Czas poświęcany na poszczególne aktywności związane z kształceniem

Z całej próby zebranej w badaniu terenowym, która obejmowała 20 000 obserwacji, na pytania z modułu dotyczącego zaangażowania czasu w poszczególne aktywności edukacyjne odpowiadało łącznie 3 441 osób, tj. osoby, które deklarowały, że aktualnie są studentami. Dla 158 z nich nie jest możliwe ustalenie trybu studiów, rodzaju uczelni, roku studiów i miasta, w którym odbywa się kształcenie. Z tego powodu zdecydowano się na wyłączenie tych osób z poniższych statystyk i górna granica liczby obserwacji branych pod uwagę w statystykach czasu wyniosła 3283. W niektórych przekrojach liczba ta może być jeszcze mniejsza z uwagi na występowanie braków odpowiedzi lub odpowiedzi „nie wiem/nie pamiętam”.

Respondenci biorący udział w badaniu, którzy zostali ostatecznie zaliczeni do grupy aktualnych studentów, deklarowali przeciętne zaangażowanie w aktywności związane z kształceniem w okresie poza sesją egzaminacyjną na poziomie 35,8 godzin tygodniowo. Aktywności te obejmowały:

obowiązkowe zajęcia dydaktyczne (z rejestracją obecności);

nieobowiązkowe zajęcia dydaktyczne (np. wykłady bez sprawdzanej obecności); nauka własna poza zajęciami;

dojazdy na uczelnię (w obie strony);

kursy dodatkowe na uczelni (spoza programu studiów); kursy dodatkowe poza uczelnią (specjalistyczne, językowe); działalność w kołach naukowych;

działalność w organizacjach studenckich; pobierane korepetycje.

Podział całkowitego czasu na poszczególne działania, wraz ze średnią ilością zaangażowanego czasu (w godz. tygodniowo) przedstawiono na wykresie 4.6 poniżej. Najwięcej czasu respondenci angażują w obowiązkowe zajęcia dydaktyczne, które średnio zajmują 15,0 godzin w tygodniu. Odchylenie standardowe jest jednak duże i wynosi 11,1 godziny. Stosując miary pozycyjne można powiedzieć, że typowo studenci przeznaczają na tę aktywność od 6 do 21 godzin tygodniowo. Drugą, co do ważności, aktywnością edukacyjną jest nauka własna poza zajęciami, która zabiera w tygodniu średnio 8,1

145

godzin, przy typowym zaangażowaniu mieszczącym się w przedziale 3 – 10 godzin. Nieobowiązkowe zajęcia dydaktyczne zajmują średnio tygodniowo 4,6 godziny, zaś dojazdy w obie strony to nakład czasu sięgający 5,1 godzin. Aktywności dodatkowe (kursy oraz działalność w kołach i organizacjach studenckich) zajmują respondentom łącznie około 2,6 godzin tygodniowo. Marginalne znaczenie ma pobieranie korepetycji, na które przeznaczane jest średnio zaledwie 0,4 godziny tygodniowo.

W trakcie sesji, studenci poświęcają studiowaniu łącznie około 78 godzin w ciągu roku akademickiego. Przyjmując, że rok akademicki obejmuje 30 tygodni (w dwóch semestrach po 15) – łączna liczba godzin poświęcanych na kształcenie w trakcie roku wynosi przeciętnie 1172 godziny (typowy czas mieści się w przedziale między 720 a 1576 godzin). Dla porównania, czas pracy dla pełnego etatu w 2014 r. wyniósł 2000 godzin. Szczegółowe charakterystyki rozkładu czasu poświęcanego na poszczególne aktywności związane z kształceniem zebrano w tabeli B5 w aneksie statystycznym.

Wykres 4.6. Dystrybucja czasu na poszczególne aktywności związane z kształceniem

Źródło: Opracowanie własne, dane z badania terenowego CAPI 18-30.

Studia odbywające się w weekendy charakteryzują się istotnie mniejszym nakładem czasu na obowiązkowe zajęcia dydaktyczne (11,2 godz. wobec 16,5 godz. na studiach odbywających się w tygodniu, zob. Tab. B5 w Aneksie). Pozostałe kategorie łącznie również sumują się do mniejszego łącznie nakładu czasu, gdyż na studiach weekendowych jest to 15,5 godz., zaś na studiach odbywających się w tygodniu 22,7 godz. Studenci studiów weekendowych deklarują z drugiej strony dużo większe zaangażowanie w pracę zarobkową, z nakładem czasu sięgającym średnio 26,5 godz. tygodniowo. Studenci studiów odbywających się w tygodniu przeznaczają na dodatkowe zarobkowanie średnio zaledwie 5,2 godz. tygodniowo.

Respondenci różnią się nakładem czasu angażowanego w kształcenie w zależności od płci, rodzaju studiów, rodzaju uczelni, trybu studiów oraz wielkości miasta, w którym zlokalizowany jest ośrodek akademicki. Obserwowane są również różnice między kierunkami studiów, lecz ze względu na stosunkowo niewielkie liczebności posługujemy się grupami dziedzin kształcenia na jednocyfrowym poziomie klasyfikacji ISCED.

