GRANICAMI KRAJU
4. ŁAŃCUCH LOGISTYCZNY PKW
Łańcuch logistyczny jest instrumentem realizacji określonych funkcji w sferach dzia-łania, dla których jest stworzony (produkcja, dystrybucja, zaopatrzenie, konsumpcja).
Pojęciem łańcuch posłużył się w 1991 roku D. Bak, który na międzynarodowym sympo-zjum poświęconym praktycznym aspektom logistyki stwierdził, że „logistyka jest proce-sem zarządzania całym łańcuchem dostaw”11. Oczywiście łańcuch dostaw rozumie się jako całą działalność związaną z przepływem materiału (towaru) od jego oryginalnego źródła, poprzez wszystkie zmiany aż do tej postaci, w której jest konsumowany przez ostatniego klienta12.
Rozpatrując inny aspekt tej definicji, należy stwierdzić, iż warunkiem koniecznym do stworzenia optymalnego łańcucha dostaw jest odpowiednia jego struktura obejmująca magazyny oraz szeroko rozumiane rozwiązania techniczno-organizacyjne w obszarze przeładunków i transportu. Zatem spójna struktura elementów funkcjonalnych łańcucha dostaw może być nazywana łańcuchem logistycznym. Łańcuch logistyczny jako baza logistyki to taki łańcuch magazynowo-transportowy, który stanowi technologiczne połą-czenie punktów magazynowych i przeładunkowych wraz z drogami przewozu towarów oraz organizacyjne i finansowe skoordynowanie operacji, procesów zamówień i polityki zapasów wszystkich ogniw tego łańcucha13.
Każdy łańcuch logistyczny ma swoją specyfikę i dość dużą złożoność, zwłaszcza jeśli chodzi o problematykę wojskową, która wpływa na pewne jego charakterystyczne cechy.
W zależności od konfiguracji jego ogniwami są jednostki logistyczne zapewniające wsparcie logistyczne na różnych szczeblach organizacyjnych. Ich miejsce wynika z po-działu zadań, jakie stoją przed wojskami na kolejnych szczeblach organizacyjnych. Pod-stawowymi elementami składowymi wojskowych łańcuchów logistycznych są pododdzia-ły logistyczne występujące na wszystkich szczeblach organizacyjnych. Pododdziapododdzia-ły logi-styczne wykonują zadania zabezpieczenia logistycznego, rozwijając określone urządzenia logistyczne14.
Zasadniczymi ogniwami w łańcuchu dostaw dla PKW są:
• Rejonowa Baza Materiałowa (RBM) – wytypowana na potrzeby zaopatrywania,
• Brygada Logistyczna (BLog),
11 M. Wasylko, Łańcuch (kanał) logistyczny, Warszawa, 1997, s. 5.
12 S. Hajto, G. Stankiewicz, Łańcuch ... op. cit., s. 118.
13 Kompendium wiedzy o logistyce, pod red. E. Gołembskiej, PWN, Warszawa, 2010, s. 19.
14 Urządzenia logistyczne - to rozwinięte w terenie lub miejscu stałej dyslokacji siły i środki oddziałów i podod-działów logistycznych przeznaczone do realizacji dostaw zaopatrzenia i świadczenia usług socjalno-bytowych, realizowania przedsięwzięć związanych z eksploatacją uzbrojenia i sprzętu wojskowego, tj. jego Użytkowania oraz zabezpieczenia technicznego w czasie działań wojennych, zabezpieczenia medycznego, obejmującego aspekty z zakresu ewakuacji medycznej poszkodowanych, rannych i chorych, jak również zaopatrywanie me-dyczne. Źródło: Doktryna logistyczna Wojsk Lądowych (DD/4.2), Warszawa 2007, s. 150.
Wsparcie logistyczne polskich kontyngentów wojskowych… 89
• National Support Element15 (NSE),
• elementy logistyczne modułów bojowych.
Do podstawowych zadań RBM w zakresie zaopatrywania PKW należy: gromadzenie zaopatrzenia środków bojowych i materiałowych (ŚBiM), ich przechowywanie, konser-wacja i ewidencja oraz kompletowanie i wydawanie. Gromadzenie ŚBiM w magazynach poszczególnych składów polega na ich przyjmowaniu, głównie od producentów krajo-wych i zagranicznych. Stanowią one pokrycie potrzeb wojsk (zwłaszcza wojennych)16. RBM realizuje zadania zaopatrzenia w pięciu klasach zaopatrzenia.
