Administracja i instytucje

Europeizacja polityki rozwoju regionalnego wiąŜe się z koniecznością zaangaŜowania licznej grupy podmiotów i instytucji w proces podejmowania decyzji dotyczących programowania oraz wdraŜania polityki rozwoju regionalnego na danym terytorium. Działania skierowane na wspieranie rozwoju regionalnego nie powinny znajdować się w kompetencjach jednej, czy teŜ kilku centralnych instytucji. Jako, Ŝe prowadzone inicjatywy dotyczą ogółu społeczeństwa władze europejskie podkreślają konieczność zaangaŜowania wszystkich zainteresowanych podmiotów w proces decyzyjny. Jak równieŜ wcześniej zaznaczono tego typu partnerstwo ma charakter albo decyzyjny (dotyczący przewaŜnie instytucji reprezentujących róŜne gałęzie i sfery gospodarki) i polega na opiniowaniu inicjatyw przez róŜne podmioty szczebla centralnego i regionalnego jak równieŜ charakter konsultacyjny, który ma zdecydowanie mniej sformalizowaną formę i koncentruje się na prowadzeniu konsultacji społecznych podczas konstruowania dokumentów strategicznych oraz programów.

Europeizacja typu odgórnego oraz szereg nowych obowiązków oraz wymogów związanych z członkostwem w Unii Europejskiej doprowadziły (oprócz nowego podziału administracyjnego) do utworzenia szeregu nowych instytucji oraz restrukturyzacji istniejących w celu lepszego dopasowania struktury do nowych zadań.

Bezpośrednim efektem decentralizacji polityki regionalnej było włączenie władzy samorządowej w proces wdraŜania działań z zakresu rozwoju regionalnego. Zdecydowanie najwięcej zadań było i jest związanych z redystrybucją środków finansowych pochodzących z funduszy Unii Europejskiej: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (w główniej mierze). W latach 2004-2006 znaczna cześć wdraŜania funduszy w województwach powierzona była Urzędom Marszałkowskim oraz Urzędom Wojewódzkim.

Analizując jako przykład Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (wdraŜany w latach 2004-2006) warto podkreślić, iŜ zarządzaniem tym programem odbywało się na poziomie krajowym, natomiast jego wdraŜanie na poziomie regionalnym.

Rolę Instytucji Zarządzającej na szczeblu krajowym pełnił Departament WdraŜania Programów Rozwoju Regionalnego w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, odpowiedzialny za skuteczność i prawidłowość zarządzania i wdraŜania programu operacyjnego.

Instytucjami zaangaŜowanymi w realizację ZPORR na szczeblu regionalnym były: - Urzędy Marszałkowskie (Instytucje Uczestniczące we wdraŜaniu ZPORR oraz

Instytucje WdraŜające),

- Wojewódzkie Urzędy Pracy (Instytucje WdraŜające),

- Urzędy Wojewódzkie (Instytucje Pośredniczące w zarządzaniu programem).

WdraŜanie ZPORR w kraju było nadzorowane przez Komitet Monitorujący ZPORR, a w kaŜdym z województw przez Podkomitet Monitorujący komponent regionalny ZPORR.

W województwie łódzkim podział kompetencji we wdraŜaniu ZPORR wyglądał następująco:

I. Łódzki Urząd Wojewódzki – Instytucja Pośrednicząca we wdraŜaniu ZPORR II. Urząd Marszałkowski w Łodzi – Instytucja Uczestnicząca w zarządzaniu

komponentem regionalnym ZPORR

III. Wojewódzki Urząd Pracy – Instytucja WdraŜająca Działania w ramach Priorytetu II - Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach (Działanie 2.1; 2.3; 2.4) związane bezpośrednio z rynkiem pracy oraz reorientacją zawodową.

IV. Regionalne Centrum Polityki Społecznej – Instytucja WdraŜająca Działanie 2.2. ZPORR Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne. V. Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego – Instytucja WdraŜająca Działanie 2.5

ZPORR Promocja przedsiębiorczości oraz 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa.

W latach 2007-2013 system wdraŜania uległ znaczącym zmianom, ze względu na stworzenie nowych reguł, zasad i wytycznych w zakresie polityki regionalnej oraz, zgodnie z

zasadą programowania, nowych programów operacyjnych współfinasowanych z funduszy UE. Zasadniczą zmianą w finansowaniu programów operacyjnych było wprowadzenie zasady „jeden program-jeden fundusz”, co w praktyce oznaczało, iŜ kaŜdy z programów finansowany był przez tylko jeden fundusz strukturalny. Stanowiło to odmianę w stosunku to ZPORR, który finansowany był z dwu funduszy UE : EFRR i EFS.

Za zarządzanie rozwojem regionalnym kraju odpowiedzialne było nadal Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, niemniej jednak na szczeblu regionalnym równieŜ powstały Instytucje Zarządzające sprawujące nadzór nad Regionalnymi Programami Operacyjnymi, tj, programami stworzonymi przez władze samorządowe nakierowane na specyficzne potrzeby i cele rozwojowe poszczególnych województw.

W województwie łódzkim za część zadań z zakresu rozwoju regionalnego odpowiedzialny był nadal Urząd Marszałkowski, z tym, Ŝe o ile w okresie programowania 2004-2006 całość kompetencji naleŜała do Departamentu Polityki Regionalnej, o tyle w latach 2007-2013 powstały odrębne komórki organizacyjne przyporządkowane do programów operacyjnych tj. Departament ds. Regionalnego Programu Operacyjnego oraz Departament ds. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Stały się one Instytucjami WdraŜającymi poszczególne programy operacyjne. Dodatkowo utworzono tzw. Instytucje WdraŜające II stopnia. W przypadku Regionalnego Programu Operacyjnego było to Centrum Obsługi Przedsiębiorcy, odpowiedzialne za wdraŜanie Działań III Osi Priorytetowej dedykowanej przedsiębiorcom, natomiast w przypadku POKL zadania IW II zostały przekazane Wojewódzkiemu Urzędowi Pracy w Łodzi. WUP zajął się wdraŜaniem działań z zakresu rynku pracy oraz inicjowania działalności gospodarczej przez osoby bezrobotne.

RPO WŁ oraz POKL były programami, które charakteryzowały się wyraźnym wymiarem regionalnym, jednakŜe zarówno programy krajowe takie jak Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka oraz Program Infrastruktura i Środowisko były wdraŜane na szczeblu regionalnym przez odpowiednio dobrane instytucje takie jak Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego (POIG) oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (POIŚ). Niemniej jednak w dalszych rozwaŜaniach skupimy się głównie na Regionalnym Programie Operacyjnym oraz (w mniejszym stopniu) na Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki, jako Ŝe są one bezpośrednio dedykowane poszczególnym województwom i odzwierciedlają ich indywidualną politykę rozwoju regionalnego.

Podczas realizacji RPO WŁ (dotyczy to równieŜ innych programów operacyjnych) powołany został Komitet Monitorujący RPO WŁ, będący organem nadzorującym oraz opiniującym wdraŜanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego.

Komitet Monitorujący ma za zadanie m.in. włączyć w proces decyzyjny oraz wdraŜania RPO WŁ przedstawicieli róŜnych środowisk oraz instytucji gospodarczych, naukowych, społecznych itd. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego wskazało precyzyjnie jak naleŜy konstruować skład KM RPO w kaŜdym z województw.