Obowiązkowe zajęcia dydaktyczne (z rejestracją obecności) 15,0 Nieobowiązkowe zajęcia dydaktyczne (np. wykłady bez sprawdzanej obecności) 4,6 Nauka własna poza zajęciami 8,1 Dojazdy na uczelnię (w obie strony) 5,1 Kursy dodatkowe na uczelni

(spoza programu studiów) 0,6

Kursy dodatkowe poza uczelnią (specjalistyczne, językowe) 0,7 Działalność w kołach naukowych 0,7 Działalność w organizacjach studenckich 0,6 Pobierane korepetycje 0,4 Praca zarobkowa 10,8

146

Różnice w ilości zaangażowanego czasu w podziale na poszczególne aktywności edukacyjne zostały zebrane w tabelach B6 – B11 w aneksie statystycznym. Poniższe wykresy prezentują zaś funkcje gęstości dla rozkładu łącznego czasu poświęcanego na wszystkie aktywności związane z kształceniem w ciągu tygodnia w okresie poza sesją egzaminacyjną w podziale na wyróżnione cechy populacji. Wykres 4.7 prezentuje różnice w rozkładzie czasu między kobietami i mężczyznami. Wynika z niego, że kobiety angażują więcej czasu w kształcenie od mężczyzn. Porównanie średnich wykazuje 36,2 godzin tygodniowo dla kobiet przy 34,3 dla mężczyzn (Tab. B6 w Aneksie). Wartość statystyki U Manna-Whitneya dla hipotezy o tym, że rozkład czasu dla obu płci pochodzi z tej samej dystrybuanty wyniosła -3,48 z p-value na poziomie 0,0005. Oznacza to, że obie grupy istotnie różnią się pod względem rozkładu łącznego czasu.

Wykres 4.7. Funkcje gęstości rozkładu łącznego czasu poświęcanego w związku z kształceniem w tygodniu, w okresie poza sesją, dla kobiet i mężczyzn

Źródło: Opracowanie własne, dane z badania terenowego CAPI 18-30.

Różnice w rozkładzie czasu (p. Wykres 4.8) uwidoczniają się również w podziale ze względu na rodzaj uczelni – studenci uczelni publicznych (Tab. B7 w Aneksie) angażują przeciętnie prawie 8 godzin tygodniowo więcej czasu we wszystkie aktywności łącznie związane z kształceniem (statystyka U Manna-Whitneya -8,91 z p-value 0,000). Studiujący w tygodniu (płatnie i niepłatnie, zob. Tab B9) angażują średnio o 12 godzin tygodniowo więcej czasu niż studiujący w weekendy (statystyka U Manna-Whitneya 14,671 z p-value 0,000). Studenci z największych ośrodków akademickich (Tab. B10) poświęcają tygodniowo o prawie 4 godziny więcej na kształcenie niż studiujący w mniejszych ośrodkach. Można stwierdzić istotne różnice między rodzajami studiów (Tab. B8). Średnie zaangażowanie czasu przez studiujących na studiach licencjackich i stopnia wyniosło 33,7 godzin tygodniowo; studentów studiów inżynierskich i stopnia – 38,2 godzin; studentów studiów magisterskich II stopnia – 33,5 godzin, zaś studentów studiów jednolitych magisterskich 40,6 godziny tygodniowo. Wartości testu U Manna-Whitneya dla porównania studiów licencjackich I stopnia i inżynierskich I stopnia wyniosła –3,566 z p-value 0,0004, co wskazuje na odrzucenie hipotezy o równości średnich. Podobne porównanie można uczynić na podstawie analogicznej statystyki dla studiów magisterskich II stopnia oraz magisterskich jednolitych (statystyka U Manna-Whitneya –5,236 z p-value 0,000).

147

Wykres 4.8. Funkcje gęstości rozkładu łącznego czasu poświęcanego w związku z kształceniem w tygodniu, w okresie poza sesją, dla (a) rodzaju studiów; (b) rodzaju uczelni; (c) trybu studiów, oraz (d) wielkości miasta, w którym zlokalizowany jest ośrodek akademicki

(a) (b)

(c) (d)

Źródło: Opracowanie własne, dane z badania terenowego CAPI 18-30.

Spośród wszystkich grup kształcenia (Tab. B11) najbardziej na minus od średniej odróżniają się „Nauki społeczne, gospodarka i prawo” ze średnim czasem aktywności edukacyjnych w tygodniu poza sesją egzaminacyjną na poziomie 32,3 godzin. Zaangażowanie studiujących na kierunkach zawierających się w ramach grup „Nauka” (średnia 38,1), „Zdrowie i opieka społeczna” (średnia 39,4) oraz „Technika, przemysł, budownictwo” (średnia 38,8) jest z kolei zauważalnie wyższe niż przeciętne.