Scenariusz lekcji I. Cele lekcji
1) Wiadomości Uczeń wie:
• co jest miarą oddziaływań,
• jakie są cechy siły,
• do czego służy siłomierz,
• czym różni się wielkość wektorowa od wielkości liczbowej (skalarnej ),
• jaka jest jednostka siły.
2) Umiejętności Uczeń umie:
• dokonać pomiaru siły,
• porównać wartości sił,
• graficznie przedstawić siłę,
• wskazać przykłady wielkości wektorowych i tych, które są wielkościami skalarnymi.
II. Metoda pracy
Pogadanka, metoda ćwiczeń, doświadczenie.
III. Środki dydaktyczne Statyw, sprężyna, ciężarki.
IV. Przebieg lekcji
1) Faza przygotowawcza
a) Sprawy organizacyjno – porządkowe:
• sprawdzenie obecności.
b) Określenie celu i formy pracy na lekcji.
c) Podanie tematu lekcji.
2) Faza realizacyjna
a) Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
• na czym polegają oddziaływania?
• jakie są rodzaje oddziaływań?
• co jest ich przyczyną?
b) Doświadczenie.
• Jeden z uczniów zawiesza na sprężynie, umieszczonej na statywie, odważniki – najpierw jeden, później drugi..
• Uczniowie zastanawiają się co stało się ze sprężyną.
• Nauczyciel wraz z uczniami formułuje wniosek z doświadczenia: Wskutek
grawitacyjnego oddziaływania sprężyna rozciąga się, a jej wydłużenie zależy od liczby zawieszonych obciążników. Mówimy, że na sprężynę działa mniejsza lub większa siła.
c) Nauczyciel formułuje definicje, które uczniowie zapisują w zeszytach:
• Siła jest miarą oddziaływań ciał na siebie.
• Siłę oznaczamy symbolem F. Jednostką siły jest jeden niuton: [F] = 1N.
• Siła jest wielkością wektorową. Wielkość wektorową charakteryzują cztery cechy:
− kierunek (np. pionowy, ukośny lub poziomy),
− zwrot (np. prawo, lewo, góra, dół),
− wartość (np. F = 2N),
− punkt przyłożenia.
• Wielkości wektorowe nad symbolem mają strzałkę skierowaną zawsze w ten sam sposób – w prawo, bez względu na kierunek i zwrot, np. siła: F.Wielkość wektorową przedstawiamy graficznie przy pomocy strzałek, których długość zależy od wartości i od przyjętej jednostki, np.:
− kierunek: poziomy,
− zwrot: w prawo,
− wartość: F = 5N,
− punkt przyłożenia (kropka).
• Wielkość skalarna (liczbowa) jest to wielkość fizyczna mająca tylko wartość, np.
temperatura, droga itp.
d) Rozwiązywanie zadań:
Zadanie1.
Określ cechy siły.
Zadanie 2.
Porównaj siły.
Zadanie 3.
Zakładając, że sile o wartości 1N odpowiada odcinek o długości 5 cm przedstaw graficznie siły o wartościach:
a) 2N zwrot w prawo, kierunek poziomy, b) 5N zwrot w dół, kierunek pionowy, c) 8N zwrot w górę, kierunek pionowy, d) 2N zwrot w lewo, kierunek poziomy.
Zadanie 4.
Przedstaw graficznie siłę o wartości 6000N i siłę o wartości 10kN zakładając, że sile o wartości 1000N odpowiada odcinek o długości 1cm. Siły mają kierunek poziomy i zwrot jedna w lewo, druga w prawo.
3) Faza podsumowująca
a) utrwalenie wiadomości poznanych na lekcji, b) zadanie pracy domowej:
V. Bibliografia
[1] G.Francuz - Ornat, T. Kulawik, M. Nowotny - Różańska „Fizyka i astronomia dla gimnazjum”, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 1999.
[2} R. Subieta „Zbiór zadań z fizyki dla szkoły podstawowej”, WSiP, Warszawa 1997.
VI. Załączniki Zadanie
Siła uderzenia nogi piłkarza w piłkę wynosi średnio około 2500N, zaś siła uderzenia ręki boksera wagi ciężkiej – około 8kN. Przedstaw graficznie te siły przyjmując, że sile o wartości 1kN odpowiada odcinek o długości 1 cm
VII. Czas trwania lekcji 45 minut
VIII. Uwagi do scenariusza
