zmian w zarządzaniu szkołą wyższą
12. Model tworzenia innowacji i wiedzy w gospodarce
12.4. Akademicki inkubator przedsiębiorczości jako miejsce tworzenia innowacji
Jedną ze sfer modelu The Quintuple Helix jest edukacja uwzględniająca szkolnic-two wyższe. W ostatnich latach od szkół wyższych oczekuje się aktywnego uczest-nictwa w nurcie tworzenia innowacji. Jednym z podstawowych zadań uczelni jest prowadzenie prac badawczych będących poszukiwaniem nowych rozwiązań i tech-nologii. Akademickie inkubatory przedsiębiorczości, które powstały w ostatniej deka-dzie przy większości dużych uczelni w Polsce, wpisują się w proces tworzenia inno-wacji.
7 Przykładem może być zakupienie przez Polskę od Niemiec dwóch partii (łącznie ponad 200 sztuk) czołgów Leopard II (wersja Leopard II A4 oraz Leopard II A5). Czołgi Leopard II A4 wymagają już moder-nizacji. Umowę na kwotę 2 mld zł przeznaczonych na modernizację 128 czołgów Leopard 2A4 podpisano 28 grudnia 2015 r. między Polską Grupą Zbrojeniową, Inspektoratem Uzbrojenia MON i Zakładami Me-chanicznymi „BUMAR-ŁABĘDY”. Podwykonawcami są Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne w Poznaniu, Przemysłowe Centrum Optyki w Warszawie, Zakłady Mechaniczne Tarnów i Zakłady Rosomak w Siemia-nowicach Śląskich. Partnerem strategicznym jest niemiecka firma Rheinmetall, która dostarczy technologie. Po stronie polskiej liderem i integratorem są Zakłady Mechaniczne „BUMAR-ŁABĘDY”, które mają otrzymać 500 mln zł zaliczki na wykonanie umowy. Kontrakt ma być zrealizowany w latach 2018–2020. W modernizacji pierwszych sześciu wozów dostarczanych w 2018 r. dominującą rolę ma odegrać partner niemiecki, w przypadku kolejnych proporcje mają się zmieniać, tj. począwszy od 18 czołgu przeważający ma być udział polskiego przemysłu. Ponadto, jak sygnalizują przedstawiciele spółki, Zakłady Mechaniczne „BUMAR-ŁABĘDY” w ciągu ok. 2 lat będą potrzebowały nowych specjalistów. Na razie jednak trudno jest określić, ilu i jakich branż. Wykaże to dopiero proces przygotowań do realizacji kon-traktu na modernizację czołgów (Bumar-Łabędy..., 2016).
Model tworzenia innowacji i wiedzy w gospodarce 191
Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości (AIP) jest jednostką ogólnouczelnianą Politechniki Wrocławskiej, działającą na podstawie regulaminu zatwierdzonego przez Senat Uczelni 16 grudnia 2010 r. Współpracuje ściśle z wydziałami Politech-niki Wrocławskiej oraz z innymi jednostkami Uczelni, zwłaszcza z Wrocławskim Centrum Transferu Technologii, Uczelnianym Organem Samorządu Studenckiego i Radą Doktorantów, a także z innymi uczelniami i instytucjami promującymi postęp techniczny, w tym również z Wrocławskim Parkiem Technologicznym S.A. Według stanu na 31 grudnia 2015 r. w inkubatorze ulokowane są 54 firmy. W latach 2012–2015 AIP przeprowadził 95 porad prawno-księgowych, 212 porad biznesowych i 132 porady unijne. W ostatnich trzech latach zorganizował ponadto 36 różnego rodzaju szkoleń, spotkań, warsztatów, seminariów i wizyt studyjnych, w tym również wizyty studyjne w Finlandii, Rumunii, Włoszech i Wielkiej Brytanii. Funkcjonowanie AIP wspiera tworzenie innowacji w naszym regionie. Firmy działające w inkubatorze aktywnie uczestniczą w procesie cyrkulacji wiedzy zgodnie z modelem The Quintuple
Helix.
Autorzy pracy przeprowadzili pilotażowe badania dotyczące innowacyjności firm działających w inkubatorze. Metodologiczną inspiracją do oceny stopnia innowacyj-ności była koncepcja innowacyjinnowacyj-ności zaproponowana przez J. Schumpetera (Lichtar-ski, 2003, s. 48–49]. Badanie, któremu poddano 50 firm działających w AIP, polegało m.in. na analizie planów biznesowych poszczególnych firm7. Pomocne były również osobiste kontakty autorów pracy z przedstawicielami wielu firm działających w AIP Politechniki Wrocławskiej.
Tabela 12.3. Przynależność branżowa firm AIP
Branża/Sektor Liczba firm IT – informatyka, telekomunikacja, sprzęt komputerowy, oprogramowanie, grafika
komputerowa
15
IT – gry komputerowe 4
IT + sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem (tzw. inteligentne budownictwo, w którym stosowane są oprogramowanie i systemy sterowania, systemy alarmowe)
6
Energetyka i elektroenergetyka 3
Reklama 4
Wyroby farmaceutyczne, nanotechnologie farmaceutyczne 4
Doradztwo i szkolenie 5
Pozostałe 9
Źródło: opr. własne.
7 Plan biznesowy każdej firmy jest dokumentem niezbędnym w procesie jej przystąpienia do działa-nia w ramach struktur AIP Politechniki Wrocławskiej [przyp. autorów].
Rozdział 12 192
Wyniki badań wskazują, że zdecydowana większość (60–70%) firm działających w AIP jest firmami innowacyjnymi z wielu branż (tab. 12.3). Z uwagi na fakt, że w in-kubatorze nie ma możliwości instalacji ciężkiej infrastruktury przemysłowej, firmy AIP muszą oferować produkty lub usługi niewymagające dużych maszyn i urządzeń. Mimo to niektóre firmy działają w tradycyjnych sektorach, kojarzonych z konieczno-ścią posiadania tradycyjnej infrastruktury przemysłowej. Oferta firm AIP jest na tyle innowacyjna, że pozwala przezwyciężyć te bariery.
Firmy należące do AIP działają w sektorach wschodzących lub w wybranych ni-szach sektorów dojrzałych, które charakteryzują się:
niskimi barierami wejścia; otwartością na innowacje;
dużym potencjałem rozwoju w przyszłości; dużą możliwością międzysektorowej integracji.
Tabela 12.4. Kryteria oceny innowacyjności firm AIP Politechniki Wrocławskiej według J. Schumpetera
Kryterium Przykłady
Nowe produkty (usługi)
system inhalacji powietrzem o zwiększonej zawartości tlenu (redukcja zmęczenia organizmu);
stworzenie platformy nanonośników lipidowych i liposomowych dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego;
gry komputerowe (platformy mobilne w systemie Android), gra promująca Wrocław jako Europejską Stolicę Kultury 2016 Nowe metody produkcji brak z uwagi na ograniczenia infrastrukturalne AIP
Nowe metody świadczenia usług
usługi IT o różnym stopniu zaawansowania dla przedsiębiorstw i odbiorców indywidualnych
Kreowanie nowych rynków
tzw. inteligentne budownictwo – integracja rozwiązań z sektorów IT, energetyki oraz ochrony środowiska
Źródło: opr. własne na podstawie: (Lichtarski, 2003 s. 48–49).
Duża cześć firm AIP działa na styku różnych branż, np. sektora IT i zdalnych systemów sterowania oświetleniem, ogrzewaniem (tzw. inteligentne hale produk-cyjne czy budownictwo). Tego typu firmy stanowią odpowiedź m.in. na społeczne zapotrzebowanie na oszczędzanie energii czy na konieczność ochrony środowiska naturalnego (sfery środowisko naturalne oraz mass media i środki przekazu mo-delu The Quintuple Helix). Firmy akademickie dzięki funkcjonowaniu w ramach struktur AIP kumulują doświadczenia i umiejętności biznesowe. Zdecydowana większość (60–70%) z nich po 3-letnim okresie tej działalności kontynuuje dzia-łalność biznesową, co stanowi realny wkład AIP w proces rozwoju gospodarczego kraju.
Model tworzenia innowacji i wiedzy w gospodarce 193
12.5. Podsumowanie
Model The Quintuple Helix może być z powodzeniem stosowany w praktyce. Na uwagę zasługuje jego duży potencjał dydaktyczny. Wiele współczesnych trendów w gospodarce i społeczeństwie oraz interakcji (polityka–społeczeństwo–gospodarka) może być omówionych i wyjaśnionych za pomocą tego modelu. Po zaproponowanej modyfikacji spełnia on przesłanie, aby takie modele były wykorzystywane w dysku-sjach i w celu popularyzacji wiedzy na temat czynników odpowiedzialnych za wzrost gospodarczy krajów i regionów oparty na innowacjach i wiedzy.
Bibliografia
Grabowski J., 2016. 66 milionów lat historii klimatu. Przegląd Geologiczny, 64(1), s. 14.
Knosalla (red.), Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji. Oficyna Wydawnicza PTZP, Opole. Kroik J., Skonieczny J., 2013. Innowacja społeczna a społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa.
W: R. Knosalla (red.), Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji. Oficyna Wydawnicza PTZP, Opole. Lichtarski J. (red.), 2003. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej,
Wrocław 2003.
Obłój K., 2014. Strategi organizacji. Wydawnictwo PWE, Warszawa, s. 187–195.
Skonieczny J., 2014. Społecznie odpowiedzialna strategia przedsiębiorstwa. W: Z. Malara (red.), Przyzwoitość
w zarządzaniu, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Netografia
Bumar-Łąbędy będzie zatrudniał dzięki kontraktowi na modernizację Leopardów, 2016. Money.pl. Dostępny w: http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/bumar-labedy-bedzie-zatrudnial-dzieki, 186,0,1997754.html [dostęp: 25.01.2016].
Carayannis E.G. i in., 2012. The Quintuple Helix innovation model: global warming as a challenge and driver for innovation. Journal of Innovation and Enterpreneurship, 1(2). Dostępny w: http:// www.innovation-entrepreneurship.com/about [dostęp: 24.01.2016].
Fundacja CentrumCSR.pl, 2015. Raport „Społeczna odpowiedzialność biznesu w polskich realiach. Teoria i praktyka”. Fundacja CentrumCSR.pl. Dostępny w: http://www.centrumcsr.pl [dostęp: 24.01.2016]. KNG PAN, 2009. Stanowisko Komitetu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk w sprawie
zagro-żenia globalnym ociepleniem. Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław. Dostępny w: http:/
www.kngpan.agh.edu.pl/ wp-content/uploads/Stanowisko_KNG_w_sprawie_zmian_klimatu.pdf [dostęp: 25.01.2016].
Nakłady na obronność państw NATO – trendy i perspektywy, 2014. Fundacja Puławskiego. Dostępny w: http:// www.defence24.pl/105229,naklady-na-obronnosc-panstw-nato-trendy-i-perspektywy [dostęp: 24.01.2016].