Dzia áania podejmowane przez WODR w Siedlcach

Doradztwem dla rolników zajmują siĊ instytucje doradztwa rolniczego, które są czĊĞcią systemu wiedzy i informacji rolniczej. Mają one zapewniü rol-nikom pomoc w gospodarowaniu uáatwiając podejmowanie decyzji, wzmacnia-jąc realizacjĊ wybranych strategii i dziaáaĔ operacyjnych. Pomimo zmian jakie nastĊpują w ostatnim okresie, najwaĪniejszą instytucją doradztwa rolniczego w Polsce nadal są Wojewódzkie OĞrodki Doradztwa Rolniczego (WODR). Zaj-mują one istotne miejsce we wspieraniu i stymulowaniu przemian w rolnictwie i obszarach wiejskich. To wáaĞnie WODR przypisuje siĊ duĪą rolĊ w przystoso-waniu rolników do nowych wyzwaĔ, zwáaszcza po integracji z Unią Europejską.

Rolnicy potrzebowali wielu informacji, w jaki sposób dostosowaü gospodar-stwo do wymogów WPR czy teĪ jak pozyskiwaü dodatkowe Ğrodki finansowe.

Z uzyskanych informacji wynika, Īe najwiĊkszym zainteresowaniem rol-ników cieszyáo siĊ szkolenie organizowane przez WODR w Siedlcach na temat PROW 2004-2006 i 2007-2013, w którym wziĊáo udziaá 182 rolników oraz

„Wsparcie doradztwa rolniczego” – 190 uczestników. Powodzeniem cieszyáy siĊ takĪe szkolenia nt. PáatnoĞci bezpoĞrednie i technika produkcji rolniczej – zwie-rzĊcej oraz Programy rolno-Ğrodowiskowe. Z informacji uzyskanych przez Dy-rektora WODR – Siedlce wynika, Īe rolnicy najbardziej zainteresowani byli ubieganiem siĊ o Ğrodki finansowe z programów SPO i PROW. SpoĞród dziaáaĔ PROW rolnicy najczĊĞciej korzystali z pomocy doradców dla gospodarstw ni-skotowarowych i rent strukturalnych. Udziaá w szkoleniach innych typów byá mniejszy i dotyczyá gospodarstw specjalizujących siĊ w okreĞlonym

asortymen-cie produkcji lub zainteresowanych warunkami, jakie trzeba speániü, aby ubie-gaü siĊ o Ğrodki z programów strukturalnych.

Przykáadem poprawy wspóádziaáania spoáecznoĞci lokalnych na obszarach wiejskich jest coraz czĊstsze tworzenie grup producenckich przez rolników. Są one formą samoorganizacji gospodarczej mieszkaĔców wsi. Inicjatywy rolników zaowocowaáy utworzeniem w powiecie siedleckim 19 grup producentów rol-nych o róĪnym stopniu zorganizowania. WiĊkszoĞü z nich funkcjonuje jako grupy „nieformalne”, 4 grupy są zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądo-wym, a tylko 2 z nich posiadają wpis u Wojewody i status grupy uznanej.

Komisja Europejska podkreĞla, Īe tylko dziĊki zaangaĪowaniu wszystkich siá oraz mobilizacji zasobów wszystkich regionów i obywateli jest moĪliwa realizacja partnerstwa istotnego dla spójnoĞci. Rozwój obszarów wiejskich musi bazowaü na czynnikach endogennych, tj. wykorzystywaü potencjalne moĪliwo-Ğci kapitaáu ludzkiego i spoáecznego. A dla dynamicznej realizacji koncepcji spójnoĞci waĪne są kompetentne i sprawnie dziaáające instytucje na poziomie nie tylko krajowym, ale równieĪ regionalnym czy gminnym.

Wnioski i rekomendacje

Wnioski

W niniejszym raporcie dziaáalnoĞü instytucjonalna w skali lokalnej byáa podstawą oceny wpáywu instytucji na jakoĞü kapitaáu ludzkiego. Rozpatrywano wiĊc instytucje/organizacje Ğwiadczące usáugi edukacyjne na rzecz poprawy kapitaáu ludzkiego na obszarach wiejskich. Autorzy raportu brali pod uwagĊ dostĊpnoĞü przestrzenną i spoáeczną rozpatrywanych placówek, a takĪe warunki ich funkcjonowania. Chodziáo tu gáównie o Ğrodki finansowe przeznaczane na dziaáalnoĞü tych placówek oraz jakoĞü zasobów kadrowych w tych placówkach.

Wniosek z przeprowadzonych analiz jest taki, Īe poprawa jakoĞci zasobów ludzkich wymaga zdecydowanie wiĊkszego udziaáu zasobów instytucjonalnych oraz wiĊkszego zaangaĪowania spoáecznoĞci lokalnej w tym procesie. Wynika to zarówno z pewnej sáaboĞci wskaĨników charakteryzujących spoáecznoĞü lokalną, jak i dostĊpnoĞci placówek dziaáających na rzecz kapitaáu ludzkiego.

Sytuacja finansowa gmin wskazuje, Īe znaczna ich grupa nie bĊdzie w stanie pokonaü „luki edukacyjnej” samodzielnie bez wáączania do tego pro-cesu zintegrowanych instrumentów instytucjonalnych (organizacyjnych, eko-nomicznych i spoáecznych). Przeprowadzona w raporcie analiza wskazuje, Īe:

 istnieje silna zaleĪnoĞü miĊdzy wielkoĞcią Ğrodków publicznych skierowa-nych do poszczególskierowa-nych samorządów a jakoĞcią usáug i dostĊpem do nich;

 najwaĪniejszymi problemami pozostają dysproporcje pomiĊdzy gminami bogatymi i biednymi w zakresie podziaáu czĊĞci oĞwiatowej subwencji ogól-nej, bazy edukacyjnej oraz kwalifikacji nauczycieli w szkoáach;

 mamy do czynienia z niekorzystnym oddziaáywaniem dwóch zjawisk; z jed-nej strony sáabą dostĊpnoĞü do placówek Ğwiadczących usáugi na rzecz po-prawy kapitaáu ludzkiego, z drugiej strony z niewielkimi moĪliwoĞciami finansowymi samorządów do poprawy obecnego stanu;

 obszary o niedofinansowaniu usáug edukacyjnych oraz niskiej jakoĞü kapitaáu ludzkiego są wyrazem niskiego poziomu rozwoju spoáeczno- -gospodarczego.

Rekomendacje

Przedstawione powyĪej wnioski z przeprowadzonej analizy dostĊpu do usáug edukacyjnych i jakoĞci kapitaáu ludzkiego wskazują na celowoĞü

rozwa-Īenia nastĊpujących rekomendacji idących w kierunku usprawnienia funkcjo-nowania dziaáalnoĞci instytucjonalnej w zakresie edukacji.

1. Zmiany w systemie finansowania placówek edukacyjnych. OdejĞcie od zasady jednolitego finansowania dla samorządów; w finansowaniu tych placówek powinno uwzglĊdniaü siĊ wiĊksze potrzeby inwestycyjne niektó-rych powiatów i gmin, róĪną liczbĊ uczniów w klasie i szkole, wyrówny-wanie dotychczasowych róĪnic edukacyjno-kulturowych itp. Chodzi o wzmocnienie znaczenia czĊĞci wyrównawczej subwencji kosztem obni-Īenia czĊĞci oĞwiatowej. Obecny system finansowania nie wspiera efek-tywnie sáabszych placówek, co prowadzi do dalszego pogáĊbiania nierównoĞci pod wzglĊdem dostĊpu i jakoĞci usáug edukacyjnych.

2. Zmiany wynagrodzenia nauczycieli. Wynagrodzenie powinno byü ĞciĞle powiązane z wynikami nauczania, stwarzając motywacjĊ do ciągáego roz-woju w trakcie caáej kariery zawodowej.

3. ZwiĊkszenie dostĊpu do placówek edukacyjnych poprzez bardziej róĪno-rodne i elastyczne formy wczesnej edukacji, co moĪe zapobiec przyszáym niepowodzeniom w szkole, wykluczeniu spoáecznemu oraz daje podstawĊ do kontynuowania nauki.

4. Przystosowanie placówek edukacyjnych do nowych wyzwaĔ; aby stawaáy siĊ niezastąpione w rozwoju osobowoĞciowym i w integracji spoáecznej kaĪdej jednostki. Chodzi o ksztaátowaniem wĞród uczniów przedsiĊbior-czoĞci, poczucia odpowiedzialnoĞci ponoszenia konsekwencji wáasnych de-cyzji itp.

5. Ciągáe inwestowanie w placówki edukacyjne na miarĊ potrzeb nowoczesnej edukacji.

6. Upowszechnianie systemu doradztwa i poradnictwa w szkolnictwie ogól-noksztaácącym wszystkich szczebli.

7. ZwiĊkszenie roli kultury w procesie edukacji i przygotowania dzieci i máo-dzieĪy do aktywnego uczestnictwa w Īyciu spoáecznym, kulturalnym i go-spodarczym.

8. Stworzenie warunków do upowszechniania edukacji dla osób dorosáych przez caáe Īycie na obszarach wiejskich.

9. Wspóádziaáanie wielu Ğrodowisk lokalnych, tj. samorządu, organizacji po-zarządowych, i innych lokalnych organizacji na rzecz poprawy jakoĞci ka-pitaáu ludzkiego.

10. WiĊksze zainteresowanie siĊ wykorzystaniem istniejącej bazy edukacyjnej.

Na przykáad chodzi o 42 „Centra ksztaácenia na odlegáoĞü na wsiach” po-wstaáe na obszarach wiejskich woj. mazowieckiego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. Gáównym celem

pro-jektu byáo wsparcie spoáecznoĞci lokalnych poprzez zwiĊkszanie dostĊpu do edukacji oraz promowania na obszarach wiejskich idei ksztaácenia przez caáe Īycie.

Oznacza to, Īe dla poprawy jakoĞci kapitaáu ludzkiego na obszarach wiej-skich waĪna jest nie tylko wielkoĞü Ğrodków finansowych przeznaczonych na ten cel, ale takĪe aktywna polityka spoáeczna umoĪliwiająca wykorzystanie instru-mentu finansowego do likwidacji istniejących barier hamujących poprawĊ jakoĞci kapitaáu ludzkiego. Nie ulega wątpliwoĞci, Īe nierówny dostĊp do usáug eduka-cyjnych na pierwszym etapie nauki przekáada siĊ na dalszą drogĊ edukacyjną.

Literatura

Becker G.S., Human Capital, NBER, New York 1975.

Becker G.S., Human Capital. A theoretical and empirical approach with spe-cial reference to education, Chicago 1993, The University of Chicago Press.

Becker G.S., Investment In human capital: A theoretical analysis, „Journal of Political Economy”, nr 70.

Biuletyn Statystyczny 2006.

Coleman J. Fundations of Social Theory, Harvard University Press, Cambridge Mass 1990.

Coleman J., Social Capital In the Creation of Human Capital, „American Jour-nal of Sociology” (suplement) 1988, nr 9.

Dobosz M., Wspomagana komputerowo statystyczna analiza wyników badaĔ, Akademicka Oficyna Wydawnicza, EXIT, Warszaw 2004.

DomaĔski S., Kapitaá ludzki i wzrost gospodarczy, PWN, Warszawa 1993.

Drucker F.P., Innowacja, przedsiĊbiorczoĞü, praktyka i zasady. PWN, Warsza-wa 1992.

Dz. U. 1991 Nr 95, poz. 425 z póĨniejszymi zmianami.

