Zjazd Związku Nauczycielstwa Polskiego w 1945 roku - Piotr Pruss - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

PIOTR PRUSS

ur. 1911; Chełm

Miejsce i czas wydarzeń Chełm, okres powojenny

Słowa kluczowe Zjazd Związku Nauczycielstwa Polskiego w 1945 roku, Kazimierz Maj

Zjazd Związku Nauczycielstwa Polskiego w 1945 roku

W 1945 roku odbył się pierwszy zjazd Związku Nauczycielstwa Polskiego w Bytomiu.

Krajowy zjazd, na który przybyli nauczyciele, wojsko, oficerowie będący w mundurach jeszcze, i nauczyciele którzy przetrwali okupacje. Tam chodziło o sytuację materialną nauczycieli, walka była. W wystąpieniu moim w Bytomiu mówiłem o tej sytuacji materialnej, że my w Chełmie przez trzy miesiące pracowaliśmy bezpłatnie w czterdziestych czwartych latach, a dopiero w październiku, bodaj przy końcu października czy w listopadzie otrzymaliśmy jakąś dozę drożdży, bo otwarto fabrykę drożdży w Chełmie i tymi drożdżami mogliśmy dysponować. Rozdysponowywaliśmy pomiędzy nauczycieli, szczególnie miejskich, bo wiejscy sobie jakoś tam dawali bardziej radę. I wtedy w tym Bytomiu jakoś mi się głupio powiedziało, dla mnie to wtedy było mądre - powiedziałem o strajku, że my nauczyciele polscy strajkować nie będziemy, ale boje się tego, że pewnego dnia na wszystkich drzwiach naszych szkół zostanie napisana etykieta z hasłem: „Ucz sobie sam Panie Boże, bo nauczyciel już nie może”. Były oklaski, uśmiechy, a po trzech dniach od powrotu do Chełma wezwanie do odpowiedniego urzędu - co ja tam w Bytomiu mówiłem, o strajkach jakichś, prawda. Z tego tytułu miałem nieprzyjemności, ale miałem satysfakcję, że w Chełmie zrobiłem zjazd powiatowy nauczycieli, zaraz w październiku 1945. Na tym zjedzie również referowałem treści tego zjazdu w Bytomiu, który prowadził wiceprezes zarządu okręgu Kazimierz Maj. Były podzielone zdania, byli tam, powiedzmy, już nasłani przez władze ludzie, którzy zabierali również głos, niezgodnie z naszym polskim myśleniem i potrzebami polskimi.

Data i miejsce nagrania 2009-04-24, Lublin

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski