149448 . ^ . ^ 1
i' i, ,
ROCZNIK
OCHRONY. ROŚLIN
CZĘŚĆ B
S Z K O D N I K I R O Ś L I N
TOM II ZESZYT i
O B E J M U J E O K R E S 1 9 3 1 —1 9 3 3 R
Z ZASIŁKU MINISTERSTWA ROLNICTWA I REFORM ROLNYCH
W A R S Z A W A 1 9 3 4
ROCZNIK
OCHRONY ROŚLIN
tT
CZĘŚĆ B
S Z K O D N I K I R O Ś L I N
TOM II ZESZYT 1
O B E J M U J E O K R E S 1 9 3 1 - 1 9 3 3 R
Z ZASIŁKU MINISTERSTWA ROLNICTWA I REFORM ROLNYCH
W A R S Z A W A 1 9 3 4
S T A C J A O C H R O N Y R O Ś L IN T O W . O G R O D N . W A R S Z .
W W A R S Z A W I E , B A G A T E L A 3.
ZESTAWIENIE WYNIKÓW DOŚW IADCZEŃ POLSKICH ZAKŁADÓW OCHRONY ROŚLIN N A D SKUTECZNOŚCIĄ DZIAŁANIA ŚRODKÓW ZWALCZANIA SZKODNIKÓW
ROŚLIN ZA LATA 1931, 1932 i 1933.
Tableau com paratif des essais su r l’efficacite de divers m oyens
■de lu tte contrę les ennem is des plantes, fa its en Pologne pendant les annees 1931, 1932 et 1933.
Decyzją dorocznych Konferencji w spraw ach ochrony roślin w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych zleconem mi zosta
ło kontynuowanie opracowywania zestawień wyników doświad
czeń nad skutecznością działania środków zwalczania szkodników.
Niniejsza publikacja obejmuje m aterjały dotyczące doświadczeń przeprowadzonych przez zakłady wchodzące w skład Polskiej służby ochrony roślin w okresie lat 1931, 1932 i 1933. W między
czasie, od chwili ogłoszenia poprzedniego zestawienia za lata 1919—1930, nie zaszły z powodu ogólnoświatowej depresji gospo
darczej, żadne istotne zmiany w organizacji Polskiej służby ochrony roślin, mogące wywrzeć wyraźny wpływ na charakter przedstawionych tu przezemnie materjałów. Przedewszystkiem nie pow stała jeszcze żadna specjalna placówka biologiczno-chemiczna, mająca za zadanie usprawnienie i pogłębienie tej ważnej pracy.
Te same stacje ochrony roślin w w arunkach równie prym ityw nych i mało sprzyjających, prowadziły w dalszym ciągu i zwykle
dorywczo liczne orjentacyjne próby i doświadczenia na tematy najbardziej niecierpiące zwłoki i lokalnie aktualne. Doświadczenia te przeważnie nie były, ani wykonywane, ani notow ane według jednego ustalonego przez Konferencję wzoru, a wyniki niektórych z nich Stacje wogóle nie decydowały się podać do zestawienia.
Wobec tego nie tracą na aktualności uwagi, wątpliwości i życze
nia, które sobie pozwoliłem umieścić w poprzedniem zestawieniu.
Sprawa natomiast zracjonalizowania badań nad środkami zwalcza
nia w Polsce nabiera jeszcze większego niż dotychczas znaczenia gospodarczego, zwłaszcza wobec dalszego znacznego postępu w organizacji praktycznych prac terenowych w dziedzinie walki ze szkodnikami i chorobami roślin. Trudną i złożoną z natury rzeczy omawianą tu sprawę, komplikowały zmieniające się w okre
sie sprawozdawczym warunki pracy na roli, reform a ram organi
zacyjnych w rolnictwie, powstawanie coraz to nowych aktualnych zagadnień, zjawianie się w kraju i poza jego granicami nowych metod i środków zwalczania, wpływ ogólnego postępu w dziedzi
nie ochrony roślin, a nadewszystko żywiołowy wzrost zaintere
sowania sprawami ochrony roślin w Polsce, a w związku z tem coraz większe przeciążenie nielicznych placówek prowadzących pracę w tej dziedzinie.
Skróty nazw Stacyj Ochrony Roślin, które wykonały poszcze
gólne doświadczenia:
(Kr) — Stacja Ochrony Roślin w Krakowie
(Lw) — Stacja Ochrony Roślin przy Stacji Botaniczno-Rolni- czej P.I.N.G.W. we Lwowie
(Łd) - Stacja Ochrony Roślin w Łodzi.
(Pt) — Dział Ochrony Roślin P.I.N.G.W. w Puławach.
{Pm) — Pomorska Stacja Ochrony Roślin w Toruniu.
(Pz) — Stacja Ochrony Roślin w Poznaniu.
(§1) — Śląska Stacja Ochrony Roślin w Cieszynie.
(W ł) — W ołyńska Stacja Ochrony Roślin w Łucku.
(W r) — Stacja Ochrony Roślin w Warszawie i jej Dział do
świadczalny w Morach p. Warszawą, (w tekście:
Mory p/W).
rach pod W arszawą w doświadczeniu porównawczem w sa
dzie przeciwko Hoplocampa fuluicornis wiosną r. 1933. W y
niki jednokrotnego, zarówno jak i dwukrotnego opryskiwania były niewyraźne (W r).
A r s e n ja n ołow iu z e k s tr a k t e m ty to n io w y m zastosowany jedno
cześnie z poprzednim, również nie dał wyników zadawalają
cych. Inne doświadczenia z tym związkiem chemicznym rozpatrzymy przy Plum bum arsenicum i Plum barsen.
A rse n o b o ru to l f. „Boruta” w Zgierzu.
P r ó b y w y k o n a n e p r z e z W a r s z a w s k ą S t a c j ę o c h r . r o ś l . w M o r a c h p. W a r s z a w ą {Wr):
1. Opylanie koniczyny czerwonej (T rifolium sp.) prze
prowadzono dwukrotnie 28.VII.31 i 3.VIII.31 na prośbę Wołyńskiej Stacji Ochrony Roślin, k tó ra została zaalarmo
wana, że opylanie koniczyny „A rsenoborutolem” celem zwal
czania Apion sp. zastosowane na Wołyniu miało jakoby uszkodzić rośliny. W obu wypadkach, opylając każdorazowo po rosie lub też na suche liście i kwiaty, żadnych uszko
dzeń nie zauważono.
2. Opylanie chrząszczy B y tu ru s tom entosus na mali nach 13.V.32 dało 100% śmiertelności, przy 30% śmiertelności w tymże czasie chrząszczy kontrolnych. Doświadczenie orjen- tacyjne metodyczno-kalkulacyjne w izolatorach i na plantacji.
3. Opylanie w tymże czasie chrząszczy A nthonom us rubi w izolatorach dało wyniki ujemne.
4. Opylenie rzepaku kwitnącego ozimego w r. 1933 celem zniszczenia chrząszczy M eligethes aeneus dało wyniki ujemne
— deszcz i wiatr szybko usuw ały pył z roślin. Doświad
czenie było założone na poletkach z powtórzeniami.
5. Opylano kapustę 10 i 12.VIII.31 przeciwko gąsie
nicom drobnym (po 1-ej i 2-ej wylince) Pier is brassicae.
Skuteczność bardzo mała: gąsienic zginęło 22% przy b raku śmiertelności wśród kontrolnych i po 2 tygodniach nadal gąsienice silnie szkodziły. Doświadczenie przeprowadzono na poletkach w trzech powtórzeniach.
6. Opylano kapustę 24.VIIt.31 w podobnych w arunkach przeciwko dorosłym gąsienicom Pieris brassicae. Wynik
był ujemny, gdyż śmiertelność gąsienic na poletkach opyla
nych wynosiła od 15 do 85%» natom iast na kontrolnych dochodziła ona do 45%. jakgdyby tam szybciej rozwijała się, grasująca wówczas epidemja grzybkowa.
7. Czereśnie w szkółce opylano 22.V 31 oraz w drugiem doświadczeniu 15.VI.31 przeciwko gąsienicom Caliroa limacina.
W obu w ypadkach zabieg był skuteczny, wszystkie larwy zginęły i osypywały się na ziemię.
8. Gąsienice Pristiphora alnwora opylano 22.V.31 na orlikach (Aquilegia sp.). Skuteczność była wielka mimo ulewnego deszczu, który przeszedł w kilka godzin po wyko
naniu zabiegu.
P r ó b y w y k o n a n e p r z e z L w o w s k ą S t a c j ę O c h r o n y R o ś l i n (Lw):
9. Opylanie zastosowane przeciwko gąsienicom Ptero- nidea ribesii (N em atus ribesii) 25.V.31 dało w doświadczeniu orjentacyjnem wynik dobry.
10. Opylanie rzodkiewki 10.V.33 przeciwko Phyllotreta sp. dało dobry wynik. Doświadczalnik jednak podkreśla, źe zabieg ten winien być powtórzony kilkakrotnie.
A rso b o rd y n a f. „Universum” w Poznaniu. Opryskiwanie gąsienic Pieris brassicae po 3-ej i 4-ej wylince dało na kapuście 24.VI1I.31 wynik częściowy, gdyż śmiertelność zatruwanych gąsienic wyniosła do 40% przy 20% na poletkach kontrol
nych. Mory p/W. ( H7/-).
A rso su b tilan f. „Universum” w Poznaniu.
1. Opylanie tym pyłem malin 13.V.32 przeciwko imago B y tu ru s tom entosus dało śmiertelność chrząszczy 100°/a przy 30% w izolatorach kontrolnych. Jednocześnie z tem wykonano doświadczenie metodyczno-kalkulacyjne. Mory p/W. (Wr.)
2. Takież jak poprzednie doświadczenie z zatruwa
niem (również na malinach) chrząszczy A nthonom us rubi dało wyniki ujemne. Mory p/W. (W r).
A rszenikow e ciasto,
1. Z wynikiem dodatnim stosowała go Śląska S. O. R.
przeciwko drobnym gryzoniom, biorąc 100 gr. trucizny na 2,5 kg. mąki żytniej. {§1).
2. Dobre rezultaty otrzymano w doświadczeniu labo- ralotyjnem 24.1.1931 r- z Arvicola arvalis. Polnik jadł łap
czywie zatrute ciasto (1 gr. arszeniku na 25 gr. mąki) mimo, źe miał również świeżą marchew; na drugi dzień nie żył.
Mory p/W. ( Wr).
A zu rg in w łasnego wyrobu.
Zwalczanie gąsienic P ieris brassicae przeprowadzono w Wilnie w r. 1931. Na 100 1. wody wzięto 125 gr. siarczanu miedzi, 325 gr. am onjaku i 40 gr. zieleni paryskiej (podług Z. Mokrzeckiego). Skuteczność była znaczna, gdyż na drugi dzień po pierwszem pryskaniu 30% gąsienic było martwych;
po drugiem pryskaniu w 5 dni później pozostały przy ży
ciu jedynie gąsienice o długości około 2,5 cm. (W l).
Brassicol f. „Schönfeld i Tyborow ski” w Warszawie.
1. W Morach p/W. zastosowano go dwukrotnie 28.VIII.30 i 10.VIII.31 przeciwko gąsienicom P ieris brassicae w koncen
tracji 5% (5 klg. na 100 1. wody). Zabieg okazał się mało skutecznym lub wcale nieskutecznym. {Wr).
2. W tymże roku przeciwko tymże gąsienicom zasto
sowano w Wilnie koncentrację 2,5% (250 gr. na 10 1. wody) opryskując dwukrotnie w odstępie pięciodniowym. Skutek był bardzo słaby, gdyż zginęło zaledwie 10% gąsienic naj
młodszych. {Wl).
Ciecz B ord o sk a zastosowana w Wilnie w r. 1931 w koncentracji 1% dwukrotnie w odstępie 5-dniowym nie wykazała na gą
sienice P ieris brassicae żadnego działania. {Wl).
C ieniow anie ziemi. Zabieg ten zastosow any w Morach p/W w roku 33 przeciwko Phyllotreta undulała na rzodkiewce uratow ał % zasiewu (31% roślin silnie uszkodzonych miast 100% na poletkach kontrolnych. {W r).
Ciecz k a l if o r n ijs k a f. „Azot” w Jaworznie. Dobre wyniki uzys
kano w Puławach w latach 1931—1933 przy zwalczaniu 2%
cieczą Cicadellidae na chryzantem ach w odstępach dwuty
godniowych, zaczynając od 1.VIII. Równie dobre wyniki dało zwalczanie Tetranychus sp. na chmielu przez trzy
krotne opryskanie w odstępach dwutygodniowych, począwszy od zakwitania. Zadawalające wyniki otrzymano przez oprys
kiwanie T etranychus sp. na ozdobnych szpilkowych trzy
krotnie od 1.VIII w temże rozcieńczeniu. {Pt).
C im ex f, „S alvator” w Katowicach.
Świeca dymna zastosowana przeciwko pluskwie domowej {Cim ex lectularia) w mieszkaniu 28.IX.32 w edług przepisu okazała znaczną skuteczność: Na 54 pluskwy, umieszczone w 7-miu słoikach zginęło 51, pozostała żywa jedna naj
większa. Umieszczone w dezynsekowanym pokoju okazy chrząszczy Calandra granaria w liczbie 100 w różnych miej
scach w słojach, wszystkie zginęły. Okazy Tetranychus sp.
umieszczone z gałązkami bzu lekarskiego (Sam bucus nigra) wstawionemi do wody zginęły, lecz część liści również zczerniała. Aphidae sp. indet. na ziemniakach {Solanum tuberosum ) w temże doświadczeniu zginęły, lecz roślina w doniczce również uschła. Mory p/W. (W/-).
Cim m f. „Azot” w Jaworznie.
Zastosowany przeciwko pluskwom (Cim ex lectularia) w mieszkaniu 16.IX.32 według przepisu dał wynik ujemny:
część pluskiew co praw da pospadała ze ścian i zginęła, lecz opryskane i umieszczone w probówce żyły nadal. Okazy muchy domowej {Musca domestica) znajdujące się w dezyn
sekow anym pokoju zginęły, jednak muchy znajdujące się pomiędzy podwójnemi oknami, mimo braku uszczelnienia pozostały przy życiu. Mory p/W. ( Wr).
C ja n o w o d ó r (c ja n e k sodu i k w a s siarczany).
(Doświadczenia przeprowadziła W arszawska Stacja Ochrony Roślin w Druji, p. Brasławski na Wileńszczyźnie w czasie walki z tyfusem plamistym i w Morach pod W ar
szawą). W Druji naczynia z owadami doświadczalnemi u s ta wiano w dezynsekowanych mieszkaniach potyfusowych w Morach zaś korzystano do tego celu z przenośnej kamery dezynfekcyjnej stosowanej przez LOPP do odkażania ma
sek gazowych.
D o ś w i a d c z e n i a w y k o n a n e w D r u j i 24.IV.1931.
1. Calandra granaria. Przy zastosow aniu 2% stężenia gazu i ekspozycji 3-godzinnej, wszystkie okazy (262) narazie były nieruchome, lecz po trzech dniach około 30°/o ich ożyło. Przy koncentracji 3% i ekspozycji 2-godzinnej ożyło po trzech dniach zaledwie 14,6% chrząszczy.
2. Tyroglyphus farinae. Wszystkie okazy zginęły w koncentracji 2% przy ekspozycji B-godzinnej i w konc.
3% przy eksp. 2-godz.
3. Pseudococcus adonidum na Kliwji zginęły w koncen
tracji 3°/o i ekspoz. 2 godz., uschły również i całe blaszki liściowe. Po jakimś czasie liście odbiły i roślina rozwijała się normalnie.
4. Lecanium oleae na asparagusie, czerwce zginęły w obu koncentracjach; również w obu wypadkach liście uschły, lecz potem odbiły od nasady.
5. Mszyce na hortensji (Aphidae sp. indet). zginęły, ale też w obu koncentracjach zginęły rośliny.
6. Tinea granella. Gąsienice, poczwarki i motyle zginęły w obu koncentracjach.
D o ś w i a d c z e n i a w M o r a c h w ykonane w o k re sie od 3.VII do 12.VIII.31.
7. Calandra granaria chrząszcze w partjach po 50 okazów, były poddawane działaniu gazu w koncentracji od 1 do 4% przy różnej ekspozycji; po usunięciu z kam ery (skrzyni) dezynsekcyjnej chrząszcze zawsze były nierucho
me, część ich jednak zwykle wracała do życia. Ostateczne obliczenia stopnia śmiertelności zrobiono po 2 tygodniach, uwzględniając śmiertelność okazów kontrolnych, odpowia
dających każdej gazowanej partji:
D ośw. D aty K o n c e n tra c ja E k sp o z y c ja
g o d z in te m p . °/o ś m ie rt.
g a z o w a n y c h
°/o śm ie rt.
k o n tr o ln y c h
1 14.7 Pio 12 25 28 13
2 16.7 1% 24 20 66 10
3 8.7 0 0/ ^ /o 12 27 70 0
4 23.7 2 % 24 21 98 0
5 28.7 3 % 24 30 96 20
6 12.8 CO o'" 12 13 100 0
7 10.8 P /o 12 18 100 0
8 4.7 P /o 44 25 100 9
C u p ro arso l f. „Boruta” w Zgierzu. Był skuteczny przeciwko gą
sienicom P ieris brassicae dając 24.8.1981 do 97% śmiertelności po 4 dniach, przy 20% śmiertelności na poletkach kontrolnych.
Mory p/W. ( Wr).
C h lo r o p ik r y n a . Doświadczenie wykonane w r. 1931 w kamerze dezynfekcyjnej w Morach p. Warszawą przeciwko Calandra granaria. Wyniki obliczono po 12 dniach.
D ośw . D a ta n a 1 m t3 E k s p o z y c ja
p r o c e n t ś m ie rte ln o ś c i gazów . k o n tr o i.
1 17.V III 15 gr. 12 godz. IS 5 100 0
2 27.V III 10 24 ICO 0
3 1.1X 15 11 100 0
4 5.IX 15 24 100 20
5 10.1 X 15 7 38 10
W r, 1938 przeprow adzono dezynsekcję dużego śpicbrza, kuchni i śpiżarni przeciwko Calandra granaria w Osieku p. Rypin z wynikiem dobrym (Wr.)
D e n d ro l f. Zeumera w Mikołowie. Przeciwko Lecanium corni 4%-wy preparat dał dobrą skuteczność w r. 1933 w Goleszo
wie p. Cieszyn w sadzie na wielu drzewach, zabijając 95 — 97% larw (SI).
D usim ysz f. „Azot” w Jaworznie.
1. Dodatnie wyniki z zadymianiem nor A w icolidae otrzymano w r. 1931 na Śląsku (SI).
2. Kret gazowany świecą na powierzchni ziemi 8.6.1931 zaczął uciekać poczuwszy zdaleka gaz, lecz przy większej dawce dymu — zdechł. Mory p/W. (W r).
3. K rety po zagazowaniu nor 14.1V.1931 na jednomor- gowej części lotniska na Okęciu w Warszawie przestały tam kopać. Na 1 morgę zużyto w 5 aparatach 50 świec (Wr).
4. Szczury, k tóre znalazły się w obrębie działania świec z reguły ginęły, wychodząc z nor. Zebrano 21 zatrutych szczurów. Świece paliły się od 24 do 14 minut. Maj. Char- bin p. Gniezno r. 1928 (Pz).
5. W Morach p/W. spalenie 2 świec 29.1.1931 r. nie da
ło wyników, przypuszczalnie dlatego, że szczury miały moż
ność ucieczki ( Wr).
6. Doświadczenie przeprowadzono w Morach r. 1931 w skrzyni dezynfekcyjnej przeciwko Calandra granaria.
Wyniki obliczono po 12 dniach:
D a ta L iczb a
św iec
E k sp o z.
g o d zin
% ś m ie rte ln o ś c i g a z o w a n y c h k o n tr o ln y c h
1 10.XI 1 24 100 30
2 12.XI 0,1 24 92 20
3 14.XI 0,2 24 97 30
4 17 XI
v3
24 100 0D w u s ia rc z e k w ęg la (CS2).
1. Bardzo dobre wyniki otrzymano w r. 1931 i 1932 przy dezynsekcjach śpichrzów w miejscowościach: Nowe Miasto p. Rawa Mazow., Kołomja p. Kutno i Łówczyn p.
Płock; w Sękowie p. Szamotuły przy życiu zostały jedynie pojedyńcze wołki, wciśnięte w szpary drzwi; nieudaną była dezynsekcja we Wróblewie p. Płońsk z powodu wadliwego uszczelnienia (Wr).
2. Gazowano śpichrz również przeciwko wołkowi w m.
Popień p. Brzeziny w r. 1933, jednak skuteczność nie jest znana('Lrf).
3. Na Śląsku dezynfekowano glebę przeciwko p ęd
rakom Melolontha melolontha w szkółkach drzewek owoco
wych i róż w r. 1931 wlewając po 80 cm3 CS3 do dołków 20 — 25 cm głębokich o 5 cm. średnicy. Na skutek dezyn
sekcji szkody ustały, podczas gdy w kw aterach kontrolnych już po miesiącu wypadło 40 — 55% drzewek (SI).
4. Środek ten stosowano z dobrym wynikiem w roku 1931 i 1933 na Śląsku przeciwko Arvicola terrestris, biorąc po 8 — 10 cm3 cieczy na jedną norę (SI).
5. Dział Entomologiczny P. I. N. G. W. w Puławach otrzym ał dobre wyniki przy stosowaniu technicznego CS2
przeciwko chomikom, susłom i kretom w inspektach, biorąc po 15 cm3 na norę {Pł).
6. W Morach p/W. stosowano różne koncentracje CS2 poddając chrząszcze Calandra granaria (umieszczone w słoi
kach z ziarnem) działaniu gazu w skrzyni dezynsekcyjnej L. O. P. P. W chwili otwierania skrzyni we wszystkich do
świadczeniach wołki były martwe, podczas gdy w kontrolnych żyły. Wyjątek stanowi dośw. 1-sze, gdzie ekspozycja 6 go
dzinna wcale nie zabiła chrząszczy.
Obliczenie ostateczne zrobiono po 10 dniach.
D ośw. D a ta K o n c e n tr a c ja E k s p o z y c ja g o d zin t°
% ś m ie rte ln o ś c i p o 10 d n ia c h g a z o w a n e k o n tr o ln e 1 24.V I.3l ' l i k g n a
10 m 3
6 18° 26,9 10
2 27.VI 12 17° 32 70 ■)
3 6. VII i» 24 26c' 702) 30
4 27.V I v 2 k g n a
10 m 3
6 25° 84 0
5 26. VI a 12 17° 88 0
6 4.V II ii 24 25° 100 10
7 26. VI 1 k g n a
10 m 3
6 22° 803) 0
8 24. VI ii 12 21° 100 0
9 3.VII ii 24 25° 100 10
Wszystkie okazy wzięte do doświadczeń znajdowały się w dalszym ciągu pod obserwacją przez szereg miesięcy, w wyniku — stwierdzono, że całkowitą pewność daje jedynie koncentracja 1 kg na 10 m3 przy 24 godz. ekspozycji z dośw.
9 go ( Wr).
E grolin f. Gross w Dziedzicach. Zastosowany w r. 1933 prze
ciwko Lecanium corni w rozcieńczeniu 5% w sadzie Gole
szowskim p. Cieszyn dał wynik dodatni {SI).
0 Do 9-go d n ia w s z y s tk ie żyiy.
2) O d ży ły n a 2-gi d zień . 3) O d ż y w a ły n a 3-ci d z ie ń .
E m u ls ja k a rb o lo w o -m y d la n a w łasnego przyrządzenia.
1. Stosowana przeciwko H ylem yia brassicae w r. 1931 (1.VII i 14.VII) dała wyniki niewyraźne z powodu małej licz
by szkodnika na kapuście później. W r. 1932 była mało sku
teczna obniżając zarażenie z 38,2% do 22% na kalafiorach sa
dzonych 29.IV, z 12,5% do 5,5% przy wysadzaniu 7.V i z 13,5%
do 9,5% przy sadzeniu 14.V. W r. 1933 skutek był lepszy, gdyż zarażenie wczesnych kalafiorów spadło z 83,3% do 31,7% Mory p/W. (Wir).
2. Zastosowana przeciwko jajom mszyc na czeremsze (Siphonaphis padi) i na wierzbie {A phis sp ) w r. 1933 dała wyniki niewyraźne, gdyż i na kontrolnych pędach z nie
wiadomego powodu zginęło również wiele jaj. Mory p/W. ( Wr).
E m u ls ja m y d lan o -n afto w a własnego przyrządzenia. Zastosowana przeciwko Lecanium corni w r. 1933 w stosunku: 2% nafty i 2,5% mydła dała słaby wynik — około 30% zabitych larw.
Goleszów p. Cieszyn {Sl).
E m u lsja z olejów m in e ra ln y c h z c. b o r d o s k ą własnego przyrzą
dzenia: z oleju wrzecionowego, oraz maszynowego f. „Pol- m in”. Zastosowana w r. 1933 w doświadczeniu z pryskaniem cebuli zapobiegającem zarażeniu jej przez H ylem yia antiqua.
Wyniki niewyraźne skutkiem słabego występow ania szkod
nika. Mory p. W. (W/-).
E m u ls ja sodow o-olejow a własnego przyrządzenia z oleju lnianego (2 kg oleju i 2 kg sody krystalicznej na 100 1. wody) zasto
sowana w r. 1933 dała skuteczność 75 do 90%, bez szkody dla roślin przy zwalczaniu mszyc: H yalopterus p ru n i na śliwie, M yzu s cerasi na wiśni i A p h is sorbi na jabłoni. Mory p/W. ( IV/-).
Filc. Użyty dla zabezpieczenia kapusty przed Śmietką (H ylem yia brassicae) w r. 1932 nie mógł być wypróbowany z powodu nie pojawienia się szkodnika. Okazało się jednak, że filc po jednym sezonie staje się niezdatnym do dalszego użytku.
Wilno ( Wl).
F lit f. Standart-oil Co. Bayonne. New Yersey U.S.A. Gąsienice Pieris brassicae opryskiw ane były w r. 1931 dw ukrotnie w odstępie 5-dniowym. Zginęło zaledwie 20% gąsienic mniejszych, do 1 cm. długości, większe zaś nie ucierpiały mimo, że liście miejscami zostały silnie poparzone. Wilno (WZ).
Floi'on f. „Spolek pro ehemiekou a hutni v y ro b u ” w Usti n. Lab.
CSR. Zastosowany w edług przepisu był skuteczny w doświad
czeniu porównawczem ze zwalczaniem mszyc: Hyalopterus p r a n i na śliwkach, M yzu s cerasi na wiśni i A p h is sorbi na jabłoni. Mory p/W. (W r).
F u m id świece dym ow e f. „Uniwersum” w Poznaniu.
1. O stosowaniu tych świec na w ielką skalę w r. 1933 w woj.
Poznańskiem przeciwko Arvicolidae, informuje Dział Ochr.
Roślin Wielkopolskiej Izby Rolniczej. W edług podanego źródła firma sprzedała w sezonie 20.000 świec. (Pz).
2. Wymienione świece stosowane w aparatach „Nora”
działały skutecznie przeciwko szczurom w maj. Charbin Gniezno w r. 1928, podobnie jak świece „Dusimysz”, lecz - szybciej spalając się (Pz).
F um ig e n e C. P.
1. Gazowanie w szklarni 24.VII.33 gałązek roślin stoją
cych w wodzie wykazało dobrą skuteczność tego środka w proporcji 1 gr. na 1 m3. Zabite zostały wszystkie mszyce:
M acrosiphum rosae na róży, A p h is papaveris na maku, A p h is viburni na kalinie i nieokreślone gatunki mszyc (Aphidae spp. indet.) na karaganie (Caragana), wierzbie (Salix) i babce (Plantago). Rośliny nie zostały uszkodzone, nie zostały również zabite następujące owady: Trialeurodes vaporariorum na doniczkowych pomidorach oraz przebywa
jące w szklarni dorosłe: Tipulidae, Syrphidae, Phyllodecta sp. oraz larwy Coccinellidae. Mory p/W. (W r).
2. Następnego dnia użyto wyższej koncentracji (3 gr.
na 1 m 3) przeciwko A leurodes vaporariorum, przytem część pożółkła, ale owady uskrzydlone zostały przy życiu. Mory p/W. ( Wr).
G o rc z y k f. „Azot” w Jaworznie.
1. W r. 1930 w doświadczeniach orjentacyjnych wróble i drób zjadały pszenicę zaprawianą 0,7% gorczykiem (Lw).
2. Jesienią r. 1931 i wiosną 1932 wróble nie ruszały ani ziarn rozrzuconych na ścieżce, ani normalnych zasiewów pszenicy i żyta zaprawianych gorczykiem według przepisu, natomiast w r. 1933 zaczęły zjadać ziarno zaprawione za
równo ze ścieżek jak i wysiane w polu. Mory. (W r).
H o rto s a n f. „Spiess” w Warszawie.
1. W r. 1933, 5%-wym roztworem wytępiono około 75°/o larw L ecanium corni w sadzie. Goleszów p. Cieszyn (Śl).
2. Skoczki (Cicadellidae) na chryzantemach zwalczano w r. 1931— 1933 z dobrym wynikiem 1% roztworem p ry sk a
jąc co dwa tygodnie od 1.VI11. Puławy (Pł).
3. Na chmielu tymże roztw orem z rów nie dobrym wyni
kiem zwalczano Tetranychus sp- stosując trzykrotne opry
skiwanie co dwa tygodnie od zakwitnięcia. Puławy (Pł).
H y p n o l H. R. fumigant (z Francji).
1. W doświadczeniu z gazowaniem roślin doniczko
wych w szklarni dnia 14.VII 1934 r. (w ilości 1 gr. na 1 m.3) okazał się skutecznym przeciwko mszycom: M acrosiphum rosae na róży, A p his papaveris na maku i na bobie, A p h is viburni na kalinie, A p h is sam buci na bzie lekarskim, Aphi- dae spp. indet. na chryzantemach, komosie, M elandrium, goździkach i na Asparagus springeri. Częściową skuteczność koncentracja ta wykazała przeciwko mszycom: H yalopterus p r u n i na śliwie (większość mszyc martwa), M yzus cerasi na wiśni (trzy czwarte mszyc zabitych), A ph is sorbi na jabłoni (pojedyncze mszyce pozostały przy życiu). Mory p/W. (W r).
2. Tegoż dnia przy tejże koncentracji larwy Irialeu- rodes vaporariorum na pomidorach nie zostały zabite, a owa
dów uskrzydlonych zginęło około 50°/o- Również zostały przy życiu larwy czerwca Pseudococcus sp. na Kliwji. Mory p/W. (W r).
In s e k to l f. „Schönfeld i T yborow ski” w Warszawie. Stosowany 11.VII.1932 według przepisu przeciwko mszycom: Ąp/z/s veris na bobie i A phis sp. na oście wykazał zupełną nie
skuteczność. Ciecz nie trzym ała się ani mszyc ani liści, roślin nie parząc. Mszyce (H yalopterus p ru n i) na śliwach ginęły, jednak tylko w tym wypadku gdy gałązki zanurzano w cieczy. Mory p/W. (Wr).
K ainit. Stosowano w 20% rozcieńczeniu przeciwko Lecanium corni na śliwach w r. 1933 zniszczył zaledwie kilka procent larw w sadzie. Goleszów p. Cieszyn (SI).
K a rb o lin a f. „Azot“ w Jaworznie.
1. W 5% rozcieńczeniu stosow ana w r. 1933 przeciwko czerwcom (Lecanium corni) przy masowym pojawię (ok. 200
larw na 1 cm.2), zniszczyła je w 95 — 97%- Goleszów p. Cieszyn (SI).
2. Przeciwko Schizoneura lanigera na jabłoniach w sa
dzie pryskanie 10%-yin roztworem 2.IV.1933 nie dało w y
raźnego wyniku. Zawady p. Warszawa (W/-).
3. Przeciwko tejże korowce w rozcieńczeniu znacznie słabszem bo 3 — 5% karbolina ta „w wielu miejscowościach stosow ana“ dała dobry wynik w r. 1933 (Kr).
4. Również dobre wyniki otrzymano z rozcieńczeniem 3 —5% przy zwalczaniu Lecanium w r. 1933 (Kr).
5. Przeciwko zimowym jajom Phorodon h u m u li na śli
wach i A p h is sp. na wierzbach otrzymano 100% wynik przy stosowaniu 10%-go rozcieńczenia w laboratorjum i w sadzie.
Niewyraźny natom iast był wynik zwalczania Siphonaphis padi, gdyż i na niepryskanych kontrolnych roślinach zgi
nęło wiele jaj. Mory p/W. ( Wr).
K arb o lin e u m f. „Zeumer“ w Mikołowie. Opryskując drzewa w sadzie i gałązki w laboratorjum w doświadczeniu porów- nawczem otrzymano w r. 1933 przy 10%-wem rozcieńczeniu 1 0 0 % -\v ą śmiertelność zimujących jaj mszyc: Phorodon hu
m u li na śliwach i Aphidae sp. ind. na wierzbach. Wyniki z Siphonaphis p a d i były niewyraźne skutkiem wymierania jaj również i na gałęziach niepryskanych. Mory p/W. (Wr).
(U w aga: p a tr z ró w n ie ż „ D e n d ro l”).
K arb o lin e u m f. „T h e reb en th e n “ w Hajnówce.
1. Skuteczność 10% roztworu była praktycznie zbyt mała i w r. 1933 wyrażała się 86%’mi zabitych zimowych jaj Phorodon h u m u li na śliwach. Pozostałe przy życiu 14%
mszyc zdążyły jeszcze rozmnożyć się szkodliwie. Wykonane w sadzie i w laboratorjum. Mory p/W. (W r).
2. Zwalczanie Schizoneura lanigera przez pryskanie drzew w sadzie 2.IY.1932 r. również 10% preparatem dało słaby wynik. Zawady p. Warszawą (W r).
3. Zwalczanie Eriophges p ir i w zimie dało wyniki nie- miarodajne, gdyż ospa liści ustąpiła również i z drzew kon
trolnych. Mory ( Wr).
K arb o lin e u m - A rb o sa lu s f. „U niversum “ w Poznaniu.
1. W r. 1933 w Poznaniu otrzymano wyniki niewy
raźne. (Pz).
2. Przeciwko Lecanium corni na śliwach w r. 1933 w sadzie na wielu drzewach 5% rozczyn był bardzo sku
teczny zabijając 95 — 97% larw. Goleszów p. Cieszyn (Sl).
3. Przeciwko Schizoneura lanigera 10% roztwór nie dał żadnego wyniku lub co najwyżej bardzo słaby, gdyż opryskane 2.IV.1932 drzewa były nadal silnie opanowane.
Zawady p. Warszawa (W r).
K arb o lin e u m f. „Avenarius" w Cieszynie.
1. Dobre wyniki otrzymano w r. 1933 przy zwalczaniu w wielu miejscowościach Schizoneura lanigera i Lecanium corni na śliwach 3—5% roztworem {Kr).
2. Czerwce na wiązie praw dopodobnie Fonscolombea fr a x in i opryskiw ane 1.IV.1932, 8 % ‘Wym roztworem nie poja
wiły się w roku następnym. Przytem porosty okrywające korę szczerniały i łatwo odpadały przy dotknięciu. Drzewo
nie ucierpiało. Mory p/W. (Wr).
3. Skuteczność 100% 'w 3 osiągnięto przy opryskiwaniu zimujących jaj Phorodon h u m u li opryskując śliwy w r. 1933
10% cieczą. Mory (Wr).
4. Przy zwalczaniu zimowem Eriophges p ir i wyniki były niewyraźne, gdyż ospa liści zginęła również i na drzew kach kontrolnych niepryskanych. Mory p/W. {Wr).
K a rb o lin e u m f. „Ulrich” w Warszawie.
1. D obry wynik otrzymano stosując p rep arat w edług przepisu 29.XII.1931 i 28.111.1932 celem tępienia jaj mszyc na porzeczkach, czereśniach i śliwach. {Lw).
2. Dobre wyniki otrzymano przy zastosowaniu 3—5%
roztw oru przeciwko Lecanium na śliwach w r. 1932 oraz przeciwko Schizoneura lanigera w r. 1933 {Kr).
K arb o lin e u m s u ro w e f. „Gazownia M iejska” we Lwowie.
Dobre wyniki otrzymano z 7% rozczynem 19.IX.1932 na gruszach, jabłoniach, czereśniach i porzeczkach. {Lw).
K a rb o lin e u m sadow nicze f.
Dobre wyniki otrzymano w r. 1931 opryskując śliwy prze
ciwko czerwcom (Lecanium), oraz jabłonie przeciwko Sch i
zoneura lanigera (Śl).
K a ta k illa f. „Cooper Mc Dougall, R obertso n ” w Berkhamsted (Anglja).
1. Zastosowany przeciwko M yzoides persicae na ziem
niakach według przepisu, preparat ten był mało skuteczny (21.IX.1932 dał 38% śmiertelności, a 19.IX.1932 naw et tylko 4%). Tłomaczyć to należy chyba zestarzeniem się preparatu pochodzącego z r. 1930. Mory p/W. ( Wr).
2. Zastosowany przeciwko Trialeurodes vaporariorum na pomidorach, pelargonjach i petunji w szklarni 2.VIII.1933 spowodował pożółknięcie części larw, natom iast owady do ro słe nie ucierpiały wcale. Mory p/W. ( W/')-
3. W doświadczeniu porównawczem laboratoryjnem z a stosow any 23.VI.1933 dał następujące niejednakow e wyniki przeciwko różnym gatunkom mszyc z drzew owocowych:
H yalopterus pru ni na śliwach ucierpiała tylko częściowo, przeciwko M yzus cerasi środek ten podziałał dobrze, a prze
ciwko A p h is sorbi — słabo. Mory p/W. ( Wr).
K o łn ie rz y k i p a p iero w e własnego przygotowania przeciwko Hyle- m yia brassicae na wczesnych kalafiorach okazały się w r. 1931 nieskuteczne, a naw et zwiększyły zarażenie roślin, być może z powodu nieodpowiedniego papieru. Przy zastosowaniu w r. 1932 te k tu rek dały pewien niewielki efekt zmniejszając zarażenie z 38,2% na poletkach kontrolnych do 14%- Tw ar
de kołnierzyki jednak wymagają zbyt wiele czasu na ich przygotowanie i zakładanie. Mory p/W. (Wr).
K reo lin a z szarem m ydłem . W r. 1931 dała dobry wynik przy zwalczaniu na Śląsku Lecanium corni na śliwach, w stęże
niu: 1% 0>25%- W r. 1933 zastosow ana w tejże koncen
tracji zabiła w sadzie w Goleszowie p. Cieszyn, około 30%
larw. (<$/)•
Kreozol. W maju 1932 r. przeprowadzono w Grajewie p. Szczu
czyn w małym śpichrzu przy młynie zwalczanie Calandra granaria 10% roztw orem kreozolu z wapnem przez oprys
kiwanie ścian po uprzedniem oczyszczeniu. Wynik był do
datni. Lustracja w VI wykazała tylko pojedyncze wołki przechodzące z sąsiedniego młyna. Wadą tego środka jest silna woń pozostająca przez około 2 tygodni ( Wr).
K retoł f. „Schönfeld i T yborow ski” w Warszawie.
Dobry wynik otrzymano 15.V.1931 stosując w edług przepisu przeciwko kretom. (Lw).
Kwas j a z szarem m ydłem .
1 Podlewanie roślin kapusty i kalafiorów opanowanych przez dorosłe larwy H ylem yia brassicae 30.V.1931 odwarem 0 ,5% -|-l% mydła, było zupełnie bezskuteczne—larwy żyły.
2. Zaprawianie korzeni kalafiorów przed wysadzaniem dało najwyższy % zarażenia śmietką w całem doświadczeniu porównawczem (33,3% przy 25% zarażenia kontrolnych).
Mory p/W. (Wr).
L arw in f. „Schönfeld i T yborow ski” w Warszawie.
1. Z gąsienic Pieris brassicae opryskanych 0,5% roztw o
rem (5 gr. na 1 litr wody), zginęło na 4-ty dzień po p ry s k a niu przeciętnie około 70%, przy 20% śmiertelności na polet
kach kontrolnych. P rep arat źle rozpuszcza się w wodzie, zapycha wylot opryskiwacza i słabo przylega do liści. Mory p/W (W r).
2. Zastosowany przeciwko tymże gąsienicom (długości do 2 cm.), w r. 1931 w stężeniu 20/ 0 zatruł na drugi dzień 40% gąsienic przy opryskiwaniu dw ukrotnem w odstępie 5-dniowym. Drugie opryskiwanie 2,5%-wym preparatem, zatruło większość gąsienic do 2 cm. długości i część wię
kszych. Wilno (W l).
Lep f. „Klawe” w Warszawie. W r. 1931 zastosowano pow tór
nie wzory lepów tej fabryki, wybierając te, które zachowy
wały się względnie najlepiej w doświadczeniach zeszłorocz
nych przeciwko samicom Cheimatobia brumata. Lep Nr. 4 zachowywał się dobrze do przymrozków, poczem tracił lep
kość, gęstniejąc i pokrywając się szronem, lepy Nr. 5 i 6 dały wynik ujemny, ściekając z opasek. Mory p/W. (Wr).
Lep n a m u c h y f. „U rbanek” w Warszawie. Zastosowany za po
ra d ą ogrodników przeciwko Cheimatobia brumata, lep ten przystosow any do zwalczania much w mieszkaniach okazał się nieodpowiednim dla sadów, gdyż smarowany może być tylko na gorąco, a po dwóch dniach zastyga w szkliwo.
Mory p/W (Wr).
Lep sad o w n iczy f. „A zot”. Przy zwalczaniu Cheimatobia bru- mata w r. 1981 wykazał dobrą lepkość i wogóle jakość w y
starczającą. Ściekając od w iatru i deszczu, nie tw orzył sko
rupy od mrozu. J ed n ak wcześnie zakładane (22.IX.31) opaski wymagały odnowienia w drugiej połowie października.
W doświadczeniach z r. 1932 lep przedstaw iał się gorzej, niż w roku poprzednim. Rozpływał się łatwo, a deszcze zmy
wały go zupełnie. Opaski założone 12.X.1932 już po 10-u dniach trzeba było odnowić. W doświadczeniach z r. 1933 badana była jednocześnie jakość lepu z trzech różnych pu
szek: lep z jednej puszki był dobry, lepki i nie spływał, z drugiej puszki był jeszcze dość dobry lecz trochę spływał, z trzeciej zaś puszki spływał silnie i został rozmyty przez deszcze. Mory p/W. (W/7•).
Lep „do z a k ła d a n ia o p asek przec iw k o g ąsienicom ” f. „Uniwer- sum ” w Poznaniu. Stosowany przeciwko samicom Cheima
tobia brumata w ciągu trzech lat. W r. 1931 okazał się w y
starczająco lepki na okres lotu Piędzika, nie spływał, lecz od przymrozków pokryw ał się skorupką, nie odzyskując już w czasie odwilży swej lepkości. W r. 1932 również w ystar
czył na okres masowego lotu, przestając lepić przy końcu lotu od 20.XL W r. 1933 zachował się nieco gorzej, prze
stając lepić częściowo już od 3.XI w skutek wcześniej
szych przymrozków; kompletnie zaś zeskorupiał od 19.X1.
Mory p/W. (W r).
Lep sadow niczy S otor f. „A venarius” w Cieszynie. Zakładany przeciwko Cheimatobia brumata w r. 1932 i 1933 przedsta
wiał się najlepiej z badanych lepów. Był on dostatecznie lepki nawet w czasie przymrozków i nie spływał od słońca i deszczu. Mory p/W. {Wr).
Lizol z mydłem. D o ś w i a d c z e n i a w y k o n a n e w M o r a c h p/W.
1. W r. 1930 zastosowany w rozcieńczeniu 0,5%-b0,5%
mydła, przeciwko mszycom M acrosiphum rosae na róży, A phis papaveris na daljach i Brevicoryne brassicae na k a puście okazał się nieskuteczny. Również nie dał on wy
niku przy zwalczaniu na kapuście gąsienic Pieris brassicae (31.V1II.1930), k tóre bezpośrednio po pryskaniu kurczyły się alo potem w racały do normy.
