Dopasowanie strategii

Rozmowa,dyskusjapublicznajestprocesemdynamicznym,wktórymdzia- łającepodmiotywpływająnasytuacjękomunikacyjną,prowokująsytuacjeza-grożeniatwarzy,realizująobronętwarzypozytywnej�Wsytuacjirywalizacyjnej

79 mamydoczynieniazestrategiamidopasowanymi,np�legitymizacja–delegity-mizacjalubdelegitymizacja–delegitymizacja�Jeślijedenzrozmówcówstara sięuprawomocnićokreślonedziałania,torozmówcarywalizującyznimbędzie zmierzałwszelkimimetodamidopozbawieniagoprawomocności�Kolejnąpra-widłowościąrywalizacjijestto,żenajczęstsząodpowiedziąnaatakjestrównież atak,którymożnateżokreślićjakoobronęprzezatak�

W poniższym przykładzie rozmówcy, komentując wydarzenie polityczne, wtymrozmowępolityków,negocjujątożsamośćgatunkowąichwypowiedzi,od- wołująsiędowzorówistandardówkomunikacjiwsferzepolitycznej,uwzględ-niającharakterirodzajstycznościmiędzyczłonkamisystemu,motywacjęich działań�Wiedzaztegozakresujestwykorzystanataktyczniedosterowaniaod-bioremwydarzeniazewzględunaodbiorcęmasowego�

[Felietonfilmowy,głoszoffu]:Europarlamentarzyści z wizytą u prezydenta Czech, Wacława Klausa. W błysku fleszy przyjacielskie uściski, uśmiechy. Za zamkniętymi drzwiami – ostra wy-miana zdań. „Muszę przyznać, że taki styl w rozmowie z głową państwa nie był słyszany od de-kad”� Najpierw szef frakcji Zielonych, Daniel Cohn-Bendit, wręcza Wacławowi Klausowi flagę Unii Europejskiej, potem zaczyna mówić o traktacie lizbońskim, którego Czechy dotąd nie ratyfikowały i atakuje prezydenta: „Pana poglądy mnie nie interesują. Chcę wiedzieć, co pan zrobi, aby zatwier-dziły go czeski Sejm i Senat. Czy będzie pan respektował demokratyczną wolę przedstawicieli na-rodu? Będzie pan musiał to podpisać”. „Muszę powiedzieć, że w ten sposób i tym tonem nikt jeszcze ze mną nie rozmawiał przez 6 lat mojej prezydentury. Nie jest pan tutaj na paryskich barykadach. Sądziłem, że taki styl komunikacji wobec nas skończył się 19 lat temu. Widzę, że się myliłem”�

(„Podprasą”,TVP1,13�12�2008;dziennikarz–TS:TomaszSakiewicz; goście–JJ:JerzyJachowicz,PG:PiotrGabryel,RK:RomanKurkiewicz)

Felieton filmowy zawiera tekst od nadawcy medialnego, przygotowany i opracowany uprzednio� Jego funkcją jest wprowadzenie widza w omawiany temat� Neutralny tytuł nie współgra z perswazyjnym tekstem� Negocjacje po-lityczne zostają przedstawione według racjonalności potocznej, jako przejaw fałszu i udawania przyjaźni� Tymczasem w dyskursie politycznym podział na scenęikulisyjestakceptowanąformąinterakcji(Pawełczyk2000)�Nazwanie aktywności komunikacyjnej jednej ze stron konfliktu politycznego „atakiem” jest przejawem sterowania odbiorem wydarzenia, które wykreowano jako na-ruszającestandardykomunikacjipolitycznej(tym tonem nikt jeszcze ze mną nie rozmawiał;nie jest pan tutaj na paryskich barykadach). Wtejsytuacjidochodzi dozagrożeniatwarzypozytywnejeurodeputowanego,gdyżjegozachowaniejest przedstawionejakodominacyjne,aroganckie(Pana poglądy mnie nie interesu-ją),naruszającenormyspołeczne�Dobórwypowiedziikomentarzywskazujena taktykę dyskredytacji komunikacyjnej, realizowaną wobec eurodeputowanego wfelietonienadawcymedialnego�

RK:No, ja uważam, że świetnie się stało, że Cohn-Bendit zadał te pytania w takiej formie prezydentowi Klausowi, bo go wytrącił z takiego samozadowolenia, z takiej nietykalności, z tego,

że nie należy odpowiadać na ważne pytania. To jest pewna cecha niektórych polityków, zasadniczo prawicowych. Powiem mocno – naszego prezydenta, prezydenta Klausa, że oni otaczają się, powie-działbym, pewną aureolą niedostępności.

TS:[Że się szanują.

RK: [Nie rozmawiają z dziennikarzami, którzy mogą im zadać ważne, aczkolwiek trudne pytania, tylko rozmawiają ze swoimi dziennikarzami [w tym sensie//

TS:[Mówi pan o Monice Olejnik.

RK:Mówię o tym, że kiedy europarlamentarzysta wybrany, tak, wybrany w demokratycz-nych wyborach/ jeśli ktoś nie chce wybrać Cohn-Bendita, to by go nie wybierał, został wybrany, ma prawo pytać o rzeczy ważne – pytał [o procedury demokratyczne, o to, w jaki sposób//

Rozmówca,któryprzyjąłrolęobrońcyeurodeputowanego,stosujetaktykę redefinicjiwydarzenia�Zmierzadoprzesunięcia7 gozesferypółoficjalnej(po-nieważzostałoprzedstawionejakoodbywającesięzazamkniętymidrzwiami)do sferypublicznej,gdziezyskujerangędziałaniazgodnegozproceduramikomu-nikacjipublicznej�Zostajenazwanezadawaniempytań,pytaniemoprocedury demokratyczne,cowkomunikowaniupublicznymjestuznanezaegzekwowa- nieodpowiedzialnościinstytucji,naktórychciążyrealizacjainteresupubliczne-go(Czy będzie pan respektował demokratyczną wolę przedstawicieli narodu?). Działaniemowne,określonezatempoprzedniojakoatak,nieuprawnionynacisk, żądanie(Będzie pan musiał to podpisać),zostajeprzedstawionejakouprawnione zadawaniepytańwramachregulacjidziałańinstytucjipublicznych�Posunięcie touznajemyzalegitymizacjępodmiotunapodstawiedziałańwramachrolispo-łecznejparlamentarzysty(europarlamentarzysta wybrany […] w demokratycz-nych wyborach […] ma prawo pytać o rzeczy ważne).Najskuteczniejszymsposo-bemlegitymizacjijestbowiemprzypomnienieospołecznymmandaciepolityka, opoparciuwyborców�

Równolegledolegitymizacjieuroparlamentarzystyrozmówcastosujestra- tegiędyskredytacjiwobecprezydentaCzech�Jesttonietylkodyskredytacjako-munikacyjna (ironiczne oskarżenie o to, że jest nietykalny, otacza się aureolą niedostępności),lecztakżezawodowa�Jejpodstawąjestoskarżenieoodmowę informacji,uchylaniesięodtrudnychpytań�Rodzajzarzutuwskazujenanaru-szeniezasadydostępnościsferypublicznej,ponieważodmawianieodpowiedzi napytaniaoznaczaodmawianieobywatelomprawadoinformacji�

Analiza wskazuje, że sens zachowań komunikacyjnych jest negocjowany przez podanie motywacji i odniesienie do kontekstu� Motywacja, wynikająca zcechindywidualnychlubgrupowych(odniesieniedopłaszczyznyspołecznej), nie stanowi wiarygodnego uzasadnienia działań� Uszlachetnianie motywacji jakowynikającejzrealizacjirólwsferzepublicznej,politycznej,zwiększapre-stiżrozmówcyiważnośćjegodziałań�Ciekawe,żeparametryteniezależąod

7 Użyciesformułowania„przesunięcie”zesferydosferyjestokreśleniemmetaforycznym; skrótem,któryoznaczazmianękontekstuiogólnejkonceptualizacjiwydarzenia,zmianęjegoka-tegoryzacji�Działanietakiemacharaktertaktycznyinależydostrategiikognitywnych�

81 przebieguwydarzenia,aleodinteresówosóbrywalizujących�Możnazauważyć następującąprawidłowość:działaniaprzeciwnikówsąprzedstawianejakomo- tywowanecechamiindywidualnymi,awięcjakowyniktrwałych,najczęściejne-gatywnychcechcharakteru,natomiastdziałaniawłasnesąprzedstawianejako wynikającezpełnieniarólspołecznych�Kontekstpublicznymazawszedziałanie balansujące,asekuracyjne,uzasadniającenawetwątpliwezinnejperspektywy zachowania(zamianaracjonalnościetycznejnaprofesjonalną)�Itak,woczach przeciwnikówdziałanieprezydentawynikaztego,żejestbezkrytyczny,wyniosły, icechytezostałyprzypisaneinnympolitykomprawicowym(wytrącił z takiego samozadowolenia; To jest pewna cecha niektórych polityków, zasadniczo pra-wicowych). Natomiast napastliwe działania eurodeputowanego zostały uspra-wiedliwionewypełnianiemobowiązkówwobecwyborców(społecznakategoria słusznegogniewu)�

JJ:Ale pytał czy dyktował?[…]Bo udajesz, bo udajesz naprawdę głuchego. Ale Roman, to jest nierówna dyskusja, jeżeli ty udajesz głuchego, że pewnych zdań nie słyszysz. Pomijasz je i wy-taczasz armaty, [których//

RK:[Ja powiedziałem prostą rzecz, ja uważam, że Cohn-Bendit miał prawo zadać pytania. Uważam, że dobrze się stało, że zadał je za ostro. […]

PG: No właśnie, ja/ rzecz w tym, że pan Roman nie chce rzeczywiście zauważyć, że pan Cohn-Bendit nie pytał. On wygłaszał oracje, on pouczał, strofował. Można sobie oczywiście wy-obrazić, że również na prezydenta można krzyczeć//

RK:Trzeba [krzyczeć na prezydenta.

PG:[-że również prezydenta można strofować. Natomiast ja mam wrażenie, że to nie jest przyjęte w świeciedyplomacji.

TS:Ale być może w świecie polityki jest przyjęte. Polityka to jest twarda zabawa. Dziwi mnie, że tak twardy, prawicowy, mocny prezydent jak Klaus, rozpłakał się, że mały Cohn-Bendit zadaje mu nieprzyjemnym tonem nieprzyjemne i trudne dla niego pytania.

Strategiarozmówcyzostajezdemaskowana,poddanekrytycejestmanipu-lacyjnenazwaniedziałaniakomunikacyjnego(niepytał,aledyktował,pouczał, strofował), pomijanie pewnych elementów, zmiana ich proporcji� Rozmówcy krytykującyzachowanieeurodeputowanegoprzechodząnapoziommetadyskur- sywnyikrytykujązkoleizachowaniejegoobrońcy�Odkryciestrategiinazywa-mytuposunięciem:„odkryłemtwojągrę”�Sątoważnesygnaływysyłaneprzez samychrozmówców,którepotwierdzająstosowaniestrategiiwsterowaniuod- bioremzachowańkomunikacyjnych�Doposunięćstrategicznychzostajezaliczo-nenegocjowaniekwalifikacjigatunkowejdziałańkomunikacyjnych(pytał czy dyktował?; pan Cohn-Bendit nie pytał. On wygłaszał oracje, on pouczał, stro-fował; na prezydenta można krzyczeć),pomijaniepewnychelementówsytuacji (udajesz głuchego, że pewnych zdań nie słyszysz. Pomijasz je),zmianaproporcji elementów,wyolbrzymianie(wytaczasz armaty) iwreszciepomijaniekontekstu rozmowy,którydodatkowowskazujenaniedopasowaniezachowaniadosytu-acji(to nie jest przyjęte w świeciedyplomacji)�

W wyniku stosowanych strategii równowaga zostaje zachwiana na nieko-rzyść jednego z uczestników interakcji, który jest zmuszony do obrony� W tym celuwybierataktykęzmianywartościowaniaprzezodwrócenieargumentu(retor-sio argumenti)�Chwytjestefektownyiskuteczny,ponieważpoleganawyzyskaniu przesłanek,naktórepowołujesięprzeciwniklubjegosposobumyśleniaujawnio-negowargumentacji,doskonstruowaniaargumentuokonkluzjiprzeciwstawnej (Szymanek2004:286)�Argumentacjawyjściowawyglądanastępująco:„[konklu-zja]Niemożnakrzyczećnaprezydenta,strofowaćgo,ponieważ[przesłanka]to niejestprzyjętewświeciedyplomacji”�Odwrócenieargumentupoleganarozu-mowaniu:„[przesłanka]Nawetjeśliniejestprzyjętewświeciedyplomacji,tojest przyjętewświeciepolityki,awięc[konkluzja]możnakrzyczećnaprezydenta”8� Dodatkowoargumentacjazostaławzmocnionazastosowaniemdyskredyta-cjiprześmiewczej–kpiny,którapoleganainfantylizacjipolityka(rozpłakał się), namodelowaniurelacji:polityk–polityknawzórrelacji:dorosły–dziecko�

Obie strony rywalizacji stosują różne rodzaje dyskredytacji (komunika-cyjnej,prześmiewczej)�Napoziomieogólnymfunkcjonowaniasferypublicznej i politycznej, gdzie prawomocność i wiarygodność nadawcy jest szczególnie ważna, należy je odczytywać jako rodzaj delegitymizacji� Dyskredytowanie osobypublicznejjestsygnałemskierowanymdoodbiorcymasowego,żeoso-bataniemawystarczającychkompetencjidopełnieniapowierzonejfunkcji� Zobrazowaniempodanychprawidłowościniechbędzieschemat,wktórymze- stawionodwieperspektywyujęciategosamegowydarzenia(wzakresienazy- waniaaktówigatunkówmowy,kreowaniaukładuinterakcyjnego,przypisywa-niaintencjiimotywacji)wzależnościodrealizowanejstrategii:legitymizacji bądźdelegitymizacji� Opisanemechanizmysąstosowanewramachstrategicznejgryuprawianej przezuczestnikówmedialnychdebatpublicznych�Wkolejnymprzykładziewy-korzystanotaktyczniezmianytakichparametrówsytuacjikomunikacyjnej,jak: publiczny–prywatny,poważny–niepoważny�

IK:W dwóch wypowiedziach prezesa Kaczyńskiego są dwa/ dwie zupełnie różne definicje sytuacji. I to jest coś, co właściwie PiS robi od samego początku. To powoduje całkowitą destabi-lizację, taką, nawet bym powiedział emocjonalną, no już nie tylko nas widzów, dziennikarzy, ale samych polityków//

BW:Kto jest zdestabilizowany emocjonalnie, ten jest.

(„Debata”,TVP1,18�01�2006;goście–BW:BronisławWildstein,IK:IreneuszKrzemiński) 8 Określenie„krzyczećnaprezydenta”jestpotocznymnazwaniemsposobuwyrażaniaję-zykowejekspresji,któryjestrelatywizowanyzewzględunarodzajdyskursu�Wyrażaniegniewu (bowistocietaemocjakryjesięzaokreśleniem„krzyczećnakogoś”)jestkulturowoograniczane imusibyćspecjalnieuzasadnione�Wsferzepublicznejpojawiasięspołecznakategoriasłusznego gniewu,któraniejestsprawąprywatną,alenarzędziemwywieraniasłusznejpresjiiregulowania stosunkówspołecznych(Basiuk2003:208)�

83

90

charakterystyka interakcji, identyfikacja aktu mowy, gatunku mowy

negocjacje polityczne, zadawanie trudnych, ważnych pytań w imieniu wyborców, interwencja poselska w ramach roli społecznej eurodeputowanego

bycie obiektem obrazy, wyrażanie oburzenia kreacja układu interakcyjnego układ równorzędny, w którym podmioty

działają w ramach swoich ról ^{układ równorzędny, w którym} prezydent suwerennego państwa ma prawo do szacunku

przypisywane intencje

i motywacje ^{egzekwowanie odpowiedzialności} instytucji, dbanie o zachowanie procedur demokratycznych

zachowanie niezależności, niepoddawanie się dominacji

legitymizacja

wydarzenie polityczne (rozmowa eurodeputowanego z prezydentem Czech), w której występują różnice w nazywaniu działań i kreowaniu sytuacji

w zależności od celu strategii delegitymizacja

charakterystyka interakcji, identyfikacja aktu mowy, gatunku mowy

podwójne standardy, udawanie (w błysku fleszy przyjacielskie

uściski, za zamkniętymi drzwiami ostra wymiana zdań); nieodpowiedni

styl komunikacji;

