5. Aktywność turystyczna Polaków w okresie 2004–2010
6.3. Turystyka urlopowa oraz wakacyjna
6.3.1. Kierunki oraz sposoby organizacji wyjazdów turystycznych . 167
Osoby niesłyszące najczęściej wyjeżdżają podczas urlopów lub wakacji (tab. 6.11): do rodziny, następnie nad morze, w góry, do znajomych oraz do sanatorium. W grupie [S] najczęściej wskazywano takie kierunki wyjazdów, jak: nad morze, w góry, do rodziny, nad jezioro oraz za granicę.
Istotne statystycznie różnice w badanych grupach wystąpiły odnośnie do po-dróży: nad morze, nad jezioro, w góry, dominujących w grupie [S], oraz wyjazdów do miasta, na wieś i do sanatorium, gdzie wystąpił większy odsetek wskazań w gru-pie [N]. W wyjazdach zagranicznych osoby niesłyszące uczestniczą nieco rzadziej niż słyszące (różnica 3% wskazań nie jest istotna statystycznie).
Analiza skupień (ryc. 6.4) pozwala na zidentyfikowanie typów wyodrębnio-nych ze względu na powiązane ze sobą kierunki wyjazdów turystyczwyodrębnio-nych (tj. wska-zywanych równocześnie przez daną osobę), w grupie:
a)[N] należą do nich wyjazdy: b)[S] należą do nich wyjazdy: – do rodziny, na wieś;
– do: znajomych, miasta, miejsc kultu religijnego, parku narodowego, rezerwatu przyrody, za gra-nicę, do sanatorium;
– do lasu, nad jezioro, nad morze, w góry.
– do: rodziny, znajomych, miasta, na wieś; – za miasto, do lasu, nad jezioro, do parku
naro-dowego, rezerwatu przyrody;
– do miejsc kultu religijnego, sanatorium; – nad morze, w góry, za granicę.
W grupie [N] występuje nieco mniejsze zróżnicowanie typów związanych z preferowanymi kierunkami wyjazdów turystycznych. Jednak wyraźnie, podobnie jak w grupie [S], zaznaczają się preferencje związane z walorami przyrodniczymi Tabela 6.11. Kierunki wyjazdów turystycznych podczas urlopów lub wakacji
Kierunki wyjazdów N % wskazań S p
Do rodziny 40,12 35,41 0,23117 Do znajomych 20,36 18,15 0,48657 Za miasto 11,98 12,96 0,71924 Do miasta 15,57 9,19 0,00913 Do lasu 9,58 11,33 0,49712 Nad jezioro 13,17 30,00 0,00001 Nad morze 37,13 60,22 0,00000 W góry 28,74 41,26 0,00183 Na wieś 16,77 9,48 0,00346
Do parku narodowego, rezerwatu 7,19 4,59 0,14224 Do miejsc kultu religijnego 7,78 5,63 0,26365
Za granicę 16,17 19,04 0,36986
Do sanatorium 17,96 6,30 0,00000
Inne 2,40 2,37 0,98413
Ryc. 6.4. Kierunki turystycznych wyjazdów urlopowych oraz wakacyjnych
oraz wyjazdami na wieś połączonymi z odwiedzinami rodziny. Do cech, które w sposób istotny statystycznie wpływają na kierunki wyjazdów turystycznych pod-czas urlopów lub wakacji, należą przede wszystkim takie, jak: wiek, wykształcenie oraz aktywność zawodowa (tab. 6.12).
Analiza ilorazu szans134wykazuje, że w przypadku wyjazdów:
a) do rodziny – szansa na nie 2-krotnie wzrasta wśród osób zamężnych/żonatych w grupie [N];
b) za miasto – szansa wzrasta 2-krotnie wraz z wiekiem (dla poszczególnych prze-działów wiekowych) w grupie [N];
c) nad jezioro – szansa jest 3-krotnie większa w przypadku osób zamężnych/żona-tych w stosunku do samotnych w grupie [N];
d) do miejsc kultu religijnego – szansa 2-krotnie wzrasta wraz z wiekiem (w po-szczególnych przedziałach wiekowych) w grupie [N], natomiast w grupie [S] w przypadku kobiet;
Tabela 6.12. Cechy respondentów a kierunki wyjazdów turystycznych podczas urlopów lub wakacji
Kierunki wyjazdów Cechy respondentów
P W S PR C SM RDO ROD D SZ Do rodziny Do znajomych Za miasto Do miasta Do lasu Nad jezioro Nad morze W góry Na wieś Do parku narodowego, rezerwatu Do miejsc kultu religijnego Za granicę Do sanatorium Inne
wskazania osób słyszących wskazania osób niesłyszących
Odcieniem szarości i deseniem zaznaczono cechy, które wpływają w sposób istotny statystycznie na kierunki wyjaz-dów urlopowych lub wakacyjnych (wartość p 0,05) – na podstawie obliczeń: zał. 6.3.1, tab. 2–5.
