Podsystem dowodzenia SP RP (zgodnie z ustaleniami poczynionymi w rozdziale 1.3.) składa się z trzech zasadniczych elementów: organów dowodze-nia, środków dowodzenia i procesu dowodzenia. W chwili obecnej organy dowo-dzenia SP RP rozlokowane są jedynie na taktycznym poziomie dowodowo-dzenia SZ RP i podporządkowane pod dwa dowództwa operacyjne. W wyniku reformy Systemu Kierowania i Dowodzenia (SKiD) SZ RP od 01.01.2014 r. Dowództwo Operacyjne zostało przekształcone w Dowództwo Operacyjne Rodzajów SZ. Natomiast po-szczególne dowództwa rodzajów sił zbrojnych, tj.: Dowództwo SP, Dowództwo Wojsk Lądowych, Dowództwo Marynarki Wojennej oraz Dowództwo Wojsk Spe-cjalnych, uległy konsolidacji w nowe Dowództwo Generalne Rodzajów SZ.
115
W obecnych uwarunkowaniach Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych (DO RSZ) jest głównym organem dowodzenia odpowiedzialnym za dowodzenie strategiczno-operacyjne siłami przekazanymi w jego podporządkowa-nie zgodpodporządkowa-nie z decyzją Ministra Obrony Narodowej218. DO RSZ do czasu wprowa-dzenia stanu wojennego monitoruje zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego w obszarach wynikających z planów reagowania obronnego oraz zarządzania w sytuacjach kryzysowych, dokonuje analizy i oceny zagrożeń oraz przedstawia Ministrowi Obrony Narodowej rekomendacje w zakresie właściwej reakcji na za-istniałe zdarzenie lub podejmuje samodzielnie działania w ramach posiadanych uprawnień. Pod Dowództwo Operacyjne RSZ podporządkowano następujące orga-na dowodzenia sił powietrznych: Centrum Operacji Powietrznych – Dowództwo Komponentu Powietrznego (COP – DKP); 22. Ośrodek Dowodzenia i Naprowa-dzania (ODN); Mobilną Jednostkę Dowodzenia Operacjami Powietrznymi (MJDOP); 1. Rejonowy Ośrodek Dowodzenia i Naprowadzania (RODN); Centra Koordynacji Operacji Powietrznych (CKOP); wydzielone siły i środki pełniące dyżur bojowy.
Z kolei Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych (DG RSZ) odpo-wiedzialne jest za przygotowanie wojsk do działania219. Misją DG RSZ jest plano-wanie i realizacja zadań mających na celu przygotoplano-wanie podległych sił i środków Sił Zbrojnych RP do obrony granic i niepodległości państwa, zapewnie-nie bezpieczeństwa obywateli oraz wsparcie międzynarodowego pokoju w ramach zobowiązań sojuszniczych220.
Zgodnie z przyjętą strukturą zadania Dowództwa Generalnego RSZ realizo-wane są przez Sztab i 6 inspektoratów, tzn. Inspektorat Sił Powietrznych, Wojsk Lądowych, Marynarki Wojennej, Wojsk Specjalnych, Rodzajów Wojsk oraz In-spektorat Szkolenia. Dowódcy Generalnemu RSZ podlegają bezpośrednio wszyst-kie dywizje, flotylle, skrzydła, samodzielne brygady, a także centra szkolenia. Tym samym cały potencjał Sił Powietrznych RP znajduje się w dyspozycji Dowódcy Generalnego RSZ, a poszczególne inspektoraty sprawują jedynie bezpośredni nad-zór nad działalnością szkoleniową wybranych związków taktycznych (skrzydeł), oddziałów (baz lotniczych) i pododdziałów (eskadr) lotnictwa. Zgodnie z Rozka-zem Dowódcy Generalnego RSZ w sprawie organizacji i funkcjonowania Dowódz-twa Generalnego RSZ Inspektor Sił Powietrznych sprawuje bezpośredni nadzór nad działalnością szkoleniową jednostek SP w: 1. Skrzydle Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie; 2. Skrzydle Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu; 3. Skrzydle Lotnic-twa Transportowego w Powidzu; 4. Skrzydle LotnicLotnic-twa Szkolnego w Dęblinie;
3. Brygadzie Radiotechnicznej we Wrocławiu. Z kolei Inspektorat Rodzajów Wojsk nadzoruje realizacje zadań w 3. Brygadzie Rakietowej OP oraz 1 Ośrodku Radioelektronicznym.