żądanie, zmuszanie, oskarżanie, pouczanie, strofowanie

złe rozpoznanie sytuacji (polityka to

jest twarda zabawa), odmowa

informacji, uchylanie się od trudnych pytań

kreacja układu interakcyjnego układ nierównorzędny, atak,

aroganckie zachowanie ^{układ nierównorzędny, bierność,} dystans, otaczanie się aureolą niedostępności, nietykalności, infantylizacja (Klaus rozpłakał się) przypisywane intencje

i motywacje ^{próba zdominowania, narzucenia} rozwiązania siłą ^{ignorowanie procedur} demokratycznych, bierny opór, eksponowanie uwarunkowań indywidualnych, cech charakteru Rys. 6. Perspektywy ujęcia wydarzenia w zależności od celu strategii

Opisane mechanizmy są stosowane w ramach strategicznej gry uprawianej przez uczestników medialnych debat publicznych. W kolejnym przykładzie wykorzystano taktycznie zmiany takich parametrów sytuacji komunikacyjnej, jak: publiczny – prywatny, poważny – niepoważny.

charakterystyka interakcji, identyfikacja aktu mowy, gatunkumowy

negocjacje polityczne, zadawanie trudnych, ważnych pytań w imie-niuwyborców,interwencjaposelska wramachrolispołecznejeurodepu-towanego

bycie obiektem obrazy, wyrażanieoburzenia

kreacja układu interakcyj-nego

układ równorzędny, w którym pod-miotydziałająwramachswoichról

układrównorzędny,wktó- rymprezydentsuwerenne-go państwa ma prawo do szacunku przypisywaneintencjeimo-tywacje egzekwowanie odpowiedzialności instytucji,dbanieozachowaniepro-cedurdemokratycznych zachowanie niezależno-ści, niepoddawanie się dominacji legitymizacja wydarzeniepolityczne(rozmowaeurodeputowanegozprezydentemCzech), wktórejwystępująróżnicewnazywaniudziałańikreowaniusytuacji wzależnościodcelustrategii delegitymizacja charakterystyka interakcji, identyfikacja aktu mowy, gatunkumowy

podwójne standardy, udawanie (w błysku fleszy przyjacielskie uściski, za zamkniętymi drzwia-mi ostra wydrzwia-miana zdań);nieod-powiedni styl komunikacji; żą-danie, zmuszanie, oskarżanie, pouczanie,strofowanie

złerozpoznaniesytuacji(poli-tyka to jest twarda zabawa), odmowainformacji,uchylanie sięodtrudnychpytań

kreacja układu interakcyj-nego

układ nierównorzędny, atak, aroganckiezachowanie

układ nierównorzędny, bier-ność, dystans, otaczanie się aureoląniedostępności,niety-kalności,infantylizacja(Klaus rozpłakał się) przypisywaneintencjeimo-tywacje próbazdominowania,narzuce-niarozwiązaniasiłą

ignorowanie procedur demo-kratycznych, bierny opór, eks-ponowanie uwarunkowań in-dywidualnych,cechcharakteru

Rozmówcastawiapolitykowi(spozastudia)zarzutniezgodnościdwóchjego wypowiedzi odnoszących się do jednej sytuacji� Zasada niesprzeczności jest ważnązasadądyskusji,azatemstwierdzenietegorodzajujeststrategiądyskre-dytacjikomunikacyjnej�Namocyregułsystemukomunikowaniapolitycznego, wedługktóregodziałaniapolitykówmająpoważnekonsekwencjeimocspraw- czą,rozmówcaoskarżapolitykaodestabilizację(takiewypowiedziwustachoso-byniesprawującejwładzyniebyłybyodbieranejakomającemocsprawczą,co najwyżejświadczyłybyocechachnadawcy)�Jesttoprzykładtaktycznegowyko-rzystaniakoncepcjikomunikowaniapolitycznegojakodziałania�Polityk–zracji sprawowaniawładzy–mówiąc,jednocześniezmieniarzeczywistość�Następnie rozmówcastosujestrategięlegitymizacji, polegającąnaprzedstawieniu swojej opiniijakoopiniipublicznej�Zwiększasiłęprzezpowołaniesięnaodczuciawi-dzów,dziennikarzyipolityków�Czynisięwyrazicielemichodczuć�Znamienne jestpośrednieutożsamieniewyborców,czylispołeczeństwa,zodbiorcamime-diówmasowych(nas widzów)�

