z ia ła ln o ś c i sp o czyw a n a o d b u d o w ie k o m u n ik a c ji w u w o l n io n y m k ra ju , z a o p a trz e n iu w ta b o r k o le jo w y , sam ocho
d y cię ża ro w e , sprzęt do o d b u d o w y m o s tó w itp . W n a stę p n e j fa zie p rz y s tę p o w a ła 'U N R R A do b a d a n ia e le m e n tó w o d b u d o w y p rz e m y s łu w d a n y m k ra ju . N ie z a le ż n ie o d te j d łu g o fa lo w e j p o lit y k i o d b u d o w y gospodarczej w k ra c z a U N R R A z g o to w y m i to w a ra m i, zw łaszcza o d zie żą i o b u w ie m , ta m w szędzie, gdzie tego w y m a g a ją p o trz e b y . Po p ie rw s z y m g o rą c z k o w y m o k re sie p o m o c y dla lu d n o ś c i u w o ln io n e j spod o k u p a c ji, U N R R A o rg a n iz u je w s z y b k im te m p ie o p ie k ę z d ro w o tn ą nad tą lu d n o ścią , d o sta rcza ją c u p ra g n io n y c h le k a rs tw , urządzeń dla s z p ita li oraz w y s y ła ją c k a d r y le k a rz y , p ie lę g n ia re k itp . P rzy ta k ie j h ie r a r c h ii c e ló w i w ta k im zakresie d z ia ła n ia z ro z u m ia łe je s t o św ia d cze n ie p ie rw sze g o d y re k to ra g e n e ra l
nego U N R R A , k tó r y s tw ie rd z ił, że n a jw ię k s z y m Sukce
sem te j o rg a n iz a c ji b ędzie s p e łn ie n ie w s z y s tk ic h zadań ta k szybko, a b y ż y w o t U N R R A b y ł ja k n a jk ró ts z y .
S tru k tu ra o rg a n iz a c y jn a U N R R A k ry s ta liz o w a ła się poczynają c od k o ń c a 1941 ro k u . W m a ju 1943 ro k u U N R R A m ia ła ju ż k s z ta łt o rg a n iz a c y jn y z b liż o n y do ty c h
UI¥RRA 2)
Kartoteka Tyg. Gosp. 23/48 — 242
U N R R A 3>
fo rm , k tó re z k o ń c e m w o jn y znane ju ż b y ły w c a ły m św ie cie , a te fo rm y u le g ły ostateczne m u s p re c y z o w a n iu n a k o n fe re n c ji o d b y te j w B ia ły m D om u, sie d zib ie p re z y d e n ta S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h , w d n iu 9 lis to p a d a 1943 ro k u . Podczas te j k o n fe re n c ji m ię d z y n a ro d o w e j 42 p a ń s tw a z g ło s iły sw o je p rz y s tą p ie n ie w c h a ra k te rz e czło n k ó w U N R R A . W c ią g u k ilk a la t lic z b a c z ło n k ó w te j o rg a n iz a c ji w z ro s ła do c y fr y 48 p a ń stw , z k tó r y c h za
le d w ie je d n o n ie je s t c z ło n k ie m O rg a n iz a c ji N a ro d ó w Z je d n o c z o n y c h , ze w z g lę d u na n ie w y ja ś n io n ą s y tu a c ję p ra w n ą tego p a ń stw a . Podczas te j k o n fe re n c ji w B ia ły m D om u, o d b y te j po d p rz e w o d n ic tw e m prez. R oosevełta, c z ło n k o w ie U N R R A p o d p is a li statut,, te j o rg a n iz a c ji. O to g łó w n e zasady te g o s ta tu tu :
C ele i zakres d z ia ła n ia U N R R A o kre ślo n e z o s ta ły z g o d n ie z je j nazw ą. C z ło n k o w ie U N R R A tw o rz ą radę, p o w o ła n ą do o p in io w a n ia w s z y s tk ic h zaga d n ie ń i u d zie la n ia w s k a z ó w e k o rg a n o m w y k o n a w c z y m . K ażde p a ń stw o — c z ło n e k U N R R A m ia n u je je d n e g o p rz e d s ta w ic ie la do te j ra d y . Rada je s t z w o ły w a n a przez ta k z w a n y k o m ite t c e n tra ln y , s k ła d a ją c y się z p rz e d s ta w ic ie li A n g lii, S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h , ZSRR i C h in . K o m ite t c e n tra ln y s ta n o w i ja k g d y b y p re z y d iu m ra d y i d z ia ła w ta k im c h a ra k te rz e w o kre sa ch m ię d z y sesja m i ra d y . P e łn ię w ła d z y w y k o n a w c z e j posia d a g e n e ra ln y d y re k to r, m ia n o w a n y przez radę. D y r e k to r g e n e ra ln y m a o b o w ią z e k u zg a d n ia n ia d zia ła ń U N R R A z w ła d z a m i w o js k o w y m i na te re n a c h o k u p o w a n y c h . Poza ty m je s t on z w ią z a n y z a le c e n ia m i ra d y . Prace U N R R A toczą się w lic z n y c h k o m ite ta c h i p o d k o m ite ta c h , p o w o ła n y c h do ro z w ią z y w a n ia k o n k re tn y c h , spe
cja ln ych . zagadnień. L iczb a ty c h k o m ite tó w b y ła zm ien
na, zasadniczo b y ły c z te ry k o m ite ty i 15 p o d k o m ite tó w . P o d zia ł p ra c y m ię d z y te sp e cja ln e k o m ó rk i o d p o w ia d a ł m n ie j w ię c e j w s w o im c h a ra k te rz e p o d z ia ło w i p rzedsta
w io n e m u w naszej k a rto te c e po d hasłem Rada G ospoda r
cza i S połeczna O N Z . G łó w n y n a c is k s p o c z y w a ł o c z y w iś c ie na z e b ra n ia ch ra d y U N R R A , z k tó r y c h p ie rw s z e o d b y ło się w lis to p a d z ie 1943 w A tla n tic C ity , d ru g ie w e w rz e ś n iu 1944 w .M o n tre a l, trz e c ie w s ie rp n iu 1945 w L o n d y n ie , c z w a rte w 1946 w A tla n tic C ity . N a ty c h z e b ra n ia c h z a p a d a ły n a jw a ż n ie js z e decyzje, sta n o w ią c e n ie t y l k o w y ty c z n e p ro g ra m o w e d la U N R R A , le cz ró w n ie ż O G e -
K a rto te k a Ty£. Gosp. 23/48 — 243
IMNM 4 >
n ia ją c e d z ia ła ln o ś ć o rg a n ó w w y k o n a w c z y c h U N R R A oraz k o n tro lu ją c e w y k o n y w a n ie p la n o w a n y c h dostaw . G łó w n a sie d zib a b iu r U N R R A m ie ś c iła się w W a s z y n g to n ie , lic z b a u rz ę d n ik ó w w a h a ła się m ię d z y 10 a 15 ty s ię c a m i lu d z i, r e k ru tu ją c y c h się ze w s z y s tk ic h n ie m a l n a ro d o w o ś c i.