218 http://do.wp.mil.pl [dostęp.15.08.29014 r].
219 Ustawy z dnia 21 czerwca 2013r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw – (Art. 11a.2).
220 http://dgrsz.mon.gov.pl [dostęp: 20.08.2014 r.].
116
Zatem pod Dowództwo Generalne RSZ podporządkowane zostały dowódz-twa ZT i oddziałów: skrzydła lotnicdowódz-twa taktycznego, szkolnego i transportowego (wraz z nimi bazy lotnictwa taktycznego, szkolnego i transportowego), brygada radiotechniczna z dywizjonami rakietowymi, brygada rakietowa obrony powietrz-nej wraz z batalionami radiotechnicznymi oraz inne jednostki np. ORel. Schemat organizacji systemu dowodzenia SP RP w okresie pokoju zaprezentowano na rys.
3.1.
Rys. 3.1. Schemat organizacji systemu dowodzenia Sił Powietrznych RP w czasie pokoju
Źródło: Opracowanie własne.na podstawie: M. Rózański, Droga do spójności, „Przegląd Sił Zbrojnych”, nr 1/2014, s.13.
Dowodzenie siłami powietrznymi w okresie wojny realizowane będzie ze stanowisk dowodzenia221 rozwiniętych w poszczególnych jednostkach sił po-wietrznych. Należy jednak zaznaczyć, iż Dowództwo Operacyjne RSZ pełnić bę-dzie rolę Stanowiska Dowodzenia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych (SD ND), pod które bezpośrednio podporządkowane zostaną stanowiska dowodzenia
221 Stanowisko dowodzenia to powiązane organizacyjnie i funkcjonalnie elementy koncepcyjne (or-gana dowodzenia) i zabezpieczające (oddziały i pododdziały dowodzenia) rozmieszczone w określo-nych miejscach (obiektach) w celu zapewnienia sprawnego dowodzenia wojskami. Stanowiska do-wodzenia powiązane ze sobą funkcjonalnie i informacyjnie w określonym układzie poziomym i pionowym stanowią ważny element składowy systemu dowodzenia. Źródło: B. Grenda, P. Mróz, J. Nowak, M. Sławiński, Dowodzenie siłami powietrznymi, AON, Warszawa 2011, s. 103.
117
szczególnych dowództw komponentów, w tym Dowództwo Komponentu Po-wietrznego (DKP). Umiejscowienie DKP pomiędzy SD ND a siłami, skutkować będzie przeniesieniem DKP na poziom operacyjno-taktyczny w przeciwieństwie do struktury czasu pokoju, w której DKP ulokowane jest na poziomie taktycznym.
Istotne jest również, że na mocy delegowanych uprawnień, w narodowej operacji obronnej DKP podlegać będą (oprócz ODN-u, MJDOP, RODN i CKOP-ów), dodatkowo: bazy lotnicze wraz z eskadrami, brygada OP, brygada radiotech-niczna i ośrodek radioelektroniczny. Należy podkreślić, że poza systemem opera-cyjnego dowodzenia znajdą się tylko skrzydła lotnicze (rys. 3.2.).
Rys. 3.2. Schemat organizacji systemu dowodzenia Sił Powietrznych w okresie wojny
Źródło: Opracowanie własne na podstawie prezentacji pt. Funkcjonowanie systemu dowodzenia Komponentem Powietrznym w aspekcie wprowadzonych zmian w systemie dowodzenia SZ RP, przedstawionej przez płk R. Wejsbejgera w dniu 15.05.2014 r. podczas seminarium naukowego WSOSP, Dęblin.
Kolejnym elementem podsystemu dowodzenia SP RP są środki dowodzenia.
Obecnie w Siłach Powietrznych RP wdraża się nowe koncepcje sojuszniczych środków dowodzenia, a także doskonali narodowe projekty. Jednym z przykładów sojuszniczych rozwiązań stosowanych w Siłach Powietrznych RP jest centrum wspomagania operacji powietrznych (ang. Air Sovereignty Operation Center – ASOC). ASOC przeznaczony jest do wytwarzania Recognized Air Picture (RAP) na podstawie zebranej informacji radiolokacyjnej z podłączonych posterunków
118
radiolokacyjnych oraz nadzór nad realizacją misji Air Policing222. ASOC tworzy spójny obraz, który wykorzystuje się do nadzoru przestrzeni powietrznej, wykry-wania, śledzenia, identyfikacji i meldowania. System zapewnia dystrybucję RAP do Wielonarodowego Połączonego Centrum Operacji Powietrznych (ang. Combi-ned Air Operations Centre – CAOC) w UEDEM oraz współpracę (poprzez LINK-1) z sąsiednimi Ośrodkami Kontroli i Powiadamiania (ang. Command and Repor-ting Centre – CRC). Kolejnym sojuszniczym systemem jest zintegrowany system dowodzenia i kierowania (ang. Integrated Command & Control System for Air Operations – ICC). ICC wspomaga proces planowania i stawiania zadań, opraco-wywania dokumentów rozkazodawczych oraz jest pomocny w kontroli działań bieżących zarówno ofensywnych, jak i defensywnych. Mimo że system ten był tworzony głównie dla CAOC, z powodzeniem sprawdza się na innych szczeblach dowodzenia223. System ICC posiada możliwość kontroli opracowanych dokumen-tów (porównywanie zgodności wprowadzanych danych z danymi znajdującymi się w bazie danych) oraz symulacji zaplanowanych działań na podstawie opracowa-nych dokumentów. Ostatnim rozpatrywanym sojuszniczym zautomatyzowanym systemem dowodzenia wykorzystywanym w SP RP jest system wspomagający proces dowodzenia i kierowania (ang. CRC System Interface – CSI). CSI jest opro-gramowaniem wspomagającym proces dowodzenia i kierowania w czasie rzeczy-wistym, wykorzystującym następujące standardy przesyłania danych: ATDL-1, Link 1, Link 11A, Link 11B oraz Link 16224. Zlokalizowany jest w Ośrodkach Dowodzenia i Naprowadzania (ODN) oraz Mobilnej Jednostce Dowodzenia Ope-racjami Powietrznymi (MJDOP). Narodowe rozwiązanie stanowi zautomatyzowa-ny system dowodzenia sektorem obrozautomatyzowa-ny powietrznej DUNAJ. System DUNAJ za-pewnia tworzenie i przekazanie RAP oraz kierowanie środkami obrony powietrz-nej (tylko w systemie narodowym) w oparciu o dwa elementy: rozpoznania – opra-cowanie RAP-u w oparciu o środki rozpoznawcze (posterunki radiolokacyjne, sys-temy rozpoznania radioelektronicznego itp.); kierowania środkami obrony po-wietrznej (element dowodzenia aktywnymi środkami walki obrony popo-wietrznej)225. Kolejnym narodowym systemem dowodzenia jest system kierowania środ-kami rozpoznania radioelektronicznego WOŁCZENICA. System pozwala na pełną automatyzację dowodzenia i kierowania rozpoznaniem elektronicznym od poziomu sensora (plutonu) do poziomu ORel i COP-DKP. Współpracuje z podsystemem rozpoznania radiolokacyjnego systemu DUNAJ poprzez sieć WAN o nazwie
„OP-NET-R”226. Należy także wspomnieć o systemie PODBIAŁ, który służy do
222 www.lockheedmartin.com. [dostęp: 15.06.2014 r.].
223 Z. Smutniak, Dowodzenie siłami powietrznymi w środowisku sieciocentrycznym, AON Warszawa 2008, s.40.
224 J. Rajchel, B. Grenda, J. Nowak, Wybrane problemy dowodzenia siłami powietrznymi w Sojuszu Północnoatlantyckim, WSOSP, Dęblin 2012, s. 189.
225 S. Zajas, Z. Groszek, J. Karpowicz, A. Glen, M. Marszałek, E. Cieślak, S. Szulc, J. Nowak, Stu-dium przyszłości Sił Powietrznych. Kierunki rozwoju do 2025, AON, Warszawa 2009, s. 33.
226 J. Nowak, B. Grenda, A. Wetoszka, Wybrane problemy dowodzenia siłami powietrznymi, WSOSP, Dęblin 2012, s. 141.
119
wspomagania pracy bojowej obsady Centrum Koordynacji Operacji Powietrznych (CKOP), wdrożenia natowskich procedur i zasad działania w procesie planistycz-no-decyzyjnym, usprawnienia obiegu informacji w strukturach dowodzenia SZ RP zarówno w układzie koalicyjnym, jak i narodowym227.
Oprócz zautomatyzowanych systemów dowodzenia w SP RP wykorzystuje się systemy informujące. Wśród najnowszych cyfrowych standardów wymiany informacji taktycznych stosowanych w NATO jest Link16. System LINK 16 został pozyskany w celu pełnego wykorzystania możliwości bojowych samolotu F-16 oraz innych pozostających na wyposażeniu SP RP aktywnych środków walki.
Umożliwia on swobodną wymianę danych taktycznych pomiędzy jednostkami taktycznymi (obraz sytuacji powietrznej, morskiej i lądowej), kierowanie środkami walki oraz wymianę danych pochodzących z rozpoznania i walki elektronicznej228. Z kolei system identyfikacji „swój-obcy” (ang. Identification Friend or Foe – IFF) pozwala identyfikować statki powietrzne na podstawie nadawania przez nie zako-dowanego numeru. Na podstawie odczytanego kodu numerycznego kontroler jest w stanie wyselekcjonować interesujący go statek powietrzny oraz określić jego parametry lotu, np. kurs, prędkość oraz wysokość. Spośród narodowych rozwiązań bardzo zaawansowanym projektem jest podsystem cyfrowej łączności utajnionej (PCŁU) STORCZYK. Umożliwia on przesyłanie informacji niejawnych fonicz-nych, telefaksowych i transmisji danych dla potrzeb SZ RP. STORCZYK jest roz-ległą siecią teleinformatyczną umożliwiającą przesyłanie informacji niejawnych do klauzuli poufne włącznie. Należy także wspomnieć o zautomatyzowanym systemie planowania wojskowego ruchu lotniczego oraz systemie hydrometeorologicznym BLUSZCZ. Wdrożone aplikacje zapewniają automatyzację pracy osób funkcyj-nych wojskowych służb ruchu lotniczego i meteorologiczfunkcyj-nych na lotniskach i sta-nowiskach dowodzenia SP. Na potrzeby SP RP system jest głównie źródłem in-formacji i zapewnia on dostęp do światowej sieci wymiany inin-formacji meteorolo-gicznej oraz stałej sieci łączności lotniczej (AFTN). Zapewnia także możliwość korzystania z aktualnych planów lotów lotnictwa cywilnego i wojskowego oraz umożliwia zobrazowanie informacji o planowanym ruchu lotniczym.
Środki łączności wykorzystywane w SP RP możemy sklasyfikować wg. sta-cjonarnych oraz mobilnych. Do łączności radiowej wykorzystuje się radiostacje pracujące w zakresach częstotliwości: VHF od 100 do 150 MHz, UKF od 220 do 400 MHz, KF od 1,5 do 30 MHz – lotnictwo śmigłowcowe i transportowe, VHF od 20 do 80 MHz – śmigłowce bojowe z radiostacją R-828. Obecnie lotnictwo woj-skowe RP wykorzystuje pasmo częstotliwości od 108 do 47,8 MHz jednak mię-dzynarodowe organa gospodarki częstotliwościami wydzieliły dla lotnictwa woj-skowego pasmo od 225 do 400 MHz. Wśród urządzeń radiowych należy wyróżnić radiostacje: Rodhe& Shwartz XT 452 U8, R-845, R-140 oraz AN/PRC-138229.
