O tym, że usługi w zakresie handlu transgranicznego są bardzo istotne, świadczy Zielona Księga Komisji Europejskiej, w którym „transgraniczność” jest wskazywa-na jako przyszłościowa cecha w e-handlu [European Commission 2012]. Koniecz-ne jest jednak wyeliminowanie wcześniej wskazanych ograniczeń. Jest to waru-nek do utrzymania dynamicznego i zrównoważonego rozwoju transgranicznego handlu elektronicznego. Komisja Europejska (KE) opracowuje więc raporty i roz-porządzenia mające na celu ułatwienie e-handlu transgranicznego, m.in. przez zbudowanie zaufania publicznego do międzynarodowych transakcji, wprowa-dzenie standardów ułatwiających wymianę handlową czy wreszcie stymulowa-nie wzrostu tej dziedziny gospodarki, w szczególności wśród małych i średnich przedsiębiorstw [Ecommerce Europe 2015]. Obecnie jest to realizowane przez strategię Jednolitego Rynku Cyfrowego (ang. Digital Single Market). Strategia ta obejmuje trzy filary [European Commission 2015]:
145 Transgraniczny handel elektroniczny jako wyzwanie dla e-detalistów
1. lepszy dostęp do dóbr i usług cyfrowych w Europie;
2. stworzenie odpowiednich warunków i jednolitych zasad prowadzenia dzia-łalności dla sieci cyfrowych i usług innowacyjnych, aby mogły się lepiej rozwijać; 3. zmaksymalizowanie potencjału wzrostu gospodarki związanego z gospodar-ką cyfrową.
Prace KE mają więc służyć harmonizacji praw konsumentów i przedsiębiorców oraz zwiększeniu efektywności i obniżeniu kosztów działalności transgranicznej. Zwracają również uwagę na logistykę, w szczególności na dostawy towarów do klientów. Według KE właściwe doręczenie produktów zamówionych przez Internet jest jednym z kluczowych elementów mających wpływ na wzrost rynku e-handlu [European Commission 2013]. Widać to w zapisach Zielonej Księgi Komisji Europej-skiej, gdzie wskazane są trzy zasadnicze obszary wpływające na atrakcyjność zaku-pów dokonywanych przez Internet [European Commission 2012]:
1. cena produktu wraz z kosztem dostawy, 2. pewność jakości doręczania produktu,
3. dostępność do informacji o statusie zamówienia.
Zapewnienie wysokiej jakości obsługi klienta w tych obszarach w handlu trans-granicznym przez najmniejsze przedsiębiorstwa jest bardzo trudne. Z powodu re-latywnie małej liczby przesyłek międzynarodowych, mikro- i małym przedsiębior-stwom jest znacznie trudniej wynegocjować z operatorami logistycznymi korzystne warunki cenowe. W efekcie koszty przesyłek w małych e-sklepach są znacznie mniej atrakcyjne niż te, które są oferowane dużym firmom. Podobnie jest z obsługą klienta w innych językach. Przy małej skali działalności może być ona droższa. Problem ten jest istotny, ponieważ w Polsce mikro- i małe przedsiębiorstwa oferujące swoje to-wary za pośrednictwem Internetu stanowią ok. 85% polskiego rynku. Potrzebne są więc rozwiązania, ale także regulacje, które ułatwią pracę i obniżą koszty logistyczne tych podmiotów.
W 2016 roku Komisja Europejska zaprezentowała propozycję nowych przepi-sów w sprawie geoblokowania, dostaw i walki z nieuczciwymi sprzedawcami, któ-re mają na celu dalsze zwiększenie konkuktó-rencji i w efekcie wzmocnienie rozwoju handlu transgranicznego w krajach Unii Europejskiej. Geoblokowanie polega na automatycznym przekierowywaniu użytkowników z zagranicznych do krajowych wersji stron internetowych, na których często są inne ceny i warunki sprzedaży. Likwidacja tej funkcji ma dać klientom równe szanse podczas transgranicznych zakupów internetowych bez względu na kraj zamieszkania. KE chce również wpły-nąć na obniżenie kosztów dostaw zagranicznych. Nowe przepisy mają zobowią-zać przewoźników do przekazania krajowym organom regulacyjnym informacji
146
Arkadiusz Kawa
o kosztach dostawy, z których część zostanie podana do publicznej wiadomości. Jednocześnie wyznaczeni operatorzy (np. Poczta Polska) będą zobowiązani do udostępniania innym przedsiębiorstwom swojej infrastruktury w zakresie logistyki transgranicznej [Wirtuanlnemedia.pl 2016].