KLASA I – wyroby (żywność, pasza), które są konsumowane przez stany osobowe lub zwierzęta w ustalonych normach bez względu na lokalne zmiany warunków walki lub terenu,
KLASA II – zaopatrzenie, dla którego normy są ustalone w etatowych tabelach należności i wyposażenia (np. umundurowanie, uzbrojenie i sprzęt wojskowy, części zamienne i techniczne środki materiałowe, narzędzia),
KLASA III – materiały pędne i smary (paliwa, smary, oleje smarowe, płyny niskozama-rzające, węgiel, koks, itp.),
KLASA IV – wyroby niezaliczone do klasy II, dla których brak ustalonych norm w eta-towych tabelach należności i wyposażenia (np. materiałów rozbudowy inżynieryjnej jak cement),
KLASA V – wszystkie typy amunicji, materiałów wybuchowych oraz materiały chemiczne17. Brygada Logistyczna wydziela NSE i kieruje jego działalnością w zakresie logistycz-nego wsparcia narodowego, zabezpiecza środki materiałowe dla PKW poprzez NSE. Dla realizacji tych zadań dysponuje dostępem do zapasów środków materiałowych Wojsk Lądowych z możliwością organizowania transportów poza granicami kraju oraz dokony-wania stosownych zakupów. Środki finansowe na zakup towarów i usług na terenie kraju i poza jego granicami zabezpiecza Dowództwo Wojsk Lądowych18.
NSE odpowiada za bezpośrednią realizację zadań wsparcia narodowego PKW. W tym celu, w zależności od potrzeb, zakłada i prowadzi magazyny z zasobami logistycznymi, organizuje remont UiSW, dokonuje zakupów środków zaopatrzenia i usług na rynku lo-kalnym, zapewnia dystrybucję, ekspedycję i transport środków zaopatrzenia do podod-działów PKW. Składa do Brygady Logistycznej zapotrzebowania na zaopatrzenie z kraju.
Kieruje do kraju żołnierzy, zbędne UiSW i środki materiałowe. Środki finansowe na za-kupy towarów i usług poza granicami kraju wydziela Brygada Logistyczna w ramach środków otrzymanych na ten cel z budżetu Wojsk Lądowych.
Pododdziały PKW (moduły bojowe) realizują zadania zabezpieczenia logistycznego własnych potrzeb, wykorzystując do tego przydzielony sprzęt oraz środki materiałowe sukcesywnie uzupełniane przez NSE.
Dostawa środków zaopatrzenia oraz rotacja uzbrojenia i sprzętu wojskowego do PKW odbywa się w oparciu o planowanie roczne. Zapotrzebowanie roczne jest realizowane na bieżąco przez Brygadę Logistyczną na podstawie zapotrzebowań miesięcznych. W
15 Narodowy Element Wsparcia.
16Z. Kurasiński, System kierowania wsparciem logistycznym wojsk lądowych w operacjach, Rozprawa habilita-cyjna [w:] „Zeszyty Naukowe AON – dodatek”, Warszawa 2004, s. 56.
17 M. Brzeziński, Logistyka wojskowa, Wyd. Bellona, Warszawa 2006, s. 73.
18 Zasady prowadzenia gospodarki materiałowo-technicznej w Polskich Kontyngentach Wojskowych poza granicami kraju, Warszawa 2004, s. 6.
90 T. Olejarz
acjach kryzysowych, z chwilą powstania potrzeb, NSE opracowuje i przesyła do BLog.
zapotrzebowania doraźne. Zapotrzebowania doraźne obejmują jedynie sprzęt i materiały, które rzutują na zdolność bojową PKW. Na asortyment, który wykracza poza etat19 i tabe-lę należności20, zapotrzebowanie powinno być poprzedzone stosownymi wnioskami PKW na wprowadzenie zmian w etacie lub tabeli należności. Schemat przepływu zaopatrzenia i obiegu dokumentów materiałowych dla pododdziałów poza granicami kraju (rys. 2.).
Rys. 2. Przepływ zaopatrzenia i informacji.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Zasady prowadzenia ..., op. cit.
W ramach łańcucha logistycznego PKW funkcjonują dwa strumienie, łączące zaple-cze krajowe z modułami bojowymi, realizującymi zadania mandatowe w ramach PKW21 (rys. 3.). Pierwszy z nich jest strumieniem zasilającym, w ramach którego przemieszczane są z kraju do rejonu operacyjnego przeznaczenia: środki bojowe i materiałowe, uzbroje-nie i sprzęt wojskowy, stany osobowe, informacje, usługi oraz środki finansowe. Drugi z tych strumieni odprowadza z rejonu działania PKW do elementów infrastruktury logi-stycznej na terenie kraju: chorych i rannych żołnierzy, rotowane stany osobowe, zabitych i zmarłych żołnierzy, zbędne i uszkodzone uzbrojenie i sprzęt wojskowy, środki bojowe i materiałowe, oraz wszelkiego rodzaju informacje.