227 K. Maciejewicz, The PODBIAL system for AOCC, Filbico, Zielonka 2007, s.76.
228 J. Wołejszo (red. nauk.), System dowodzenia, AON, Warszawa 2012, s. 351.
229 System dowodzenia…, op. cit. s. 355.
120
Łączność radiotelefoniczna zapewniona jest przez radiowy system cyfrowej łączności trankingowej. Aktualnie jednostki wojskowe sił powietrznych z garnizo-nu Warszawa są współużytkownikami cyfrowego systemu trankingowego urucho-mionego w 2007 roku dla tego garnizonu. Ponadto w Siłach Powietrznych RP eks-ploatowane są cyfrowe systemy trankingowe: w 31. BLT Poznań-Krzesiny (1 sta-cja bazowa), w 32. BLT Łask (1 stasta-cja bazowa) oraz 33. BLTr Powidz (2 stacje bazowe) oraz przenośno-przewoźny system trankingowy w CWT SP (6 bdow SP), który wykorzystywany jest do zabezpieczenia ćwiczeń szczebla taktycznego oraz innych przedsięwzięć w ramach SP RP. W obszarze modernizacji systemu łączno-ści radiotelefonicznej w Siłach Powietrznych RP uruchomiono także system cy-frowej łączności trankingowej TETRA na lotnisku w Mińsku Mazowieckim oraz w Dęblinie. Wśród mobilnych środków łączności wymienia się ruchomy węzeł łączności cyfrowej w wersji transmisyjnej – RWŁC-10/T, aparatownię ZWT JA-ŚMIN oraz polową kancelarię kryptograficzną.
Ważnym obszarem technologicznym wspomagającym funkcje dowodzenia są systemy automatyzacji prac biurowych. Do najbardziej popularnych należy sys-tem informacyjny INTER-MON. Syssys-tem przeznaczony jest do wymiany jawnych informacji tekstowych, graficznych, fonicznych i wizyjnych w relacjach krajowych i zagranicznych. Umożliwia także zorganizowany dostęp do zasobów światowej sieci230. Kolejnym systemem jest sieć informatyczna MIL-WAN zapewniająca zau-tomatyzowanie wymiany (transmisji) informacji do klauzuli „zastrzeżone” włącz-nie pomiędzy jednostkami i komórkami organizacyjnymi resortu obrony narodo-wej. Wspomnieć również należy o systemie zarządzania strumieniem korespon-dencji ARCUS. Rozwiązanie to pozwala na gromadzenie, kategoryzację, przecho-wywanie oraz wyszukiwanie dokumentów o dowolnej strukturze w elektronicznym repozytorium. Zapewnia sprawną dystrybucję dokumentów i rejestrację ich obiegu.
Ostatnim analizowanym elementem podsystemu dowodzenia SP jest proces dowodzenia realizowany w łańcuchu dowodzenia operacyjnego, którego zasadni-cze elementy tworzą: COP-DKP oraz jednostki niższego szzasadni-czebla. Proces dowo-dzenia obejmuje przedsięwzięcia związane z planowaniem, organizowaniem i kon-trolą, lecz może różnić się pod względem sposobu realizacji poszczególnych faz w zależności od sytuacji (kryzys lub wojna) oraz poziomu dowodzenia (operacyjny lub taktyczny). Spośród czterech faz cyklu decyzyjnego procesu dowodzenia (usta-lenie położenia, planowanie, stawianie zadań oraz kontrola) realizowanego w Si-łach Powietrznych RP, faza druga – planowanie – odgrywa rolę szczególną. Od-bywa się ona według procedur oraz dokumentów dowodzenia stosowanych w Si-łach Powietrznych NATO (na szczeblu JFACC i CAOC). Na poziomie COP-DKP realizowane jest w pierwszej kolejności długoterminowe (wyprzedzające) plano-wanie operacji powietrznej. Polega ono na formułowaniu strategii powietrznej misji (opracowanie Planu Operacji Powietrznej AIR OPLAN – SUPLAN),
230 Instrukcja użytkowania systemu INTER-MON [w:] Instrukcja o zasadach pracy biurowej w resor-cie Obrony Narodowej, Warszawa 2008,
121
dziale wysiłku i wyborze obiektów uderzeń oraz przygotowaniu Dyrektywy Ope-racyjnej Sił Powietrznych (ang. Air Operations Directive – AOD), Priorytetowej Listy Obiektów Uderzeń (ang. Prioritized Target List – PTL) i Priorytetowej Listy Obiektów Osłony (ang. Prioritized Defended Asset List – PDAL). Dalszym etapem działania jest planowanie krótkoterminowe polegające na przygotowaniu Planu Walki SP na dwie doby przed realizacją Głównego Planu Operacji Powietrznej (ang. Master Air Operations Plan – MAOP)231 oraz opracowaniu Rozkazu Bojo-wego Sił Powietrznych (ang. Air Task Order – ATO) na dobę następną. Na szcze-blu eskadry lotniczej odbywa się proces szczegółowego planowania misji.