Podobne działania realizowane są również w pozostałych regionach świata. Szczególnie aktywna w tym obszarze jest Azja, gdzie od lat handel międzynaro-dowy jest rozwijany poprzez bilateralne umowy o wolnym handlu (ang. Free Trade Agreement), takie jak ASEAN Free Trade Agreement (AFTA), który skupia państwa Azji Środkowej, umożliwiając państwom partnerskim handel na preferencyjnych warunkach. AFTA, podobnie jak Unia Europejska, wspiera rozwój e-handlu trans-granicznego poprzez działania mające na celu zmniejszenie regulacji prawnych [The Economist 2014].
Podsumowanie
Według ekspertów organizacji Ecommerce Europe [2015] to, że w ostatnich latach we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej odnotowano wzrost udziału e-handlu transgranicznego, stanowi wystarczający dowód na to, że będzie on jed-nym z głównych czynników napędzających rozwój rynku e-handlu w Europie i na świecie. Przyczyniła się do tego globalizacja i internacjonalizacja przedsiębiorstw, a tym samym większa skłonność do pokonywania barier w międzynarodowej wy-mianie handlowej [Cheliński, Szymkowiak 2017].
Obsługa zagranicznych rynków nie jest jednak łatwa. Wiąże się z różnymi uwa-runkowaniami prawnymi, systemami płatności, sposobami rozliczeń, inną walutą i oczekiwaniami klientów. Bardzo dużym wyzwaniem jest również logistyka, która jest bardziej złożona niż w przypadku wewnątrzkrajowej sprzedaży. Gdy jednak pro-cesy handlu transgranicznego są dobrze zaprojektowane i zorganizowane, to klien-towi i sprzedawcy jest obojętne, czy zakup przez Internet odbywa się w kraju czy zagranicą. Dla tego pierwszego ważniejsze jest to, że ma większy wybór produktów i ich dostawców, a dla tego drugiego większa wartość sprzedaży.
Bibliografia
AT Kearney (2015), Lifting the Barriers to E-Commerce in ASEAN, AT Kearney, Korea.
Copenhagen Economics (2013), E-commerce and delivery. A study of the state of play of EU
147 Transgraniczny handel elektroniczny jako wyzwanie dla e-detalistów
DPD (2017), Odzież i książki – DPDgroup prezentuje najpopularniejsze kategorie produktów
ku-powanych w sieci, Informacja prasowa, DPD Polska, Warszawa.
European Commission (2012), An integrated parcel delivery market for the growth of
e-com-merce in the EU. Green paper, European Commission, Bruksela.
European Commission (2013), Roadmap for completing the single Market for parcel deliver, European Commissions, Bruksela.
Ecommerce Europe (2015), European B2C E-commerce Report 2015, Ecommerce Europe, Bruksela.
FedEx (2017), Gospodarka cyfrowa źródłem optymizmu i wzrostu sprzedaży w europejskim sektorze MŚP, SME Export Report, Warszawa.
Gemius (2015), E-commerce w Polsce 2015. Gemius dla e-Commerce Polska, Gemius, Warszawa.
Gümüş M., Li S., Oh W., Ray S. (2013), Shipping fees or shipping free? A tale of two price
partitioning strategies in online retailing, „Production and Operations Management”,
22(4), ss. 758–776.
Kawa A. (2017), Kształtowanie relacji z klientami w handlu zintegrowanym wielokanałowo, Or-ganizacja i Kierowanie 2, 176, ss. 285–298.
Kawa A., Zdrenka W. (2016), Conception of integrator in cross-border e-commerce, LogFo-rum, 12.
Łapiński K., Peterlik M., Wyżnikiewicz B. (2012), Działalność transgraniczna polskich sklepów
internetowych, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa.
Szymura-Tyc M. (2005), Marketing we współczesnych procesach tworzenia wartości dla klienta
i przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice.
The European Consumer Centres’ Network (2011), Online Cross-Border Mystery Shopping –
148
Arkadiusz Kawa
Bibliografia elektroniczna:
Accenture (2016), Cross-Border Ecommerce [online], https://www.accenture.com/t20160 830T101949__w__/cn-en/_acnmedia/PDF-29/Accenture-Cross-Border-Ecommerce.pdf, dostęp: 30 kwietnia 2017.
AliResearch (2016), Global Cross Border e-Commerce Market 2020 [online], http:// unctad.org/meetings/en/Presentation/dtl_eweek2016_AlibabaResearch_en.pdf, dostęp: 30 kwietnia 2017.
ASEAN (2017), http://asean.org, dostęp: 30 kwietnia 2017.
Cheliński R. (2016), Handel transgraniczny on-line ze stałą tendencją wzrostu, Poczta Polska [online], https://ecommerce.poczta-polska.pl/pl/artykuly/archiwum/2016/handel-transgra-niczny-on-line-ze-stala-tendencja-wzrostu, dostęp: 30 kwietnia 2017.