P – płeć, W – wiek, S – wykształcenie, PR – aktywność zawodowa, C – stan cywilny, SM – sytuacja materialna, RDO – liczba członków rodziny: dorośli, RDZ – liczba członków rodziny: dzieci, D – dochód, SZ – stan zdrowia.
Źródło: wyniki wywiadów kwestionariuszowych.
e) za granicę – szansa jest 2-krotnie większa w przypadku osób zamężnych/żona-tych w grupie [N] i wzrasta wraz z wykształceniem w grupie [S];
f) do sanatorium – szansa wzrasta 4-krotnie wraz z pogarszaniem się stanu zdro-wia zarówno w grupie [N], jak i [S].
Wiek135w istotny sposób wpływa na wyjazdy turystyczne:
a) do znajomych, nad jezioro, nad morze, w góry oraz za granicę, gdzie w przypad-ku grupy [S] występuje zależność odwrotnie proporcjonalna;
b) do sanatorium – w grupie [S] wyraźnie wraz z wiekiem liczba wyjazdów wzra-sta. Wśród osób niesłyszących wiek także istotnie wpływa na liczbę wyjazdów na wieś oraz do sanatorium, jednak bez wyraźnych tendencji (dotyczących po-szczególnych przedziałów wiekowych).
Poziom wykształcenia136 ma wpływ na zakres wyjazdów turystycznych nad morze, w góry – w grupie [S] wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia odsetek wyjeżdżających wzrasta. W społeczności [N] różnice we wskazaniach osób repre-zentujących poszczególne przedziały związane z poziomem wykształcenia wystę-pują w odniesieniu do wyjazdów: nad jezioro (zależność wprost proporcjonalna) oraz do znajomych, do lasu, nad morze i za granicę (bez wyraźnych prawidłowo-ści). Poziom dochodów137wpływa w sposób istotny na kierunki wyjazdów: a) do rodziny, do miejsc kultu religijnego – w grupie [S] zależność odwrotnie
pro-porcjonalna;
b) nad morze, w góry, za granicę – w grupie [S] zależność wprost proporcjonalna. W grupie [N] analizowanej pod względem dochodów istotne różnice wystąpiły we wskazaniach dotyczących wyjazdów do miast (największy udział osób o najwy-ższych, a następnie najniższych dochodach). Rozpatrując wpływ takich cech, jak: wiek, wykształcenie oraz poziom dochodów, na kierunki wyjazdów turystycznych urlopowych oraz wakacyjnych, można stwierdzić, podobnie jak w przypadku wy-jazdów weekendowych oraz świątecznych, że cechy te częściej należą do czynni-ków istotnie wpływających na kierunki wyjazdów osób słyszących, rzadziej spo-łeczności [N]. W przypadku obu grup: (1) wiek jest istotnym czynnikiem wpływającym na popularność wyjazdów na wieś oraz do sanatorium; (2) wy-kształcenie wpływa na wyjazdy na wieś, nad jezioro oraz za granicę.
Zarówno w grupie [S], jak i [N] wyjazdy turystyczne (tab. 6.13) organizowane są najczęściej samodzielnie (indywidualnie), następnie przez rodzinę lub znajo-mych. Różnice istotne statystycznie dotyczą wyjazdów organizowanych samo-dzielnie oraz przez rodzinę, w których przypadku odnotowano większy odsetek wskazań w grupie [S]. Z usług biur podróży korzysta około 9% respondentów słyszących, a blisko 7% niesłyszących. Różnice w badanych grupach nie są istotne statystycznie.
