Samorząd terytorialny – partner w stymulowaniu kapitaáu spoáecznego

tworzą-cy je ludzie. Motywacja, wola dziaáania, posiadanie jasno spretworzą-cyzowanych ce-lów, umiejĊtnoĞü ich realizacji i umiejĊtnoĞü mobilizowania energii spoáecznej są równieĪ istotnymi czynnikami rozwoju.

Samorząd terytorialny, posiadając okreĞlone kompetencje i uprawnienia, wynikające z ustaw o samorządzie terytorialnym, moĪe skutecznie kreowaü politykĊ w zakresie budowy lokalnego kapitaáu spoáecznego. Stanowi on páasz-czyznĊ ksztaátowania postaw obywatelskich, rozwoju elit lokalnych oraz stymu-lowania aktywnoĞci i kreatywnoĞci obywateli w zakresie uczestnictwa w Īyciu publicznym. Budowanie kapitaáu spoáecznego jest dáugotrwaáym procesem.

JednakĪe jest on zasobem, który moĪe byü rozwijany i ksztaátowany, zwáaszcza poprzez racjonalnie projektowaną lokalną politykĊ. W Ğrodowiskach lokalnych cel taki realizują róĪnego typu dziaáania na rzecz aktywizacji spoáecznej miesz-kaĔców, animowane ostatnio poprzez samorządy.

19 Radziejowska B., Liderzy i ich organizacje w rozwoju spoáeczno-gospodarczym wsi, [w:]

PrzedsiĊbiorczoĞü wiejska w Polsce i krajach Unii Europejskiej, PAN, IRWiR, Warszawa 2002.

Gmina Zbuczyn – lider w aktywnoĞci spoáecznoĞci lokalnej

Gmina Zbuczyn jest jedną z wiĊkszych wiejskich gmin w powiecie siedleckim.

W roku 2008 z inicjatywy wójta powstaáo Lokalne Stowarzyszenie Go-spodarcze, a za dziaáalnoĞü na rzecz gminy wójt otrzymaá wyróĪnienie „Amba-sador EFS”. W 2009 roku wyróĪnienie „Amba„Amba-sador EFS 2009” otrzymaáo równieĪ Stowarzyszenie Kulturalno-OĞwiatowe „Klub Ludzi Twórczych”

z gminy Zbuczyn. To dowód, Īe spoáecznoĞü lokalna zwraca uwagĊ i wyka-zuje zainteresowanie sprawami lokalnymi oraz pozyskiwaniem Ğrodków unijnych na rozwój.

Na terenie gminy prĊĪnie dziaáa Gminny OĞrodek Kultury, instytucja sa-morządowa istniejąca od 1986 roku. Prowadzi dziaáania na rzecz:

 przygotowania dzieci, máodzieĪy i dorosáych do rozumienia róĪnorodnych przejawów i form kultury oraz sztuki,

 rozbudzania postaw twórczych,

 trwaáych zmian postaw, poglądów i sposobu myĞlenia mieszkaĔców,

 organizacji czasu wolnego mieszkaĔców.

OĞrodek jest organizatorem: konkursów, koncertów i spektakli teatral-nych, festynów, happeningów, spotkaĔ autorskich, prelekcji, rajdów oraz imprez okolicznoĞciowych. Prowadzi dziaáalnoĞü wystawienniczą, eksponując prace początkujących, jak równieĪ uznanych twórców. Edukacja kulturalna dzieci i máodzieĪy prowadzona jest poprzez staáe formy pracy:

 codzienną pracĊ Ğwietlicową w godzinach popoáudniowych,

 naukĊ gry na instrumentach muzycznych,

 naukĊ taĔca,

 zajĊcia z aerobiku,

 naukĊ jĊzyka angielskiego.

Organizowane są równieĪ zajĊcia rozwijające uzdolnienia dzieci i máo-dzieĪy w zakresie muzyki poprzez naukĊ gry na instrumentach oraz studio pio-senki. WraĪliwoĞü estetyczną ksztaáci siĊ przez udziaá w zajĊciach pracowni plastyczno-rĊkodzielniczej i fotograficznej, kole recytatorskim oraz Amatorskim Teatrze DzieciĊcym. Cyklicznie organizowane są miĊdzy innymi: „DoĪynki Gminne”, Koncerty Noworoczne i WOĝP, Konkursy Recytatorskie, festiwal

„DzieĔ radoĞci z okazji Dnia Dziecka”, „Dni Zbuczyna”, Przegląd TwórczoĞci Osób Niepeánosprawnych”. W roku 2009 ruszyá nowy projekt GOK-u, pt.

„Wakacyjna Fabryka Pomysáów”, czyli co robiü w wakacje.

W roku 2005 otwarto nową siedzibĊ Gminnego OĞrodka Kultury, biblio-teki oraz Gminnego Centrum Informacji. Znajduje siĊ tu równieĪ sala

konferen-cyjno-szkoleniowa, sala widowiskowa i kafejka internetowa. O wszystkich wy-darzeniach oraz o planowanych imprezach moĪna na bieĪąco przeczytaü na stronie internetowej OĞrodka.

