Dokumenty kurii generalnej

Publikacje kurii generalnej Zakonu Braci Mniejszych nie odnoszą się wprost do posługi kaznodziejskiej podejmowanej przez wszystkich braci Zakonu. Ten aspekt ministerium Verbi ujęty jest w ramach rozważań na temat tożsamości brata mniejszego.

Z analizy dostępnych materiałów wydawanych przez kurię generalną wynika, że żaden z braci nie powinien i w żaden sposób nie może uchylać się od dzieła przepowiadania słowa Bożego. We wcześniejszych częściach niniejszej pracy wskazano przestrzenie, które stają się wśród braci płaszczyzną głoszenia słowa Bożego. Nieodzownym elementem tego przepowiadania jest świadectwo życia, które mówi więcej niż słowa.

Rysem charakterystycznym dla osoby franciszkańskiego kaznodziei staje się własna tożsamość, którą gruntuje się przez odkrycie wartości własnego powołania opartego na Ewangelii, życiu modlitwy opartym o aktualizację słowa Bożego oraz podjęcie zadania formacji prowadzącej do podjęcia dzieła ewangelizacji. Samo kaznodziejstwo jest rozumiane bardzo szeroko. W dokumentach generalnych wpisuje się ono w posługę

„brata mniejszego jako powołanego do ewangelizacji w misji”, gdzie pierwszym ewangelizowanym jest osoba przepowiadającego.

Dokumenty kurii generalnej można podzielić na kilka kategorii, w których zawiera się ogólne naświetlenie zarówno blasków, jak i cieni życia braci mniejszych we

31 Tamże, nr kat. 7-B-4/17-18.

32 Tamże, nr kat. 7-B-4/19.

33 Tamże, nr kat. 7-B-4/20.

73 współczesnym świecie. Każdy z tych elementów nieustannie podlega wspólnotowej refleksji, ewaluacji i wskazaniu priorytetów na przyszłość. Powołanie braci mniejszych jest powołaniem do podjęcia drogi ewangelizacji. To stwierdzenie określa zarówno cel, jak i metodę działania Zakonu Braci Mniejszych w szybko zmieniającym się świecie.

Dokumenty kurialne posiadają charakter: sprawozdawczy, kierunkujący i formacyjny.

Nie sposób omówić wszystkich dostępnych materiałów dokumentujących odnowę życia franciszkańskiego w łonie Kościoła po Soborze Watykańskim II. Dlatego też w tej części opracowania wymienione i zasygnalizowane będą tylko niektóre dokumenty odnoszące się, w nieznacznej mierze, do trzech wspomnianych wyżej aspektów. Szczegółowy wykaz dokumentów, w których poruszona jest kwestia kaznodziejstwa rozumiana jako ewangelizacja, umieszczony będzie w wykazie bibliograficznym.

Po soborowym aggiornamento Kościoła powszechnego Zakon franciszkański był świadomy konieczności odnowy swoich struktur oraz nowego określenia własnej tożsamości i pełnionej misji w łonie Kościoła i z jego polecenia³⁴. Zmieniająca się rzeczywistość czasów odnowy postawiła Wspólnotę braci św. Franciszka przed koniecznością nowego odczytywania znaków czasu w duchu niezmiennej Ewangelii.

Posługa apostolska coraz częściej zaczęła opierać się na duszpasterstwie parafialnym, a co za tym idzie, coraz częściej charyzmat franciszkański w przepowiadaniu słowa Bożego nabierał charakteru ad intra³⁵. Coraz częściej i mocniej nakreślano konieczność podjęcia ewangelizacji ad gentes, jako sensu powołania franciszkańskiego.

Rzeczywistość prowadzonej ewangelizacji na poziomie duszpasterstwa parafialnego zaczęła być zauważana kilka lat po Soborze Watykańskim II. Dopiero jednak Konstytucje generalne z 1986 roku uwzględniają tę przestrzeń posługi apostolskiej jako część misji powierzonej Zakonowi przez Kościół. W sprawozdaniu Prowincji na kapitułę generalną w 1979 roku³⁶ poruszone są kwestie związane ze „zreformowaną” posługą kaznodziejską w nowej rzeczywistości, także w wymiarze parafialnym (p. 172 i 177), jak i trudnościami w kaznodziejstwie oraz koniecznością praktycznego przygotowania do posługi kaznodziejskiej (p. 180).

34 Nadzwyczajna Kapituła Generalna 2006, Pan mówi do nas w drodze, nr 40, Wrocław 2006, s. 29.

35 Kapituła Generalna Zakonu Braci Mniejszych - Komisja „Forma vitæ”, Prezentacja dokumentu

„Powołanie Zakonu dzisiaj”, w: W drodze ku nadzwyczajnej kapitule generalnej. Powołanie Zakonu dzisiaj, Rzym 2005, s. 5.

36 Archiwum Prowincji WNMP, Sprawozdanie na Kapitułę Generalną 1979, nr kat. 7-B-3/4.

74 Dostrzegając potrzebę opracowania nowych wytycznych, w tym samym duchu ewangelicznym, który inspirował św. Franciszka, Zakon podejmuje wspólnotowe rozważania w czasie ogólnozakonnych spotkań. Do takich spotkań należą przede wszystkim Kapituły Generalne oraz Rada Plenarna Zakonu. Kapituła na poziomie generalnym zwoływana jest co 6 lat. Natomiast Rada Plenarna odbywa się w danym 6-leciu, gdy takie ciało doradcze zostanie powołane przez kapitułę generalną do omówienia bieżących i istotnych w danym czasie spraw ważnych dla istotnej działalności Zakonu. Owocem tych spotkań są opublikowane dokumenty. Do dokumentów związanych z kapitułą generalną należą: relacja ministra generalnego o stanie Zakonu³⁷, dokument podsumowujący kapitułę generalną³⁸ i wyznaczający priorytety formacyjne na następne lata³⁹ stanowiący podstawę dla projektów życia realizowanych w poszczególnych prowincjach. Rada Plenarna, po zakończeniu prac, publikuje także przesłanie do Zakonu⁴⁰. Minister generalny jak również poszczególne sekretariaty generalne stanowiące urzędy kurii generalnej oraz wyznaczone komisje do opracowania bieżących kwestii odnoszących się do tożsamości, charyzmatu i misji Zakonu, publikują

37 K. KOSER OFM, Powołanie Zakonu dzisiaj. Deklaracja Kapituły generalnej w Madrycie w 1973, w: Archiwum Prowincji WNMP, nr kat 7-B-3/5; G.BINI OFM, Vocavit nos Deus ut eamus per mundum. Capitulum generale 2003, Rzym 2003; J. R. CARBALLO OFM, Z jasnością i śmiałością.

Nadzwyczajna Kapituła Generalna. Alwernia – Asyż 2006, Wrocław 2006;

38 K. KOSER OFM, Formacja w Zakonie Braci Mniejszych. Dokument Kapituły Generalnej Nadzwyczajnej, Meddelin 1971; J. VOUGHN OFM, Nasze powołanie do ewangelizacji. Propozycja działania. Kapituła generalna 1985 w: Archiwum Prowincji WNMP, nr kat 7-B-3/6-7; H.SCHALÜCK OFM, Zakon i ewangelizacja dzisiaj. Kapituła generalna w San Diego (USA) 1991, w: Archiwum Prowincji WNMP, nr kat 7-B-3/6-7; G.BINI OFM, Od wspomnienia do proroctwa. Kapituła generalna w Asyżu 1997, w: Archiwum Prowincji WNMP, nr kat 7-B-3/8-9; J.R.CARBALLO OFM, Niech Pan obdarzy cię pokojem.

Dokument Kapituły generalnej Zakonu Braci Mniejszych. Asyż, Zielone Święta 2003, Rzym – Kuria Generalna 2003; J.R.CARBALLO OFM, Pan mówi do nas w drodze. Nadzwyczajna Kapituła Generalna.

Alwernia – Asyż 2006, Wrocław 2006; J.R.CARBALLO OFM, Niosący dar Ewangelii. Asyż, Zesłanie Ducha Świętego 2009, Wrocław 2010; M.PERRY OFM, Ku peryferiom z radością Ewangelii. Fratres et Minores in Nostra Aetate. Asyż, Zielone Święta 2015, Roma 2015.

39 H.SCHALÜCK OFM, Zakon i ewangelizacja dzisiaj. Wytyczne dla działania Zakonu na lata 1991-1997, w: Archiwum Prowincji WNMP, nr kat 7-B-3/6-7; KURIA GENERALNA, Ratio Evangelizationis

„Wypełnić ziemię Ewangelią Chrystusa”, Rzym 1994-1995, w: Archiwum Prowincji WNMP, nr kat. 7-B-3/8-9; KURIA GENERALNA OFM, Naśladowcy Chrystusa dla braterskiego świata. Priorytety na lata 2003-2009, Rzym 2004; CURIA GENERALIS OFM, Łaska początków. 800-lecie powstania Zakonu Braci Mniejszych. Projekt przygotowujący do jubileuszu całego Zakonu, Rzym 2005; CURIA GENERALE DEI FRATI MINORI, Rozpocząć na nowo od Ewangelii. Wytyczne do animacji na lata 2010-2015, Rzym 2010;

ZAKON BRACI MNIEJSZYCH, Bracia i Mniejsi ku peryferiom. Wytyczne Definitorium Generalnego do animacji Zakonu na lata 2016-2017, Rzym 2016

40 Dokumenty RADY PLENARNEJ ZAKONU: Dokument na temat formacji, Rzym 1981; „Ewangelia wzywa nas”, Salvador de Bahia 1983, w: Archiwum Prowincji WNMP, nr kat 7-B-3/5; W drodze do nowych czasów, Rzym 1995, w: Archiwum Prowincji WNMP, nr kat 7-B-3/8-9; Nowe wino do nowych bukłaków, Konstancin-Jeziorna 2013, Rzym 2014; Kto ma uszy niechaj posłyszy co mówi Duch do Braci Mniejszych, Nairobi 2018, Rzym 2018.

75 odpowiednie dokumenty obejmujące powierzone sobie zagadnienia⁴¹. Jednym z istotnych dokumentów generalnych, najszerzej naświetlający kwestię kaznodziejstwa opartego na posłudze parafialnej, co jest główną rzeczywistością duszpasterską w Prowincji Wniebowzięcia NMP w Polsce jako głównego przedmiotu dysertacji, jest dokument wydany staraniem Sekretariatu generalnego ds. Ewangelizacji pt.: „Posłani, by ewangelizować jako bracia mniejsi w parafii”. Będzie on stanowił jeden z głównych punktów odniesienia analizy przeprowadzonych badań wśród braci Prowincji odnoszących się do posługi przepowiadania słowa Bożego.