2. W r. 1932 (28.IX) zwalczano na nasiennikach k a p u s ty mszycę Brevicoryne brassicae (0,5% + 1 % ) przytem w iększość mszyc w skupieniach zginęła, pozostały jednak przy życiu pojedyncze rozproszone osobniki.
3. Większość doświadczeń z lizolem przeprowadzono w r. 1933 przeciwko różnym mszycom, przytem mydło doda
wano stale w ilości 1 kg. na 100 litrów.
a) Przeciwko H yalopterus p r u n i na śliwach w koncen
tracji 1% lizol był nieskuteczny, natom iast 2% skutkował, lecz jednocześnie uszkadzał liście, 1,5% był praw ie zupełnie skuteczny (80—100%) uszkadzając liście silnie wyssane.
b) Przeciwko Phorodon h u m u li obie zastosowane kon
centracje: 1% i 2% były tylko częściowo skuteczne.
c) Koncentracja 1% była pozatem skuteczna przeciwko M yzu s cerasi na wiśniach, koncentr. 1,5% uszkadzała w y
ssane liście.
d) Przeciwko A p h is sorbi na jabłoniach koncentr. 1%
była nieskuteczna, koncentr. 1,5% wywołała śmiertelność od 80 do 100% uszkadzając silniej w yssane liście. ( Wr).
Lizol z w apnem . Użyty w r. 1933 przeciwko M eligethes aeneus był gorszym środkiem zwalczania niż strząsanie na melasę.
Pętkowo (Pz).
Nafta. Posypywanie ziemi piaskiem z naftą, celem zwalczania Phyllotreta spp. na rzodkiewce w r. 1933 — było mało sku
teczne; ocalało 18% roślin, gdy na kontrolnych zginęły wszystkie. Mory p/W. ( Wr).
N a ftalin a biata,
1. Poletka kalafiorów wczesnych, sadzonych 7.V.1932 r., traktow ane naftaliną w ykazały 7,3% zarażenia roślin przez H ylem yia brassicae, przy 12,5% na kontrolnych. Rośliny sadzone 14.V. zarażone były w 12,5% przy 13,5 na k o n tro l
nych. Mory p/W. ( Wr).
2. Naftalina biała z fabr. chem. Gazowni Miejskiej w W ar
szawie, stosowana w r. 1933 w ykazała również jak i poprzed
nia, niewielką skuteczność. Zarażenie przez larwy H ylem yia brassicae na poletkach nawożonych naftaliną rów nało się 30,5% przy 50% zarażenia poletek kontrolnych. Mory p/W. ( Wr).
N aftalina żółta fabr. chera. Gazowni Miejskiej w Warszawie.
Przeciwko H ylem yia brassicae okazała się bez znaczenia.
Mory p/W. ( Wr).
N e o d e n d ry n a f. „A venarius” w Cieszynie.
1. W rozcieńczenia 4% była bardzo skuteczna w r. 1933 przeciwko larwom Lecanium corni (95 97% zabitych larw) w sadzie na wielu drzewach. Goleszów p. Cieszyn. {SI).
2. Przeciwko Schizoneura lanigera na jabłoniach, 5%
rozczyn zastosow any 2.IV.1932 w sadzie w formie opryski
wania, dał nikły wynik—szkodnik w dalszym ciągu rozwi
jał się i mnożył. Zawady p. Warszawą. {W r).
O le j g o rczy c zn y s y n te ty c z n y f. „Schimmel i C-o” w Podmo
kły n/L (CSR). W r. 1933 przeprowadzono cztery doświad
czenia ze zwalczaniem Calandra granaria wyparowując olej w płaskich naczyniach w ocienionej szklarni. Koncentracja 1 gr. na 1 m s była nieskuteczna; przy koncentracji potrój
nej wynik narazie był nieznaczny, ale po 6 tygodniach wszystkie chrząszcze zatruwane zginęły, podczas gdy kon
trolne żyły nadal. Koncentracja 6 i 7 gr. na 1 m 3 przy 48-godzinnej ekspozycji była skuteczna. Mory p/W. {Wr).
O w a d o b ó jk i k o n ta k to w e Nr. 1, II, III i IV, fabr. chem. „Gazowni Miejskiej“ w Warszawie. Wypróbowywano je w r. 1932 przeciwko zimującym jajom Psylla m ali w sadzie. Owado- bójtra Nr. 1 była stosow ana w koncentracjach (podanych przez firmę) następujących: 1 do 3 części wody, 1 do 5 i 1 do 7. — Okazała się ona mało skuteczną, dając od 30 do 50% śmiertelności. P rep arat drugi dał zaledwie do 30%
martwych jaj w koncentracjach: 1 do 6, 1 do 8 i 1 do 10.
Przy owadobójce czwartej i koncentracjach 1 do 5 i 1 do 10 zginęło również do 35% jaj- P rep arat Nr. III zniszczył jaja w koncentracji 1 do 2, ale również i gałęzie zostały popa
lone. Naogół wyniki z wymienioną grupą środków były ujemne. Zawady p. Warszawą. {Wr).
P a rad w u cłilo ro b en ze n (PDB) f. „Azot“ w Jaworznie.
1. Dodatni wynik otrzymano 11.III.1932 r. przy zwalcza
niu gąsienic A grotis segetum w skrzynce z ziemią w wa
runkach szklarniowych. W dezynsekowanych skrzynkach zginęły wszystkie gąsienice (100%). a w kontrolnych żadna.
Dżdżownice (Lumbricidae) w yginęły częściowo: przy użyciu 2 gr. PDB na skrzynkę — zginęło 40%. przy 3 gr. — 80%.
a w kontrolnej skrzynce — 20%- Próba zwalczania wijów Dwuparców (Diplopoda) nie udała się, gdyż w skrzynce kontrolnej zginęło 30%, a w dezynsekowanej nic. Stonogi (Hi/lopoda) przy zastosowanej zmniejszonej koncentracji PDB (2 gr. na skrzynkę) były żywe, przy zwiększonej (3 gr.) dały 75% śmiertelności, a w kontrolnej — 30%- Na larwy Lenia ogrodowego (Bibio hortulanus) PDB podziałał słabo (15,5%
śmiertelności przy 2 gr. PDB, 18% przy 3 gr. i 9% w k o n trolnej). Jeszcze słabsze działanie środek ten wykazał prze
ciwko drutowcom (Elateridae). W arszawa (W;-)-
2. W r. 1932 zastosowano również PDB przeciwko szkodnikom śpichrzowym w skrzyni dezynfekcyjnej.
Do skrzyni o wymiarach: 7 5 X 5 0 X 5 5 założono 50 gr.
PDB, z których w yparowało 31,7 gr. Po 6 dniach oka
zało się, że Wołek (Calandra granaria) wyginął w 90%, reszta zaś szkodników, a mianowicie Tribolium sp., Ty- roglyphus farinae i Corrodentia — w 100%- Warszawa ( Wr).
3. Zastosowany w r. 1932 przeciwko H ylem yia brassicae na kalafiorach w gruncie na poletkach dał wyniki sprzeczne.
Zarażenie roślin traktow anych PDB (wysadzonych: 14.V) zma
lało coprawda z 13,5% do 4,3%, natomiast rośliny wysadzo
ne 7.Y zarażone zostały w stopniu wyższym niż kontrolne (24,1% przy 12,5% w kontr.). Mory p/W. {W r).
P a s ta n a szczu ry f. ,,Zalewski” w Rawie Mazowieckiej. W lutym r. 1931 dała dobre wyniki przy zwalczaniu szczurów na strychu. Mory p/W. ( 'Wr).
P lu m b a rse n f. „S piess“ w Warszawie.
1. Stosowany w r. 1933 dał wyniki niewyraźne {Pz).
2. Stosowany na malinach w r. 1932 w izolatorach i na plantacji w doświadczeniu porównawczem dał wyniki nie
wyraźne zarówno przeciwko B y tu r u s tom entosus\?W i Antho- nom us rubi. Mory p/W. ( Wr).
3. Przeciwko gąsienicom Pieris brassicae na kapuście 24.VIII.1931—0,2%"Wy p rep arat spowodował na 6-ty dzień — do 57% śmiertelności gąsienic po 3-ej, 4-ej wylince, przy 20% na poletkach kontrolnych. Mory p/W. (Wr).
P lu m b u m arsenicum . W r. 1931 — 0 ,4 % 'wy p rep arat w ytępił około 20% najmłodszych gąsienic Pieris brassicae przy opryskiwaniu dw ukrotnem w odstępie 5-dniowym. Miejscami jednak otrzymano lekkie poparzenia liści. Wilno {Wl).
P ły n m szycobójczy z a s tę p u ją c y „ H y p n o l” f. „Schönfeld“ w W ar
szawie. Rozcieńczony w wodzie 1 na 20 według przepisu firmy, stosowany był 10.V 1932 zupełnie bez skutku prze
ciwko mszycom (Aphidae) na ogórkach, pelargonji, dracenie,, asparagusie i Galla. Warszawa ( Wr).