Pod względem funkcjonalnym podsystem rozpoznania SP RP jest imma-mentną częścią Systemu Rozpoznania SZ RP. Jednocześnie elementy rozpoznania elektronicznego SP wchodzą w skład Zintegrowanego Podsystemu Rozpoznania Elektronicznego SZ RP (ZPRE SZRP)232. Pod względem strukturalnym natomiast, narodowy system rozpoznania SP jest podsystemem systemu SZ RP233. Aktualnie system rozpoznania SP występuje w następującej strukturze: Oddział Rozpoznania Centrum Operacji Powietrznych – Dowództwo Komponentu Powietrznego (Pion Operacyjny); pododdziały rozpoznania radiolokacyjnego; Ośrodek Radioelektro-niczny (ORel) w Grójcu; baza lotnictwa taktycznego w Świdwinie (Su-22 z KKR-1); baza lotnictwa taktycznego w Łasku (F-16 z systemem DB-110); sztabowe komórki rozpoznawcze S-2 jednostek wojskowych SP RP; architektura teleinfor-matyczna.
Elementy te podlegają merytorycznie (z uwagi na rozformowanie Dowódz-twa Sił Powietrznych) Zarządowi Rozpoznania i WE DowódzDowódz-twa Generalnego RSZ (Inspektorat Rodzajów Wojsk) oraz wydzielone elementy pod względem ope-racyjnym Zarządowi Rozpoznania i WE Dowództwa Operacyjnego RSZ (Pion Operacyjny), co prezentuje rys. 3.3. W każdej jednostce bojowej SP od poziomu skrzydła, brygady do poziomu eskadry (dywizjonu, batalionu) funkcjonują sztabo-we komórki rozpoznawcze S-2 oraz oficerowie rozpoznawczy realizujący zadania z zakresu wsparcia informacyjnego w wiedzę rozpoznawczą dowódcy.
W narodowym systemie rozpoznania SP RP jednostki, które realizują zada-nia rozpoznawcze, skupione są w ramach czterech podsystemów (rys. 3.4.)234: roz-poznania radiolokacyjnego (RADINT); rozroz-poznania elektronicznego (SIGINT);
rozpoznania obrazowego (IMINT); rozpoznania dostępnych źródeł (OSINT) – zgodnie z nowym podziałem rozpoznania proponowanym przez DO RSZ, podsys-tem OSINT nie będzie już traktowany jako podsyspodsys-tem rozpoznania.
231 W skład MAOP wchodzi główny plan ataków powietrznych (ang. Master Air Attack Plan – MAAP) oraz główny plan obrony powietrznej (ang. Master Air Defence Plan – MADP).
232 Zgodnie z rozkazem nr Pf 240/Oper/P2 Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia 06.04.2010.
233 E. Zabłocki, Współczesne siły powietrzne, AON, Warszawa 2007, s. 36.
234 A. Kuptel, Narodowy system rozpoznania sił powietrznych w aspekcie wymagań NATO, AON, Warszawa 2011, s. 231.
122
Rys. 3.3. Schemat struktury systemu rozpoznania SP RP
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: M. Wrzosek, B. Grenda, G. Rosłan, A. Kuptel, T. Zieliński, Diagnoza systemu rozpoznania powietrznego SZ RP w aspekcie wymagań operacji sieciocentrycznych, AON, Warszawa 2011, s.95.
