Komunikacja Publiczna, 2015, R. 12, nr 3 (60)

(1)

Komunik cja

k w a r t a l n i k

nr 3(60)/2015

ISNN 1426-5788

KOMUNIKACJA PUBLICZNA 3/2015

publiczna

SIERPIEŃ - PAŹDZIERNIK 2015

Nie tylko Nie tylko elektroniczny bilet elektroniczny bilet Krakowski przewoźnik

Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat świętuje 140 lat komunikacji miejskiej komunikacji miejskiej Jedna karta

Jedna karta

– wiele możliwości

(2)

µ Õ w „Komunikacji Publicznej”

ZAMÓW REKLAMĘ W NASZEJ GAZECIE

N a k ł a d : 1 5 0 0 e g z .

Pełnej oferty wydawniczej szukaj na www.kzkgop.com.pl

fe kaj n

m p - Wysoki poziom

merytoryczny

- Rzetelność informacji zawartych w artykułach - Inspirujące pomysły,

ciekawe rozwiązania, wybitni rozmówcy

- Rada Programowa złożona z autorytetów w poszczególnych dziedzinach

- Współpraca i obecność na wszystkich ważnych imprezach branżowych

- Nowoczesna i estetyczna szata graficzna czasopisma

idfkrzf¥z nzduwdoqln PORUSZA JĄCY

N a s z e

mocne strony

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a

tel. 32 743 84 14 > e-mail: komunikacja@kzkgop.com.pl

(3)

3

komunikacja publiczna nr 3/2015

od redak cji

WYDAWCA

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 01, fax 32 251 97 45 e-mail: kzkgop@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

ADRES REDAKCJI

40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 257 25 33

fax 32 251 97 45

e-mail: komunikacja@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

REDAKTOR NACZELNA

Katarzyna Migdoł-Rogóż

RADA PROGRAMOWA

Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska

REDAKCJA

Anna Koteras Łukasz Kosobucki Emil Markowiak

WSPÓŁPRACA

Aleksander Kierecki Marek Sieczkowski Michał Wolański

KOREKTA

Renata Chrzanowska

OPRACOWANIE GRAFICZNE

M-art poligrafi a

PROJEKT

Marcin Korus

DRUK

Omega Press w Sosnowcu

NAKŁAD

1500 egzemplarzy

Redakcja nie zwraca materiałów nieza- mówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tek- stów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada.

Wydawca pisma „Komunikacja Publiczna” dzię- kuje za współpracę wszystkim autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników.

K

omunikacyjny Związek Komunalny GOP rozpoczął w październiku wy- dawanie Śląskiej Karty Usług Publicz- nych. Posiadaczy tej właśnie karty jest już ponad trzy tysiące i z każdym dniem wciąż ich przybywa. Na kartę ŚKUP można załadować środki pieniężne lub zapisać bilet okresowy.

Oprócz Portalu Klienta i punktu obsługi pasa- żera można to zrobić również w automatach biletowych. Zapisane na karcie pieniądze docelowo będzie można wykorzystywać do płat- ności w pojeździe za bilety jednorazowe.

Obecnie na otrzymanych kartach można za- pisywać bilety okresowe, obowiązujące naj- wcześniej od 1 listopada. Jednak Śląska Karta Usług Publicznych to nie tylko elektroniczny bilet komunikacji miejskiej. Kartą będzie moż- na zapłacić za parkowanie, używana będzie także w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. ŚKUP będzie również nośnikiem podpisu elektronicznego.

Dlatego też projekt ŚKUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Tak naprawdę to jeden z największych tego typu projektów i na pewno wyjątkowy.

Śląska Karta Usług Publicznych będzie dzia- łać w całej sieci pojazdów Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP, również tych kursujących na terenie gmin, które do projektu nie przystąpiły. A tych, które przystą- piły, jest 21; są to: Będzin, Bytom, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Imielin, Jaworzno, Katowice, Knurów, Mysłowice, Pie- kary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Wojkowice i Zabrze.

Więcej na temat Śląskiej Karty Usług Publicz- nych piszemy w bieżącym numerze „Komu- nikacji Publicznej”.

Od wielu lat Międzynarodowa Unia Transpor- tu Publicznego (UITP) jest wiodącym partne- rem w projektach transportowych współfi - nansowanych przez Unię Europejską. Dzięki aktywnemu zaangażowaniu w projekty ba- dawcze oraz trosce o wysoką jakość rezulta- tów, Komisja Europejska przyznała UITP tytuł kluczowego partnera w identyfi kacji i promo- cji priorytetów transportu publicznego w ob- szarze badań i innowacji. Projekty, w których UITP angażuje się jako partner lub koordyna- tor, promują przede wszystkim innowacyj- ne i długoterminowe rozwiązania w zakresie

transportu miejskiego. Dlatego zachęcam do zapoznania się z tekstem: „Projekty europejskie jako źródło przewagi konkurencyjnej operatorów i zarządów transportu” autorstwa Marty Góralczyk i Artura Perchela z UITP, który znaleźć można w dziale „Unijne ABC”.

W tym roku komunikacja miejska w Krako- wie obchodzi jubileusz. Dokładnie 140 lat temu rozpoczęło się funkcjonowanie regularnej komunikacji zbiorowej w tym mie- ście. Krakowski przewoźnik nieprzerwanie służył mieszkańcom i wszystkim przyjezd- nym, dowożąc ich do pracy, szkół, na spo- tkania. Tak jest również i dzisiaj, zmieniły się jedynie środki transportu. Jak pisze Marek Gancarczyk w artykule „Krakowski przewoź- nik świętuje 140 lat komunikacji miejskiej”, konne omnibusy zastąpiły nowoczesne, klimatyzowane i niskopodłogowe pojazdy. Bi- let z papierowego zmienił się w elektroniczny. Krakowski transport zbiorowy przez wielu ekspertów uważany jest dzisiaj za najnowo- cześniejszy w Polsce. Dlatego też nie dziwi fakt, że okazji do świętowania tak wspania- łego jubileuszu było wiele.

Obchody 140 lat komunikacji miejskiej roz- poczęły się 9 kwietnia 2015 roku od akcji oddawania krwi przez pracowników MPK SA. Jej celem było zebranie 140 litrów krwi.

To naprawdę inicjatywa godna naśladowa- nia, dlatego gratulujemy pomysłu! Ciekawym wydarzeniem okazała się również parada zabytkowych i współczesnych pojazdów komunikacji miejskiej, należących do MPK SA, która przejechała ulicami Krakowa. 27 wrze- śnia można było podziwiać nie tylko 40 po- jazdów, w tym replikę omnibusu konnego, który w 1875 roku rozpoczął regularne kursy na pierwszej linii komunikacyjnej. Oprócz tego pojazdu wielkim zainteresowaniem cie- szyły się autobus „ogórek” oraz popularna

„Gracówka” – tramwaj z 1913 roku. Przejazd zabytkowych tramwajów i autobusów po ulicach miasta uzupełniały współczesne pojazdy, w tym najnowszy nabytek krakowskiego prze- woźnika, czyli „Krakowiak” – najdłuższy w Pol- sce tramwaj, mierzący prawie 43 metry.

Krakowskiemu przewoźnikowi życzymy dal- szych sukcesów w służbie mieszkańcom Kra- kowa i kolejnych wspaniałych jubileuszy!

Życzę zajmującej lektury!

Karta inna niż wszystkie

Komunik cja

k w a r t a l n i k_publiczna

KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ Redaktor naczelna

(4)

MATEUSZ BABAK

4

kątem ok a

J

eździłem niedawno po połu- dniowej części województwa świętokrzyskiego i północnym skraju Małopolski. Podobno nie- zbyt zamożna część kraju. Jeździłem głównie nowymi, równymi drogami – wojewódzkimi i niższej rangi. Gdzie tam podobnym drogom

województwa śląskiego do tamtejszych. Gdzie do nich drogom w wielu regionach Czech czy Włoch.

Szczególnie wojewódz- two świętokrzyskie wy- gląda niebiednie – i nie mam na myśli wyłącz- nie dróg. Nie oceniając jakości i estetyki, sporo miejscowości ma wyre- montowane rynki, place czy ulice, w wielu nawet najmniejszych wsiach widać nowe place zabaw

czy boiska, co rusz spotyka się informacje o nowej infrastrukturze komu- nalnej, nie wspominając o kolorowych elewacjach budynków publicznych czy prywatnych domów. Na podwór- kach często stoją trampoliny dla dzieci albo dmuchane baseny. Także na po- dwórkach na pierwszy rzut oka bied- niejszych.