P oksin f. „A venarius“ w Cieszynie. P reparat 2% stosow any b ył bez skutku w r. 1933 przeciwko mszycom w sadzie w do
świadczeniu porównawczem: H yalopterus p r u n i na śliwach*
M yzu s cerasi na wiśni i A p h is sorbi na jabłoni. Mory p/W. ( Wr).
Polvo f. „Cooper, M cD ougal R obertson” w B erkham sted (Anglja).
W r. 1931 stosowany był przeciwko H alticini czterokrotnie:
5.VII opylano kalafiory w inspektach przeciwko Phyllotre- ta spp. Susówki wyraźnie żerowały jedynie na nieopylonej połowie inspektu. Powtórzenie próby na gruncie 29.V prze
ciwko Phyllotreta sp. na rzodkiewce, a później 22.VII i na kapuście, dało wyniki niewyraźne, podobnie jak i na lnie 29.V. Mory p/W. ( Wr).
P o m id o ro w y o d w a r z m ydłem .
1. W doświadczeniu z 10 — 17.IX.1930 r. skuteczność odwaru przeciwko mszycy A p h is po tni na jabłoni równała się skuteczności 1% odwaru tytoniowego. Gotowano 8 kg.
naci godzinę w 20 It. wody, dodając jej następnie tyle ile wyparowało, oraz 600 gr. mydła szarego. Zassów p. Ropczy
ce (Kr).
2. Stosowany przeciwko A p h is potni 20.VIII.1932 od
w ar z suchych liści pomidorowych mniej stężony (2% -l-0,50/o mydła) był mało skuteczny (około 40% martwych mszyc), średnia koncentracja ( 4 % + 0,5%) dała lepszy wynik (od 60 do 100°/o martwych mszyc). Koncentracja najsilniejsza ( 8 % + 0,5%) dała wyniki rozbieżne — 80% na gałęzi pod izolatorem, 100% bez izolatora i tylko 50% na gałązce przy ziemi. Mory p/W. (W r).
3. Przeciwko Tetranyehus sp. na wierzbie skuteczność silniejszej koncentracji odwaru z suchych liści (B% 0.5%) była około 30%' Mory p/W. (W/-).
Popiół d rz e w n y . Ręczne posypywanie roślin przeciwko Phyllo- treta spp na rzodkiewce w doświadczeniu porównawczem z r. 1933 było skuteczne, gdyż przeciętnie z trzech pow tó
rzeń — 26% roślin było zupełnie zdrowych, całkowicie zgi
nęło na poletku tylko 37%. gdy na kontrolnych zginęły wszystkie. Mory p/W. (Wir).
P ro p a ra s it f. „Universum” w Poznaniu. Trociczki zastosowane w szklarni 10.IX.1932 zabiły w iększość mszyc Brevicoryne brassicae na kapuście, lecz kilkakrotnie gasły i wymagały ponownego zapalania. Muchy domowe (Musca domestica) znajdujące się jednocześnie w szklarni nie tylko nie ginęły, ale nie zdradzały naw et większego niepokoju. Mory p/W. (Wr).
Pszenica t r u j ą c a f. „Motor” w Warszawie. W kilka dni po roz
łożeniu ziarn 3.II.1931 znaleziono na podłodze 8 martwych myszy (M /s sp.) Mory p/W. (Wr).
P szenica t r u j ą c a f. „Universum” w Poznaniu. Myszy (Mus m us- culus) chętnie zjadały ziarna (9.1X.1931 i 3.XII.1931) i prze
staw ały szkodzić. Mory p/W. (Wr).
P y r e th r u m w proszku, pochodzenia krajowego. Odymianie szklarni przeprowadzone 15.IX.32 przeciwko mszycom (Aphi- dae) na różnych roślinach nie dało wyniku. Mory p/W. (Wr).
R y b a g n o jo n a . Pierwsze pryskanie przeprow adzone w r. 1931 przeciwko gąsienicom Bielinka k apustnika (Pieris brassicae) było bezskuteczne, po drugiem zaś (w pięć dni później) część gąsienic najmniejszych zginęła. 1 kg ryby zalano 4-ma 1.
wody i gnojono przez tydzień, poczem 1 1. tego płynu roz
cieńczono 5 1. wody. Wilno. (WZ).
Sano! f. „Azot” w Jaworznie. Pryskanie drzew w sadzie 2.IV.32 przeciwko Schizoneura lanigera 10% roztworem dało słaby wynik. Zawady p/W arszawą. (Wr.)
Siarczan n ik o t y n y f. „Państwowy Monopol T ytoniow y” w W ar
szawie.
1. Stosowany przeciwko mszycom i innym owadom w latach 1931—1933 dawał dobre i natychm iastowe wyniki.
Puławy. (Pt).
2. Kompletną skuteczność dał 3.VIII.1931 przeciwko mszycom: A ph is p o m i na jabłoni, Brevicoryne brassicae na kapuście, M acrosiphum rosae na róży i A ph is sp. na kara- ganie w rozcieńczeniu 0,5% ( I ł gr- siarczanu i 50 gr. mydła na 5 1. wody). Mory p/W. (W>).
3. Przeciwko gąsienicom Pieris brassicae na kapuście stosowano roztwór 1% — 10.VIII.1931 r., przytem na trzeci dzień po opryskaniu zginęło około 47% gąsienic, po 1-ej i 2-ej wylince, a po 10 dniach zginęły wszystkie. Skutecz- nem również okazało się opryskanie 0,5%-wym preparatem (22.VIII.1931) gąsienic po drugiej wylince. Mory p/W. (W/).
S ieczka słom iana. Stosowana przez trzy lata na poletkach w do
świadczeniach porównawczych ze zwalczaniem H ylem yia brassicae na wczesnych kalafjorach. W r. 1931 obsypyw a
nie roślin sieczką zmniejszyło zarażenie z 25% na 12%- W r. 1932 obniżenie to było znaczne tylko na najwcześniej
szych kalafiorach wysadzonych 29.IV, gdyż wynosiło 13%
przy 38% na kontrolnych. Późniejsze nieco rośliny prawie nie odczuły wpływu sieczki: sadzone 7.V miały ll°/o zara
żonych, gdy kontrolne 12,5% zaś sadzone 14.V były opanow a
ne w 12% zamiast 13,5% na kontrolnych. W r. 1933, przy
puszczalnie w skutek rozgrzebywania sieczki przez wróble, różnic w zarażeniu roślin podsypywanych i wolnych od sieczki nie było żadnych — 83% w °b u wypadkach.
Mory p/W. {Wi').
Sieczka z terem . Dobre wyniki osiągnięto przeciwko H ylem yia brassicae, przytem na roślinach wcześnie wysadzonych stwierdzono dodatni wpływ sieczki, jako ochrony przed zimnem. Na 100 kg. sieczki brano 2 kg. te ru rozpuszczo
nego w gorącej wmdzie. Puław y (Pł).
Sól k u ch en n a . Opryskując w r. 1931 dwukrotnie gąsienice Pieris brassicae nie otrzymano żadnego skutku. Na 10 1. wody brano 300 gr. soli. Wilno {Wl).
Sól k u c h e n n a z w apnem . Stosowano bez żadnego sku tk u w r. 1931 przeciwko gąsienicom Pieris brassicae. Na 10 1. wody brano 300 gr. soli i 200 gr. niegaszonego wapna. Wilno (W l).
Sól k u c h e n n a z m ydłem . (5 kg. mydła i l/2 kg. soli na 100 1.
przepis podawany przez praktyków). Była skuteczna, jednak liście były zawsze mniej lub więcej spalone. Stosowana
1.VII.1933 r. przeciwko mszycom: H yalopterus p r u n i na śliwach, M yzu s cerasi na wiśni i A p his sorbi na jabłoni.
Mory p/W. (W r).
S try ch n in a. Polnik zwyczajny (Arvicola ai-valis) w hodow li sztucz
nej 29.1.1931 w 10 minut po zadaniu mu ziarn zaczął je zno
sić do nory, a po upływie 1 godziny i 20 minut już nie żył po zjedzeniu 5 ziarn. Mory p/W. (W r).
S trząsan ie n a le p y i melasę.
1. Metodą tą zwalczano z dobrym wynikiem chrząszcze M eligethes aeneus na rzepaku w r. 1933. Pętkow o (Pz).
2. Strząsanie na lep aparatem Sperlinga w r. 1933 przeciwko M eligethes aeneus również dało dobry wynik.
Mory p/W. (W r).
3. Stosowano skutecznie przeciwko Phyllotreta spp.
na rzodkiewce w r. 1933 włóczydło z lepem (Lw).
S u b lim at.
1. Dobre wyniki przeciwko H ylem yia brassicae dało w latach 1931 — 1933 czterokrotne podlewanie roślin w 4 dni po w ysadzeniu 0 ,l% -y m roztworem. Puławy (Pł).
2. Zaprawianie korzeni sublimatem 0,1% Przy w ysa
dzaniu kalafiorów (1.V.1931) nie było skuteczne, gdyż zara
żenie przez śmietkę na poletkach z roślinami zaprawi anem naw et nieco się zwiększyło (z 25% na 26,7%)- Mory p/Wi ( Wr).