P o d sta w ą d z ia ła n ia i w a ru n k ie m s k u te c z n o ś c i pra c U N R R A b y ł z d ro w y p la n fin a n s o w y . W zasadzie po sta n o w io n o , że fin a n se U N R R A o p a rte są n a s k ła d k a c h ty c h c z ło n k ó w U N R R A , k tó r y c h te r y to r ia p a ń s tw o w e n ie b y ły o k u p o w a n e lu b k tó r y c h te r y to r ia n ie b y ły p rz e d m io te m b e zp o śre d n ich d z ia ła ń w o je n n y c h . P a ń stw a te m ia ły w p ła c a ć s k ła d k i w w y s o k o ś c i 1 % d o c h o d u społecznego, o b lic z o n e g o w s to s u n k u ro c z n y m w e d łu g d a ty 30 czerw ca 1943 r. W y s o k o ś ć s k ła d k i b y ła w ię c ła tw o u c h w y tn a , a p o n a d to o kre ś lo n o , że je d n a d z ie sią ta s k ła d k i m ia ła b y ć p o k r y ta w d e w iza ch a p o zo sta łe d z ie w ię ć d z ie s ią ty c h w to w a ra c h lu b w u sługach . C z ło n k o w ie U N R R A re p re z e n tu ją c y k r a je o k u p o w a n e m ie li uiszczać s k ła d k i w w y so ko ści o k re ś lo n y c h przez ra d ę U N R R A , c h a ra k te r ty c h
s k ła d e k b y ł w y łą c z n ie a d m in is tra c y jn y . P rz e w id z ia n o m o ż liw o ś ć s k ła d a n ia o św ia d cze ń u d o k u m e n to w a n y c h , że dane p a ń s tw o — c z ło n e k U N R R A n ie je s t w m ożności p ła c e n ia s k ła d k i. P rz y ta k im syste m ie o k re ś lo n o granice p la n u fin a n s o w e g o U N R R A na d w a i p ó ł m ilia rd a d o la ró w . N a jw ię k s z e s k ła d k i z a d e k la ro w a ły S ta n y Z jednoczon e, k tó re p o k r y ły o k o ło 60% całego fu n d u s z u U N R R A . N e d ru g im m ie js c u zn a la z ła się A n g lia — co d o p o z o s ta ły c h p a ń s tw to b ra k u je n a ra zie d a n ych , o k re ś la ją c y c h ich o d z ia ł w fu n d u s z u U N R R A . O g ó ln ie m ożna p o w ie d zie ć, że u d z ia ł p o z o s ta ły c h p a ń s tw , o p ró cz S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h i A n g lii b y ł m in im a ln y . N a trz e c ie j k o n fe re n c ji ra- d y U N R R A p o s ta n o w io n o , że c z ło n k o w ie o p ła c a ją c y sk ła d k ę w w y s o k o ś c i 1 % z d o ch o d u społecznego m a ją opłacać ją o d tą d w w y s o k o ś c i 2% d o c h o d u społecznego.
W y k o n a n ie t e j u c h w a ły n a tr a fiło je d n a k n a tru d n o ś c i, ta k że n a w e t w 1946 ro k u , podczas p ra c zgro m a d ze n ia ogóln e g o O rg a n iz a c ji N a ro d ó w Z je d n o c z o n y c h o d b y ła się d y s k u s ja na d ko n ie c z n o ś c ią w y e g z e k w o w a n ia s k ła d e k c z ło n k o w s k ic h U N R R A .
Ten system skła d e k, tw o rz ą c y c h fu n d u sz U N R R A , n ie w y k lu c z a ł o c z y w iś c ie in n y c h m o ż liw o ś c i w s p ó łd z ia ła n ia w ty m zakresie., Polska, z w o ln io n a od s k ła d k i c z ło n k o w -
Kartoteka Tyg. Go«p. 23/48 — 244
M R R 4 5>
s k ie j, le cz o p ła c a ją c a o p ła tę a d m in is tra c y jn ą , d o b ro w o l
n ie z a d e k la ro w a ła p om oc d la p ra c o rg a n iz a c y jn y c h U N R R A , o d d a ją c n a te n ce l sto ty s ię c y to n w ę g la oraz 25 ty s ię c y to n cem entu. P odobnie p o s tą p iły in n e k ra je , d e k la ru ją c pom oc w m ia rę s w y c h m o ż liw o ś c i. W m ia rę p o p ra w y s y tu a c ji gospodarczej w k ra ja c h z a o p a try w a n y c h p rze z U N R R A , w p ro w a d z o n o w sto s u n k u do ty c h k r a jó w o b o w ią z e k p ła c e n ia za d o s ta w y U N R R A . B y ły to o c z y w iś c ie o p ła ty m in im a ln e , n ie p o k ry w a ją c e n a w e t k o s z tó w tra n s p o rtu ty c h dostaw . N ie m n ie j je d n a k w o g ó ln y m p la n ie fin a n s o w y m U N R R A te dro b n e o p ła ty s ta n o w iły p e w n ą p o z y c ję .