Od ludzi słyszałem, że w ogóle to co- raz gorzej i drożej, że kiedyś wiele się dało, a teraz już prawie nic, że wszyscy kradną i wszystko w rozsypce; nie dziwne, że emigracja, bo chyba wszę- dzie lepiej, niż w Polsce, a u nich to już zupełnie. I nikt (w domyśle władza, jakakolwiek) nic dla ludzi nie robi, nie pomaga. Próbowałem się dziwić – głównie na podstawie tego, co widzia- łem. Chyba w znacznej mierze bez zrozumienia.

Z niektórymi rozmawiałem o sze- roko pojętej komunikacji. Przy- kład: nie mieszkają przy głównej trasie, dzieci uczą się czy studiu- ją w Krakowie, w Katowicach;

wracają na weekendy. Jak mło- dzi podróżują? Nawet gdy mają samochody, korzystają często z prywatnych busów. Pekaesy

(też zwykle już prywatne spółki) by- wają cenowo nawet konkurencyjne, ale najczęściej najpierw trzeba się do nich dostać do głównych dróg.

Busiarze ostatnie odcinki tras z du- żych ośrodków pokonują zwykle drogami bocznymi. Nie zawsze trzeba wsia- dać w wyznaczonych miejscach. Jeśli wcześniej zadzwoni się i umówi, bus stanie tam, gdzie się poprosi – jeśli nie

musi zjechać z trasy, to i pod domem.

W niektórych fi rmach bilety można kupić wcześniej przez Internet. Gdy na określonej trasie jest konkurencja, czasem nawet przenosi się to na ceny.

Konkurencja jest na przykład na trasie z Katowic do Buska-Zdroju. Jeden z przewoźników ma tam dwa kursy dziennie, inny cztery. Przynajmniej je-

den z nich czasem wysyła spory auto- kar, widać więc musi być zapotrzebo- wanie. Jasne, że podróż trwa dłużej, niż samochodem (obaj przewoźnicy stają po drodze w centrach miast Zagłębia i w wielu mniejszych miejscowościach), ale ich oferta wydaje się sensowna.

Na ile słyszałem, busiarze jeżdżą cał- kiem punktualnie i niezawodnie. Zda- rzają się problemy z brakiem miejsc, o ile wcześniej nie zadzwoni się i nie upewni. W Krakowie kończą jazdę na dworcu MDA (czyli tam, gdzie wszyscy), co ułatwia przesiadki na kolejne połączenia (na przykład prywatne autokary do Katowic). Chociaż wi- dać nie jest to żyła złota, jeśli któraś fi rma znika, mimo wszystko pojawiają się następne.

Zdziwił mnie efekt zestawienia ślą- skiego i świętokrzyskiego. To w tym drugim jakoś dużo dobrych dróg (nie piszę o krajowych, które w głównym stopniu zależą od władz centralnych).

Chyba też – mimo wszystko – nie- źle tam z przedsiębiorczością i usłu- gami, skoro transport publiczny, choć w znacznej mierze prywatny, realnie funkcjonuje.

Już chyba nie jest tak, że śląskie bogate, a świętokrzyskie biedne. Nadal są bardzo różne, ale już w inny sposób.

Jak to się stało? Po części chyba dzięki środkom publicznym – europejskim – dla tak zwanej Polski Wschodniej: wo- jewództwo świętokrzyskie też do niej zaliczono. Ale też, aby był efekt, mu- sieli zaangażować się ludzie – współpra- cując w samorządach, wybierając projekty, dogadując się.

Jak to wyglądało i czy wszędzie było tak, jak należy (z perspektywy ludz-

kiej czy unijnej) – nie sposób oceniać z zewnątrz. Z perspektywy dużych ośrodków warto jednak czasem do-

strzec te mniejsze, często bardzo ambitne. Dobrze też wiedzieć, że choć narzekający są pewnie wszędzie, w wielu miejscach lu-

dzie potrafi ą korzystać z róż-

nych szans.

Mateusz Babak | Dziennikarz Polskiej Agencji Prasowej

Nie tylko duzi korzystają

Z perspektywy dużych ośrodków warto jednak czasem dostrzec te mniejsze, często bardzo ambitne.

Dobrze też wiedzieć,

że choć narzekający są pewnie wszędzie, w wielu miejscach

ludzie potraﬁ ą korzystać z różnych

szans.

(5)

spis treści

5

3/2015

sierpień-październik

gorący temat

8

gorący temat

9

nrpxqlndfmd nrpxqlndfmd

Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat komunikacji miejskiej

Tekst MAREK GANCARCZYK, zdjęcia MPK KRAKÓW

Rok 1875 przyjmuje się za początek funkcjonowania regularnej komunikacji zbiorowej w Kra- kowie. Od tego momentu minęło dokładnie 140 lat. W tym okresie miejski transport nigdy nie przestał funkcjonować.

Krakowski przewoźnik nieprzerwanie służył mieszkańcom. Tak jest do dzisiaj. Zmieniły się tylko środki transportu. Konne omnibusy zastąpiły nowoczesne, klimatyzowane i niskopodłogowe pojazdy. Bilet z papierowego zmie- nił się w elektroniczny. Krakowski transport zbiorowy przez wielu ekspertów uważany jest dzisiaj za jeden z najnowocześniejszych w Polsce.

140 litrów krwi na 140 lat komunikacji – Jubileusz 140 lat komunikacji miejskiej można

świętować na różne sposoby. My zdecydowaliśmy, że to najlepsza okazja do tego, aby dla mieszkańców mia-

sta, w którym pracujemy i żyjemy, zrobić coś więcej oprócz zakupu nowoczesnych tramwajów, autobu- sów i automatów biletowych. Dlatego zdecydowali- śmy, że do końca 2015 roku spróbujemy oddać do- kładnie 140 litrów krwi, którą Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie wy- korzysta do ratowania zdrowia i życia mieszkańców – mówił 9 kwietnia Rafał Świerczyński, prezes MPK SA w Krakowie, podczas konferencji prasowej, któ- ra oficjalnie rozpoczęła obchody 140 lat komunikacji miejskiej w Krakowie.

Tego właśnie dnia pracownicy Miejskiego Przed- siębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie roz- poczęli oddawanie krwi w ramach akcji, której ce-

lem jest zebranie 140 litrów krwi. Akcję rozpoczęli zarząd MPK SA oraz przedstawiciele Klubu Honoro- wych Dawców Krwi, którego członkami są pracownicy MPK SA. Klub HDK od ponad 50 lat działa przy krakowskim przewoźniku.

Oprócz oddawania krwi przez pracowników MPK, krakowski przewoźnik zdecydował się na przeprowa- dzenie akcji promocyjnej honorowego krwiodawstwa. W tym celu na jednym z niskopodłogowych

27 września 2015 roku wielką paradę zabytkowych i współczesnych pojazdów MPK SA rozpoczął przejazd tramwajów, które o 10.00 wyjechały z zajezdni Podgórze Na dole Tramwaj promujący akcję krakowskiego MPK SA oraz Klubu Honorowych Dawców Krwi: 140 litrów krwi z okazji 140 lat komunikacji miejskiej w Krakowie

gorący tematnrpxqlndfmdðËÓÊÎ

12

nrpxqlndfmdðËÓÊÎgorący temat

13

Jedna karta – wiele możliwości

Tekst ANNA KOTERAS

Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych wszedł w ostatnią fazę realizacji.

Ze względu na złożoność systemu jego uruchomienie podzielone zosta- ło na kilka etapów. W pierwszym, który rozpoczął się w październiku, użytkownicy mogą wyrobić swoje karty, doładowywać je oraz płacić nimi w parkomatach i automatach biletowych, POK, POP i 800 kioskach. Uru- chomione zostały wszystkie punkty obsługi klienta oraz Portal Klienta.

