Przyjęta przez przedsiębiorstwo misja jest jasnym i krótkim przekazem, syntezą jego istnienia na rynku. Adam Stabryła, podsumowując wybrane definicje misji za-warte w literaturze przedmiotu, zauważa, że „akcentowane jest ogólne, szerokie ujęcie celów bądź głównych kierunków działania, podkreśla się specyficzny i zindywiduali-zowany charakter firmy, co stanowi jej istotę” (Stabryła, 2000, s. 52). Przykładem takiej definicji może być definicja zaproponowana przez B. Olszewską, która uważa, iż „misja jest to deklaracja sensu istnienia przedsiębiorstwa, przesłanie wyrażone w formie życzeniowej, opisowej, skierowane do pracowników i różnych podmiotów w otoczeniu organizacji, określające, jak kierownictwo chce, aby była ona postrzegana” (Gier-szewska i in., 2013, s. 50). Autorka podkreśla, że misja może zawierać „aspekty filo-zofii i etyki bądź aspekty biznesowe oraz informacje pozwalające na całościowe po-strzeganie organizacji” (Gierszewska i in., 2013, s. 50). Elementy, które powinna zawierać misja szpitala, aby mogła być uznana za poprawnie sformułowaną, wylicza I. Witczak. Uważa, że do tych obligatoryjnych należą:
„działania służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu zdro-wia,
gwarantowanie poszanowania praw pacjenta, promocja zdrowia,
oferowanie usług medycznych o wysokiej jakości z zastosowaniem nowocze-snych technologii medycznych, przez wykwalifikowany personel,
jednoznaczne określenie, czy usługi są gwarantowane z ubezpieczenia zdrowot-nego, czy odpłatnie” (Witczak, 2009, s. 141).
Warte podkreślenia jest, że badaczka opisuje składniki misji szpitala, którego działania nie obejmują dydaktyki ani aktywności badawczej i rozwojowej, a jedynie
Rozdział 5 76
skupiają się na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Dlatego autorka pracy proponuje, aby uzupełnić powyższą listę o kolejne elementy zawierające w swojej treści stwier-dzenia o konieczności:
przekazywania wiedzy medycznej kolejnym pokoleniom;
nastawienia podejmowanych działań na rozwój i doskonalenie umiejętności; poszukiwania nowych rozwiązań w celu ciągłego ulepszania technologii
me-dycznych i metod leczenia.
Szpitale kliniczne świadczą ponadto usługi wszystkim pacjentom, prowadząc także działalność komercyjną, w związku z czym nie jest konieczne „jednoznaczne określenie, czy usługi są gwarantowane z ubezpieczenia zdrowotnego, czy odpłatnie” (Witczak, 2009, s. 141) w treści misji szpitali klinicznych.
W niniejszej pracy proponuje się, by za poprawną misję uznać taką, która zawiera przekaz złożony ze wszystkich siedmiu elementów wymienionych powyżej. Cztery z nich zostały zaczerpnięte z dorobku I. Witczak, a trzy zaproponowane przez autorkę pracy.
Pochylając się nad problematyką misji, B. Olszewska (Gierszewska i in., 2013) proponuje zwrócić uwagę na jej pięć istotnych funkcji. Już samo znaczenie misji dla całego przedsiębiorstwa i jego innowacyjności determinuje konieczność jej popraw-nego sformułowania, dlatego też badaczka proponuje, by miała ona charakter ukierun-kowujący, stabilizujący, uwiarygodniający, integrujący i inspirujący tab. 5.1).
Tabela 5.1. Funkcje misji i ich charakterystyka Funkcja misji Charakterystyka funkcji
Ukierunkowująca
„ułatwiająca formułowanie i przyjmowanie celów strategicznych oraz pomagająca w skupianiu uwagi na tym, co jest dla przedsiębiorstwa najważniejsze” (Gierszewska i in., 2013, s. 55)
Stabilizująca „określająca pewność pracowników co do trwałych zasad funkcjonowaniaprzedsiębiorstwa” (Gierszewska i in., 2013, s. 55)
Uwiarygodniająca
„rozpowszechnienie treści misji, potwierdzone konsekwentną realizacją, zazwyczaj nadaje firmie w otoczeniu zewnętrznym wyrazistą tożsamość i wizerunek” (Gierszewska i in., 2013, s. 55)
Integrująca „skupiająca pracowników wokół strategii firmy oraz dająca poczucie, że robią coś,co tanowi konieczny wkład w jej powodzenie” (Gierszewska i in., 2013, s. 55)
Inspirująca „inspirująca do doskonalenia firmy we wszystkich ważnych obszarach jej działania”(Gierszewska i in., 2013, s. 55)
Źródło: opr. własne na podstawie: (Gierszewska i in., 2013, s. 55).
Syntetyczne ujęcie znaczenia misji dla organizacji i jej otoczenia przedstawione jest na rys. 5.3. Wynika z niego, że przyjęta misja z jednej strony ma wpływ na cha-rakter przedsiębiorstwa, będąc pośrednio determinantą, np. wyboru typu, rodzaju czy
R ys. 5.3 . Int erpre ta cja m isji or az je j wp ły w n a organizacj ę i otoczenie. Ź ród ło: (Stabr ył a, 200 0, s. 53
Rozdział 5 78
zakresu działalności organizacji, a z drugiej może być traktowana jako narzędzie wy-korzystywane w relacjach z otoczeniem, w celu niwelowania zewnętrznych zagrożeń dla istnienia organizacji.
Celem autorki niniejszej pracy jest wykazanie, iż poprawnie sformułowana misja wspiera innowacyjność szpitala klinicznego. Wpływa ona bowiem bezpośrednio na kulturę organizacyjną (rys. 5.3), która jest jedną z wewnętrznych determinant innowa-cyjności organizacji (Jonasz i Kozioł, 2007, s. 63–64). Badania przeprowadzone przez M. Pichlak potwierdzają, że typ kultury organizacyjnej ma statystycznie istotny wpływ na poziom innowacyjności (Pichlak, 2012, s. 149). Wynika to z funkcji, jakie kultura pełni w organizacji (tab. 5.2).
Tabela 5.2. Funkcje kultury organizacyjnej Funkcje kultury organizacyjnej
zewnętrzne wewnętrzne ułatwia zrozumienie celów organizacji,
w szczególności misji i celów strategicznych oferuje wspólny język i aparat pojęciowy umożliwia integrację pracowników wokół
celów organizacji wyznacza zasoby władzy i kryteria statusu umożliwia integrację uczestników organizacji
wokół środków i sposobów realizacji celów
wyznacza granice grupy, kryteria przyjęcia lub odrzucenia
oferuje kryteria oceny realizacji celów i sposoby
pomiaru osiągniętych wyników zapewnia kryteria wynagradzania i karania umożliwia przeformułowanie celów i ulepszenie
działalności organizacji
zapewnia i zaspokaja potrzeby bezpieczeństwa i afiliacji
zawiera ideologię danej organizacji Źródło: opr. własne na podstawie: (Koźmiński i Piotrowski 2007, s. 376–377).
Analizując powyższą tabelę, można zauważyć, że kultura organizacyjna reguluje zachowania członków organizacji, czyli zgodnie z nauką o organizacji i zarządzaniu wpływa na część jej kapitału intelektualnego. „Kapitał intelektualny obejmuje zasoby ludzkie (umiejętności, doświadczenia i kwalifikacje członków organizacji, w szcze-gólności pracowników zajmujących się działalnością badawczo-rozwojową), które generują wartość dodaną, oraz aktywa intelektualne, które stanowią źródło innowacji i reprezentują wartości niematerialne” (Pichlak, 2012, s. 63). Poprawnie sformułowa-na misja ma zatem bezpośredni wpływ sformułowa-na kształt kultury organizacyjnej, a pośrednio na zachowania członków organizacji. Decyduje w związku z tym również o tym, czy kultura organizacji będzie proinnowacyjna, a postawy członków organizacji będą na-cechowane kreatywnością, zdolnością do podejmowania ryzyka i przychylnością wo-bec zmian.
Misja a innowacyjność szpitali klinicznych w Polsce 79