Gminne Centrum Informacji powstaáo staraniem wáadz gminnych, przy finansowej pomocy Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Spoáecznej w ramach Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów „Pierwsza Praca”.

W Centrum w Zbuczynie moĪna skorzystaü z:

 usáug biurowych,

 skanowania dokumentów,

 pomocy przy pisaniu i wydrukowaniu CV i listu motywacyjnego, podania bądĨ pisma,

 sprzĊtu komputerowego do samodzielnego uĪytku,

 poĞrednictwa w zakresie wynajmu powierzchni handlowych,

 wyszukiwania partnerów handlowych,

 promocji usáug agroturystycznych,

 zasobów informacji sieci Internet,

 kursów, szkoleĔ, zajĊü pozaszkolnych,

 dziaáalnoĞci reklamowo-informacyjnej,

 skanowania, wykonywania wizytówek, dyplomów i innych dokumentów graficznych,

 pomocy przy poszukiwaniu pracy.

Adresatami usáug są mieszkaĔcy gminy Zbuczyn, powiatu, przyjezdni, w szczególnoĞci máodzieĪ i dzieci, osoby bezrobotne, absolwenci, rolnicy, przedsiĊbiorcy, osoby pozostające pod opieką OĞrodków Pomocy Spoáecznej, przedstawiciele samorządów gminnych i powiatowych.

Wyremontowano równieĪ budynek Szkoáy Podstawowej w Krzesku Sta-rym na potrzeby Centrum Integracji Spoáecznej. Obecnie obiekt sáuĪy lokalnej spoáecznoĞci.

Gmina Zbuczyn jest bardzo aktywna w pozyskiwaniu Ğrodków unijnych.

RozpoczĊáa realizacjĊ projektu wspóáfinansowanego przez EFS w ramach Prio-rytetu VII – promocja integracji spoáecznej. Projekt dotyczy inicjatyw lokalnych na rzecz aktywnej integracji – Dziaáanie 7.3 „Grunt to byü aktywnym”. Celem projektu jest przeciwdziaáanie wykluczeniu spoáecznemu, zwiĊkszanie umiejĊt-noĞci umoĪliwiających wejĞcie na rynek pracy poza rolnictwem oraz integracja spoáeczna. W projekcie biorą udziaá mieszkaĔcy Gminy Zbuczyn, rolnicy i oso-by korzystające z pomocy spoáecznej, którzy planują podjĊcie pracy poza sekto-rem rolnym.

Na terenie gminy Zbuczyn dziaáa Stowarzyszenie Kulturalno-OĞwiatowe

„Klub Ludzi Twórczych”, które realizuje Projekt „Europejska Gmina” w ramach Programu Operacyjnego Kapitaá Ludzki (POKL). Organizowane są kursy jĊzy-kowe dla dorosáych mieszkaĔców gminy i zajĊcia komputerowe dla dorosáych

„Klikam”. Ponadto dla dzieci i máodzieĪy (60 osób) od kwietnia do listopada 2009 r. w ramach POKL zorganizowano zajĊcia pozalekcyjne związane z wy-chowaniem estetycznym.

Projekt „Od aktywizacji do integracji” jest natomiast realizowany w ra-mach Priorytetu VII, jako Poddziaáanie 7.1.1 „Rozwój upowszechnienie aktyw-nej integracji” w Dziaáaniu 7.1 „Rozwój i upowszechnienie aktywaktyw-nej integracji”. W projekcie bierze udziaá 15 osób. Zaplanowano zastosowanie in-strumentów aktywnej integracji zawodowej, edukacyjnej, zdrowotnej i spoáecz-nej oraz wsparcie na rzecz podjĊcia pracy poprzez udziaá w szkoleniach.

WaĪnym elementem zapewniającym prawidáową realizacjĊ jest kontakt socjal-ny, który okreĞla jasne reguáy relacji pomiĊdzy instytucją udzielającą pomocy a osobą, która pomoc otrzymuje. Jest to waĪne narzĊdzie pracy oĞrodków pomocy spoáecznej, wciąĪ rzadko stosowane. Z Europejskiego Funduszu Europejskiego w ramach POKL realizowany byá projekt „W mojej maáej OjczyĨnie – edukacja regionalna”. Stowarzyszenie Kulturalno-OĞwiatowe „Nadzieja” realizuje od 01.09.2009 r. projekt pod nazwą „Máodzi ArtyĞci na start” dofinansowany przez POKL w ramach Dziaáania 7.3 „Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji”.

W projekcie bierze udziaá 40 uczniów klas III-VI ze szkóá na terenie gminy.

Stowarzyszenie Rodziców i Nauczycieli „Szansa” realizuje projekt „TeĪ chcĊ umieü” w ramach POKL Priorytet IX „Rozwój wyksztaácenia i kompeten-cji w regionach”, Dziaáanie 9.5 „Oddolne inicjatywy na obszarach wiejskich”.