Na wybór organizatora wyjazdu wyraźny wpływ mają takie cechy, jak: płeć, wiek, wykształcenie, aktywność zawodowa oraz stan cywilny (tab. 6.14). O
wybo-135Zał. 6.3.2, tab. 1.
136Zał. 6.3.2, tab. 2.
rze biura podróży decyduje w przypadku obu badanych grup poziom wykształce-nia.
Analiza ilorazu szans138wykazuje, że szansa na wybór organizatora wyjazdu, jakim jest:
a) rodzina – wzrasta 3-krotnie w grupie [N] i 2,5-krotnie w grupie [S] w przypad-ku osób zamężnych/żonatych;
b) dana osoba (wyjazdy organizowane samodzielnie) – wzrasta blisko 4-krotnie w przypadku osób aktywnych zawodowo oraz 2-krotnie wraz z poprawą sytuacji materialnej w grupie [N]; prawidłowość ta, chociaż w mniejszym stopniu, jest widoczna także w grupie [S];
c) kościół – 3-krotnie wzrasta wraz z wiekiem w grupie [S].
Tabela 6.14. Cechy respondentów a organizator wyjazdów turystycznych podczas urlopów lub wakacji
Organizator
wyjazdów P W S PRCechy respondentówC SM RDO ROD D SZ Rodzina Znajomi Indywidualnie Kościół Biuro podróży Szkoła Inne
wskazania osób słyszących wskazania osób niesłyszących
Odcieniem szarości i deseniem zaznaczono cechy, które wpływają w sposób istotny statystycznie na sposób organizacji wyjazdów turystycznych (wartość p 0,05) – na podstawie obliczeń: zał. 6.3.1, tab. 6–7.
P – płeć, W – wiek, S – wykształcenie, PR – aktywność zawodowa, C – stan cywilny, SM – sytuacja materialna, RDO-liczba członków rodziny: dorośli, RDZ – RDO-liczba członków rodziny – dzieci, D – dochód, SZ – stan zdrowia.
Źródło: wyniki wywiadów kwestionariuszowych.
Tabela 6.13. Organizator wyjazdów turystycznych podczas urlopów lub wakacji
Organizator wyjazdów N S p % wskazań Rodzina 28,74 37,85 0,02133 Znajomi 22,16 22,15 0,99823 Indywidualnie 40,12 59,63 0,00000 Kościół 4,79 2,67 0,12290 Biuro podróży 6,59 9,19 0,26593 Szkoła 1,80 1,19 0,50285 Inne 3,59 2,67 0,49137
Źródło: wyniki wywiadów kwestionariuszowych.
6.3.2. Czas trwania, pora roku wyjazdów turystycznych
W grupie [N] podróże wakacyjne trwają najczęściej dwa tygodnie, następnie ty-dzień oraz kilka dni. W grupie [S] widoczna jest odwrotna kolejność – najczęściej podejmowane są kilkudniowe podróże urlopowe, następnie tygodniowe oraz dwu-tygodniowe. Różnice odsetka wskazań w badanych grupach w tym zakresie są istotne statystycznie (tab. 6.15).
Na czas trwania wyjazdów turystycznych najistotniejszy wpływ ma dochód i związana z nim sytuacja materialna (tab. 6.16). Ponadto w przypadku wyjazdów krótkoterminowych ważna w grupie [N] jest liczba członków rodziny, istotna także w grupie [S] ze względu na częstość wyjazdów dwutygodniowych.
Analiza ilorazu szans139 dotyczących czasu trwania podróży wykazuje, że w przypadku wyjazdów:
Tabela 6.15. Czas trwania wyjazdów turystycznych podczas urlopów lub wakacji
Czas trwania wyjazdu N S p
% wskazań Kilka dni 25,75 39,70 0,00046 Tydzień 28,14 37,26 0,02080 2 tygodnie 50,90 29,93 0,00000 Miesiąc 3,59 3,48 0,94108 Ponad miesiąc 1,20 1,11 0,92021 Inne 2,40 2,52 0,92337
Źródło: wyniki wywiadów kwestionariuszowych.