Od listopada karty będzie można używać w autobusach i tramwajach KZK GOP do kupowania i używania biletów okresowych. Przez cały wrzesień o systemie pasażerom przypominała kampania informacyj- na. Od 1 stycznia 2016 roku uruchomione zostaną kolejne funkcjonalności karty – w zakresie biletów jednorazowych i opłat za podatki, opłaty i usłu- gi gminne.

O ŚKUP

Śląska Karta Usług Publicznych to wspólny projekt dwudziestu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz KZK GOP. Karta ŚKUP spełniać będzie wiele funk- cji. Będzie używana jako bilet komunikacji miejskiej oraz karta parkomatowa. Będzie wykorzystywana w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. ŚKUP będzie także nośni- kiem podpisu elektronicznego. ŚKUP to system informatyczny z rozległą infrastrukturą sprzętową o nowych możliwościach i znacznym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. To jeden z największych projektów tego typu na świecie (podobne realizowane są w Londy- nie, Hongkongu i Singapurze). Wykonuje go wyło- nione w przetargu konsorcjum firm Asseco Poland SA oraz mBank (dawniej BRE Bank SA).

Infrastruktura systemu Działanie systemu ŚKUP możliwe będzie dzięki infrastrukturze cyfrowej – składają się na nią następu- jące elementy:

t1PSUBM,MJFOUB– platforma do obsługi karty, umoż- liwi między innymi doładowanie karty, zakup biletu okresowego; poprzez Portal Klienta będzie można złożyć wniosek o spersonalizowaną kar- tę ŚKUP;

tQVOLUØXPCTVHJLMJFOUB– sieć punktów przy- gotowanych do kompleksowej obsługi; punkty zlokalizowane zostały między innymi w centrach miast, centrach handlowych, w punktach obsłu- gi klienta będzie można złożyć wniosek oraz ode- brać spersonalizowaną kartę ŚKUP, odblokować ją oraz zwrócić;

tTUBDKPOBSOZDIBVUPNBUØXEPBEPXBOJBLBSU

– siećcałodobowo czynnych automatów;w automatach biletowych ŚKUP można kupować jednorazowe bilety papieroweKZK GOP oraz MZK Tychy, pobierać karty niespersonalizowane, doła- dowywać konto kart ŚKUP oraz kupować bilety elektroniczne, a także aktualizować stan karty i sprawdzać jej saldo;

tNPEVØXEPQPCJFSBOJBPQBUJEPBEPXBŦ

VTQS[FEBXDØX– w punktach tychbędzie moż- na kupować biletyokresowe elektroniczne, doła- dowywaćkonto karty oraz pobraćkartę niesper- sonalizowaną;

tQBSLPNBUZ– funkcjonować będą w miastach, które zgłosiły chęć przystąpienia w tym zakresie do projektu ŚKUP, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Zabrzu i Piekarach Śląskich – te miasta zdecydowały się na ich instalację;

tNPEVØXEPQPCJFSBOJBPQBUza usługi ko- munalne;

3URMHNWZVSyãILQDQVRZDQ\SU]H]8QLĕ(XURSHMVNć](XURSHMVNLHJR)XQGXV]X5R]ZRMX5HJLRQDOQHJR

ZUDPDFK5HJLRQDOQHJR3URJUDPX2SHUDF\MQHJR:RMHZyG]WZDŊOćVNLHJRQDODWD

5HJLRQDOQ\3URJUDP2SHUDF\MQ\:RMHZyG]WZDŊOćVNLHJR²UHDOQDRGSRZLHGťQDUHDOQHSRWU]HE\

ŊOćVND.DUWD8VãXJ3XEOLF]Q\FK

Karta spersonalizo wana Karta niespersonalizowana

Opłata przy wydawaniu karty NIe Tak (kaucja zwrotna – 20 zł)

Opłata za wydanie duplikatu Tak

Wydawana w punkcie obsługi klienta Tak (po wypełnieniu formularza w POK lub przez Internet)

Tak (bez dodatkowych formalności)

Wydawana w punkcie obsługi pasażera Nie Tak

Wydawana w automatach

oraz sieci dystrybucji (800 punktów) Nie Tak

Możliwość zapłaty z e-portmonetki Tak Tak

Zabezpieczenie kodem PIN Tak Tak

Możliwość przechowywania certyfikatu

podpisu elektronicznego Tak Tak

Możliwość zapisywania imiennych biletów okresowych i abonamentowych (komunikacyjnych oraz innych partnerów

projektu)

Tak Nie

Możliwość zapisywania okresowych

biletów na okaziciela Nie Tak

Możliwość zapisywania uprawnień do ulg Tak Nie

Możliwość zapisywania okresowych biletów ulgowych (tylko bilety

na okaziciela)

Tak Tak

Obsługa karty przez Internet Tak Tak

Okres ważności 48 miesięcy minimum 42 miesiące

Blokowanie karty Osobiście w POK lub POP oraz telefonicznie i przez Internet

Osobiście w POK lub POP, na podstawie dowodu Porównanie dwóch rodzajów kart – spersonalizowanej i niespersonalizowanej

Fot. KZK GOPFot. Arkadiusz Ławrywianiec

tLPNQMFUØXVS[ŕE[FŦw każdym pojeździe;

tVS[ŕE[FŦdla kontrolerów;

tQVOLUØX[CJFSBOJBEBOZDI;

t$FOUSVN1S[FUXBS[BOJB%BOZDI– serwerownia (podstawowai zapasowa);

tTZTUFNSP[MJD[FŦQJFOJŝŸOZDI.

Finansowanie Projekt otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regio- nalnego Programu Operacyjnego Województwa Ślą- skiego na lata 2007-13. Wartość dofinansowania projektu to 82 515 181,72 złotych. Całkowity wydatek na projekt w okresie jego wdrożenia to 149,3 milio- na złotych.

Jaką kartę wybrać?

Śląska Karta Usług Publicznych jest kartą zbliżenio- wą. Będzie działać w całej sieci pojazdów KZK GOP, również tych kursujących na terenie gmin, które do projektu nie przystąpiły. Aby użyć karty, wystarczy przyłożyć ją na 1-2 sekundy do czytnika w po-

109 stacjonarnych automatów doładowania kart – to sieć całodobowo czynnych automatów, w których również można kupować papierowe bilety KZK GOP oraz MZK Tychy Na górze Awers i rewers karty ŚKUP

Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych wszedł w ostatnią fazę realizacji. Ze względu na złożoność systemu jego uruchomienie podzielone zostało na kilka etapów. W pierwszym, który rozpoczął się w październiku, użytkownicy mogą wyrobić swoje karty, doładowywać je oraz płacić nimi w parkomatach i automatach biletowych, POK, POP i 800 kioskach. Uruchomione zostały wszystkie punkty obsługi klienta oraz Portal Klienta.

12 12

nrpxqlndfmdðËÓÊÎ

16

nrpxqlndfmdðËÓÊÎ

17

liderzy rynku

ŚKUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą ŚKUP posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. Jest to jeden z największych tego typu projektów. O Śląskiej Karcie Usług Publicznych opowiada Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP.

ŚKUP w 40 punktach obsługi klienta, 6 punktach ob- sługi pasażera, 800 punktach dystrybucji (kioskach), 109 automatach biletowych Śląskiej Karty Usług Pu- blicznych i parkomatach w Katowicach, Bytomiu, Piekarach Śląskich oraz Zabrzu. Uruchomiony zo- stał także Portal Klienta.

A kiedy ŚKUP będzie działał w pełni?

Od listopada będzie można używać elektronicznych biletów okresowych w pojazdach Komunikacyjne- go Związku Komunalnego GOP. Możliwość zapłaty za przejazdy jednorazowe (bilety jednorazowe na karcie) oraz opłaty i usługi gminne uruchomione zosta- ną od stycznia 2016 roku.

Czy będziecie wiedzieli szczegółowo, kto, kiedy i z jakich linii korzysta?

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP nie bę- dzie miał dostępu do tak szczegółowych danych.

Związek będzie otrzymywał tylko informacje ilościo- we, to znaczy dane o tym, ile kart znalazło się w da- nym pojeździe, a nie jakie konkretnie były to karty.

Na Śląskiej Karcie Usług Publicznych będzie można kodować bilety. Co to jest bilet elektroniczny?

Bilet elektroniczny to bilet, który będzie mógł być zapisywany na karcie ŚKUP. Pasażerowie będą mogli kupić takie same rodzaje biletów elektronicznych, jak dotychczas dostępnych papierowych, to znaczy bilety okresowe oraz płacić za przejazdy jednorazowe. Okresowy bilet elektroniczny bę- dzie obowiązywał przez wskazaną liczbę kolejnych dni (na przykład przez 30 lub 90 od daty zakupu, a nie przez miesiąc bądź kolejne trzy kalendarzo- we). Będą dostępne także bilety krótkookresowe – od 24-godzinnych do 14-dniowych. Nowością są bilety z limitem przejazdów. Jeśli ktoś jeździ mniej, może kupić bilet, który pozwoli na określoną licz-

bę przejazdów. Będzie on tańszy od biletu bez ta- kiego limitu. W przypadku gdy pasażer chce zapła- cić za przejazd jednorazowy, wystarczy doładować konto karty wybraną kwotą. Po przyłożeniu karty do czytnika system ściągnie sumę odpowiadającą cenie biletu. Trzeba pamiętać o bardzo ważnym fak- cie: po przyłożeniu przy wejściu ściągana jest kwo- ta odpowiadająca cenie biletu do końca trasy, przy wysiadaniu należy kartę przyłożyć ponownie, aby system oddał różnicę między biletem na całą trasę a faktycznie przejechanym odcinkiem. I tutaj uwaga – w pierwszym etapie po wdrożeniu Śląskiej Karty Usług Publicznych dostępne będą wyłącznie bilety abonamentowe (okresowe). Funkcjonalność zapłaty za przejazdy jednorazowe (taryfa strefowo-czasowa oraz odległościowa) uruchomione zostaną w termi- nie późniejszym – od stycznia 2016 roku.

Nie tylko elektroniczny bilet

Rozmawia KATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ

Marek Kopel Zastępca przewodniczącego Zarządu Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP od 2011 roku.

W latach 1991-2010 prezydent Chorzowa.

Fot. Studio Press Fot. Arkadiusz Ławrywianiec Zdjęcia Arkadiusz Ławrywianiec

Katarzyna Migdoł-Rogóż: Proszę wyjaśnić naszym Czytelnikom, czym dokładnie jest Śląska Karta Usług Publicznych i jak działa?

Marek Kopel: ŚKUP to wspólny projekt dwudzie- stu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz Komu- nikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. ŚKUP będzie służyła jako bilet komunikacji miejskiej. Kartą będzie można rów- nież zapłacić za parkowanie, ale tylko w miastach, które w tym zakresie przystąpiły do projektu, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Za- brzu i Piekarach Śląskich. Używana będzie ona tak- że w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. Śląska Karta Usług Publicz- nych będzie również nośnikiem podpisu elektronicznego. Użytkownik, który chce korzystać z systemu, powinien wyrobić sobie kartę i doładować jej kon- to wybraną sumą. W przypadku gdy chce korzystać z biletów okresowych, powinien wybrać i kupić od- powiedni rodzaj biletu. Karta obsługiwana jest w sieci punktów: obsługi pasażera, obsługi klienta, dystrybucji, automatach ŚKUP lub przez Internet. Jako pierwsza uruchomiona zostanie funkcjonalność zwią- zana z wydawaniem kart ŚKUP oraz z zapłatą kartą

40 punktów obsługi klienta są przygotowane do kompleksowej obsługi systemu ŚKUP. Zlokalizowane zostały między innymi w centrach miast oraz centrach handlowych Na górze Automat ŚKUP w Dąbrowie Górniczej obok Pałacu Kultury Zagłębia

ŚKUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą ŚKUP posłu- giwać się będzie około 700 tysięcy osób. Jest to jeden z największych tego typu projektów. O Śląskiej Karcie Usług Publicznych opowiada Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP.

16 16

8

Rok 1875 przyjmuje się za początek funkcjonowania regularnej komunikacji zbiorowej w Krakowie. Od tego momentu minęło dokładnie 140 lat. W tym okresie miejski transport nigdy nie przestał funkcjonować.

AKTUALNOŚCI

Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku transportu zbiorowego

GORĄCY TEMAT

Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat komunikacji miejskiej

Marek Gancarczyk

Jedna karta – wiele możliwości

Anna Koteras

LIDERZY RYNKU

Nie tylko elektroniczny bilet

z Markiem Koplem rozmawia Katarzyna Migdoł-Rogóż

ANALIZY I OPINIE Nowe rodzaje przewozów:

powiatowo-gminny i metropolitalny

Jędrzej Klatka

Przyjemny chłód w gorące dni

Marek Sieczkowski

Przez góry i doliny (prawie) do źródeł Wisły, czyli jak kolej omal Beskidów nie przecięła

Michał Wroński

UNIJNE ABC

Projekty europejskie jako źródło przewagi konkurencyjnej operatorów i zarządów transportu

Marta Góralczyk, Artur Perchel

WYDARZENIA Lato na Madalinie

Katarzyna Lesińska

JAK ONI TO ROBIĄ?

Pomarańczowa podróż po Holandii na rowerach i… łyżwach

Radosław Gielo

NASZE SPRAWY

Bilety z limitem przejazdów

z Anną Koteras rozmawia Katarzyna Migdoł-Rogóż

Nowa taryfa ŚKUP

Anna Koteras

PREZENTACJE

Transport publiczny w Waszyngtonie

Piotr T. Nowakowski

DOBRE STRONY

140 lat informacji o transporcie

Emil Markowiak

KĄTEM OKA

Nie tylko duzi korzystają

Mateusz Babak

Znienawidzona trzydziestka na ulicach Katowic

Przemysław Jedlecki

Kolejarzom się nie opłaca.

A prywaciarzom wręcz przeciwnie.

Jak to wyjaśnić?

Michał Wroński

6

8 12

16

20

25 30

36

40

45

50 53

56

65

66 19 4

Zdjęcie na okładce: Parada zabytkowych pojazdów na ulicach Krakowa 27 września 2015 roku Fot. MPK Kraków

(6)

ak tualności

6

A K T U A L N O Ś C I

Pasażerów będzie wozić Skarbek

W dwuetapowym głoso- waniu pasażerowie wybra- li imię dla nowych tram- wajów typu Moderus Beta.

Na 12 nowych wagonach widnieć będzie jedno imię – Skarbek. Oficjalna pre- zentacja wagonu odbyła się w sobotę 19 września 2015 roku w Chorzowie-Batorym.

Zgodnie z zapowiedziami, imię dla nowych tramwa- jów – wyłonione w drodze konsultacji społecznych – zaprezentowane zostało w trakcie Dnia Otwartego Warsztatów Tramwajowych w C h or z ow i e - B ator y m , 19 września 2015 roku.

Multimedialna wiata stanę- ła przy krakowskim Teatrze Bagatela. Czekający na tramwaj znajdą pod nią nie tylko schronienie przed deszczem i śniegiem. Wiata zaprojekto- wana przez fi rmę Novamedia Innovision Sp. z o.o. została wyposażona w innowacyjny system informacji pasażer- skiej, składający się z dwóch dużych ekranów, paska informacji i głośników. Na jednym z ekranów pasażero- wie sprawdzą rozkłady jazdy wszystkich linii zatrzymują- cych się na przystanku „Teatr Bagatela”. Będzie się tam tak- że wyświetlał czas oczekiwania na najbliższe kursy, a na pasku informacyjnym pojawią się komunikaty dotyczące zmian w komunikacji i dane o stanie powietrza w Krakowie.

Co więcej, czekając na tramwaj pasażerowie sprawdzą po- godę – temperaturę, ciśnienie i siłę wiatru.

Drugi ekran – dotykowy – zapewni pasażerom dostęp do wielu przydatnych informacji dotyczących funkcjonowania komunikacji miejskiej, w tym cenników i przepisów obowiązujących podczas po-

Krakowska multimedialna wiata

dróży w tramwajach i autobusach. Dodatkowo pasaże- rowie znajdą na mapie adresy krakowskich urzędów, szpitali, muzeów, restauracji, kin, a nawet bankomatów. Pasażero- wie, którzy znajdą się na tym przystanku, z pewnością nie będą się nudzić – kilkumi- nutowe oczekiwanie na przyjazd tramwaju mogą spędzić…

grając w gry. Wystarczy, że do- tkną na ekranie ikony „gra”.

