1 Ustawa z dnia 24 września 1994 r. o rachunkowości (t.j.: Dz.U. z 2016 r., poz.1047 z późn. zm.).
Kompletność jest cechą aktywów ozna-czającą pełną zdatność do użytkowania. Przydat-ność to cecha określająca zgodPrzydat-ność technolo-giczną danego składnika aktywów z działalnością operacyjną przedsiębiorstwa. Możliwość genero-wania przychodów jako cecha wyróżniająca środ-ki trwałe oznacza przypisanie im cech zgodności z paradygmatem racjonalności gospodarowania. Okres użytkowania wyszczególniający ten skład-nik rzeczowych aktywów przedsiębiorstwa za-kłada, że będą one użytkowane w podmiocie przez okres nie krótszy niż rok. Kwestia wartości jako kryterium wyszczególniającym środki trwałe jest pochodną stosowania przepisów prawa podatkowego. Ustawodawca wyznaczył kwotę 3500 zł jako graniczną w uznaniu przez podatnika tego, co jeszcze może być wyposażeniem, a tego, co już musi być środkiem trwałym.
Cechami charakterystycznymi, odróż-niającymi środki trwałe od innych składników aktywów przedsiębiorstwa, są: materialna postać oraz techniczna, technologiczna i ekonomiczna przydatność. Ich łączne spełnienie wyznacza ramy definicyjne ujęcia danego składnika akty-wów przedsiębiorstwa jako środków trwałych. Techniczna przydatność jako cecha odróżniająca środki trwałe oznacza kompletność i przydatność do użytkowania. Technologiczny aspekt związany ze środkami trwałymi oznacza ich przydatność do
realizacji celów operacyjnych przedsiębiorstwa. Natomiast ekonomiczność jako cecha wyróżnia-jąca środki trwałe zakłada przypisanie im
możli-2 wości przysparzania korzyści ekonomicznych .
Obok wyżej wymienionych cech, usta-wodawca wyznaczył jeszcze kryterium czasowe, obejmujące zakładany okres użytkowania danego składnika aktywów w przedsiębiorstwie. Przyj-muje się, że składnik majątku przedsiębiorstwa jest środkiem trwałym, jeżeli zakładany okres je-go użytkowania byłby nie krótszy niż rok. Stosu-jąc zasadę istotności, wprowadzono również ujęcie wartościowe środków trwałych, opierające się na ich wartości brutto. O ile w polityce rachun-kowości przedsiębiorstwa nie przyjęto innych rozwiązań, podmiot może za kwotę graniczną wartości aktywa trwałego przyjąć 3500 zł. Kwota ta odpowiada też ujęciu stosowanemu w przepi-sach podatkowych.
Wszystkie z powyższych cech, z wyjąt-kiem materialnej postaci, zostały przypisane rów-nież wartościom niematerialnym i prawnym.
W polskich realiach gospodarczych z re-guły stosuje się zakres rozróżnienia środków trwałych przewidziany w ustawie o statystyce
3
publicznej . Na jej podstawie Rada Ministrów 4
wydała rozporządzenie rozróżniające 10 grup środków trwałych. Grupy te ujęto w tabeli 1.
2 L. Michalczyk, Współczesne nurty rachunkowości w aspekcie realizacji celów ekonomicznych przedsiębiorstw, „Przegląd Organizacji” 2011, nr 2, s. 34–38.
3 Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. Nr 88, poz.439 z późn. zm.).
4 Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 10 grudnia 2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (Dz.U. Nr 242, poz.1622).
Tabela 1. Klasyfikacja środków trwałych
Źródło: Opracowanie własne.
Grupa Zakres środków trwałych
0 grunty
1 budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego
2 obiekty inżynierii lądowej i wodnej 3 kotły i maszyny energetyczne
4 maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania 5 maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne
6 urządzenia techniczne 7 środki transportu
8 narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie 9 inwentarz żywy
Pozyskanie środków trwałych może się odbywać w dwojaki sposób: drogą nabycia lub wytworzenia we własnym zakresie.
