Jakość życia dziecka

społeczno-emocjonalne…

Rysunek 3.5. Wyniki na skali oceny efektów uczęszczania do placówki w pięciu grupach (min. – 1 max. 4)

1 2 3 4 siedmiolatek / 2 klasa szkoły podstawowej siedmiolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / „zerówka” w szkole sześciolatek / „zerówka” w przedszkolu

Wąsy na wykresie przedstawiają 1,96 błędu standardowego powyżej i poniżej średniej

Przedstawione powyżej analizy dotyczyły ocen rodziców odnoszących się do, w miarę trwałych, charakterystyk dziecka. Charakterystyki te co prawda mają swoją rozwojową dynamikę, jednak za-kładamy, że nie ulegają silnym wpływom czynników sytuacyjnych. Rodzice oceniali również efekty uczęszczania do placówki i proszeni byli o branie pod uwagę tego, co ich zdaniem odnosiło się do zmian, jakie miały miejsce w ciągu ostatniego roku.

3.4. Jakość życia dziecka

Kolejne analizy dotyczyć będą jakości życia dziecka ocenianej przez rodziców z perspektywy tygo-dnia poprzedzającego dzień badania. Zastosowany kwestionariusz pozwolił na ocenę dobrostanu dziecka w czterech aspektach: psychicznym, fizycznym, społecznym i codziennego funkcjonowania, głównie w kontekście zadań związanych z nauką w przedszkolu lub szkole.

Skala oceny jakości życia w aspekcie psychicznym dotyczyła w dużej mierze przeżywanych emocji i samopoczucia dziecka. Na podstawie przeprowadzonej analizy wariancji, wykazano istotne róż-nice pomiędzy poszczególnymi grupami [F(4,3095)=5,05; p<0,001; eta2=0,006]. Jednak obserwo-wana siła tego efektu była bardzo słaba. Przynależność do jednej z grup edukacyjnych wyjaśniała 0,6% zmienności w zakresie wyników na tej skali. Średnie wyniki dla każdej z grup przedstawio-no na rysunku 3.6. Przeprowadzona analiza testem post hoc Studenta-Newmana-Keuls’a wykazała, że istotnie różnią się od siebie uczniowie 7-letni z klasy drugiej i uczniowie 6-letni z zerówek szkol-nych od uczniów 7-letnich uczęszczających do klasy pierwszej i uczniów 6-letnich uczęszczających do zerówki przedszkolnej. Zarówno siedmiolatki z drugiej klasy jak i sześciolatki z zerówek szkolnych uzyskiwały istotnie niższe wyniki od sześciolatków z przedszkola i siedmiolatków z pierwszej klasy. W kolejnym kroku przeanalizowano wyniki na skali jakości życia fizycznego odnoszącej się do takich aspektów funkcjonowania dziecka jak: aktywność fizyczna, poziom energii, występowanie objawów bólowych lub złego samopoczucia i zmęczenia. Na podstawie przeprowadzonej analizy wariancji nie wykazano istotnych różnic pomiędzy grupami [F(4,3095)=1,74; n.i]. Średnie wyniki dla każdej z grup przedstawiono na rysunku 3.7.

Na skali jakości życia społecznego, która odnosiła się do takich aspektów funkcjonowania dziec-ka jak relacje z rówieśnidziec-kami oraz z rodzicami zaobserwowano istotne różnice pomiędzy grupami [F(4,3095)=15,83; p<0,001; eta2=0,02]. Siła tego efektu była niewielka, aczkolwiek największa spo-śród wszystkich zaobserwowanych w analizowanych skalach jakości życia dziecka. Przynależność do którejś ze ścieżek edukacyjnych wyjaśniała 2% zmienności wyników na tej skali. Średnie wyniki dla każdej z grup przedstawiono na rysunku 3.8.

3.4. Jakość życia dziecka Rozdział 3. Funkcjonowanie

społeczno-emocjonalne…

Rysunek 3.6. Wyniki na skali Jakości Życia psychicznego w pięciu grupach (min. – 1 max. 5)

1 2 4 3 5 siedmiolatek / 2 klasa szkoły podstawowej siedmiolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / „zerówka” w szkole sześciolatek / „zerówka” w przedszkolu

Wąsy na wykresie przedstawiają 1,96 błędu standardowego powyżej i poniżej średniej

Rysunek 3.7. Wyniki na skali Jakości Życia fizycznego w pięciu grupach (min. – 1 max. 5)

1 2 4 3 5 siedmiolatek / 2 klasa szkoły podstawowej siedmiolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / „zerówka” w szkole sześciolatek / „zerówka” w przedszkolu

Wąsy na wykresie przedstawiają 1,96 błędu standardowego powyżej i poniżej średniej

Rysunek 3.8. Wyniki na skali Jakości Życia społecznego w pięciu grupach (min. – 1 max. 5)

1 2 4 3 5 siedmiolatek / 2 klasa szkoły podstawowej siedmiolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / „zerówka” w szkole sześciolatek / „zerówka” w przedszkolu

50

3.4. Jakość życia dziecka Rozdział 3. Funkcjonowanie

społeczno-emocjonalne…

Przeprowadzona analiza testem post hoc Studenta-Newmana-Keuls’a wykazała, że istotnie różnią się od siebie na tej skali dzieci 7-letnie z klasy pierwszej i drugiej, które osiągały najniższe wyniki, od dzieci z pozostałych grup.

Jako ostatnią wykonano analizę wyników otrzymanych na skali dotyczącej jakości życia zwią-zanej z codziennym funkcjonowaniem dziecka, głównie w kontekście uczęszczania do szkoły lub przedszkola i zadań związanych z nauką. Przeprowadzona analiza wariancji wykazała istot-ne różnice pomiędzy grupami [F(4,3095)=5,53; p<0,001; eta2=0,007], ale siła tego efektu była bardzo niewielka. Przynależność do którejś z ścieżek edukacyjnych wyjaśniała 0,7% zmienności wyników na tej skali. Średnie wyniki dla każdej z grup przedstawiono na rysunku 3.9.

Rysunek 3.9. Wyniki na skali Jakości Życia – codzienne funkcjonowanie w pięciu grupach (min. – 1 max. 5)

1 2 4 3 5 siedmiolatek / 2 klasa szkoły podstawowej siedmiolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / 1 klasa szkoły podstawowej sześciolatek / „zerówka” w szkole sześciolatek / „zerówka” w przedszkolu

Wąsy na wykresie przedstawiają 1,96 błędu standardowego powyżej i poniżej średniej

Przeprowadzona analiza testem post hoc Studenta-Newmana-Keuls’a wykazała, że istotnie róż-nią się od pozostałych grup dzieci 6-letnie uczęszczające do zerówki w przedszkolu, które osią-gały najwyższe wyniki na tym wymiarze jakości życia.

W tej części raportu postawiono pytanie o to, czy i na ile wybór określonej ścieżki edukacyjnej dla dziecka wiąże się z efektami w postaci zróżnicowanego funkcjonowania emocjonalne-go i społeczneemocjonalne-go dziecka. Przeprowadzone analizy wykazały słabe bądź nieistotne związki. Przynależność dziecka do określonej grupy wyjaśniała w bardzo niewielkim stopniu zróżni-cowanie pod względem ważnych osiągnięć rozwojowych (skale Kwestionariusza Zachowań Dziecka), jak również słabo tłumaczyła zróżnicowania w zakresie dobrostanu (Kwestionariusz Jakości Życia). Wyniki otrzymane w poszczególnych skalach zostały zebrane i podsumowane w tabeli 3.1.

Wyniki uzyskane w skalach opisujących funkcjonowanie dziecka w placówce i efekty uczęsz-czania do placówki również w niewielkim tylko stopniu można wyjaśnić poprzez przynależ-ność dziecka do jednej z grup różniących się ścieżką edukacyjną. W zakresie codziennego funkcjonowania i nastawienia do szkoły/przedszkola oraz rówieśników nie obserwowano istotnych różnic pomiędzy grupami. Niewielkie różnice obserwowano w zakresie efektów po-bytu w placówce, które dotyczyły w dużej mierze samodzielności, zaradności i ciekowości dziecka. Tutaj rodzice 6-latków, zarówno chodzących do zerówki (szkoła i przedszkole), jak i uczęszczających do klasy pierwszej, obserwowali istotnie więcej pozytywnych efektów niż rodzice 7-latków.

3.4. Jakość życia dziecka Rozdział 3. Funkcjonowanie

społeczno-emocjonalne… Tabela 3.1.

Podsumowanie analiz związanych z efektami społeczno-emocjonalnymi

Analizowana skala Zaobserwowane różnice pomiędzy ocenami rodziców dzieci z różnych grup edukacyjnych

Ciekowość i pewność siebie Różnice nieistotne statystycznie Umiejętności społeczne Różnice nieistotne statystycznie

Wytrwałość Najwyższe wyniki w ocenie rodziców osiągały 6-latki w zerówce przedszkolnej, najniższe 7-latki w drugiej klasie szkoły

podstawowej

Dobrostan psychiczny dziecka Najwyższe wyniki w ocenie rodziców osiągały dzieci 6-letnie z zerówki przedszkolnej i 7-latki z klasy pierwszej

Dobrostan fizyczny Różnice nieistotne statystycznie

Dobrostan społeczny Istotnie niższe wyniki w ocenie rodziców osiągały dzieci 7-letnie w klasie pierwszej i drugiej Dobrostan związany