Dni skupienia

Przepowiadanie słowa Bożego podczas dnia skupienia mieści w sobie możliwość zastosowania kilku form kaznodziejskich, takich jak: homilia, kazanie, konferencja.

Dzień skupienia ma swego rodzaju charakter „małych rekolekcji”. Może obejmować okres kilku godzin lub kilku dni, z odpowiednio dobraną formą głoszenia słowa Bożego, dostosowaną do charakterystycznej grupy odbiorców lub szczególnych okoliczności.

Spotkania te mogą obejmować czas, w którym słuchacze przerywają swoje codzienne zajęcia lub spotykają się jedynie w wybranych momentach na punktach wspólnych. Dni

99 KL 9.

100 DB 14.

101 KL 9; R.KAMIŃSKI, Przynależność do parafii…, s. 38

102 DH 6; H.SŁAWIŃSKI, Znaczenie, geneza i struktura „Dyrektorium homiletycznego”, „Polonia Sacra” 19,3 (2015), s. 168; J.ADAMCZYK, Wybrane formy przepowiadania…, s. 249; G.SIWEK, „Mowa serca” odpowiedzią na problemy współczesnej posługi Słowa, „Sympozjum” 10,1 (2016), s. 59.

192 skupienia realizowane są zarówno w grupie (wspólnocie), jak i indywidualnie. Mogą mieć one charakter cyklicznych spotkań organizowanych w odpowiednim czasie (miesięczne, kwartalne, roczne, okolicznościowe). Ich celem jest przede wszystkim formacja duchowa uczestników, pogłębienie lub odnowa życia duchowego. „Zasadniczą cechą dnia skupienia jest atmosfera skupienia i modlitwy, udział w liturgii oraz słuchanie i czytanie Pisma świętego”¹⁰³, gdzie „szczytem jest Msza św. lub nabożeństwo połączone z adoracją Najświętszego Sakramentu”¹⁰⁴. Takie spotkanie może łączyć się również z przygotowaniem do podjęcia dzieł apostolskich, wymianą wzajemnych doświadczeń lub ustaleniem wspólnego planu działania¹⁰⁵.

Powyższe wskazania i punkty charakterystyczne dla dnia skupienia podejmowane są przez partykularne prawodawstwo Prowincji. Wszyscy bracia, niezależnie od pełnionych funkcji i zadań, mają obowiązek udziału w miesięcznym dniu skupienia dla lokalnej wspólnoty lub obejmującym spotkanie braci z kilku domów. Spotkanie to nie tylko służy odnowie duchowej, ale jest okazją również do urządzenia spotkania braterskiego (np. kapituły domowej), „by można było rozważyć sprawy konieczne i pożyteczne dla pielęgnowania życia zakonnego i wzrostu braterskiej miłości”. Program dnia skupienia oraz właściwego kaznodzieję, najczęściej z innego klasztoru lub prowincji zakonnej (z zachowaniem pierwszeństwa dla prezbiterów Zakonu Braci Mniejszych), ustala gwardian wraz z miejscową wspólnotą¹⁰⁶. Obejmuje on zarówno wspólnotowe odmawianie Liturgii Godzin, wspólnotową Eucharystię z homilią, konferencję ascetyczną oraz adorację Najświętszego Sakramentu z okazją do sakramentu pokuty i pojednania.

Bracia kaznodzieje Prowincji podejmują się zadania prowadzenia dnia skupienia albo wobec współbraci innych klasztorów, albo wspólnot sióstr zakonnych, których ilości nie da się szczegółowo określić ze względu na rozległe ich przeprowadzanie wśród tychże wspólnot. Przyjęcie takiego rodzaju prac apostolskich uzależnione jest od możliwości danej wspólnoty, którą kieruje odpowiedni przełożony¹⁰⁷. Jednak można w tym miejscu wskazać na kilka miejsc w Prowincji, które takie dni skupienia organizują cyklicznie.

103 M.CHMIELEWSKI, Dzień skupienia, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M.CHMIELEWSKI, Lublin - Kraków 2002, s. 233-234.

104 Wiara, modlitwa i życie…, s. 23.

105 M.CHMIELEWSKI, Dzień skupienia…, s. 234.

106 KG 30 § 1-2; SG 9 § 2; SP 9 § 1-3.

107 SP 45 § 1; 47 § 4.

193 Niekiedy przybierają one formę rekolekcji dla wybranych grup. W minionym 2020 roku, ze względu na pandemię, wiele form przepowiadania słowa Bożego, zarówno podczas rekolekcji, misji czy cyklicznych dni skupienia, zostało zawieszonych. Przytoczone przykłady będą odnosiły się więc do zwyczajnego duszpasterstwa, realizowanego poza czasem pandemicznych ograniczeń.