Nabycie oznacza wszelkie formy po-zyskania środków trwałych z obcych źródeł. Obejmuje ono koszty zakupu oraz wszelkie wy-datki poniesione na transport, montaż i wszel-kiego rodzaju działania podmiotu, umożliwiające prawne i technologiczne wykorzystanie zakupio-nego środka trwałego. Obejmuje ono więc również koszty związane z opłatami i podatkami, z wyjątkiem tych grup podatków, które przedsię-biorstwo może odliczyć od poniesionych wydat-ków w wartości brutto. Dotyczy to zwłaszcza
5 podatku VAT .
Wytworzenie we własnym zakresie odby-wa się przy wykorzystaniu własnych mocy pro-dukcyjnych. Wycena takich składników aktywów obejmuje wydatki związane z przeprowadzeniem pełnego procesu produkcyjnego danego składni-ka aktywów w przedsiębiorstwie zamierzającym
6
użytkować ten składnik . Wydatki na ten cel obej-mują więc wszelkiego rodzaju koszty ponoszone w procesie technologicznym, łącznie z ewentual-nymi kosztami usług obcych
(podwykonaw-7 stwa) .
Środki trwałe wycenia się w każdym przedsiębiorstwie kilkakrotnie. Pierwsza wycena ma miejsce w momencie ich pozyskania. Jest ona oparta jest na posiadanych dokumentach nabycia
8
(rachunki, faktury) bądź też wynika z przeprowa-dzonej analizy poniesionych kosztów wytwo-rzenia w przypadku kalkulacji wartości środka trwałego wytworzonego we własnym zakresie. W efekcie uzyskuje się informację o wartości początkowej danego środka trwałego. Wartość ta może ulec zmianie w trakcie jego użytkowania. Zmiany te są pochodną albo zwiększenia ilości komponentów w tym środku trwałym (zwiększe-nie wartości), albo wymontowania (zwiększe-niektórych jego składników (zmniejszenie wartości). Tak przeprowadzona korekta wartości początkowej określa całkowitą wartość brutto środka trwa-łego. Jest ona podstawą do naliczenia amortyzacji
przy zastosowaniu odpowiednich metod przy-jętych w rachunkowości.
Drugim momentem, w którym na-stępuje konieczność wyceny środków trwałych, jest dzień bilansowy. Wycena dokonywana wtedy dotyczy określenia wartości netto środków trwałych celem zamieszczenia jej w bilansie przedsiębiorstwa. Wartość netto środka trwałego jest różnicą między jego wartością brutto a war-tością jego dotychczasowego umorzenia.
W obrocie środkami trwałymi może też wystąpić konieczność ich wyceny w momencie likwidacji. Wycena ta, oznaczająca wycofanie składnika środków trwałych z majątku przedsię-biorstwa, wymaga zbilansowania kont „środki trwałe” oraz „umorzenie” w korespondencji z kontem „wartość zlikwidowanych środków trwałych”. Jest ono wykonywane w kilku etapach. W pierwszym ustalana jest wartość netto środka trwałego poprzez wykonanie księgowego dekretu przenoszącego wartość dotychczasowego umo-rzenia na konto „środki trwałe”. W kolejnym etapie ustala się saldo konta środki trwałe w ra-mach rozliczenia wycofywanego składnika akty-wów. Saldo tego konta oznacza jego wartość netto. W ostatnim etapie zarachowuje się tę wartość na konto „wartość zlikwidowanych środków trwałych”.
Metody amortyzacji
Amortyzacja jest metodą kosztowego ujęcia umorzenia aktywów trwałych. Zarówno środki trwałe, jak i wartości niematerialne i praw-ne podlegają umorzeniu w trakcie ich użytkowa-nia. Umorzenie to odpowiada co do zasady amor-tyzacji, z tym że umorzenie jest zmniejszeniem wartości aktywa, a amortyzacja odniesieniem tego zmniejszenia w koszty działalności przedsię-biorstwa. Dodatkowym aspektem jest kwestia momentu naliczenia umorzenia i amortyzacji. Umorzenie nalicza się od następnego dnia po przyjęciu składnika aktywów do ewidencji pro-wadzonej przez przedsiębiorstwo, a amortyzację od pierwszego dnia następnego miesiąca. By obie
5 E. Spigarska, Ujęcie wartości firmy w prawie bilansowym i podatkowym, „Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego” 2011, nr 4/6.