Rys. 3.4. Schemat podsystemu rozpoznania SP i jego elementy wykonawcze
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: A. Kuptel, Narodowy system rozpoznania sił powietrznych w aspekcie wymagań NATO, AON, Warszawa 2011.
123
Podsystem rozpoznania radiolokacyjnego (RADINT) zorganizowany został na bazie pododdziałów radiotechnicznych Wojsk Radiotechnicznych (WRt). Obec-ne ugrupowanie bojowe WRt składa się z dwóch zasadniczych kompoObec-nentów:
stacjonarnego i manewrowego. Komponent stacjonarny tworzą 23 pododdziały radiotechniczne (rys. 3.5.), na bazie których rozwiniętych jest obecnie 20 stacjo-narnych posterunków radiolokacyjnych (w tym 3 posterunki systemu dalekiego zasięgu BACKBONE). Pozostałe trzy posterunki radiolokacyjne typu BACKBO-NE zostaną włączone do systemu rozpoznania po zakończeniu prac związanych z instalacją nowych radarów typu RAT-31DL.
Komponent manewrowy tworzy 17. wysuniętych radiolokacyjnych poste-runków (WRLP) wystawianych przez kompanie radiotechniczne. Wydzielone sta-cje radiolokacyjne na 9. posterunkach radiolokacyjnych (RLP: 130, 144, 170, 180, 183, 230, 241, 280 i 360) pracują na rzecz systemu ASOC, stanowiącego część systemu NATINAMDS. Posterunki te wydają jednocześnie informację o sytuacji powietrznej do narodowego systemu DUNAJ. Dodatkowo na potrzeby narodowe-go systemu zbioru i opracowania informacji o sytuacji powietrznej włącza się okresowo 3-4 posterunki radiolokacyjne dla zapewnienia dyrektywnych parame-trów strefy rozpoznania radiolokacyjnego w stanie stałej gotowości bojowej.
Rys. 3.5. Rozmieszczenie elementów podsystemu rozpoznania radiolokacyjne-go SP RP
Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://infowsparcie.net/wria/o_autorze/wrt.html [dostęp: 15.07.2014 r.].
124
Stacje radiolokacyjne będące na wyposażeniu Wojsk Radiotechnicznych wydają informację radiolokacyjną o sytuacji powietrznej do dwóch systemów zbio-ru i opracowania informacji: DUNAJ i ASOC. Ponadto, w stzbio-rukturze etatowej kompanii radiotechnicznych znajdują się także stacje radiolokacyjne typu SKRL AVIA-W przeznaczone do radiolokacyjnej kontroli rejonu lotnisk. Stacje te roz-mieszczone są na lotniskach: Bydgoszcz, Mirosławiec, Poznań, Dęblin, Mińsk Mazowiecki, Łask, Powidz i Świdwin. Pododdziały radiotechniczne tworzące stre-fę rozpoznania radiolokacyjnego mają wymiary narzucone wymogami narodowy-mi i sojuszniczynarodowy-mi. Narodowe wymagania ujęte w Planie pełnienia dyżurów bojo-wych235 nakazują utrzymywanie określonych parametrów strefy rozpoznania radio-lokacyjnego w wybranych rejonach/obiektach. Natomiast zgodnie z Koncepcją obserwacji przestrzeni powietrznej236 zdefiniowane zostały wymagania w zakresie strefy rozpoznania dla całego Sojuszu. Sojusz określił, podobnie do narodowych wymagań, utrzymywanie strefy rozpoznania radiolokacyjnego od 3 tys. metrów.
Stąd pododdziały radiotechniczne SP RP, organizacyjnie podporządkowane ele-mentom nadzorującym sytuację radiolokacyjną w przestrzeni powietrznej RP two-rzą ciągłe pole radiolokacyjne na terytorium RP od 3000m wzwyż. Elementami nadzorującymi pracę stacji radiolokacyjnych są Ośrodki Dowodzenia i Naprowa-dzania (ODN)237. Podstawowym zadaniem podsystemu rozpoznania elektroniczne-go (SIGINT) jest pozyskiwanie danych rozpoznawczych z obszarów operacyjneelektroniczne-go zainteresowania (OOZ) poprzez ciągłe prowadzenie rozpoznania elektronicznego.