Wiata została wyposażona także w głośniki. Zostaną wy- korzystane do nadawania waż- nych komunikatów głosowych dla pasażerów, a także muzy- ki, która umili czas oczekiwania na przyjazd tramwaju. Już

z daleka będzie natomiast wi- doczna informacja wyświetla- na na specjalnym pasku LED, który został umieszczony wo- kół dachu wiaty.

Oprócz nowoczesnej informacji pasażerskiej i nietypowego designu zadbano także o bez- pieczeństwo pasażerów znaj- dujących się w obrębie wiaty.

Dzięki kamerze obejmują- cej obszar całego przystanku dyspozytorzy MPK SA będą mogli obserwować wszystko, co się tam dzieje. Taki pod- gląd umożliwi im szybką re- akcję w sytuacji, gdy trzeba będzie wezwać służy ratun- kowe lub porządkowe. Multi- medialna wiata to nie jedyne

udogodnienie przygotowane dla pasażerów przez MPK SA. Krakowski przewoźnik wydrukował specjalne ulot- ki informacyjne dla turystów i mieszkańców. Każdy folder przedstawia informacje do- tyczące jednej linii tramwajowej lub autobusowej. W nie- wielkiej broszurze o formacie A4 zebrano wszelkie niezbęd- ne informacje dotyczące linii komunikacyjnych. Są tu: cennik biletów, spis przystanków, spis linii przesiadkowych, cza- sy przejazdu, a także częstotli- wość kursowania. Na odwrocie umieszczono fragment mapy Krakowa z naniesio- nym przebiegiem linii oraz przystankami. Dołączono również zdjęcia atrakcyjnych miejsc, które warto odwiedzić.

Nie zapomniano o umieszcze- niu kodu QR, pozwalającego na przeglądanie zawsze aktual- nego rozkładu jazdy danej linii za pomocą urządzeń mobil- nych. Całość publikacji zo- stała przygotowana w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Foldery są już do- stępne w punktach sprzedaży biletów oraz w punktach informacji miejskiej. Multimedialna wiata stanęła przy krakowskim Teatrze Bagatela

Fot. Tramwaje Śląskie

Fot. MPK Kraków

Wówczas, w obecności za- proszonych gości i tłumu zwiedzających, wszyscy mo-

gli zobaczyć wagon w pełnej krasie. Uroczystego odsło- nięcia imienia dokonał pre-

zes Zarządu Tramwajów Ślą- skich SA Tadeusz Freisler.

W drugim etapie konsultacji Na 12 nowych tramwajach widnieje jedno imię – Skarbek

(7)

7

ak tualności

S E R W I S P R Z Y G O T O W A N O N A P O D S T A W I E K Z K G O P . P L I T R A N S I N F O . P L

pasażerowie mogli głosować na jedną z dwóch propozy- cji – Skarbka lub Katarzyn-

kę. W pierwszych dniach wynik głosowania oscylo- wał wokół remisu, jednak

później przewaga Skarbka zaczęła systematycznie ro- snąć i ostatecznie ta propo- zycja zyskała 1/3 głosów wię- cej niż Katarzynka. Skarbek, czyli – zgodnie z podania- mi i legendami – duch za- mieszkujący kopalnie, strze- gący pracujących górników i podziemnych zasobów na- turalnych, będzie zatem wo- ził pasażerów, a na torach pojawi się już tej jesieni.

12 dwukierunkowych wa- gonów typu Moderus Beta zakupionych zostało przez Tramwaje Śląskie SA w ramach etapu II projektu „Mo- dernizacja infrastruktury

tramwajowej i trolejbuso- wej w aglomeracji górnoślą- skiej wraz z infrastrukturą towarzyszącą”, współfinan- sowanego przez Unię Eu- ropejską ze środków Fun- duszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowi- sko. Skarbki są wagonami dwukierunkowymi, ze środ- kowym członem niskopo- dłogowym i jednorazowo mogą przewieźć maksymal- nie 198 pasażerów, w tym 46 na miejscach siedzących.

Koszt zakupu 12 nowych wagonów wynosi 47,4 mi- lionów złotych netto.

Kierowcy z poznańskiego MPK wystartowali w orga- nizowanym po raz pierwszy Business Economy Challenge i wywalczyli tytuł Mistrzów Ekonomicznej Jazdy. Stanęli na najwyższym podium z wy- nikiem 3,44 litra/100 kilome- trów, choć w swoim samocho- dzie… nie mieli wskaźnika bieżącego zużycia paliwa. Pa- liwo z kanistra – pod czujnym okiem komisji – zostało wla- ne do baku, a bak zaplombo- wany. Do przejechania – 236 kilometrów, w ustalonym li- micie czasu. Wygrywa ten, kto zużyje najmniej paliwa. Ry- walizacja była bardzo ostra.

Do pierwszego Business Eco- nomy Challenge, który jest częścią projektu „Bezpiecz- ne Drogi Poznania”, stanęło 13 ekip. Wśród nich znala- zły się: Urząd Miasta Pozna- nia, Komenda Miejska Policji w Poznaniu, Skoda Centrum Poznań czy Autostrada Eks- loatacja SA. Różni uczestnicy i różne auta, takich marek jak:

Porsche, Audi A4, Ford Con- nect, Skoda Rapid Spaceback.

Ekipa MPK Poznań miała Skodę Fabię, którą na co dzień jeździ Nadzór Ruchu MPK.

Gdynia gospodarzem CIVITAS Mistrzowie ekonomicznej jazdy

Gdynia otrzymała prawo organizacji CIVITAS Forum – międzyna- rodowej konferencji poświęconej rozwojowi zrównoważonego transportu i mobilności miejskiej. Pod koniec września 2016 roku do Gdy- ni przyjedzie około 500 ekspertów i praktyków, którzy z sukcesami

prowadzą politykę równoważenia transportu w europejskich miastach. O miano organizatora Gdynia rywalizowała z Belfa- stem i San Sebastian. Za Gdynią, jak podkreślił przewodniczą- cy komitetu politycznego Inicjatywy CIVITAS – Steen Moller, przemawiają realizowane od lat, liczne i ważne z punktu wi- dzenia miasta i mieszkańców działania na rzecz równoważenia transportu i mobilności. Ponadto, Gdynia, jako jedyne miasto w Europie, realizowała 2 projekty w ramach Inicjatywy CIVITAS, to jest TELLUS (2002-2006) oraz DYN@MO (2012-2016). Orga- nizacja CIVITAS Forum w Gdyni jest dużym wyróżnieniem dla miasta oraz szansą na pozyskanie kolejnych projektów unij- nych, w ramach których poprawiona zostanie jakość transportu i mobilności poprzez między innymi rozwój transportu zbiorowego i rowerowego, tworzeniu stref przyjaznych pieszym. Te- goroczna edycja CIVITAS Forum, która odbyła się od 7 do 9 paź- dziernika 2015 roku w stolicy Słowenii – Ljubljanie, była w większości poświęcona strefom przyjaznym pieszym w centrach miast. W czasie 3-dniowego forum Gdynia zaprezento- wała swoje działania na rzecz udostępniania i dostosowywania przestrzeni dla osób starszych i niepełnosprawnych. Inicjatywa CIVITAS została powołana w 2002 roku w ramach działań UE.

Jest to najbardziej znany i największy program unijny dotyczą- cy rozwoju mobilności w miastach, który umożliwia wymianę wiedzy i doświadczeń oraz realizację licznych i różnorodnych działań dotyczących mobilności. Obecnie zrzesza ona ponad 200 europejskich miast oraz organizacji i instytucji, które dzia- łają w nich na rzecz rozwoju zrównoważonego transportu. Trasa rajdu wynosiła 236 ki-

lometrów i wiodła przez auto- strady, drogi szybkiego ruchu i drogi lokalne. Pojazd MPK przebył tę trasę w czasie 3 go- dziny i 30 minut, zużywając 8,13 litra paliwa. Wręczenie nagród odbyło się w Interak- tywnym Centrum Bezpie- czeństwa SKODA Auto Lab przy ulicy Głogowskiej w Po- znaniu. Po części oficjalnej uczestnicy wraz z przedsta- wicielami partnerów zwie- dzili Interaktywne Centrum Bezpieczeństwa, gdzie mieli okazję skorzystać z symula- torów zderzeń, dachowania i czasu reakcji.