Przy analizie dopasowania strategii warto zwrócić uwagę na to, do jakiego elementuwypowiedzinawiążerozmówca�Przeciwniknajczęściejreagujenanaj-celniejszy zarzut; stara się odeprzeć ten atak, który najbardziej zagraża twarzy pozytywnej(przyczymzagrożonymożebyćwizerunekwłasnylubosobyzwła-snejgrupy)�Wrozpatrywanymprzykładzienajcelniejszeokazujesięnegatywne określenieskutkówdziałańpolityka,nazwanieichdestabilizacją�Jesttokrytyka zperspektywyrolispołecznej,oczekiwańzniązwiązanych�Zostajezatemprze-prowadzonawpoważnejtonacjiipozostajewsferzekomunikowaniapublicznego�

Odrzucenie krytykipolega na zmianie tychparametrów sytuacji komuni-kacyjnej,którestanowiłypunktoparciaprzeciwnika�Przedewszystkimten,kto odpieraatak,zmieniapłaszczyznęodniesienianaprywatną(Kto jest zdestabili-zowany emocjonalnie, ten jest),sugerując,żestanniejestskutkiemdziałańpo-lityka,leczproblememindywidualnym(wdomyśle–psychicznym)�Powoduje tozmniejszeniesiły,obniżenierangizarzutu�Jednocześnienastępujezmianato-nacjizpoważnejnaironiczną�Dodatkowowypowiedźwyraźnieprzerywaatak, awięcpełnifunkcjędywersyjną�Takiezachowaniekomunikacyjneniejestwła-ściwedlamerytorycznejdyskusji�Poszukująckwalifikacjigatunkowej,można nazwaćjepotocznymdogadywaniem�Podobnedziałaniakomunikacyjnemożna zaobserwowaćwkolejnymprzykładzie�

MO-K:[…] Ja widzę, że moje koleżanki zaczynają rodzić dzieci. Widzę, że jest wręcz moda na dzieci.

MŚ:Znaczy, ja myślę, że warto przyjrzeć się po prostu, czy te koleżanki mają pracę. Bo to tak naprawdę nie jest, że ludzie się przestali kochać, albo mają jakiś lęki egzystencjalne i dlatego nie mają dzieci. Moje studentki, jak pytam się: „Kiedy byście urodziły dzieci?”, to one mówią: „Kiedy będziemy miały gwarancję na rynkach pracy, dlatego, że to, cośmy zainwestowały w nasze studia, nie może pójść na marne”. Mówią również taką rzecz, że na świecie jest bardzo wielu mężczyzn, ale niewielu partnerów. I one mają kłopot//

85

KSz:To są te pani studentki. No to niech pani weźmie poprawkę.[śmiech]

MŚ:Znaczy myślę, że jeśli panowie nie przyjmą takich problemów jako poważnych, to te problemy, które będziemy mieli, będą coraz większe. Bo tak naprawdę, to są właśnie te problemy.

(„Wartorozmawiać”,TVP2,9�01�2006;goście–KSz:KonradSzamański, MO-K:MałgorzataOstrowska-Królikowska,MŚ:MagdalenaŚroda)

Rozmówczyniwprowadzadodebatygłoskobiet,którychtematbezpośred-niodotyczy(kobietywwiekuprokreacyjnym,oskarżoneobrakchęcirodzenia dzieci z powodu kariery)� Tym samym umacnia swoją pozycję dyskursywną, czyniącsięreprezentantkąnieformalnejgrupyspołecznej,występującwjejimie-niu�Wykorzystujeprawodootwartościdebatywsferzepublicznej�Właśnieze względunatoprawoprzeciwnikmusiwysłuchaćgłosuiodnieśćsiędoniewy-godnychdlaniegoargumentów�Niepodejmujejednakmerytorycznejstrategii argumentacyjnej, ale stosuje strategię dyskredytacji alienacyjnej, towarzyskiej (To są te pani studentki. No to niech pani weźmie poprawkę). Polega ona na wywołaniuwrażenia,żektośprzebywawdziwnym,szemranymtowarzystwie iprzeztostajesięobcy,odległy,niezrozumiały(Karwat2006b:230)�Strategia służywykluczeniu,awięcjestrodzajemdelegitymizacji�

1.2.2. Wpływ norm sfery publicznej na zachowania komunikacyjne