Działalność regulowana

Kolejnym rodzajem reglamentacji przewidzianym w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej jest wpis do rejestru działalności regulowanej. Usta-wa ta zawiera ogólne regulacje odnoszące się do wszystkich działalności regulo-wanych, dlatego chcąc ustalić takie kwestie, jak: warunki, jakie należy spełnić, by wykonywać daną działalność, właściwy rejestr działalności regulowanej czy organ rejestrowy, należy sięgnąć do odpowiedniej ustawy odrębnej. Biorąc pod uwagę poziom ingerencji w zakres wolności gospodarczej, ten rodzaj reglamen-tacji uważa się za ingerujący w stosunkowo niewielkim stopniu. W tym miej-scu dodać można, że działalności, które obecnie określane są jako regulowane, wcześniej były działalnościami, których wykonanie uzależnione było od uzyska-nia zezwoleuzyska-nia, a zatem uznać należy, że dostęp do nich został zliberalizowany.

Rozpoczęcie wykonywania działalności regulowanej wiąże się bowiem z mniej-szym obciążeniem natury biurokratycznej powiązanej z koniecznością zebrania całej dokumentacji potrzebnej do wykazania spełniania określonych wymogów dla przedsiębiorcy niż w przypadku ubiegania się o udzielenie zezwolenia²⁰�

Art. 5 pkt 5 usdg definiuje działalność regulowaną jako działalność gospo-darczą, której wykonywanie wymaga spełniania szczególnych warunków

okreś-20 M� s^trzelbicKi, Wpis do działalności regulowanej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjo-logiczny” 2006, z. 4, s. 70–71.

lonych przepisami prawa. Są to zatem warunki, które dotyczą tylko niektórych przedsiębiorców²¹. Katalog działalności objętych tego rodzaju reglamentacją nie został wskazany w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej nawet w spo-sób pośredni, jak to ma miejsce w przypadku zezwoleń poprzez wskazanie ustaw, w których jest mowa o tego rodzaju ingerencji w wolność gospodarczą. Dla przy-kładu wskazać można np. wykonywanie działalności gospodarczej w ramach zawodu lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego, wytwarzania wyro-bów tytoniowych, działalności pocztowej, usług detektywistycznych, prowadze-nia żłobka lub klubu dziecięcego, zakładu leczniczego dla zwierząt, organizowa-nia imprez turystycznych oraz pośredniczeorganizowa-nia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych.

Przedsiębiorca może wykonywać działalność regulowaną, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami prawa i uzyska wpis we właściwym re-jestrze. A zatem dla jej wykonywania konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek – materialnej, w postaci spełnienia określonych prawem warunków wykonywania danej działalności, a także formalnej, jaką jest uzyskanie wpisu w rejestrze dzia-łalności regulowanej prowadzonym przez odpowiedni organ. Przesłanka formalna sprowadza się w istocie do dwóch czynności: zgłoszenia właściwemu organowi chęci podjęcia wykonywania danej działalności, tj. złożenia wniosku, a następnie dokonania przez organ wpisu do właściwego rejestru działalności regulowanej²²�

Wpis ten co do zasady podlega opłacie skarbowej. Dokonuje go organ prowa-dzący dany rejestr, na wniosek przedsiębiorcy, po złożeniu przez niego oświadcze-nia o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywaoświadcze-nia tej działalności. Wpis ma formę tzw. czynności materialno-technicznej, a nie decyzji administracyjnej.

Oświadczenie co do zasady składa się do organu prowadzącego rejestr działalności regulowanej. Przedsiębiorca podlegający wpisowi do CEIDG może złożyć wnio-sek wraz z oświadczeniem również w urzędzie gminy, wskazując organ prowadzą-cy rejestr działalności regulowanej. Treść oświadczenia, sposób prowadzenia re-jestru oraz dane podlegające wpisowi określają przepisy ustaw regulujących daną działalność. Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu wpisu. Jest on obowiązany dokonać wpisu przedsię-biorcy do tego rejestru w terminie 7 dni od dnia wpływu do tego organu wniosku o wpis wraz z oświadczeniem o spełnieniu warunków wymaganych do wykony-wania działalności gospodarczej, dla której rejestr jest prowadzony. Jednakże nie-dokonanie wpisu w tym terminie nie oznacza dla przedsiębiorcy utraty możliwo-ści uzyskania wpisu do rejestru. Wręcz przeciwnie. Zgodnie z art. 67 ust. 2 usdg jeżeli organ prowadzący rejestr działalności regulowanej nie dokona wpisu w ww.

terminie, a od dnia wpływu wniosku do tego organu upłynęło 14 dni,

przedsiębior-21 C. K^osiKowsKi, Nowe regulacje prawne…, s. 16.

22 M� s^zydło, Działalność gospodarcza regulowana, „Prawo Spółek” 2005, nr 1, s. 43.

ca może rozpocząć działalność²³. A zatem to spełnienie przez przedsiębiorcę wy-mogów wskazanych przez określone przepisy prawa uznać można za decydującą przesłankę, której spełnienie warunkuje wykonywanie przez niego działalności regulowanej. Przedsiębiorca bowiem już z chwilą spełniania określonych wymo-gów uzyskuje uprawnienie do prowadzenia danej działalności regulowanej. Wpis do rejestru ma więc jedynie charakter deklaratoryjny, tj. potwierdzający zaistniały już stan prawny. Podkreślenia wymaga, że organ dokonując wpisu przedsiębiorcy do rejestru, nie bada, czy rzeczywiście spełnia on warunki konieczne dla wykony-wania danej działalności regulowanej. Jednakże nie oznacza to, że złożone przez przedsiębiorcę zgłoszenie w ogóle nie podlega badaniu²⁴. Przedsiębiorca wpisany do rejestru obowiązany jest zgłosić zmianę danych do niego wpisanych w terminie 14 dni od dnia zajścia zdarzenia, które spowodowało ich zmianę.

Jak już wspomniano wcześniej, spełnianie przez przedsiębiorcę warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej jest kluczowe. Dlatego podlega ono kontroli, do której przeprowadzenia w szczególności uprawniony jest organ prowadzący rejestr danej działalności. Do kontroli tej stosuje się odpo-wiednio art. 57 usdg stanowiący o kontroli organu koncesyjnego nad działalnością koncesjonariusza. Zwraca się uwagę, że z uwagi na brak weryfikacji spełniania przez przedsiębiorcę warunków, których spełnienie jest konieczne dla wykony-wania działalności regulowanej, kontrola przeprowadzana przez organ rejestrowy, a zwłaszcza ta pierwsza, następująca po dokonaniu wpisu, jest niezwykle istotna²⁵� W celu wykazania w każdym czasie, że przedsiębiorca faktycznie spełnia szcze-gółowe wymagania, obowiązany jest on przechowywać wszystkie dokumenty nie-zbędne do potwierdzenia ich spełniania. A zatem kontrolę przeprowadzaną przez organ rejestrowy określić można mianem kontroli następczej, w przeciwieństwie do tej odbywającej się w przypadku ubiegania się przedsiębiorcy o uzyskanie kon-cesji lub zezwolenia, gdzie mamy do czynienia z kontrolą uprzednią.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wskazuje przypadki, w któ-rych organ prowadzącym rejestr działalności regulowanej odmawia wpisu przed-siębiorcy do rejestru. Są to sytuacje, gdy:

1) wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem;

2) przedsiębiorcę wykreślono z rejestru tej działalności regulowanej z przyczyn, z których organ prowadzący rejestr działalności regulowanej wydał decyzję o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku.

23 Sytuacja ta jednak nie ma miejsca w przypadku, gdy organ wezwał przedsiębiorcę do uzu-pełnienia wniosku o wpis nie później niż przed upływem 7 dni od dnia jego otrzymania. W takiej sytuacji termin 7 dni od wpłynięcia wniosku wraz z oświadczeniem do organu biegnie odpowiednio od dnia wpływu uzupełnienia wniosku o wpis.

24 Podlega ono bowiem badaniu w zakresie jego kompletności czy w zakresie ewentualnych przesłanek odmowy wpisu. – M. szydło, Działalność gospodarcza…, s. 44.

25 M� s^trzelbicKi, Wpis do działalności…, s. 78.

W tym miejscu wskazać należy na podstawy wydania przez organ prowadzący rejestr działalności regulowanej decyzji o zakazie wykonywania przez przedsię-biorcę działalności objętej wpisem. Zgodnie z art. 71 ust. 1 usdg ma to miejsce, gdy:

1) przedsiębiorca złożył oświadczenie o spełnieniu przez niego wymogów, któ-rych spełnienie jest konieczne dla wykonywania danej działalności regulo-wanej;

2) przedsiębiorca nie usunął naruszeń warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej w wyznaczonym przez organ terminie;

3) organ stwierdzi rażące naruszenie warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej przez przedsiębiorcę.

Podkreślenia wymaga, że decyzja organu o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem posiada ustawowy rygor natychmia-stowej wykonalności. Oznacza to, że podlega ona natychmiastowemu jej wykona-niu z chwilą jej wejścia do porządku prawnego, czyli z momentem doręczenia jej stronie postępowania administracyjnego, którą jest przedsiębiorca, bez koniecz-ności uzyskania przez decyzję statusu decyzji ostatecznej. W przypadku wyda-nia decyzji o zakazie wykonywawyda-nia działalności organ z urzędu wykreśla wpis przedsiębiorcy w rejestrze działalności regulowanej. Organ wykreśla również wpis przedsiębiorcy na jego wniosek, a także po uzyskaniu informacji o zgonie przedsiębiorcy lub po uzyskaniu informacji z CEIDG albo z Krajowego Reje-stru Sądowego o jego wykreśleniu. Przedsiębiorca, którego wykreślono z rejeReje-stru działalności regulowanej, może uzyskać do niego ponowny wpis w tym samym zakresie działalności gospodarczej nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wy-dania decyzji o zakazie wykonywania działalności.