Tabela 6.16. Cechy respondentów a czas trwania wyjazdów turystycznych podczas urlopów lub wakacji
Czas trwania
wyjazdu P W S PRCechy respondentówC SM RDO ROD D SZ Kilka dni Tydzień 2 tygodnie Miesiąc Ponad miesiąc Inne
wskazania osób słyszących wskazania osób niesłyszących
Odcieniem szarości i deseniem zaznaczono cechy, które wpływają w sposób istotny statystycznie na czas trwania wy-jazdów turystycznych (wartość p 0,05) – na podstawie obliczeń: zał. 6.3.1, tab. 8–9.
P – płeć, W – wiek, S – wykształcenie, PR – aktywność zawodowa, C – stan cywilny, SM – sytuacja materialna, RDO – liczba członków rodziny: dorośli, RDZ – liczba członków rodziny: dzieci, D – dochód, SZ – stan zdrowia.
Źródło: wyniki wywiadów kwestionariuszowych.
a) kilkudniowych – szansa na ich podejmowanie nieznacznie (1,5-krotnie) wzra-sta wraz z pogarszaniem się sytuacji materialnej i wzrostem liczby osób do-rosłych w rodzinie w grupie [N] oraz również nieznacznie (1,2-krotnie) wraz z pogarszaniem się sytuacji materialnej w grupie [S];
b) tygodniowych – szansa wzrasta 2-krotnie wraz ze wzrostem liczby dzieci w ro-dzinie w grupie [N];
c) dwutygodniowych – szansa wzrasta 3-krotnie wraz ze wzrostem dochodów oraz 2-krotnie w przypadku osób zamężnych/żonatych w grupie [N].
Wraz z wiekiem140spada liczba wyjazdów tygodniowych w grupie [N], nato-miast można zaobserwować pewną tendencję dotyczącą wzrostu liczby wyjazdów kilkudniowych oraz miesięcznych w grupie [S]. Analiza danych na temat czasu trwania podróży turystycznej z uwzględnieniem poziomu wykształcenia141 re-spondentów nie pozwala na ustalenie w żadnej z badanych grup wyraźnych pra-widłowości. Poziom dochodów142wpływa w sposób istotny na wyjazdy:
a) kilkudniowe – w grupie [S] największy odsetek wskazań miał miejsce wśród osób o dochodach do 500 zł i widoczna jest tendencja, że wraz ze wzrostem do-chodów odsetek wskazań wyjazdów krótkookresowych maleje;
b) dwutygodniowe – zarówno w grupie [N], jak i [S] występuje zależność wprost proporcjonalna.
Analiza czasu trwania podróży turystycznej z uwzględnieniem wieku, poziomu wykształcenia oraz dochodów respondentów wykazuje zgodność w grupie [N] i [S] w przypadku wpływu: wieku na wyjazdy tygodniowe; dochodów na wyjazdy dwu-tygodniowe.
Preferowaną porą roku dla wyjazdów urlopowych jest zdecydowanie, w przy-padku obu badanych grup, lato (tab. 6.17), następnie zima. Na wyjazdy wiosną oraz jesienią decyduje się więcej osób niesłyszących niż słyszących i różnice te są istotne statystycznie.
Do cech wyraźnie wpływających na wybór pory roku dla wyjazdu turystycznego należy wiek, następnie stan cywilny oraz dochód (tab. 6.18).
Tabela 6.17. Preferowana pora roku urlopowych i wakacyjnych wyjazdów turystycznych
Pora roku N S p % wskazań Wiosna 20,36 11,63 0,00134 Lato 89,22 90,96 0,46327 Jesień 15,57 8,67 0,00398 Zima 12,57 13,26 0,80520
Źródło: wyniki wywiadów kwestionariuszowych.
140Zał. 6.3.2, tab. 4.
141Zał. 6.3.2, tab. 5.
Analiza ilorazu szans143wyboru określonej pory roku wykazuje, że szansa na wybór jako pory wyjazdu:
a) lata – wzrasta 3-krotnie w przypadku osób aktywnych zawodowo i wraz z po-garszaniem się sytuacji materialnej w grupie [N] oraz 3-krotnie w przypadku osób zamężnych/żonatych w grupie [S];
b) jesieni – wzrasta 2-krotnie, a wiosny –1,4-krotnie wraz z wiekiem w grupie [S]; c) zimy – nieznacznie (1,4) wzrasta w przypadku aktywnych zawodowo w grupie
[S].