w INTERNECIE w opinii "MŁODYCH DOROSŁYCH"
6.2. Ocena bezpieczeństwa przez osoby dokonujące i niedokonujące zakupów w Internecie i niedokonujące zakupów w Internecie
Jak zostało przedstawione w rozdziale 5, w analizowanym roku 2012 aż 86% ba-danych osób z segmentu „młodzi dorośli” dokonało przynajmniej jednego zakupu w Internecie. Oznacza to m.in., że dla tak dużej liczby osób bariera, jaką jest bezpie-czeństwo nie była decydująca w podjęciu i zrealizowani decyzji o zakupie. Nie należy jednak wysuwać wniosku, że bezpieczeństwo nie ma dla kupujących w Internecie istotnego znaczenia. Przeciwnie, nawet ci, którzy kupują przez Internet postrzegają kwestie bezpieczeństwa jako istotne przy zakupie, choć oczywiście postrzegana jest ona w mniejszym stopniu, niż w przypadku osób nie dokonujących zakupów przez Internet. Weryfikacji postrzegania bezpieczeństwa transakcji w Internecie można dokonać analizując postrzeganie go przez osoby kupujące i niekupujące przez Internet (tab. 6.1).
0% 20% 40% 60% 80%
zdecydowanie bezpieczne raczej bezpieczne ani bezpiecznie ani niebezpieczne raczej niebezpieczne zdecydowanie niebezpieczne nie mam zdania
8%
69%
15%
2%
0%
5%
9%
66%
16%
3%
1%
4%
mieszkam samemu mieszkam z rodzicami
Tabela 6.1. Postrzeganie bezpieczeństwa w zależności od częstotliwości dokonywania zakupów w Internecie (w %)
Częstotliwość doko-nywania zakupów
w Internecie
Ocena bezpieczeństwa zakupów w Internecie
w tym roku jeszcze nie
robiłem zakupów 0% 54% 27% 7% 2% 10%
w ogóle nie kupuję
przez Internet 0% 19% 28% 13% 3% 34%
Źródło: opracowane na podstawie wyników badania własnego, N=770.
Można zauważyć zależność postrzeganego bezpieczeństwa transakcji od częstotli-wości dokonywania zakupów. „Młodzi dorośli”, którzy kupują przynajmniej kila razy w tygodniu, w największym odsetku (19%) uważają zakupy w Internecie za zdecydo-wanie bezpieczne, zaś 89% z nich za raczej bezpieczne niż niebezpieczne. Przy czym zdanie tych osób o zakupach jest jasno wyrażone – żadna z badanych osób nie zazna-czyła opcji „nie mam zdania”. Przeprowadzone badanie jakościowe podsuwa również odpowiedź na pytanie, kim są osoby, które kupują w Internecie kilka razy w tygodniu, lecz postrzegają takie zakupy jako raczej niebezpieczne lub zdecydowanie niebez-pieczne. Wydaje się, że ci „młodzi dorośli” bardzo lubią ryzyko, odpowiada im dreszcz emocji, który wywołuje niepewność, czy zakup będzie udany. Takie osoby nabywają przez Internet właśnie dlatego, że jest to, ich zdaniem, niebezpieczne. Jest to jednak bardzo niewielka część badanych – te odpowiedzi zaznaczyły jedynie 2 osoby. Graficz-ne przedstawienie wpływu częstotliwości zakupów na postrzeganie bezpieczeństwa przedstawiono na rysunku 6.10, na którym dokonano agregacji danych z tabeli 6.1.
Przedstawione na rysunku 6.10 zagregowane dane pokazują przede wszystkim jak zmienia się postrzeganie zakupów internetowych jako raczej bezpieczne lub zdecy-dowanie bezpieczne wśród osób robiących zakupy przez Internet bardzo często (89%), często (85%), rzadko (58%) i bardzo rzadko (54%), do jedynie 19%. w przy-padku osób nie dokonujących zakupów przez Internet.
Rys. 6.10. Postrzegane bezpieczeństwo zakupów internetowych przez „młodych dorosłych”
(18–29 lat) w zależności od częstotliwości dokonywania zakupów przez Internet Źródło: opracowane na podstawie wyników badania własnego, N=770.