– Wynik rajdu dowodzi, że ci kierowcy, którzy najwię- cej jeżdżą po Poznaniu, są mi- strzami ekonomicznej jazdy – skomentował po konkursie Michał Zmitrowicz, ofi cer prasowy rajdu. – Kierowcy MPK mają bogate doświadczenie, potrafi ą słuchając pracy silni- ka, najwięcej wyciągnąć z ma- szyny. Byli ambitni i zaangażo- wani. I nie dość, że trasę rajdu przejechali najbardziej ekono- micznie, to zmieścili się w czasie. A nie wszystkim się to uda- ło – dodał Zmitrowicz.

Fot. Tramwaje Śląskie

Uroczystego odsłonięcia imienia dokonał prezes Tadeusz Freisler

(8)

gor ący temat

8

Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat

komunikacji miejskiej

TekstMAREK GANCARCZYKMAREK GANCARCZYK^{, zdjęcia}MPK KRAKÓWMPK KRAKÓW

Rok 1875 przyjmuje się za początek funkcjonowania regularnej komunikacji zbiorowej w Kra- kowie. Od tego momentu minęło dokładnie 140 lat. W tym okresie miejski transport nigdy nie przestał funkcjonować.

K

rakowski przewoźnik nieprzerwanie służył mieszkańcom. Tak jest do dzisiaj. Zmieniły się tylko środki transportu. Konne omnibusy zastąpiły nowoczesne, klimatyzowane i niskopodłogowe pojazdy. Bilet z papierowego zmie- nił się w elektroniczny. Krakowski transport zbiorowy przez wielu ekspertów uważany jest dzisiaj za jeden z najnowocześniejszych w Polsce.

140 litrów krwi na 140 lat komunikacji – Jubileusz 140 lat komunikacji miejskiej można

świętować na różne sposoby. My zdecydowaliśmy, że to najlepsza okazja do tego, aby dla mieszkańców mia-

sta, w którym pracujemy i żyjemy, zrobić coś więcej oprócz zakupu nowoczesnych tramwajów, autobu- sów i automatów biletowych. Dlatego zdecydowali- śmy, że do końca 2015 roku spróbujemy oddać do- kładnie 140 litrów krwi, którą Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Krakowie wy- korzysta do ratowania zdrowia i życia mieszkańców – mówił 9 kwietnia Rafał Świerczyński, prezes MPK SA w Krakowie, podczas konferencji prasowej, któ- ra ofi cjalnie rozpoczęła obchody 140 lat komunikacji miejskiej w Krakowie.

Tego właśnie dnia pracownicy Miejskiego Przed- siębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie roz- poczęli oddawanie krwi w ramach akcji, której ce-

(9)

gor ący temat

9

lem jest zebranie 140 litrów krwi. Akcję rozpoczęli zarząd MPK SA oraz przedstawiciele Klubu Honoro- wych Dawców Krwi, którego członkami są pracownicy MPK SA. Klub HDK od ponad 50 lat działa przy krakowskim przewoźniku.

Oprócz oddawania krwi przez pracowników MPK, krakowski przewoźnik zdecydował się na przeprowa- dzenie akcji promocyjnej honorowego krwiodawstwa. W tym celu na jednym z niskopodłogowych

27 września 2015 roku wielką paradę zabytkowych i współczesnych pojazdów MPK SA rozpoczął przejazd tramwajów, które o 10.00 wyjechały z zajezdni Podgórze

Na dole

Tramwaj promujący akcję krakowskiego MPK SA oraz Klubu Honorowych Dawców Krwi: 140 litrów krwi z okazji 140 lat komunikacji miejskiej w Krakowie

(10)

gor ący temat

10

tramwajów NGT6 pojawiła się specjalna reklama, a na monitorach zamontowanych w pojazdach MPK SA były wyświetlane informacje poświęcone tematy- ce oddawania krwi.

Krakowski przewoźnik świętuje z najmłodszymi

Obchodząc jubileusz 140 lat krakowski przewoźnik stara się do wspólnego świętowania zaprosić pasa- żerów, w tym także tych najmłodszych. To dla nich MPK SA przygotowało mnóstwo atrakcji podczas Dnia Dziecka. W niedzielę 31 maja zajezdnia tram- wajowa w Podgórzu zamieniła się w wielki plac za-

baw. Wyjątkowo jednak tego dnia dzieci i ich rodzice mieli do dyspozycji nie zabawki, ale prawdziwe tramwaje, które nie tylko mogli oglądać, ale także je po- prowadzić. O tym, kto będzie miał szansę na zaję- cie miejsca motorniczego w kabinie nowoczesnego niskopodłogowego wagonu, decydowało losowanie.

Szczęśliwcy pod okiem instruktora mogli samodziel- nie poprowadzić tramwaj na terenie zajezdni.

Wielkim zainteresowaniem cieszyła się możliwość jazdy w tramwaju, który przejeżdżał przez myjnię oraz zwiedzanie miejsc, gdzie tramwaje są naprawia- ne. Wyjątkowo tego dnia dzieci mogły zobaczyć, jak wygląda tramwaj od spodu. Oprócz nowoczesnych

• 1875 rok – uruchomienie omnibusów konnych. Pierw- szym publicznym pojazdem w Krakowie był właśnie omnibus konny i to jego użycie uznaje się za początek komunikacji zbiorowej. Omnibusy obsługiwały główny trakt Krakowa będący osią miasta, biegnącą z półno- cy na południe, od mostu Podgórskiego przez Rynek do Dworca Kolei.

• 1882 rok – oddanie pierwszej w Krakowie wąskotoro- wej linii tramwaju konnego.

• 1901 rok – otwarcie w Krakowie pierwszej wąskotoro- wej linii tramwaju elektrycznego.

• 1913 rok – oddanie pierwszej normalnotorowej linii tramwajowej wraz z nową zajezdnią przy ulicy Świętego Wawrzyńca.

• 1927 rok – uruchomienie pierwszych regularnych linii autobusowych.

• 1953 rok – zlikwidowanie ostatniej w Krakowie linii tramwaju wąskotorowego.

• 1994 rok – zakup pierwszego autobusu niskopodłogo- wego.

• 2000 rok – wprowadzenie do ruchu pierwszych wago- nów niskopodłogowych NGT6.

• 2014 rok – uruchomienie pierwszej w Polsce linii ob- sługiwanej autobusami elektrycznymi.

NAJWAŻNIEJSZE DATY W HISTORII KRAKOWSKIEJ KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ:

1875 2015

140 lat Komunikacji Miejskiej w Krakowie 5

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

5 2 2 2 2

(11)

gor ący temat

11 wagonów można było także zobaczyć tramwaj za-

bytkowy, który w Krakowie woził pasażerów prawie 70 lat temu.

Wielka parada zabytkowych i współczesnych pojazdów MPK SA

Zdecydowanie więcej tych zabytkowych pojazdów pasażerowie mogli zobaczyć podczas parady tramwa- jów i autobusów, zorganizowanej z okazji jubileuszu 140 lat komunikacji miejskiej. W niedzielę 27 wrze- śnia 2015 roku na krakowskie ulice wyjechało prawie 40 pojazdów, w tym replika omnibusu konnego, któ- ry w 1875 roku rozpoczął regularne kursy na pierwszej linii komunikacyjnej. Oprócz tego pojazdu wielkim zainteresowaniem cieszył się autobus „ogórek”

oraz popularna „Gracówka” – tramwaj z 1913 roku.

Przejazd zabytkowych tramwajów i autobusów po ulicach miasta uzupełniały współczesne pojazdy, w tym najnowszy nabytek krakowskiego przewoźnika, czyli

„Krakowiak” – najdłuższy w Polsce tramwaj, mierzą- cy prawie 43 metry.

Paradę rozpoczęły tramwaje, które punktualnie o godzinie 10.00 wyjechały z zajezdni tramwajowej Podgórze. Następnie ruszyły autobusy i wspólnie wszystkie pojazdy przejechały ulicami Wadowicką, Kalwaryjską, Krakowską, Stradomską, Świętej Ger- trudy, Starowiślną i Dajwór, aby zakończyć przejazd na ulicy Świętego Wawrzyńca przed Muzeum Inży- nierii Miejskiej.