Projekt obejmuje 45 dzieci ze szkoáy podstawowej, które uczestniczą w zajĊ-ciach wyrównawczych w bloku polonistycznym i matematycznym. W projekcie biorą udziaá równieĪ rodzice, którzy uczestniczą w seminariach na temat pracy z dzieümi z trudnoĞciami edukacyjnymi. Gmina Zbuczyn od 1.08.2009 do 31.07.2011 r. realizuje projekt „Podajmy Dziecku RĊkĊ” w ramach Prioryte-tu IX „Rozwój wyksztaácenia i kompetencji w regionach”, Dziaáanie 9.1 „Wy-równywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakoĞci usáug edukacyjnych Ğwiadczonych w systemie oĞwiaty, Poddziaáanie 9.1.2 „Wyrów-nywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostĊpie do eduka-cji oraz zmniejszenie róĪnic w jakoĞci usáug edukacyjnych”.

W ramach Dziaáania 9.5 „Oddolne inicjatywy na obszarach wiejskich”, Priorytetu IX realizowane są nastĊpujące projekty: Stowarzyszenie Rodziców i Nauczycieli „Wiem, umiem, potrafiĊ”, Ludowy Klub Sportowy Wektora Dziewule „Sport drogą do sukcesu” , Gminny OĞrodek Kultury w Zbuczynie

„Nowe kwalifikacje dla mieszkaĔców”, Stowarzyszenie Kulturalno-OĞwiatowe Klub Ludzi Twórczych „Naucz siebie, naucz innych – wiedza w czáowieku nie ginie”, a Gminne Centrum Planowania Kariery „ĝciana dĨwiĊku” – cykl warsztatów muzycznych dla dzieci i máodzieĪy. Do 30 wrzeĞnia 2009 r. moĪna byáo skáadaü wnioski o dofinansowanie kosztów nauki ucznia niepeánospraw-nego w ramach pilotaĪowego programu „UczeĔ na Wsi” – pomoc w zdobyciu wyksztaácenia przez osoby niepeánosprawne zamieszkujące gminy wiejskie i miejsko-wiejskie.

W ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludz-kich wspóáfinansowanego z EFS realizowany byá we wrzeĞniu 2009 r. projekt

„Nowe Kwalifikacje, Praca, PrzedsiĊbiorczoĞü Bezrobotnych Kobiet” Projekt przewidywaá szkolenia z zakresu zakáadania i prowadzenia dziaáalnoĞci gospo-darczej. Ponadto moĪliwe byáo otrzymanie bezzwrotnej dotacji pieniĊĪnej na zaáoĪenie wáasnej firmy w wysokoĞci 11,5 tys. zá. Panie mogáy skonsultowaü swoje pomysáy i uzyskaü pomoc od specjalistów w dziedzinie ekonomii, finan-sów, marketingu, prawa i psychologii. WartoĞcią dodaną projektu byáo nowator-skie podejĞcie do tworzenia nowych miejsc pracy, granty pieniĊĪne na rozpoczĊcie dziaáalnoĞci gospodarczej, unikatowa tematyka szkoleĔ opracowana zgodnie z profilem beneficjenta oraz innowacyjne metody prowadzenia zajĊü.

Uchwaáą Zarządu Województwa Mazowieckiego w ramach Dziaáania 7.3 POKL Gminny OĞrodek Kultury w Zbuczynie otrzymaá dofinansowanie projek-tu „Fabryka Pomysáów – cykl zajĊü muzycznych dla dzieci i máodzieĪy z terenu gminy Zbuczyn”.

Realizowane w gminie programy pokazują, Īe w spoáecznoĞciach wiej-skich są moĪliwoĞci rozwijania inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego, trzeba tylko daü im szanse i przeáamaü kilka barier, takich jak nieumiejĊtnoĞü prze-ksztaácania pomysáu w nadający siĊ do sfinansowania projekt oraz brak wiary we wáasne siáy.

Dotychczasowe doĞwiadczenia w zakresie budowania spoáeczeĔstwa obywatelskiego na obszarach wiejskich pozwalają stwierdziü, Īe przeáamanie biernoĞci na wsi wymaga dáugoletniej, systematycznej pracy. Ogromnie cieszy zainteresowanie ludzi tym, co siĊ wokóá nich dzieje oraz ich ĞwiadomoĞü wpáy-wu na wáasny los i otaczającą rzeczywistoĞü. Unia Europejska przywiązuje duĪą wagĊ do problemów rozwoju obszarów wiejskich. ĝwiadczy o tym fakt, Īe w ramach POKL wyodrĊbnione są Dziaáania, które mają wspieraü rozwiązywa-nie problemów spoáecznoĞci lokalnych na obszarach wiejskich. Są tu tzw. maáe granty czyli Ğrodki w wysokoĞci do 50 tys. zá, które moĪna przeznaczyü na wsparcie mieszkaĔców tych obszarów w aktywizacji zawodowej oraz integracji spoáecznej. Dziaáania te są wyjątkową okazją dla samorządów lokalnych oraz

organizacji dziaáających na rzecz mieszkaĔców gmin wiejskich, wiejsko- -miejskich i miast do 25 tys. mieszkaĔców. Maáe granty to moĪliwoĞü realizacji ciekawych pomysáów, rozwoju toĪsamoĞci i zaangaĪowania w sprawy spoáecz-noĞci lokalnej.