Cheliński R., Szymkowiak B. (2017), Cross-border eCommerce. Szansa czy zagrożenie?, Poczta Polska [online], poczta-polska.pl/hermes/uploads/2017/01/raport-cbec-23.01.2017.pdf, do-stęp: 30 kwietnia 2017.
Blankenship W. (2017), E-Commerce Berlin Expo: Cross-Border E-Commerce Questions
Answe-red [online],
https://www.ecommerce-nation.co/ecommerce-berlin-expo-cross-border-que-stions-answered/, dostęp: 30 kwietnia 2017.
DHL (2017), The 21st century spice trade a guide to the cross-border e-commerce opportunity [online], http://www.dhl.com/content/dam/Campaigns/Express_Campaigns/Local_Campa-igns/apem/express_campaign_spice_trade_apem_en.pdf, dostęp: 30 kwietnia 2017. Dlahandlu.pl (2017), Handel transgraniczny w Polsce do końca 2017 roku wzrośnie o
pra-wie 24% [online], http://www.dlahandlu.pl/handel-pra-wielkopopra-wierzchniowy/wiadomosci/
handel-transgraniczny-w-polsce-do-konca-2017-roku-wzrosnie-o-prawie-24,58054.html, dostęp: 30 kwietnia 2017.
Ecommerce Europe (2016), Manifesto for a better parcel delivery market in Europe [online], https://www.ecommerce-europe.eu/app/uploads/2016/09/Ecommerce-Europe-Manifesto -for-a-better-parcel-delivery-market-in-Euro....pdf, dostęp: 30 kwietnia 2017.
149 Transgraniczny handel elektroniczny jako wyzwanie dla e-detalistów
eMarketer (2016), Worldwide Retail Ecommerce Sales Will Reach $1.915 Trillion This Year [on-line], https://www.emarketer.com/Article/Worldwide-Retail-Ecommerce-Sales-Will-Reach-1915-Trillion-This-Year/1014369, dostęp: 30 kwietnia 2017.
European Commission (2015), A Digital Single Market for Europe: Commission sets out 16
ini-tiatives to make it happen [online], http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-4919_pl.htm,
dostęp: 30 kwietnia 2017.
European Commission (2017), Digital single market [online], https://ec.europa.eu/commis-sion/priorities/digital-single-market_en, dostęp: 30 kwietnia 2017.
OECD (2017), http://www.oecd.org/sti/ieconomy/, dostęp: 30 kwietnia 2017.
Kilcarr S. (2016), E-commerce, free shipping, and trucking, Fleet Owner [online], http://fleetow-ner.com/blog/e-commerce-free-shipping-and-trucking, dostęp: 30 kwietnia 2017. McKinsey (2016), Cross-border e-commerce is luring Chinese shoppers [online], http://www. mckinsey.com/industries/high-tech/our-insights/crossborder-ecommerce-is-luring-chine-se-shoppers, dostęp: 30 kwietnia 2017.
Portalspożywczy.pl (2014), Handel transgraniczny to olbrzymie wyzwanie dla branży
e-com-merce [online], http://www.portalspozywczy.pl/handel/wiadomosci/handel-transgraniczny
-to-olbrzymie-wyzwanie-dla-branzy-e-commerce,109039.html, dostęp: 30 kwietnia 2017. PwC (2016), PwC’s Trade Alert on China - What is next for Cross-border E-commerce (B2C)
Business in China? [online], http://www.pwc.com/us/en/tax-services/publications/insights/
what-is-next-for-cross-border-e-commerce-business-in-china-.html, dostęp: 30 kwiet-nia 2017.
The Economist (2014), Growing together? Free trade and Asia’s technology sector [online], http://www.economistinsights.com/countries-trade-investment/analysis/growing-to-gether-free-trade-and-asia%E2%80%99s-technology-sector, dostęp: 30 kwietnia 2017. Wiadomoscihandlowe.pl (2016), Handel transgraniczny rośnie. Napędza go e-commerce [onli-ne], https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykuly/handel-transgraniczny-rosnie-napedza -go-e-commerce,7081, dostęp: 30 kwietnia 2017.
150
Arkadiusz Kawa
Wirtuanlnemedia.pl (2016), Komisja Europejska ujednolica e-handel: takie same ceny w
róż-nych krajach, tańsza wysyłka, większe uprawnienia UOKiK-u [online],
http://www.wirtualne- media.pl/artykul/komisja-europejska-ujednolica-e-handel-takie-same-ceny-w-roznych-krajach-tansza-wysylka-wieksze-uprawnienia-uokik-u, dostęp: 30 kwietnia 2017.
Maja Kiba-Janiak
| maja.kiba-janiak@ue.wroc.plUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Agnieszka Jagoda
| agnieszka.jagoda@ue.wroc.plUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu