Wybuch wojny i ucieczka do Lwowa - Bronisława Friedman - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

BRONISŁAWA FRIEDMAN

ur. 1932; Lublin

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, Lwów, II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2006, II wojna światowa, bombardowanie Lublina, ucieczka na wschód

Wybuch wojny i ucieczka do Lwowa

[Jak wybuchła wojna] ja tylko słyszałam bombardowanie i widziałam trupów na ulicy.

A myśmy się zatrzymali w jakimś polu [w czasie ucieczki z Lublina] i każdy podszedł do jakiegoś drzewa. A ja się tak przylepiłam do drzewa, że ciężko było mnie odłączyć od tego drzewa. Byłam trochę przestraszona.

Było bombardowanie i [rodzice] postanowili uciec. Nie wiedzieli nawet gdzie.

Przypadkowo natrafiliśmy na Lwów. A potem weszli Rosjanie. I pytali – kto się chce zarejestrować może wrócić z powrotem, skąd przyjechał. Bo mieszkaliśmy u jakiejś rodziny w skromnym pokoiku. [Zarejestrowaliśmy się, ale wysłali nas] w drugą stronę, w odwrotną stronę. Nikt nie wiedział o tym. Myśmy myśleli, że wracamy do Lublina.

Cała rodzina została w Lublinie. Nie było listów, niczego nie wiedzieliśmy. Aż do końca wojny nikt nie wiedział, że były obozy, że ludzie zginęli. To dopiero w drodze powrotnej dowiedzieliśmy się. Myśleliśmy, [że może ktoś przeżył]. A jak przyjechaliśmy dowiedzieliśmy się, że niestety nikt nie uratował się. Ja też nie wiem, gdzie oni zginęli. Czy na Majdanku, czy w Bełżcu, czy śmierć naturalna z głodu? Nie wiem.

Data i miejsce nagrania 2006-12-24, Giwatajim

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Dominika Ładziak

Redakcja Maria Radek