System SIGINT zapewnia także uprzedzanie systemu OP RP o możliwości naru-szenia granic powietrznych państwa, a także wykrywanie symptomów narastania polityczno-militarnych sytuacji kryzysowych oraz zagrożeń militarnych i terrory-stycznych bezpieczeństwa państwa. Kolejnym zadaniem jest gromadzenie i aktua-lizacja danych rozpoznawczych o działalności szkoleniowej Systemu Obrony Po-wietrznej państw obcych, w tym dotyczących taktyki działania oraz wykorzysty-wanych systemów i urządzeń elektronicznych (obiektów elektronicznych). Podod-działy rozpoznania elektronicznego zdobywają dane, prowadząc wykrywanie (po-szukiwanie, przechwytywanie i śledzenie), namierzanie i analizę operacyjno-techniczną. Podsystem rozpoznania elektronicznego238 zorganizowany jest na bazie sił i środków Ośrodka Radioelektronicznego oraz bazy lotnictwa taktycznego wy-posażonej w samoloty Su-22 z zasobnikiem KKR-1. Zasobnik kompleksowego rozpoznania KKR przeznaczony jest do prowadzenia fotograficznego i elektro-nicznego rozpoznania powietrznego z samolotu SU-22M4. Umieszczona w nim
235 Plan pełnienia dyżurów bojowych w Zintegrowanym Systemie Obrony Powietrznej NATO (NATI-NADS), Narodowym Systemie OP oraz w Systemie Poszukiwania i Ratownictwa Lotniczego RP przez wydzielone siły i środki SZ RP w 2008 r., Wyd. DSP, Warszawa 2007.
236 MC 507Concept of Air Surveillance.
237 Odpowiednikiem ODN w NATO są CRC, jednak w strukturze systemu rozpoznania SP NATO nie występują naziemne stacje radiolokacyjne. Zadania te realizują powietrzne systemy ostrzegania i wykrywania AWACS.
238 Zgodnie z rozkazem nr Pf 240/Oper/P2 Szefa Sztabu Generalnego Wojsk Polskiego z dnia 06.04.2010 będzie to Zintegrowany Podsystem Rozpoznania Elektronicznego (ZPRE).
125
aparatura rozpoznawcza pozwala na wykonywanie następujących zadań rozpo-znawczych: rozpoznanie elektroniczne z różnych wysokości i w dowolnych porach doby; pionowe i perspektywiczne wykonywanie fotografowania powietrznego w dzień z małych i średnich wysokości; panoramiczne fotografowanie z małych wysokości w dzień; pionowe fotografowanie z małych wysokości w nocy239.
Podsystem rozpoznania obrazowego (IMINT) sił powietrznych zorganizo-wany został na bazie 32 BLT ze składu 2 SLT wydzielającego samoloty F-16 z zasobnikiem AN/ASD-14 systemu DB-110 oraz 21 BLT wyposażonej w zasob-niki KKR. Samoloty prowadzą powietrzne rozpoznanie obrazowe w celu zdobycia danych rozpoznawczych niezbędnych do szkolenia wojsk, planowania, przygoto-wania oraz prowadzenia działań militarnych. Głównym zadaniem jest zdobycie oraz wstępna interpretacja danych rozpoznawczych o obiektach uderzeń (ang. tar-geting) oraz przygotowanie nowych i uaktualnianie dotychczasowych obiektów dyslokowanych na terytorium RP w katalogu celów treningowych. Szczególną uwagę rozpoznania koncentruje się na rozpoznaniu elementów systemu OP i OPL oraz wojsk rozmieszczonych w OOZ w bezpośrednim sąsiedztwie i na podejściach do granicy RP.
Podsystem rozpoznania z otwartych źródeł (OSINT) to potencjał rozpoznaw-czy i proces pozyskiwania informacji z wykorzystaniem wszelkich źródeł
Podsystem rozpoznania z otwartych źródeł (OSINT) to potencjał rozpoznaw-czy i proces pozyskiwania informacji z wykorzystaniem wszelkich źródeł