3. T rzykrotne podlewanie kalafiorów w odstępach jednotygodniowych O.lVo-ym roztw orem w r. 1931 zmniejszyło zarażenie przez śmietkę, z 25% na 8,3%- Mory p/W. (W r).
4. Podlewanie kapusty i kalafiorów, opanowanych już przez duże larwy śmietki 30.V.1931 roztworem 0,1%-wym było bezskuteczne, gdyż larwy żyły. Mory p/W. (W r).
5. Trzykrotne podlewanie wczesnych kalafiorów roz
tworem 0,1% w r. 1932 zmniejszało znacznie zarażenie przez śmietkę i to: kalafiorów wysadzonych 29.IV — z 38,2% na 5,8%, wysadzonych 7.V — z 12,5% na 4% i wysadzonych 14.V — z 13,5% na 5%. Mory p/W. (W r).
6. Szczególnie dobre wyniki dało doświadczenie prze
prowadzone w r. 1933, gdy kalafiory wczesne trzykrotnie podlane 0,1%-wym sublimatem były zupełnie nie zarażone przez H ylem yia brassicae (0%). podlewane dw ukrotnie dały
zarażenie 6,7%! a kontrolne nie podlewane były zarażone w 83,3%- Mory p/W. (FFr).
7. Zwalczanie H ylem yia antiqua na cebuli 0,1% roz
tworem, w r. 1933—nie dało wyników konkretnych ze wzglę
du na słabe występow anie szkodnika. Rośliny podlewane 3-krotnie dały 0%! kontrolne zaś 1% zarażenia. Mory p/W.
{Wr).
8. Zaprawianie korzeni kalafiorów 0,1% roztworem zmniejszyło w r. 1931 liczbę drutowców (Elateridae) na po
letku z 10 na 8 sztuk. Podlewanie trzykrotne tymże roz- czynem redukow ało ich liczbę z 10 do 5 (50%)- W r. 1932 roślin podgryzionych przez drutowce na poletkach trzykrot
nie podlewanych było 17,3%’ gdy na kontrolnych 31% Mory p/W. ( Wr).
Sulfosol f. „Universum” w Poznaniu.
1. W rozcieńczeniu 1 do 40, podanem przez firmę, wy
kazał 21.IX.1932 r. znaczną skuteczność przeciwko Tetra- nychus sp. na A spidistra sp. w szklarni, chociaż jaja tego pajęczaka zabite nie zostały. Mory p/W. (W r).
2. Stosowany przeciwko mszycom (Aphidae) na ziem- nakach w polu 19.IX.1932, był nieskuteczny, a 21.IX.1932 w szklarni wykazał skuteczność minimalną. Mory p/W. ( tPr).
Świece dym ow o - arszenikow e. (Świece arsenowe) dr. Bratza w Warszawie.
1. W r. 1925 były one stosowane w lasach Pomorza dla zwalczania L ym antria monacha. (Prof. Z. Mokrzecki
„Las P o ls k i“ Nr. 1, 1926 r.).
2. Gąsienice Cheimatobia brumata, które w odymianym sadzie zostały przyprószone lub spożyły liście opylone, w 50% ginęły po kilkunastu godzinach. Gąsienice Malaco- soma neustria zginęły na trzeci dzień w 75%! a lärwy i owady uskrzydlone Psylla m ali ginęły stykając się z dy
mem. Czarnocin p. Łódź (dr. K. Strawiński „ C h o r o b y i S z k o d niki R o ś li n ” Nr. 1, r. 1927).
3. Próba zwalczania tą m etodą mszycy H yalopterus p ru n i na brzoskwiniach 26.VII.1931, przy sprzyjającej pogo
dzie dała wyniki niedostateczne. Mikołów p. Pszczyna (SI).
4. P róba zastosow ania świec do zwalczania gąsienic P ieris brassic.ie na kapuście w r. 1931 nie dała wyniku,
gdyż dym mimo dobrych w arunków atmosferycznych, nie osiadał na plantacji łecz płynął ponad nią. Mory p/W. (W r).
5. Przy zwalczaniu gąsienic H yponom euta malinella świece zostały uznane za zupełnie bezwartościowe. P uła
wy {PI).
6. Negatywne wyniki otrzymano przy próbie zwalcza
nia gąsienic. Poznań {Pz).
T ro cin y d rzew ne. Zastosowane w r. 1933 celem zabezpieczenia przed H ylem yia brassicae okazały się mało skuteczne zmniej
szając zarażenie roślin z 83,3% na 66,7%- Mory p/W. {Wr).
Tyfus m ysi z Zakładu Mikrobiologji Lekarskiej Uniwersytetu w Poznaniu.
Zakład dostarczył w r. 1933 powiatom wielkopolskim 13.000 litrów szczepionki. Wyniki działania szczepionki były bardzo dobre, gdyż na wiosnę myszy nie wystąpiły. {Pz).
T y to n io w y p y ł f. „Polski Monopol T ytoniow y” w Warszawie.
Zastosowany na sucho przeciwko gąsienicom Pteronidea ri- besii na porzeczkach w r. 1931 był nieskuteczny, być może dla tego, iż nie był świeży. Mory p/W. {Wr).
T y to n io w y e k s t r a k t z m yd łem f. „Państw. Monopol Tytoniowy w Warszawie. D o ś w i a d c z e n i a w y k o n a n e w M o r a c h p/W.
1. W r. 1931 pryskając rozczynem 0,5% + 1% mydło osiągnięto całkowitą skuteczność przy zwalczaniu mszyc A p h is papaoeris na rabarbarze. Na fasoli A p h is papaveris zginęła prawie cała, inne zielone mszyce nieoznaczonego gatunku zginęły w 90%-
2. W r. 1932 (19.IX) przeprowadzono opryskiwanie ziem
niaków w gruncie przeciwko mszycom (koncentr. 0,5% 1%)- Wyniki były niewyraźne z powodu złych warunków atmo
sferycznych. Doświadczenie powtórzone po dwóch dniach dało około 90% śmiertelności tychże mszyc.
3. W r. 1933 zwalczano silniejszym rozczynem (1% 4~1% ) mszyce H yalopterus p ra n i na śliwach z dobrym wynikiem.
Równie skuteczną i nieszkodliwą dla roślin koncentracja ta okazała się przeciwko M acrosiphum rosae na różach i prze
ciwko mszycom na daljach. Skuteczność preparatu, połą
czoną jednak z lekkiem poparzeniem liści, stwierdzono przy
stosowaniu go przeciwko M yzu s cerasi na wiśniach i A phi sorbi na jabłoniach.
4. Przeciwko Trialeurod.es vaporariorum na pomido
rach, pelargonjach i petunji w szklarni pryskano dnia 2.VIII.1933 w koncentracji l"/,,’- 0,6%. Larwy skutkiem tego pożółkły, ale dorosłe w dalszym ciągu żyły i składały jaja.
5. Przeciwko dorosłym larwom H ylem yia brassicae na kapuście i kalafiorach 30.V.1931 podlewano rośliny bez ża
dnego skutku l%~ym rozczynem. Równie nieskutecznym oka
zał się ten środek i przeciwko H ylem yia antiqua na cebuli.
6. Nie wywierał również skutku 1% rozczyn na pchełki {Halticini) na lnie w r. 1931.
T y to n io w y odwai’ z p y łu tytoniow ego.
1. Stosowany przeciwko m szycy M acrosiphum rosae na róży w r. 1933 dał skuteczność około 90%- Warszawa. (W r).
2. Stosowany przeciwko skoczkowi Typhlocyba rosae na róży 10.V1I.1932 r. wykazał skuteczność—około 50%• ( tt7/').
T y to n io w y e k s t r a k t z cieczą boi-doską. (E kstrakt f. „Państw. Mo
nopol Tytoniow y”.
1. Stosowany był w roku 1933 dla opryskiwania ziem
niaków przeciwko mszycom [Aphidae) i grzybom w ko n centracji 1% 4~T%- Otrzymano dobre optyczne wyniki, oraz następujące zwyżki plonów: przy 1-krotnem pryskaniu zwyżka wyniosła 34%, przy 2-krotnem—40%, przy 3-krotnem—51,5%.
Mszyc było mało i zwalczano głównie zarazę ziemniaczaną {Phytophtora infestans).
2. Ta sama koncentracja była skuteczna przeciwko mszycom w sadzie: H yalopterus p r u n i na śliwach, M yzus cerasi na wiśniach i A p h is sorbi na jabłoniach. Otrzymano jednak lekkie oparzenia liści, być może spowodowane w ięk
szą zawartością nikotyny w ekstrakcie, który na dnie puszki tworzył gęstą masę. Mory p/W. (W r).
W apno sproszkow ane.
1. Posypywanie ręczne wschodów rzodkiewki prze
ciwko Phyllotreta spp. w r. 1933, w doświadczeniu porów- nawczem na poletkach dało dobre wyniki, gdyż zginęło zaledwie 5% roślin opylanych, a nieuszkodzonych zupełnie było 54%, podczas gdy na poletkach kontrolnych zginęły wszystkie. Takież doświadczenie porównawcze założone
