Preferowane sposoby dokonywania zakupów w Internecie

Można wyróżnić trzy podstawowe rodzaje miejsc dokonywania zakupów w Internecie – są to aukcje internetowe, sklepy interentowe oraz strony WWW przedsiębiorstw. Produkty sprzedawane są w Internecie przez różne podmioty, możliwy jest zakup produktów od firm, ale również od osób prywatnych. Sklepy internetowe i strony WWW, na których można zamawiać produkty są prowadzone przez rozmaite firmy, a zakp jest potwierdzany paragonem lub fakturą. Inaczej jest w przypadku zakupów aukcyjnych, ponieważ aukcje wystawiać mogą zarówno podmioty gospodarcze, jak i osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.

Jeżeli aukcję prowadzi firma kupujący powinien również otrzymać dowód zakupu i przysługują mu specjalne prawa – najważniejsze to prawo do zwrotu towaru bez podania przyczyny w ciągu 10 dni od dnia wydania rzeczy.²⁰⁷

Większość zakupów dokonywana jest w sklepach internetowych (83%), a dalej na au-kcjach 66,1%, zaś bezpośrednio na stronach WWW przedsiębiorstw 19,7%. Mniejsza popularność aukcji wynika zapewne z tego, że nie wszyscy klienci mają zaufanie do sprze-

Jeżeli towar wystawiany jest na aukcję przez osobę fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej, nie może ona potwierdzić zakupu paragonem ani fakturą. W tym przypadku kupujący nie ma również specjalnych praw przysługujących w przypadku zakupu produktów w Internecie. Analizując miejsca dokonywania zakupów przez osoby z segmentu 18–29 lat można zauważyć, że największą popularnością cieszą się sklepy internetowe – kupuje w nich 80,3% badanych (rys. 5.5).

207 Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę przez produkt niebezpieczny, z dn. 02.03.2000 art. 2 p. 1.

Rys. 5.5. Miejsca dokonywania zakupów przez „młodych dorosłych” (18–29 lat) w Internecie (w %) Źródło: opracowane na podstawie wyników badania własnego, N=701 (osoby kupujące w sieci).

dających na aukcjach. Dodatkowo zakupy w serwisach aukcyjnych wymagają rejestracji nabywcy w systemie i czasochłonnego potwierdzania tożsamości użytkownika przy za-kładaniu konta, co może zrażać część kupujących. Również formuła licytowania produk-tów nie wszystkim odpowiada, ponieważ wolą zapłacić z góry ustaloną cenę, niż czekać kilka dni na rozstrzygnięcie aukcji. Jednak wówczas osoby te mogą użyć filtru aukcji i przeglądać oferty „kup teraz”, których formuła pozwala nabyć produkt po ustalonej przez sprzedawcę cenie bez konieczności czekania na formalne zakończenie aukcji. Jednak taką wiedzę posiadają osoby bardziej obeznane w systemach aukcyjnych, pozostałe mogą uni-kać zakupów na aukcjach obawiając się różnego rodzaju utrudnień. Najmniej popularnym sposobem zakupów w sieci jest zamawianie produktów bezpośrednio na stronach przed-siębiorstw. Potencjalni nabywcy stwierdzają, że jeżeli firma chce sprzedawać produkty w sieci to zakłada sklep internetowy. Jeśli takiego nie posiada, to większość osób odwie-dzających firmową stronę WWW stwierdza, że jej produkty można nabyć wyłącznie w tradycyjnych sklepach. Najbardziej naturalnym miejscem zakupów on-line są klasyczne sklepy internetowe z wirtualną prezentacją produktów, funkcją koszyka zakupów oraz umożliwiające różnorodne sposoby płatności.

Analizując to pytanie bardziej szczegółowo można zauważyć różnice w zachowa-niach kobiet i mężczyzn, a także w podziale na dochody i aktywność zawodową re-spondentów (tab. 5.11–5.13).

Tabela 5.11. Miejsca dokonywania zakupów przez „młodych dorosłych” w Internecie z podziałem na płeć respondenta (w %)

Miejsce zakupów w Internecie Ogółem Respondenci wg płci kobiety mężczyźni

sklepy internetowe 80,3 77,8 84,2

aukcje internetowe 66,1 61,4 73,6

na stronach WWW przedsiębiorstw 19,7 17,9 22,9 Źródło: opracowane na podstawie wyników badania własnego, N=701 (osoby kupujące w sieci).

strony www przedsiębiorstw aukcje internetowe sklepy internetowe

19,7%

66,1%

80,3%

Badani młodzi mężczyźni (18–29 lat), jak już wcześniej analizowano, generalnie chętniej kupują w Internecie niż kobiety. Największą różnicę można zauważyć przy aukcjach internetowych, z których korzysta o 12,2% więcej mężczyzn niż kobiet, ale również częściej kupują w sklepach internetowych (o 6,4%) oraz na stronach WWW przedsiębiorstw (o 5 %).