Dz. U. 1998 Nr 91, poz. 576 z póĨniejszymi zmianami.

Dz. U. 2004 Nr 99, poz. 1001 z póĨniejszymi zmianami.

Fukuamya F., Kapitaá spoáeczny a droga do dobrobytu, PWN, Warszawa 1997..

Goldman N., WstĊp do socjologii, Wyd. Zysk i S-ka, PoznaĔ 2001.

Gonciarz B., Instytucjonalizacja samorządnoĞci, Aktorzy i efekty, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2004.

Kapitaá ludzki i kapitaá spoáeczny a rozwój regionalny, pod redakcją M. Herbsta, Wydawnictwo Naukowe SCHLAR, Warszawa 2007.

KuciĔski K., KonkurencyjnoĞü jako zagadnienie regionalne, Instytut Funkcjo-nowania Gospodarki Narodowej SGH, Warszawa 1998.

Lucas R., On the Mechanics of Economic Development, Journal of Monetary Economics, nr 22, 1988.

Malinowski B., Szkice z teorii kultury, Wyd. KsiąĪka i Wiedza, Warszawa 1958.

Marek T., Analiza skupieĔ w badaniach empirycznych, Metody SAHN, PWN, Warszawa 1989.

Nahapiet J., Ghoshal S., Social capital, intellectual capital and the orga-nizational advantage, „Academy of Management Review” 1988, vol. 23.

North D., New Institutional Economics and Development, [w:] Reinventing the Commons, The Book of Abstracts, The International Association for the Study of Common Property, Norway 1995.

Piasecki A.K., Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, Wydawnictwo Na-ukowe PWN, Warszawa 2009.

Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Siedleckiego na lata 2005-2013, Starostwo Powiatowe w Siedlcach, 2004.

Putnam R.D., Demokracja w dziaáaniu, Fundacja im. S. Batorego, Wyd. „Znak”, Kraków 1995.

Radziejowska B., Liderzy i ich organizacje w rozwoju spoáeczno-gospodarczym wsi, [w:] PrzedsiĊbiorczoĞü wiejska w Polsce i krajach Unii Europejskiej, PAN, IRWiR, Warszawa 2002.

Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, www.innowacyjnosc.gpw.pl.

Reich R.B., Praca narodów. Przygotowanie siĊ do kapitalizmu XXI w., Wyd.

Adam Marszaáek, ToruĔ 1996.

Romer D., Makroekonomia dla zaawansowanych, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2000.

Schulz T.W., Investment In Human Capital, The Free Press. New York 1976.

Sokoáowski M., JakoĞü kapitaáu spoáecznego a rozwój gospodarki rynkowej, [w:] Czáowiek a áad gospodarczy, t. I. Wyd. Towarzystwo Naukowe Kato-lickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2004.

StĊpieĔ B., Instytucjonalne uwarunkowania dziaáalnoĞci przedsiĊbiorstw miĊ-dzynarodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, PoznaĔ 2009.

StĊpieĔ B., Ranking gmin woj. mazowieckiego wedáug wyników uzyskanych przez uczniów z egzaminu gimnazjalnego i szkóá podstawowych w roku 2008, Instytut Analiz Regionalnych w Kielcach, Kielce 2008.

SzczepaĔski J., Elementy pojĊcia socjologii, PWN, Warszawa 1966.

Sztompka P., Socjologia. Analiza spoáeczeĔstwa, Wyd. Znak, Kraków 2005.

Turow L.C., PrzyszáoĞü kapitalizmu, Wrocáaw 1999.

Wspóáczesne problemy finansów i gospodarki jednostek samorządu terytorial-nego, redaktor naukowy Sáawomira KaĔduáa, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, PoznaĔ 2008.

Zadania i kompetencje samorządów powiatowych, Biuletyn Informacyjny Związku Powiatów Polskich, nr 11, Warszawa 2003.



Druk i oprawa: EXPOL Wáocáawek