Interesująca jest kwestia ocen bezpieczeństwa zakupów w sieci deklarowanych przez osoby nie dokonujące zakupów w Internecie. Jedynie 16% z nich postrzega za-kupy w Internecie jako raczej lub zdecydowanie niebezpieczne. Większość z nich wy-daje się nie znać dobrze tematu: stąd aż 62% odpowiedziało „nie mam zdania” lub „ani bezpieczne, ani niebezpieczne”. Jak wynika z badań jakościowych, „młodzi dorośli”, którzy nie dokonują zakupów przez Internet, wyrażają postawy uzasadniające takie postępowanie. Przyczyny braku zakupu w dużej mierze wiążą się z postrzeganiem bezpieczeństwa transakcji. Pojawiły się następujące głosy:
„Nie zawsze można otworzyć paczkę przy kurierze i sprawdzić towar – więc jest to też kupowaniem <w ciemno>.”
„Czasami na stronach internetowych nie są rzeczy dokładnie pokazane i dlatego się ich nie kupuje (np. sukienka– pokazana jest na manekinie 196 cm, w rozmiarze XS i z daleka. Nie wiadomo jak będzie wyglądać w większym rozmiarze, jaki jest materiał, ponieważ nie ma też zdjęcia z próbką materiału).”
„Reportaż programu „Prawdziwe przekręty”, gdzie było o oszustwach przez Internet.”
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
bardzo częste zakupy przez internet częste zakupy przez internet rzadkie zakupy przez internet bardzo rzadkie zakupy przez internet brak zakupów przez internet
raczej bezpieczne lub zdecydowanie bezpieczne
Na podstawie zaprezentowanych danych można wysnuć wniosek, że postrzeganie sieci jako niebezpiecznej wynika przede wszystkim z panujących opinii i nie jest po-parte rzeczywistymi negatywnymi doświadczeniami a raczej niepewnością przed nieznanym. Takie nastawienie jest łatwiejsze do zmiany, niż brak bezpieczeństwa spowodowany faktycznymi zdarzeniami.
Syntetyczne przedstawienie postrzegania bezpieczeństwa przez osoby kupujące i niekupujące przez Internet – dokonane przez zagregowanie osób, które dokonują zakupów przez Internet z dowolną częstotliwością i porównanie ich do osób niedoko-nujących zakupów przez Internet przedstawiono na rysunku 6.11.
Rys. 6.11. Postrzeganie bezpieczeństwa przez osoby kupujące i niekupujące przez Internet z segmentu „młodych dorosłych” (18–29 lat)
Źródło: opracowane na podstawie wyników badania własnego, N=770.
Można zaobserwować istotną statystycznie różnicę w postrzeganiu bezpieczeń-stwa między osobami kupującymi i niekupującymi przez Internet. Istnieje tu korelacja.
Należy jednak zwrócić uwagę, że osoby, które nie dokonują zakupów przez Internet, nie wykazują postawy kontestującej sieć jako taką. Na pytanie zadane podczas bada-nia jakościowego „Czy Internet jest fajny?” zdecydowana większość odpowiada, że tak.
Można to również dostrzec przy korzystaniu z usług internetowych. Rysunek 6.12 przedstawia porównanie korzystania z usług internetowych przez „młodych doro-słych” dokonujących i niedokonujących zakupów w sieci.
0% 20% 40% 60% 80%
zdecydowanie bezpieczne raczej bezpieczne ani bezpiecznie ani niebezpieczne raczej niebezpieczne zdecydowanie niebezpieczne nie mam zdania
0%
19%
28%
13%
3%
34%
10%
73%
15%
2%
0%
1%
osoby dokonujące zakupów przez internet osoby nie dokonujące zakupów przez internet
*Respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź, stąd wartości procentowe nie sumują się do 100%
Rys. 6.12. Korzystanie z usług internetowych przez „młodych dorosłych” (18–29 lat) dokonujących i niedokonujących zakupów przez Internet
Źródło: opracowane na podstawie wyników badania własnego, N=770.
Jak wynika z rysunku 6.12 jedyne istotne statystycznie różnice w korzystaniu z sieci między młodymi dorosłymi dokonującymi i niedokonującymi zakupów w sieci dotyczą korzystania z platform aukcyjnych, bankowości internetowej (chociaż 43%
osób, które nie kupują przez Internet korzysta z bankowości internetowej) oraz porta-li informacyjnych. Nieco więcej osób niedokonujących zakupów przez Internet korzy-sta z portali informacyjnych. Pozokorzy-stałe różnice nie są istotne korzy-statystycznie.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
osoby, które przynajmniej raz kupiły coś przez internet osoby niedokonujące zakupów przez internet