Również zauważyć można, że wysokość dochodów ma wpływ na aktywność kon-sumentów w zakupach internetowych (tab. 5.12).

Tabela 5.12. Miejsca dokonywania zakupów przez „młodych dorosłych” w Internecie z podziałem dochody respondentów (w %)

Miejsce zakupów w Internecie Ogółem Respondenci wg dochodów (netto na 1 os.) do 1000 zł 1001–2000 zł 2001–3000 zł pow. 3001 zł

sklepy internetowe 80,3 73,4 80,8 83,3 85,4

aukcje internetowe 66,1 59,7 68,1 67,7 68,5

na stronach WWW przedsiębiorstw 19,7 15,6 16,2 25,3 25,4 Źródło: opracowane na podstawie wyników badania własnego, N=701 (osoby kupujące w sieci).

Wraz ze wzrostem dochodów nabywcy chętniej kupują w sklepach internetowych oraz bezpośrednio zamawiają produkty na stronach WWW przedsiębiorstw. Najmniej-sze rozbieżności dotyczą zakupów na aukcjach, jednakże również najmniej zarabiający (do 1000 zł/os.) rzadziej niż inne grupy z nich korzystają (6,4% poniżej średniej).

Różnice między respondentami z najmniejszymi dochodami (do 1000 zł na osobę w gosp. domowym), a tymi z najzamożniejszej grupy (pow. 3001 zł na os) są znaczące.

Na przykład, ze sklepów internetowych korzysta o 12% więcej, z zamówień na stro-nach WWW blisko 10%, zaś z zakupów na aukcjach prawie 9% więcej osób z grupy najzamożniejszych. Dochody do dyspozycji są konsekwencją podejmowanej aktywno-ści zawodowej, gdyż osoby pracujące wnoszą do domowych budżetów wkład finan-sowy, ale mają relatywnie mniej wolnego czasu. Z tego powodu również aktywność zawodowa jest powiązana z miejscami dokonywania zakupów w sieci (tab. 5.13).

Osoby niepracujące zawodowo są także mniej aktywne w zakupach internetowych.

Rzadziej niż pozostali badani kupują na aukcjach internetowych (o 4,6% mniej wska-zań niż średnia dla całej badanej populacji), na stronach WWW przedsiębiorstw (o 3,3% mniej niż średnia) oraz w sklepach internetowych (o 1,3% mniej niż średnia).

Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą rzadziej kupują w sklepach in-ternetowych (blisko 8% mniej niż średnia w próbie), za to są bardziej aktywnymi użyt-

Tabela 5.13. Miejsca dokonywania zakupów przez „młodych dorosłych” w Internecie z podziałem na aktywność zawodową (w %)

Miejsce

zakupów w Internecie Ogółem

Respondenci wg aktywności zawodowej Nie pracuję

zawodowo

Pracuję dorywczo

Pracuję na etacie

Mam własną firmę

sklepy internetowe 80,3 79,0 82,1 83,6 72,4

aukcje internetowe 66,1 61,5 71,3 67,2 75,9

na stronach WWW przedsiębiorstw 19,7 16,4 22,5 22,1 31,0 Źródło: opracowane na podstawie wyników badania własnego, N=701 (osoby kupujące w sieci).

kownikami aukcji internetowych (o 9,8% więcej niż średnia) i częściej zamawiają pro-dukty bezpośrednio na stronach WWW przedsiębiorstw (o 11,3% więcej niż średnia).

Są to osoby, które muszą dobrze orientować się w sytuacji rynkowej, żeby skutecznie konkurować o swoich odbiorców. Starają się więc szukać potrzebnych im produktów tam, gdzie jest najtaniej. Dlatego śledzą aukcje internetowe, a także docierają bezpo-średnio do producentów. Osoby prowadzące firmę (nawet jednoosobową) są zaliczane do rynku przedsiębiorstw, na którym bliższe relacje z producentami są regułą. Specyfika prowadzenia działalności gospodarczej wymaga częstych zamówień surowców czy produktów po jak najniższych kosztach, a więc przedsiębiorcy starają się zamawiać produkty bezpośrednio u producenta (z pominięciem pośredników, którzy naliczają sobie marżę).

Klientami sklepów internetowych są przede wszystkim osoby pracujące na etatach (83,6% z nich tam kupuje) oraz osoby pracujące dorywczo (82,1%). Są one również często użytkownikami aukcji internetowych – pracownicy etatowi (67,2%) oraz pra-cujący dorywczo (71,3%). Praca na etacie dostarcza co prawda środków na dokony-wanie zakupów, ale niestety z powodu dużych wymagań czasowych, często uniemoż-liwia śledzenie ofert na aukcjach internetowych, co może wyjaśniać te niewielki różni-ce między tymi grupami.

W rozdziale 6 poddana zostanie analizie ocena bezpieczeństwa zakupów interne-towych w opinii „młodych dorosłych”, a także sposobów na zmniejszanie przez nich poziomu odczuwanego ryzyka poprzez wykorzystanie różnych źródeł informacji.

w INTERNECIE