19 Etat - Dokument określający cechy i charakterystykę jednostki (komórki) organizacyjnej, jej wewnętrzną strukturę organizacyjną, liczbę, rodzaje i rangi wszystkich stanowisk służbowych występujących w tej jedno-stce oraz liczbę i rodzaje uzbrojenia, sprzętu wojskowego, środków transportu i innego wyposażenia należne-go jednostce. Źródło Zarządzenie Nr 16/MON z dnia 22 lipca 2005 r. w sprawie działalności kompetencyjnej i organizacyjno-etatowej w resorcie obrony narodowej D.U. MON z 10 sierpnia 2005 Nr 14 poz. 107.
20 Tabela należności - Dokument określający należną jednostce (komórce) organizacyjnej ogólną liczbę sprzętu etatowego oraz sprzętu i wyposażenia tabelarycznego (naliczeniowego) określonego w normach należności, według jej przeznaczenia. Źródło Zarządzenie Nr 16/MON z dnia 22 lipca 2005 r. …, op. cit.
21 M. Brzeziński, Logistyka ..., op. cit. s. 26.
Rynek krajowy Bazy materiałowe
NSE zaopatrzenie zapotrzebowanie brygada logistyczna "OG"
zaopatrzenie
PJW
zaopatrzenie w naturze zakup
Wsparcie logistyczne polskich kontyngentów wojskowych… 91
Rys. 3. Strumienie łączące zaplecze krajowe z modułami bojowymi.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Zasady prowadzenia ..., op. cit.
5. PODSUMOWANIE
Przystąpienie Polski do sojuszu północnoatlantyckiego (NATO) spowodowało, że przyjęliśmy określone zobowiązania. Jednym z nich jest wykonywanie złożonych zadań w ramach NATO i innych koalicji, głównie w walce z rozprzestrzeniającym się świato-wym terroryzmem. Użycie wydzielonych z SZ RP związków taktycznych, oddziałów czy pododdziałów w poszczególnych operacjach odbywa się poza granicami naszego kraju22. Zabezpieczenie logistyczne wydzielonych sił wymaga nowatorskiego podejścia i wy-pracowania uniwersalnych zasad zabezpieczenia logistycznego polskich kontyngentów wojskowych poza granicami kraju. Siły wydzielone do tego typu zadań wykonują je w różnych częściach świata, charakteryzujących się specyficznymi warunkami tereno-wymi i klimatycznymi. Trudności dodatkowo potęguje zmienność logistycznych uwarun-kowań wykonywania zadań, wynikająca z możliwości wykorzystania infrastruktury logi-stycznej czy stanu sieci transportowej.
LITERATURA
[1] Brzeziński M., Logistyka wojskowa, Warszawa 2006 [2] Ficoń K., Logistyka operacyjna, Warszawa 2004
22Z. Kurasiński: Systemy kierowania wsparciem logistycznym Wojsk Lądowych w operacjach, „Zeszyty Nauko-we AON”, Warszawa 2004, s. 7.
92 T. Olejarz
[3] Gołembska E., Kompendium wiedzy o logistyce, Warszawa, 2010
[4] Hajto S., Stankiewicz G., Łańcuch logistyczny polskich kontyngentów wojskowych w misjach stabilizacyjnych i operacjach pokojowych, Wrocław 2008
[5] Kurasiński Z., System kierowania wsparciem logistycznym Wojsk Lądowych w operacjach, Warszawa 2004
[6] Nowak E., Logistyka i zarządzanie logistyczne w sytuacjach kryzysowych, Łódź 2009 [7] Wasylko M., Łańcuch (kanał) logistyczny, Warszawa, 1997
[8] Zasady prowadzenia gospodarki materiałowo-technicznej w Polskich Kontyngentach Wojsko-wych poza granicami kraju, Warszawa 2004
AKTY PRAWNE
[1] Zarządzenie Nr 16/MON z dnia 22 lipca 2005 r. w sprawie działalności kompetencyjnej i organizacyjno-etatowej w resorcie obrony narodowej (D.U. MON z 10 sierpnia 2005 Nr 14 poz. 107)
[2] Doktryna logistyczna SZ RP (DD/4), Szt. Gen., Warszawa 2004 [3] Doktryna wsparcia przez państwo gospodarza (DD/4.5), Warszawa 2005 [4] STANAG 2406, wydawnictwo sojusznicze NATO
LOGISTICAL SUPPORT OF POLISH MILITARY CONTINGENTS