Głównymi ośrodkami proponującymi dni skupienia dla różnych grup są wspomniane już nieco wcześniej klasztory w Chorzowie, Cieszynie i w mniejszym zakresie w Kobylinie. Analizując sprawozdania z odpowiednich duszpasterstw prowadzonych w tych miejscach, które znajdują się w Aktach Kapituły z roku 2019, można znaleźć liczbę proponowanych i zrealizowanych dni skupienia – bardzo szeroko rozumianych.

W sprawozdaniu kapitulnym z działalności FCMP „Trzej Towarzysze”

w Chorzowie¹⁰⁸ za lata 2016-2019, znajdujemy szczegółowy wykaz przeprowadzonych weekendowych dni skupienia dla różnych grup młodzieżowych. W interesującym nas okresie odbyły się następujące spotkania: 13 weekendów powołaniowych dla młodzieży męskiej; 14 razy – weekendowe dni skupienia młodzieży „14+”; 14 razy – dni skupienia młodzieży „20+”; 3 razy – dni braterstwa Młodzieży Franciszkańskiej; 4 weekendy–

spotkania formacyjno-warsztatowe dla LSO; 1 raz – dzień skupienia dla narzeczonych połączony z naukami przedślubnymi. Jedynie w tych propozycjach, w latach 2016-2019, wzięło udział ponad 1500 osób. Duszpasterze FCMP oraz inni współbracia, w klasztorze w Kobylinie, zorganizowali ponadto kilka innych spotkań, mających charakter dnia skupienia: 2 wiosenne spotkania Młodzieży Franciszkańskiej oraz 1 zjazd ministrantów Prowincji¹⁰⁹.

108 „Idea stworzenia takiego Centrum zrodziła się z potrzeby odpowiedzenia na wyzwania nowych czasów, środków, form i metod duszpasterstwa wśród młodzieży, odpowiedzialnych za formację młodzieży a także dla tych, którzy chcą pracować „dla” i „z” młodzieżą. Dlatego też Franciszkańskie Centrum Młodzieżowo-Powołaniowe „Trzej Towarzysze” kieruje swoją duszpasterską ofertę do szerokiego grona odbiorców. Adresatami propozycji spotkań, dni skupienia i rekolekcji jest młodzież młodsza (14-19 lat) i młodzież starsza (19-35 lat), ministranci, Młodzież Franciszkańska i grupy formacyjne. Wszystkie propozycje spotkań są nacechowane przybliżaniem duchowości franciszkańskiej oraz ukazywaniem jej aktualności we współczesnym świecie”. Zob. Franciszkańskie Centrum Młodzieżowo-Powołaniowe w Chorzowie, Idea powstania, https://trzejtowarzysze.com/centrum/ [dostęp:

1.12.2020].

109 Sprawozdanie Prowincjalnego Animatora Powołań z działalności Franciszkańskiego Centrum Młodzieżowo-Powołaniowego „Trzej Towarzysze” w Chorzowie za lata 2016-2019, w: Akta Kapituły 2019, Sekretariat Prowincji WNMP.

194 Przy klasztorze w Cieszynie powstała Wspólnota i Szkoła Nowej Ewangelizacji

„Zacheusz”, która proponuje wiernym udział w spotkaniach modlitewnych i formacyjnych noszących cechy charakterystyczne dla dnia skupienia¹¹⁰. W sprawozdaniu Prowincjalnego Animatora Ewangelizacji i Misji z działalności SNE

„Zacheusz” w Cieszynie wskazano bardzo szeroki wachlarz propozycji spotkań i kursów formacyjno-modlitewnych, obejmujących nie tylko spotkania stacjonarne, ale również sesje wyjazdowe. Szerokie spektrum działalności SNE w Cieszynie świadczy o ogromnym zapotrzebowaniu wiernych na tego rodzaju formy działalności współbraci z Cieszyna i innych klasztorów. „Grupy elitarne, odpowiednio ukształtowane, mogą stać się doskonałymi pomocnikami w apostolstwie”¹¹¹. W okresie sprawozdawczym na Kapitułę w 2019 roku, w sprawozdaniu za lata 2016-2019 wykazano m. in.