D z ia ła ln o ś ć U N R R A — w ra m a ch o m ó w io n e j s tr u k tu r y o rg a n iz a c y jn e j oraz w o p a rc iu o o m ó w io n y w y ż e j p la n fin a n s o w y — b y ła n ie z w y k le sp ra w n a i w y d a jn a . G łó w n a k o n c e p c ja p o m o c y d la k r a jó w o b ję ty c h d z ia ła ln o ś c ią U N R R A z m ie rz a ła do tego, ażeby u ła tw ić p a ń s tw o m ob
ję ty m pom ocą s ta rt g o sp o d a rczy po w o jn ie . Z c h w ilą , g d y d a n y o rg a n iz m gospod arczy b y ł ju ż o d p o w ie d n io w y posażon y w e w s z y s tk ie w a r u n k i ta k ie g o sta rtu , pom oc U N R R A k o ń c z y ła się. T a k a k o n c e p c ja p o m o c y U N R R A przesądzała h ie ra rc h ię te j p o m o cy, w y ż e j ju ż o m ó w io n a a w ię c przede w s z y s tk im p o m o c d la o d b u d o w y ro ln ic tw a , na stę p n ie o d b u d o w a k o m u n ik a c ji i tra n s p o rtu , w re szcie o d b u d o w a p rz e m y s łu i to za ró w n o w za kre sie dostarcze
n ia m u m aszyn, ja k i p o d s ta w o w y c h s u ro w c ó w . Szcze
góln ą tro s k ą otacza U N R R A lu d z i, zw łaszcza te m ilio n y lu dzi, k tó re z o s ta ły u p ro w a d zo n e przez p a ń s tw a należące do osi do ro b ó t p rz y m u s o w y c h , do o b o zó w p ra c y itp . U N R R A o p ie k u je się w s z y s tk im i u ch o d źca m i. B y ł ta k i m om ent, jje w sam ej E u ro p ie o k o ło 2 m ilio n y u c h o d ź c ó w k o r z y sta ło z je j o p ie k i. Ta część zadań U N R R A została n ie b a w e m p rz e ję ta przez s p e c ja ln ie w ty m c e lu u tw o rz o n ą o r
ga n iza cję o p ie k i na d u ch o d źca m i IR O (osobne o m ó w ie n ie w naszej kartotece)^
T a k p o ję ta d zia ła ln o ś ć U N R R A z n a la z ła s w o je pełne o d z w ie rc ie d le n ie w u k ła d z ie ja k o ś c io w y m d o s ta w dla p a ń stw , z n a jd u ją c y c h się p o d o p ie k ą U N R R A . P ro ce n t d o sta w d la o d b u d o w y ro ln ic tw a w y ra ż a się c y frą 13, l i cząc w s to s u n k u do c a ło ś c i d o s ta w U N R R A . W ty m sa
m y m s to s u n k u pom oc d la o d b u d o w y p rz e m y s łu dosięga 24% dostaw , p o zostałe 63% d o s ta w ro z p a d a ją się nastę-
Kartoteka Tyg. Go&p. 23/48 — 245
U N R R A 6)
p u ją c o : 33% s ta n o w ią ś ro d k i ż y w n o ś c io w e , 30% odzież j o b u w ie . O a b s o lu tn e j w a rto ś c i ty c h d o s ta w n ie c h ś w ia d czy je d n a chociaż c y fra — U N R R A ro z p ro w a d z iła w ca
ły m ś w ie c ie 38 m ilio n ó w p a r b u tó w z w ła s n y c h m aga
zyn ó w .
K to b y ł o b ję ty pom ocą U N R R A ? W e d łu g s ta tu tu , U N R R A m ia ła d z ia ła ć t y lk o na te re n a c h u w o ln io n y c h spod o k u p a c ji p a ń s tw osi. K ie ru ją c się ta k ą w y ty c z n ą U N R R A z w ró c iła szczególną u w a g ę na d o s ta w y d la n a s tę p u ją c y c h p a ń s tw : G re cja , J u g o s ła w ia , A lb a n ia , Cze
c h o sło w a cja , Polska, U k ra in a , B ia ło ru ś . N ie b a w e m p o m oc U N R R A u le g ła ro zsze rze n iu na p a ń s tw a n ie p rz y ja c ie ls k ie . W ty m c h a ra k te rz e pom oc o b ję ła W ło c h y a n a w e t N ie m c y . O g ra n ic z o n a pom oc U N R R A s k ie ro w a n a zo sta ła do k ilk u p a ń s tw w za c h o d n ie j E u ro p ie ora z do p a ń s tw n a d a le k im w sch o d zie . Z a o p a tru ją c b y łe p a ń stw a n ie p rz y ja c ie ls k ie U N R R A c z y n iła to ty tu łe m o d p ła tn y m .
W a rto jeszcze p o ś w ię c ić n ie c o u w a g i ro z m ia ro m p o m o c y U N R R A d la P o ls k i. W c ią g u 9 m ie s ię c y 1945 ro k u P olska o trz y m a ła od U N R R A 315 ty s ię c y to n to w a ró w . Z te g o 48% s ta n o w iła żyw n o ść, 12% odzież i m a te ria ły , 13% sp rzę t d la c e ló w p rz e m y s ło w y c h (w ty m 5 ty s ię c y sa m ochodó w c ię ż a ro w y c h , 12 lo k o m o ty w , sp rzę t te le fo - n ic z y i g ó rn ic z y ). U d z ia ł naszego r o ln ic tw a w ca ło ści d o s ta w U N R R A s ta n o w i 15% (w ty m 3.500 tra k to ró w , 35 ty s ię c y to n n a w o z ó w sztucznych, 1100 m le c z n y c h k ró w , 3.000 k o n i, 1.100 to n nasion). - N a le k a rs tw a i w y p o sa że n ie s z p ita li p rz y p a d a 6% c a ło ś c i d o sta w w ty m okre sie . N a 1946 r o k ra d a U N R R A p rz e z n a c z y ła d la P o ls k i dosta
w y za 471 m ilio n ó w d o la ró w . D e le g a t P o ls k i w rad zie U N R R A m u s ia ł k ilk a k r o tn ie d o p o m in a ć się o p e łn e w y k o nan ie tego p la n u . Prasa p o ls k a p o d k re ś la ła w ty m o k re sie, że d o s ta w y U N R R A w s to s u n k u a b s o lu tn y m p rz y n io s ły na je d n e g o m ie szka ń ca w Polsce— 16 d o la ró w , w Ju- g o s ła w i 24 d o la ry , w G re c ji -— 47 d o la ró w . K ró tk o m ó w ią c P olska n ie b y ła b y n a jm n ie j k ra je m u p r z y w ile jo w a n y m w d o sta w a ch U N R R A , g d yż w c y fra c h a b s o lu tn y c h w sto s u n k u do o g ó ln e j lic z b y lu d n o ś c i z n a jd o w a ła się P olska n a je d n y m z o s ta tn ic h m ie js c . N ie m n ie j je d n a k d o s ta w y U N R R A s ta n o w iły d la P o ls k i p o w a żn ą p om oc w o k re s ie w y tę ż o n e j p ra c y n a d o d b u d o w ą zniszczonego k ra -
Kartoteka Tyg. Gosp. 23/48 — 246
lllVBBi 7 >
ju i n a jw y ż s z e c z y n n ik i p a ń s tw o w e w ie lo k r o tn ie d a w a ły w y r a z w d z ię c z n o ś c i za d o s ta w y U N R R A d la P o lski.