Tam wszyscy uczestnicy parady, w tym najmłod- si, mieli okazję zwiedzić najstarsze tramwaje i auto-

busy. y

Marek Gancarczyk | Rzecznik prasowy

Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie Obchodząc jubileusz 140 lat krakowski przewoźnik

starał się do wspólnego świętowania zaprosić pasaże- rów, w tym także tych najmłodszych. To dla nich MPK SA przygotowało mnóstwo atrakcji podczas Dnia Dziecka

Po lewej

Podczas parady zabytkowych pojazdów autobus „ogó- rek” cieszył się wielkim zainteresowaniem wszystkich przybyłych na paradę pasażerów

(12)

gor ący temat

12

Jedna karta – wiele możliwości

TekstANNA KOTERASANNA KOTERAS

Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych wszedł w ostatnią fazę realizacji.

Ze względu na złożoność systemu jego uruchomienie podzielone zosta- ło na kilka etapów. W pierwszym, który rozpoczął się w październiku, użytkownicy mogą wyrobić swoje karty, doładowywać je oraz płacić nimi w parkomatach i automatach biletowych, POK, POP i 800 kioskach. Uru- chomione zostały wszystkie punkty obsługi klienta oraz Portal Klienta.

O

d listopada karty będzie można używać w autobusach i tramwajach KZK GOP do kupowania i używania biletów okresowych. Przez cały wrzesień o systemie pasażerom przypominała kampania informacyj- na. Od 1 stycznia 2016 roku uruchomione zostaną kolejne funkcjonalności karty – w zakresie biletów jednorazowych i opłat za podatki, opłaty i usłu- gi gminne.

O ŚKUP

Śląska Karta Usług Publicznych to wspólny projekt dwudziestu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz KZK GOP. Karta ŚKUP spełniać będzie wiele funk- cji. Będzie używana jako bilet komunikacji miejskiej oraz karta parkomatowa. Będzie wykorzystywana w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. ŚKUP będzie także nośni- kiem podpisu elektronicznego. ŚKUP to system informatyczny z rozległą infrastrukturą sprzętową o nowych możliwościach i znacznym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. To jeden z największych projektów tego typu na świecie (podobne realizowane są w Londy- nie, Hongkongu i Singapurze). Wykonuje go wyło- nione w przetargu konsorcjum fi rm Asseco Poland SA oraz mBank (dawniej BRE Bank SA).

Infrastruktura systemu

Działanie systemu ŚKUP możliwe będzie dzięki infrastrukturze cyfrowej – składają się na nią następu- jące elementy:

• Portal Klienta – platforma do obsługi karty, umoż- liwi między innymi doładowanie karty, zakup biletu okresowego; poprzez Portal Klienta będzie można złożyć wniosek o spersonalizowaną kar- tę ŚKUP;

• 40 punktów obsługi klienta – sieć punktów przy- gotowanych do kompleksowej obsługi; punkty zlokalizowane zostały między innymi w centrach miast, centrach handlowych, w punktach obsłu- gi klienta będzie można złożyć wniosek oraz ode- brać spersonalizowaną kartę ŚKUP, odblokować ją oraz zwrócić;

• 109 stacjonarnych automatów doładowania kart – sieć całodobowo czynnych automatów; w auto- matach biletowych ŚKUP można kupować jed- norazowe bilety papierowe KZK GOP oraz MZK Tychy, pobierać karty niespersonalizowane, doła- dowywać konto kart ŚKUP oraz kupować bilety elektroniczne, a także aktualizować stan karty i sprawdzać jej saldo;

• 800 modułów do pobierania opłat i doładowań u sprzedawców – w punktach tych będzie moż- na kupować bilety okresowe elektroniczne, doła- dowywać konto karty oraz pobrać kartę niesper- sonalizowaną;

• 223 parkomaty – funkcjonować będą w miastach, które zgłosiły chęć przystąpienia w tym zakresie do projektu ŚKUP, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Zabrzu i Piekarach Śląskich – te miasta zdecydowały się na ich instalację;

• 410 modułów do pobierania opłat za usługi ko- munalne;

3URMHNWZVSyãILQDQVRZDQ\SU]H]8QLĕ(XURSHMVNć](XURSHMVNLHJR)XQGXV]X5R]ZRMX5HJLRQDOQHJR

ZUDPDFK5HJLRQDOQHJR3URJUDPX2SHUDF\MQHJR:RMHZyG]WZDŊOćVNLHJRQDODWD

5HJLRQDOQ\3URJUDP2SHUDF\MQ\:RMHZyG]WZDŊOćVNLHJR²UHDOQDRGSRZLHGťQDUHDOQHSRWU]HE\

ŊOćVND.DUWD8VãXJ3XEOLF]Q\FK

(13)

gor ący temat

13 Karta spersonalizo wana Karta niespersonalizowana

Opłata przy wydawaniu karty Nie Tak (kaucja zwrotna – 20 zł)

Opłata za wydanie duplikatu Tak Tak (20 zł)

Wydawana w punkcie obsługi klienta Tak (po wypełnieniu formularza w POK lub przez Internet)

Tak (bez dodatkowych formalności)

Wydawana w punkcie obsługi pasażera Nie Tak

Wydawana w automatach

oraz sieci dystrybucji (800 punktów) Nie Tak

Możliwość zapłaty z e-portmonetki Tak Tak

Zabezpieczenie kodem PIN Tak Tak

Możliwość przechowywania certyfi katu

podpisu elektronicznego Tak Tak

Możliwość zapisywania imiennych biletów okresowych i abonamentowych (komunikacyjnych oraz innych partnerów

projektu)

Tak Nie

Możliwość zapisywania okresowych

biletów na okaziciela Nie Tak

Możliwość zapisywania uprawnień do ulg Tak Nie

Możliwość zapisywania okresowych biletów ulgowych (tylko bilety

na okaziciela)

Tak Tak

Obsługa karty przez Internet Tak Tak

Okres ważności 48 miesięcy minimum 42 miesiące

Blokowanie karty Osobiście w POK lub POP oraz telefonicznie i przez Internet

Osobiście w POK lub POP, na podstawie dowodu Porównanie dwóch rodzajów kart – spersonalizowanej i niespersonalizowanej

Fot. KZK GOPFot. Arkadiusz Ławrywianiec

• 1300 kompletów urządzeń w każdym pojeździe;

• 320 urządzeń dla kontrolerów;

• 20 punktów zbierania danych;

• Centrum Przetwarzania Danych – serwerownia (podstawowa i zapasowa);

• system rozliczeń pieniężnych.

Finansowanie

Projekt otrzymał dofi nansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regio- nalnego Programu Operacyjnego Województwa Ślą- skiego na lata 2007-13. Wartość dofi nansowania projektu to 82 515 181,72 złotych. Całkowity wydatek na projekt w okresie jego wdrożenia to 149,3 milio- na złotych.

Jaką kartę wybrać?

Śląska Karta Usług Publicznych jest kartą zbliżenio- wą. Będzie działać w całej sieci pojazdów KZK GOP, również tych kursujących na terenie gmin, które do projektu nie przystąpiły. Aby użyć karty, wystarczy przyłożyć ją na 1-2 sekundy do czytnika w po-

109 stacjonarnych automatów doładowania kart – to sieć całodobowo czynnych automatów, w których również można kupować papierowe bilety KZK GOP oraz MZK Tychy

Na górze

Awers i rewers karty ŚKUP

(14)

gor ący temat

14

jeździe. Do wyboru są dwa rodzaje kart – spersonalizowana i niespersonalizowana.

Karta spersonalizowana

Karta zawiera dane użytkownika. Może z niej ko- rzystać wyłącznie posiadacz karty. Można na niej kodować wszystkie rodzaje biletów okresowych imiennych. Kartę spersonalizowaną otrzymamy na pisemny wniosek, który można złożyć w punkcie obsługi klienta lub przez Internet (za pośred- nictwem Portalu Klienta). Kartę odbierać można wyłącznie w wybranym punkcie obsługi klienta. Dodatkowe formalności związane z wydaniem imiennej karty zrównoważone będą korzyściami.