przeprowadzenie 100 czuwań z modlitwą o uzdrowienie¹¹² oraz 125 kursów SNE, w których udział wzięło ok. 5000 uczestników¹¹³. Współbracia z Cieszyna prowadzą również autorski kurs ewangelizacyjny „Eureka” dla młodzieży przygotowującej się do

110 „Wspólnota i Szkoła Nowej Ewangelizacji Zacheusz rozpoczęła swoją działalność przy klasztorze w Cieszynie, gdzie od 2007 roku niewielka grupa osób zaczęła spotykać się na wspólnej modlitwie i dzieleniu się słowem Bożym. Od 2009 roku, wraz z rozpoczęciem regularnej ewangelizacji, wspólnota zaczęła się dynamicznie rozwijać, obierając sobie za cel stworzenie Szkoły Nowej Ewangelizacji. Po ustnej zgodzie o. Prowincjała Ezdrasza Biesoka, 26 lipca 2011 roku, wspólnota podjęła współpracę ze Szkołą Ewangelizacji św. Andrzeja z Meksyku, stając się tym samym jedną z przeszło 30 Szkół Ewangelizacji w Polsce, i jedną z ponad 2000 na całym świecie. Fakt ten potwierdził o. Prowincjał dekretem z dnia 10 października 2011 roku, ustanawiającym Szkołę Nowej Ewangelizacji „Zacheusz”

i zatwierdzając jej Statuty. W ten sposób Szkoła znalazła swoje miejsce w ramach naszej prowincji, a z czasem przeszczepiona została do Jabłonkowa, Chorzowa, Puńcowa oraz Panewnik. Celem i misją Wspólnoty i Szkoły Nowej Ewangelizacji „Zacheusz” jest pokazywanie drogi do Boga przez Jezusa w Duchu Świętym, poprzez spotkania formacyjne, rekolekcje/kursy i czuwania. W tym celu wspólnota otwiera się na charyzmaty Ducha Świętego, aby głoszenie Dobrej Nowiny stało się skuteczniejsze i mogło dotrzeć do większej liczby osób poprzez znaki i cuda”. Zob. SNE Zacheusz, http://prowincja.panewniki.pl /snezacheusz,s,sub3.html [dostęp: 1.12.2020].

111 Wiara, modlitwa i życie…., s. 23.

112 Wspólnota i SNE Zacheusz w latach 2016-2019 poprowadziła ok. 100 czuwań z modlitwą o uzdrowienie: w Cieszynie, Chorzowie, Katowicach, Wrocławiu, Goleszowie, Żorach, Chybiu, Jaworzu, Czeskim Cieszynie, Jabłonkowie, Plymouth (Anglia). Sprawozdanie z działalności SNE „Zacheusz”

w Cieszynie, w: Akta kapituły 2019, Sekretariat Prowincji WNMP.

113 „Do kursów prowadzonych już wcześniej przez naszą Szkołę (Nowe Życie, Emaus, Jan, Mojżesz, Paweł, Wspólna droga, Kurs Modlitwy Osobistej, Jezus w czterech Ewangeliach, Wyjdź z łodzi, Jakub, Kana Galilejska, Eureka, Dzieci Króla, Skrzydła) dołączono w ostatnim roku kolejne 3 nowe kursy (Historia Zbawienia, Maria Magdalena, Być Darem). Na każdym z kursów było między 30-50 uczestników”. Sprawozdanie z działalności SNE „Zacheusz” w Cieszynie, w: Akta kapituły 2019, Sekretariat Prowincji WNMP.

195 sakramentu bierzmowania¹¹⁴ oraz inne spotkania formacyjne dla wspólnot parafialnych w kraju i za granicą¹¹⁵.

Powyższe dane, zebrane przykładowo na podstawie sprawozdań kapitulnych, są jedynie częścią całej działalności kaznodziejskiej podejmowanej przez ankietowanych prezbiterów Prowincji. Należy także zwrócić uwagę na jeden z aspektów formalnych tego rodzaju przepowiadania, którym jest długość jednostek kaznodziejskich. W ankiecie badawczej, respondenci wskazali, że 18,8% z nich swoje przepowiadanie mieści w granicach 10-15 minut, zaś 65,9% badanych przeznacza więcej niż 15 minut na głoszenie słowa Bożego w formie homilijnej i pozaliturgicznej. Zadania tego, skierowanego do specjalnych grup, m. in. w czasie dnia skupienia podejmuje się często 24,6% respondentów, a rzadko – 45,7%.