Z g o d n ie z p la n e m fin a n s o w y m oraz c a ło k s z ta łte m p ro g ra m u d z ia ła ln o ś c i m ia ła U N R R A za k o ń c z y ć sw o je prace z ko ń c e m 1946 ro k u . D z ia ła ln o ś ć U N R R A została je d n a k p rz e d łu ż o n a p o c z ą tk o w o na o kre s trz e c h m ie s ię c y a póź
n ie j jeszcze na k ilk a m ie s ię c y 1947 ro k u . B y ło rzeczą o czy
w is tą , że n a g łe p rz e rw a n ie d z ia ła ln o ś c i U N R R A m o g ło b y s ta n o w ić g łę b o k i w strzą s d la g o s p o d a rki całego n ie m a l ś w ia ta . N ic w ię c dziw n e g o , że U N R R A m ia ła is tn ie ć ta k d łu g o , d o p ó k i w s z y s tk ie je j zada n ia n ie zostaną p rz e ję te przez s p e cja ln e o rg a n iz a c je m ię d z y n a ro d o w e . S tało się to w c ią g u 1947 ro k u . P u n k t c ię ż k o ś c i k o o rd y n o w a n ia zadań w y k o n y w a n y c h przez U N R R A p rze su n ą ł się na Radę G ospodarczą i S połeczną O N Z oraz na w s z y s t
k ie o rg a n iz a c je z tą Radą zw iązane.
d r A , K la ik o w s k i.
(O p ra co w a n e n a p o d s ta w ie m a te ria łó w ź ró d ło w y c h s e k re ta ria tu genera ln e g o O N Z ).
Kartoteka Tyg. Gosp. 23/48 — 247
263 —
średnio wyższą stopę procentow ą ( w p rzykładzie 2,80%), O oznacza obrót stanow iący najwyższą w ie lo kro tn o ść obrotu w grupie, do k tó re j ma za
stosowanie P (w przykła dzie 75.000.000,— zł).
Podstaw iając o trzym u je m y 75.000.000 X 2,80
O x ■ .= ---= . 84.000.000. zł 2,50
A zatem p rzy ka pita le w łasnym 15.000.000 zł dopuszczalna do potrącenia suma w ynagrodzeń
wyższej a d m in is tra c ji w w ysokości 2.100.000 zł będzie w ła ściw a p rzy obrotach w ahają cych się w granicach od 75.000.000 zł do 84.000.000 zł.
Przy obrocie przekraczającym tę sumę do w yso kości przekraczającej 6-kro tnie k a p ita ł w łasny m iarodajna będzie suma w y n ik a ją c a z zastoso
w ania w ła ściw e j dla tej w ie lo k ro tn o ś c i stopy
procentow ej, tj. 2.50%. ,
Z. M.
Kronika skarbowa
D ystry b u c ja znaczków skarbow ych oraz b la n k ie tó w w ekslow ych.
W obec nasuw ających się w ą tp liw o ś c i w spra
w ie fo rm y sprzedaży znaczków skarbow ych przez urzędy oraz udzielania zezwoleń na sprzedaż ty c h znaczków M in is te rs tw o Skarbu poleciło przestrzegać następujących zasad:
Znaczki skarbowe (stemplowe) i urzędowe b la n k ie ty w ekslow e sprzedają urzędy skarbowe i urzędy celne a mogą ją prow adzić rów nież in ne władze państw ow e i organa samorządowe, a ponadto urzędy pocztowe.
O prócz ty c h organów sprzedażą znaczków skarbow ych (stem plow ych) oraz urzędow ych b la n k ie tó w w e k slo w ych mogą się zajm ować ty lk o osoby fizyczne lu b prawne, k tó ry m w ła ś c iw y te ry to ria ln ie dla m iejsca sprzedaży urząd ska rb ow y u d zie li odpow iedniego zezwolenia.
Zezw olenie d y s try b u to ro w i na sprzedaż znacz
k ó w skarbow ych (stem plowych) w lo ka la ch urzę
d ow ych dopuszczalne je st ty lk o w przypadkach, gdy ten sposób sprzedaży znaczków skarbo
w y c h (poza kasą urzędu) będzie m ia ł na celu u ła tw ie n ie stronom zaopatryw ania się w znaczki skarbow e (stemplowe).
W spółpraca O chrony S karbow ej z organam i k o n tro ln y m i M in . Przem. i Iia n d l. w zakresie obrotu
zbożem i p rzetw oram i m lyńsko-piekarn.
M in is te r Skarbu p o le c ił organom O chrony S karbow ej przeprowadzać w to k u w y k o n y w a n ia w łasnych czynności urzędow ych jednocześnie k o n tro lę działalności przedsiębiorstw rów nież pod kątem przestrzegania przepisów o przem iale zbóż, w y p ie k u p ieczyw a oraz obrotu zbożami, i prze tw o ram i zbożow ym i.
W w y k o n a n iu powyższego polecenia G łów hy Insp e ktorat O chron y S karbow ej zarządził: O rga
na O chron y S karbow ej nie p o w in n y przeprow a
dzać sam odzielnych specjalnych a kcji, skie ro w a n ych k u w y k ry c iu w ykro cze ń z zakresu obrotu zbożem i prze tw oram i m łyń sko -p ie karnia n ym i.
Jeżeli je d n a k organa O chron y Skarbowej w to k u w y w ia d u .lub dochodzeń, prow adzonych w sprawach o przestępstwa skarbowe,, uzyskają da
ne w skazujące na popełnienie w spom nianych w y kroczeń, to zabezpieczają w m iarę potrzeby — ślady i d ow ody przestępstwa oraz zaw iadam iają
niezw łocznie o przestępstwie w łaściw e organa /kontrolne M in is te rs tw a Przem ysłu i H andlu.
W zw iązku z ewent. potrzebą zabezpieczenia śladów i dow odów przestępstwa organa O chrony Skarbow ej dokonują następujących czynności:
1. sprawdzają, czy m ły n y i przedsiębiorstw a prowadzące h u rto w y handel zbożem nie do
k o n u ją obrotu pro du ktam i przem iału niższe
go procentow o niż został ustalony w § 1 roz
porządzenia M in is tró w A p ro w iz a c ji i H a n dlu z dnia 22 grudnia 1947 r. o przem iale zbóż, 2. czy p ie karn ie nie w y p ie k a ją ,p ie c z y w a kart*
kow ego i w o ln o ryn ko w e g o z m ąki o prze
m iale in n ym niż ustalony w rozporządzeniu ja k w y ż e j w p u n kcie 1,
3. czy m ły n y pob ie ra ją o p łaty przem iałow e p rzy przem iale gospodarczym w naturze zgodnie z rozporządzeniem M in is tró w A p ro w iz a c ji i H a n dlu z dnia 22 grudnia 1947 r. o opłatach prze m ia ło w ych w naturze a p rzy przem iale h an d lo w ym w gotówce,
4. czy m ły n y i kaszarnie prow adzą księ g i prze
m iałow e a p ie ka rn ie —- księ g i obrotu mąką i przetw oram i,
5. czy m ły n y nie odciągają m ą ki niższego prze
m ia łu (przepisy pow ołane w yże j w punkcie 1), 6. czy m ły n y i kaszarnie e ty k ie tu ją opakowanie
g łó w nych p ro d u k tó w przem iału w prow adzo
n ych do handlu,
7. czy m ły n y dokonują rozliczenia ze zboża od
danego do przem iału gospodarczego handlo
wego zgodnie z przepisam i zarządzenia M in i
stra Przem ysłu i Handlu,
8. czy rozkurz odliczany przez m ły n y nie prze-' kracża 3 %\ przem ielanego zboża,
9. czy przestrzegany je st zakaz śrutow ania zbóż chlebow ych na paszę oraz zakaz mieszania ze zbożem przeznaczonym do przem iału ziarn łam anych i chudych, chwastów, pośladu i od
padków, ...
10. czy przedsiębiorstw a handlu burtow ego zbo
żem posiadają zezw olenia (A. B. C.) ustalone w rozporządzeniu M in is tró w A p ro w iz a c ji i H andlu z dnia 28 sierpnia 1947 r, w sprawie . unorm ow ania obrotu zbożem i g łó w nym i p ro
duktam i przem iału,
11. czy przedsiębiorstw a handlow e dokonują czynności ty lk o na terenie zakreślonym przed-
• siębiorstw u w w yd a nym mu zezwoleniu.
