Rozdział 2. Nierówności społeczne a edukacja małego dziecka
2.7. Warunki zmniejszenia nierówności społecznych
społeczne a edukacja…
podwójnie. Z jednej strony rodzina, która nie jest środowiskiem budującym i wspierającym ambicje edukacyjne, rodzina, która często nie może uporać się z problemami życia codziennego, gdzie czę-sto niskiej kulturze edukacyjnej towarzyszą patologie społeczne w postaci alkoholizmu, przemocy; z drugiej strony bezradne, a czasami niezbyt przyjazne i otwarte na środowisko instytucjonalne. Do-datkowym obciążeniem jest poczucie bycia gorszym, naznaczonym przez inne traktowanie przez nauczycieli.
2.7. Warunki zmniejszenia nierówności społecznych
Problem równego dostępu do edukacji dobrej jakości dla dzieci jest podstawowym zadaniem pań-stwa demokratycznego. Badania pokazują, że im wcześniej edukacją instytucjonalną zostaną objęte dzieci z rodzin o niskim statusie społecznym, tym lepszy start szkolny możemy im zapewnić. Licz-ba dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym uczęszczających do placówek edukacyjnych jest w Polsce, w porównaniu z państwami UE, stosunkowo niska. Mają w związku z tym mniejsze szanse na równy dostęp do tego rodzaju edukacji. Główne bariery, jakie należy pokonać, to brak funduszy gminnych, brak infrastruktury oraz niska świadomość rodziców o znaczeniu edukacji małego dziec-ka dla jego rozwoju. Pokonywanie tych barier staje się stopniowo widoczne. Wzrasta liczba dzieci objętych edukacją na poziomie przedszkolnym oraz wolniej, dzieci na poziomie żłobkowym. Jest to efekt działań dwutorowych. Z jednej strony państwo podejmuje inicjatywy w kierunku rozwiązań systemowych takich jak zawarte w Ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 z 4 lutego 2011 roku oraz Ustawie o zmianie ustawy o systemie oświaty z dnia 13 czerwca 2013 roku. Z drugiej strony jest to efekt działania wielu organizacji pozarządowych, wspierających dzieci socjalnie i edukacyjnie, re-alizujących programy skierowane do dzieci i ich rodzin (np. Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, Fundacja Dzieci Niczyje, Fundacja Sto Pociech, Stowarzyszenie na rzecz Gminy So-mianka Soma).
Takie dwutorowe działania dokonywane są również w odniesieniu do dzieci w wieku wczesnoszkol-nym. Bariery związane z edukacją dzieci na tym poziomie dotyczą sposobu działania szkoły, która często wzmacnia nierówności poprzez wykorzystywanie w swojej działalności kapitału społecznego i kulturowego rodziców oraz stosowanie segregacji.
Bibliografia Rozdział 2. Nierówności
społeczne a edukacja…
Bibliografia
Chłoń-Domińczak, A. i Magda, I. (2013) Opieka nad dziećmi do 3 lat w Polsce – diagnoza oraz reko-mendacje dotyczące zmian. Ekspertyza na zlecenie Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.
Davis i Michelle, R. (2005) Head Start Group Released Test Data, Education Week, vol. 24 Issue 22, p25,1p.
Diagnoza społeczna 2013. Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania.
Dolata, R. (2009) Szkoła-segregacje-nierówności. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Dolata, R., Murawska, B. i Putkiewicz, E. (2001) Monitorowanie osiągnięć szkolnych jako metoda wspierania lokalnego środowiska edukacyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Dolata, R. i Murawska, B. (1996). Cechy nauczyciela i środowiska szkolnego a nasilenie dyskryminacji uczniów ze względu na płeć i pochodzenie społeczne, Kwartalnik Pedagogiczny, nr 2.
Europejskie badanie dochodów i warunków życia (EU-SILAC) 2010. GUS, 2011.
Giza, A. (red.) (2010) Edukacja małych dzieci. Standardy, bariery, szanse. Warszawa: Fundacja Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego.
Human Development Report (2001) UNDP.
Kluczowe dane o edukacji w Europie 2012. Eurydice.
Konarzewska, K. (2012) Osiągnięcia szkolne polskich trzecioklasistów w perspektywie międzynaro-dowej. Warszawa: CKE.
Kondratek, B. (2006) Analiza kontekstów edukacyjnych z wykorzystaniem modelu wielopoziomowej wielorakiej regresji, w: Dąbrowski M. i Żytko M. (red.) Konteksty szkolnych osiągnięć uczniów. Bada-nie umiejętności podstawowych uczniów trzecich klas szkoły podstawowej. Warszawa: CKE.
Kondratek, B. (2012) Konteksty osiągnięć uczniów, w: Murawska B. i Żytko M. (red.) Uczeń, szkoła, dom. Badanie umiejętności podstawowych uczniów trzecich klas szkoły podstawowej. Warszawa: IBE.
Konkluzje Rady w sprawie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem: zagwarantujmy wszystkim dzieciom w UE dobry start w przyszłość (2011) Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 15. 06. 2011.
Kopik, A. (red.) (2007) Sześciolatki w Polsce. Kielce.
Korzeniewska, K. i Tarkowska, E. (red.), 2002. Lata tłuste, lata chude, Warszwa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Krasowicz-Kupis, G. (2006) Rozwój i ocena umiejętności czytania dzieci sześcioletnich. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Murawska, B. (2006) Dzieci z grup edukacyjnego ryzyka, w: Szlendak, T. (red.) Małe dziecko w Polsce – raport o sytuacji edukacji elementarnej, Fundacja Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego 2006, s. 104–119.
144
Bibliografia Rozdział 2. Nierówności
społeczne a edukacja…
Murawska, B. (2012) Badanie umiejętności czytania, w: Murawska, B. i Żytko, M. (red.) Uczeń, szkoła, dom. Badanie umiejętności podstawowych uczniów trzecich klas szkoły podstawowej. Warszawa: IBE.
Murawska, B., Zahorska, M. i Żytko, M. (2004) Polityka społeczna i inicjatywy lokalne na rzecz małego dziecka (na przykładzie województwa warmińsko-mazurskiego), w: Zahorska, M. i Żytko, M. (red.) Małe dziecko w systemie opieki społecznej i edukacji. Warszawa: ISP.
Murawska B., Zahorska M. i Żytko M. (2004) Charakterystyka sytuacji oraz potrzeb małego dziecka i jego rodziny (na przykładzie województwa warmińsko-mazurskiego), w: Zahorska M. i Żytko M. (red.) Małe dziecko w systemie opieki społecznej i edukacji. Warszawa: ISP.
Murawska, B. (2004). Segregacje na progu szkoły podstawowej. Warszawa: ISP.
Oszwa, U. (2006) Rozwój i ocena umiejętności matematycznych dzieci sześcioletnich. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2011/2012. (2013). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Panek, T. (2013) Ubóstwo, w: Diagnoza społeczna. Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa: Wyższa Szkola Finansów i Zarządzania, s. 353-370.
Pięta-Kosińska, K. i Ruzik-Sierdzińska A. (2010) Żłobki w Polsce. Badanie empiryczne i jakościowe na zlecenie Banku Światowego przy współpracy merytorycznej Departamentu Polityki Rodzinnej MPiPS.
Szlendak, T. (2003) Zaniedbana piaskownica. Style wychowania małych dzieci a problem nierówno-ści szans edukacyjnych. Warszawa: ISP.
Tarkowska, E. (red.) (2000). Zrozumieć biednego. Warszawa: Typografia.
Tarkowska, E. (red.) (2002). Przeciw biedzie, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Tarkowska, E., Warzywoda-Kruszyńska, W. i Wódz K. (red.) (2003) Biedni o sobie i swoim życiu, Kato-wice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem w Europie: zmniejszanie nierówności społecznych i kultu-rowych (2009). Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Wiek rozpoczynania obowiązkowej edukacji w Europie (2011), Eurydice. Społeczeństwo w drodze do wiedzy. Raport o stanie edukacji 2010 (2011). Warszawa: IBE.
Zahorska, M. (red.) (2004) Edukacja przedszkolna w Polsce. Warszawa: ISP.