Charakterystyka struktury zjawiska europeizacji władz miejskich w Polsce

∑

gdzie: m4 – symbol momentu centralnego czwartego rzędu, xi – warianty cechy mierzalnej, x – średnia arytmetyczna, ni – liczebność i-tej grupy, N – liczebność badanej zbiorowości 4 4 4 s m a = (wzór nr 9)

gdzie: a4 - symbol standaryzowanego momentu centralnego czwartego rzędu, m4 – moment centralny czwartego rzędu, s⁴ - odchylenie standardowe podniesione do 4 potęgi Im wyższa wartość m4 i a4 , tym większa wysmukłość krzywej liczebności, co sygnalizuje, że warianty zmiennej mają tendencję do skupiania się wokół średniej. Małe wartości tych miar oznaczają rozkład spłaszczony. Dowodzi się, że dla rozkładu normalnego a4 = 3, dla spłaszczonego a4 < 3, a dla wysmukłego a4 > 3 (Sobczyk M., 2005).

6.3.2.2 Charakterystyka struktury zjawiska europeizacji władz miejskich w Polsce

W oparciu o miary średnie, zróżnicowania, asymetrii i koncentracji dokonano opisowej analizy zjawiska europeizacji władz miejskich w Polsce. Wyniki tej analizy zostały zaprezentowane w tabeli nr 24.

Tabela nr 24: Wyniki obliczeń wykonanych na potrzeby statystycznej analizy struktury zjawiska europeizacji władz miejskich w Polsce

Europeizacja

ogółem ^Europeizacja odgórna

Europeizacja oddolna i horyzontalna Miary średnie Średnia arytmetyczna (wzór nr 1) x = 7,5 x = 4,4 x = 3,1 Dominanta D = 8 D = 4 D = 3 Miary zmienności

Empiryczny obszar zmienności (wzór nr 2) R = 18 R = 9 R = 10

Wariancja (wzór nr 3) s2 = 13,8 s2 = 3,9 s2 = 5,6

Odchylenie standardowe (wzór nr 4) s = 3,7 s = 2,0 s = 2,4

Typowy obszar zmienności (wzór nr 5) 3,8 < xtyp < 11,2 2,4 < xtyp < 6,4 0,7 < xtyp < 5,5

Współczynnik zmienności (wzór nr 6) Vs = 49,6 % Vs = 44,3 % Vs = 77 %

Miary asymetrii

Współczynnik asymetrii (wzór nr 7) As = - 0,14 As = 0,2 As = 0,04

Miary koncentracji

Moment centralny czwartego rzędu (wzór nr 8) m4 = 780,02 m4 = 45,25 m4 = 107,78 Standaryzowany moment centralny czwartego

rzędu (wzór nr 9) ^a4 = 4,16 a4 = 2,83 a4 = 3,25

Źródło: opracowanie własne

Analiza wyników obliczeń statystycznych pozwala na sformułowanie następujących wniosków:

ƒ europeizacja ogółem

Średnia wartość wskaźnika europeizacji ogółem kształtuje się na poziomie 7,5 punktu (na 20 punktów możliwych). 33 badane miasta uzyskały liczbę punktów przewyższająca średnią obliczoną dla próby - w grupie tej znalazło się 15 miast typu 5 (DMP-Z) co stanowi 75% ich liczby w próbie²⁰⁷. 39 samorządów uzyskało liczbę punktów niższą niż średnia obliczona dla próby - w grupie tej znalazły się 23 miasta typu 2 (MSGM-NZ), co stanowi 72% ich liczby w próbie²⁰⁸. Najczęściej wskaźnik europeizacji ogółem wynosi 8 punktów (wskaźnik taki uzyskało 11 samorządów).

Rozstęp kształtuje się na poziomie 18 punktów. Najniższa wartość wskaźnika wynosi 2 punkty, uzyskało ją 6 miast – 4 z nich to miasta typu 2 (MSGM-NZ), a najwyższa 20 punktów (Poznań – miasto typu 5 DMP-Z)²⁰⁹. Przeciętnie poziom wskaźnika europeizacji

207 Za liczbę punktów przewyższającą średnią obliczoną dla próby przyjęto 8 i więcej punktów. 208 Za liczbę punktów poniżej średniej obliczonej dla próby przyjęto 7 i mniej punktów

209 W przypadku miast typu 2 rozstęp wynosi 13 punktów – najniższy wskaźnik wynosi 2 punkty a najwyższy 15 punktów. W przypadku miast typu 5 rozstęp wynosi 14 punktów – najniższy wskaźnik wynosi 6 punktów a najwyższy 20 punktów.

ogółem różni się od średniej arytmetycznej o 3,7 punktu. W ponad 2/3 przebadanych miast poziom wskaźnika europeizacji ogółem przyjął wartość od 3,8 do 11,2 punktów. Przeciętne zróżnicowanie poziomu wskaźnika europeizacji ogółem (3,7 punktu) od jego poziomu średniego (7,5 punktu) stanowi 49,6% wartości tej średniej arytmetycznej. Oznacza to, iż

zróżnicowanie poziomu europeizacji ogółem WM w przebadanych miastach jest wysokie.

Rozkład wskaźnika europeizacji ogółem charakteryzuje się asymetrią lewostronną, co oznacza, iż w przebadanej grupie przeważają WM o poziomie wskaźnika europeizacji większym od jego średniego poziomu, przy czym przewaga ta jest nieznaczna.

Rozkład wskaźnika europeizacji ogółem ma charakter wysmukły, co oznacza silniejszą aniżeli w rozkładzie normalnym koncentrację poziomu wskaźnika europeizacji ogółem wokół jego poziomu średniego.

ƒ europeizacja odgórna

Średnia wartość wskaźnika europeizacji odgórnej kształtuje się na poziomie 4,4 punktów (na 10 punktów możliwych). 27 miast uzyskało liczbę punktów przewyższającą średnią obliczoną dla próby, jedynie 37% z nich stanowią miasta typu 5 (DMP-Z), ale co ciekawe aż 44% z nich stanowią miasta typu 2 (MSGM-NZ)²¹⁰. 45 samorządów uzyskało liczbę punktów niższą niż średnia obliczona dla próby, 44% z nich to miasta typu 2 (MSGM-NZ), jednocześnie aż 10 miast typu 5 (DMP-Z) znalazło się w tej grupie²¹¹. Najczęściej wskaźnik europeizacji odgórnej wynosi 4 punktów – 23 przypadki.

Rozstęp kształtuje się na poziomie 9 punktów. Najniższa wartość wskaźnika wynosi 1 punkt - uzyskały go 2 miasta typu 2 (MSGM-NZ), a najwyższa 10 punktów (Poznań – miasto typu 5 DMP-Z)²¹². Przeciętnie poziom wskaźnika europeizacji odgórnej różni się od średniej arytmetycznej o 2 punkty. W ponad 2/3 przebadanych miast poziom wskaźnika europeizacji oddolnej i horyzontalnej przyjął wartość od 2,4 do 6,4 punktów. Przeciętne zróżnicowanie poziomu wskaźnika europeizacji odgórnej (2 punkty) od jego poziomu średniego (4,4 punkty) stanowi 44,3% wartości tej średniej arytmetycznej. Oznacza to, iż zróżnicowanie poziomu

europeizacji odgórnej WM w przebadanych miastach jest średnie.

Rozkład wskaźnika europeizacji oddolnej i horyzontalnej charakteryzuje się

asymetrią prawostronną, co oznacza, iż w przebadanej grupie przeważają WM o poziomie

210 Za liczbę punktów przewyższającą średnią obliczoną dla próby przyjęto 5 i więcej punktów. 211 Za liczbę punktów poniżej średniej obliczonej dla próby przyjęto 4 i mniej punktów.

212 W przypadku miast typu 2 rozstęp wynosi 7 punktów – najniższy wskaźnik wynosi 1 punkt a najwyższy 8 punktów. W przypadku miast typu 5 rozstęp wynosi 8 punktów – najniższy wskaźnik wynosi 2 punkty a najwyższy 10 punktów.

wskaźnika europeizacji odgórnej mniejszym od jego średniego poziomu, przy czym przewaga ta jest nieznaczna.

Rozkład wskaźnika europeizacji odgórnej ma charakter spłaszczony, co oznacza słabszą aniżeli w rozkładzie normalnym koncentrację poziomu wskaźnika europeizacji odgórnej wokół jego poziomu średniego.

ƒ europeizacja oddolna i horyzontalna

Średnia wartość wskaźnika europeizacji oddolnej i horyzontalnej kształtuje się na poziomie 3,1 punktów (na 10 punktów możliwych). 23 miasta uzyskały liczbę punktów przewyższająca średnią obliczoną dla próby - w grupie tej znalazło się 16 miast typu 5 (DMP-Z), co stanowi aż 80% wszystkich miast tego typu w przebadanej próbie²¹³. 49 samorządów uzyskało poziom wskaźnika niższy od średniej obliczonej dla próby - w grupie tej znalazło się 30 miast typu 2 (MSGM-NZ), co stanowi aż 93% wszystkich miast tego typu w przebadanej próbie214. Najczęściej wskaźnik europeizacji oddolnej i horyzontalnej przybiera wartość 3 punktów – w 18 przypadkach.

Rozstęp kształtuje się na poziomie 10 punktów. Najniższa wartość wskaźnika wynosi 0 punktów - uzyskało go 11 miast, osiem z nich to miasta typu 2 (MSGM-NZ), a najwyższa 10 punktów (Poznań –miasto typu 5 DMP-Z)²¹⁵. Przeciętnie poziom wskaźnika europeizacji oddolnej i horyzontalnej różni się od średniej arytmetycznej o 2,4 punkty. W ponad 2/3 przebadanych miast poziom wskaźnika europeizacji odgórnej przyjął wartość od 0,7 do 5,5 punktów. Przeciętne zróżnicowanie poziomu wskaźnika europeizacji odgórnej (2,4 punkty) od jego poziomu średniego (3,1 punkty) stanowi 77% wartości tej średniej arytmetycznej. Oznacza to, iż zróżnicowanie poziomu europeizacji oddolnej i horyzontalnej WM

w przebadanych miastach jest bardzo wysokie.

Rozkład wskaźnika europeizacji odgórnej charakteryzuje się asymetrią

prawostronną, co oznacza, iż w przebadanej grupie przeważają WM o poziomie wskaźnika europeizacji mniejszym od jego średniego poziomu, przy czym uznać można, że przewaga ta jest całkowicie nieistotna.

Rozkład wskaźnika europeizacji oddolnej i horyzontalnej ma charakter wysmukły, co oznacza silniejszą aniżeli w rozkładzie normalnym koncentrację poziomu wskaźnika europeizacji oddolnej i horyzontalnej wokół jego poziomu średniego.

213 Za liczbę punktów przewyższającą średnią obliczoną dla próby przyjęto 4 i więcej punktów. 214 Za liczbę punktów poniżej średniej obliczonej dla próby przyjęto 3 i mniej punktów.

215 W przypadku miast typu 2 rozstęp wynosi 7 punktów – najniższy wskaźnik wynosi 0 punktów a najwyższy 7 punktów. W przypadku miast typu 5 rozstęp wynosi 9 punktów – najniższy wskaźnik wynosi 1 punkt a najwyższy 10 punktów.

W przebadanej próbie 12 samorządów miejskich (co stanowi 16% analizowanych miast) uzyskało wartość każdego z trzech wskaźników europeizacji wyższą aniżeli średnia obliczona dla próby²¹⁶ (wykres nr 14). 75% stanowią duże, zamożne miasta na prawach powiatu (DMP-Z), ale warto podkreślić, że w grupie tej znalazły się też dwie małe i średnie niezamożne gminy miejskie (MSGM-NZ).

Wykres nr 14: Samorządy miejskie, w których wartość wskaźników europeizacji każdorazowo przewyższa wartość średniej arytmetycznej obliczonej dla próby

0 5 10 15 20 Piła (MSGM-NZ) Kielce (DMP-Z) Słupsk (MSMP-Z) Elbląg (DMP-Z) Toruń (DMP-Z) Bielsko-Biała (DMP-Z) Gdańsk (DMP-Z) Będzin (MSGM-NZ) Warszawa (DMP-Z) Rzeszów (DMP-Z) Kraków (DMP-Z) Poznań (DMP-Z) wskaźnik europeizacji wskaźnik europeizacji oddolnej i horyzontalnej

wskaźnik europeizacji odgórnej wskaźnik europeizacji ogółem

Źródło: opracowanie własne ***

Skonstruowanie wskaźników europeizacji, a następnie kompleksowa analiza struktury zjawiska europeizacji WM w Polsce pozwoliła na całkowite zakończenie realizacji

drugiego celu pracy, który polegał na ustaleniu poziomu europeizacji władz miejskich w Polsce oraz określeniu jego zróżnicowania. Na podstawie analizy uzyskanych wartości miar zmienności można sformułować wniosek, iż zróżnicowanie poziomu europeizacji WM

216 Średnia wartość wskaźnika europeizacji ogółem ukształtowała się na poziomie 7,5 pkt; wskaźnika europeizacji wertykalnej odgórnej na poziomie 4,4 pkt oraz wskaźnika europeizacji wertykalnej oddolnej i horyzontalnej na poziomie 3,1 pkt.

w przebadanych miastach jest wysokie, a nawet bardzo wysokie. Większe względne zróżnicowanie zjawiska europeizacji WM występuje w przypadku europeizacji oddolnej i horyzontalnej, a mniejsze w przypadku europeizacji odgórnej. Można też potwierdzić sformułowane wcześniej wnioski dotyczące tendencji kształtowania się poziomu wskaźnika europeizacji. Z pewnymi wyjątkami w grupie najbardziej zeuropeizowanych WM znajdują się duże i zamożne miasta na prawach powiatu (typ 5), a w gronie najmniej zeuropeizowanych małe i średnie, niezamożne gminy miejskie (typu 2).

6.3.3 Analiza współzależności pomiędzy poziomem europeizacji