Na karcie spersonalizowanej możliwe będzie kodo- wanie uprawnień do ulg na przejazdy, dzięki czemu podczas kontroli biletowej nie trzeba będzie posia- dać już przy sobie dokumentów potwierdzających prawo do zniżki. Co ważne, wydanie oraz wymiana (z przyczyn nieleżących po stronie użytkownika – na przykład zakończenie terminu ważności) imiennej karty będą bezpłatne. Jedynie przy wydawaniu duplikatu zgubionej lub zniszczonej karty pobrana zostanie kaucja.

Karta niespersonalizowana

Ta karta nie zawiera danych osobowych. Może z niej korzystać każda osoba, która w danej chwili dysponuje kartą. Koduje się na niej wyłącznie bilety okresowe na okaziciela. Kartę można dołado- wać gotówką lub kupić i zakodować na niej bilet okresowy. Karta niespersonalizowana wydawana jest bez dodatkowych formalności we wszystkich punktach obsługujących ŚKUP (punkty obsługi klienta, punkty obsługi pasażera, stacjonarne auto- maty doładowania, sieć 800 kiosków). Przy jej wydawaniu pobierana będzie kaucja zwrotna (20 zło- tych). Do zwrotu kaucji wymagany jest paragon, jako dowód zakupu.

Jak będzie wyglądać karta ŚKUP?

Śląska Karta Usług Publicznych przypominać bę- dzie standardowe karty bankomatowe. Szczegółem wyróżniającym kartę ŚKUP będzie specjalne wycię- cie, które ułatwi jej szybką identyfi kację wśród wielu innych. Na awersie każdej karty umieszczone będą także logo ŚKUP, jej indywidualny numer oraz data ważności. Na karcie spersonalizowanej dodatkowo

Podczas wsiadania każdy pasażer zobowiązany będzie przyłożyć kartę do czytnika ŚKUP umieszczonego przy wejściu do pojazdu (ponieważ Śląska Karta Usług Publicznych będzie kartą zbliżeniową, zajmie to tylko 1-2 sekundy)

Po lewej

Dzięki systemowi ŚKUP Komunikacyjny Związek Komunalny GOP będzie miał dostęp do bieżących danych o napełnieniu danej linii w każdym kursie.

Umożliwi to lepsze zarządzanie rozkładami jazdy i dokładne rozliczenie gminnych dotacji na komunika- cję publiczną

Zdjęcia Marcin Mazurkiewicz

(15)

gor ący temat

15 nadrukowana będzie fotografi a jej użytkownika oraz

jego imię i nazwisko. Na odwrocie znajdzie się numer rachunku, do którego jest przypisana oraz dane teleadresowe (numer telefonu na infolinię oraz adres Portalu Klienta).

Gdzie doładować kartę?

Karty ŚKUP będzie można używać od listopada.

Jako pierwsza uruchomiona zostanie funkcja zakupu elektronicznego biletu okresowego. Przed pierwszym użyciem karty trzeba będzie zakodo- wać na niej wybrany bilet abonamentowy (okresowy).

Jak kupić bilet?

Bilety można kupować w punktach obsługi klienta, punktach obsługi pasażera oraz punktach wyposażo- nych w moduły do obsługi systemu ŚKUP – wystarczy wskazać pracownikowi wybrany przez siebie bilet, a zostanie on zapisany na karcie. Bilet okresowy można też kupić w automatach biletowych ŚKUP.

Płatności można dokonywać zarówno gotówką, kar- tą płatniczą, jak i przez Internet (za pośrednictwem Portalu Klienta, kartaskup.pl). Po zalogowaniu się

na konto karty należy wybrać opcję „zakup biletu”

i określić jego rodzaj.

Kasowanie biletów

Podczas wsiadania każdy pasażer zobowiązany bę- dzie przyłożyć kartę do czytnika umieszczonego przy wejściu do pojazdu (ponieważ Śląska Karta Usług Publicznych będzie kartą zbliżeniową, zajmie to tylko 1-2 sekundy). Ponowne przyłożenie karty do czytnika przy wychodzeniu z pojazdu bę- dzie dobrowolne. Osoby, które regularnie będą do- konywać tej czynności, będą miały możliwość tań-

szego podróżowania. g p

Anna Koteras | Rzecznik prasowy KZK GOP

Fot. Arkadiusz Ławrywianiec

Bilety można kupować w punktach obsługi klienta, punktach obsługi pasażera oraz punktach wyposażo- nych w moduły do obsługi systemu ŚKUP – wystarczy wskazać pracownikowi wybrany przez siebie bilet, a zostanie on zapisany na karcie

(16)

16

liderzy rynk u

Ś KUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą ŚKUP posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. Jest to jeden z największych tego typu projektów. O Śląskiej Karcie Usług Publicznych opowiada Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP.

Nie tylko

elektroniczny bilet

RozmawiaKATARZYNA MIGDOŁ-ROGÓŻ

Marek Kopel

Zastępca przewodniczącego Zarządu Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP od 2011 roku.

W latach 1991-2010 prezydent Chorzowa.

Fot. Studio Press Fot. Arkadiusz Ławrywianiec

Katarzyna Migdoł-Rogóż: Proszę wyjaśnić naszym Czytelnikom, czym dokładnie jest Śląska Karta Usług Publicznych i jak działa?

Marek Kopel: ŚKUP to wspólny projekt dwudzie- stu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz Komu- nikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. ŚKUP będzie służyła jako bilet komunikacji miejskiej. Kartą będzie można rów- nież zapłacić za parkowanie, ale tylko w miastach, które w tym zakresie przystąpiły do projektu, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Za- brzu i Piekarach Śląskich. Używana będzie ona tak- że w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. Śląska Karta Usług Publicz- nych będzie również nośnikiem podpisu elektronicznego. Użytkownik, który chce korzystać z systemu, powinien wyrobić sobie kartę i doładować jej kon- to wybraną sumą. W przypadku gdy chce korzystać z biletów okresowych, powinien wybrać i kupić od- powiedni rodzaj biletu. Karta obsługiwana jest w sieci punktów: obsługi pasażera, obsługi klienta, dystrybucji, automatach ŚKUP lub przez Internet. Jako pierwsza uruchomiona zostanie funkcjonalność zwią- zana z wydawaniem kart ŚKUP oraz z zapłatą kartą

Komunikacja Publiczna, 2015, R. 12, nr 3 (60)

Komunik cja

nr 3(60)/2015

publiczna

SIERPIEŃ - PAŹDZIERNIK 2015

Nie tylko Nie tylko elektroniczny bilet elektroniczny bilet Krakowski przewoźnik

Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat świętuje 140 lat komunikacji miejskiej komunikacji miejskiej Jedna karta

Jedna karta

– wiele możliwości

– wiele możliwości

µ Õ w „Komunikacji Publicznej”

ZAMÓW REKLAMĘ W NASZEJ GAZECIE

idfkrzf¥z nzduwdoqln PORUSZA JĄCY

N a s z e

mocne strony

od redak cji

K

Karta inna niż wszystkie

Komunik cja

kątem ok a

J

Nie tylko duzi korzystają

Z perspektywy dużych ośrodków warto jednak czasem dostrzec te mniejsze, często bardzo ambitne.

Dobrze też wiedzieć,

że choć narzekający są pewnie wszędzie, w wielu miejscach

ludzie potraﬁ ą korzystać z różnych

szans.

spis treści

3/2015

12 12

16 16

8

8

ak tualności

A K T U A L N O Ś C I

Pasażerów będzie wozić Skarbek

Krakowska multimedialna wiata

ak tualności

Gdynia gospodarzem CIVITAS Mistrzowie ekonomicznej jazdy

gor ący temat

Krakowski przewoźnik świętuje 140 lat

komunikacji miejskiej

Rok 1875 przyjmuje się za początek funkcjonowania regularnej komunikacji zbiorowej w Kra- kowie. Od tego momentu minęło dokładnie 140 lat. W tym okresie miejski transport nigdy nie przestał funkcjonować.

K

gor ący temat

gor ący temat

1875 2015

140 lat Komunikacji Miejskiej w Krakowie 5

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

5 2 2 2 2

gor ący temat

gor ący temat

Jedna karta – wiele możliwości

Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych wszedł w ostatnią fazę realizacji.

O

gor ący temat

gor ący temat

gor ący temat

liderzy rynk u

Nie tylko

elektroniczny bilet

µ Õ w „Komunikacji Publicznej”