6 L. Michalczyk, Współczesne nurty rachunkowości w aspekcie realizacji celów ekonomicznych przedsiębiorstw, „Przegląd Organizacji” 2011, nr 2, s. 34–38.
7 A. Kister, Zarządzanie kosztami jakości, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005.
8 J. Stępniewski, Comptabilite, intelligence artificielle et imputation comptable des micro-donnees, [in:] eds. E. Archambault, O. Arkhipoff, Nouveaux aspects de la comptabilite nationale, Ed. Economica, Paris 1988, s. 256–273.
te wartości były sobie równe, aktywa wprowadza 9 się w ostatnim dniu miesiąca ich pozyskania .
Amortyzacja znajduje szerokie odniesie-nie zarówno w definiowaniu księgowej wartości przedsiębiorstwa, jak i kluczowych składników jego aktywów. Łączy się ona z wartością aktywów trwałych, ale i pośrednio z kształtowaniem war-tości wybranych składników aktywów obroto-wych. Ten drugi przypadek ma odniesienie przede wszystkim do wyceny wartości wyrobu finalnego. Jest ona pochodną kosztów związa-nych z jego wytworzeniem, zarówno w ujęciu TKW (technicznego kosztu wytworzenia), jak i CKW (całkowitego kosztu wytworzenia) czy tym bardziej KWS (kosztu własnego sprzedaży). W każdej z tych kategorii wycen wykazuje się wartość zużycia składników aktywów trwałych. Od wyłączenia powiązanych z działalnością pro-dukcyjną (TKW), aż po wszystkie środki trwałe funkcjonujące, użytkowane w przedsiębiorstwie
10 (KWS) .
W definicji amortyzacji wskazuje się również na jej znaczenie w kształtowaniu księ-gowej wartości przedsiębiorstwa. W tym ujęciu pojawiają się terminy: funduszu amortyzacyjnego bądź funduszu odtworzeniowego. Wartość tych ostatnich ma znaczenie w procedurach zarzą-dzania polegających na unikaniu
dekapitalizo-11 wania przedsiębiorstw .
Amortyzacja jest odniesieniem wartości umorzenia w koszty przedsiębiorstwa. Umo-rzenie polega na księgowym zmniejszeniu war-tości aktywa trwałego, amortyzacja natomiast na odniesieniu tego zmniejszenia w koszty
dzia-12 łalności przedsiębiorstwa .
W odniesieniu do amortyzacji występuje zróżnicowanie podejścia stosowanego w prawie bilansowym i w podatkowym. Zróżnicowanie to może dotyczyć:
1. podmiotu amortyzującego, 2. przedmiotu amortyzacji,
3. dopuszczalnych metod amortyzacji .13 W amortyzacji bilansowej została wpro-wadzona reguła mówiąca, że jeżeli wartość środka trwałego nie przekracza 3500 zł, to może on zostać ujęty jako koszt uzyskania przychodu 14 bądź zamortyzowany metodą jednorazową . Amortyzacja jednorazowa może być stosowana do ujęcia w kosztach zakupu do 50 000 euro. Ten pułap jednorazowego ujęcia w koszty amortyzacji podatkowej ustawodawca dopuścił w przypadku środków trwałych klasyfikowanych do grup 3–8
15 KŚT z wyłączeniem samochodów osobowych .
Przedmiotem amortyzacji w prawie bilansowym są urządzenia, maszyny, środki trans-portu, inwentarz żywy, nieruchomości. Są nimi grunty, budynki, budowle, prawo do użytkowania gruntu wieczystego oraz lokale, które mają od-rębną własność. W prawie podatkowym amorty-zowane środki trwałe obejmują urządzenia, maszyny i środki transportu, inne przedmioty, budynki, budowle i lokale będące odrębną własnością, przyjęte do użytkowania inwestycje w obcych środkach trwałych, budowle i budynki wybudowane na cudzym gruncie.
W amortyzacji bilansowej w przeciwień-stwie do amortyzacji podatkowej przedsiębior-stwo ma możliwość wyboru z większego wo-lumenu dopuszczalnych metod jej naliczenia, co
9 L. Michalczyk, Umorzenie a amortyzacja w aspekcie rachunkowościowej ochrony obrotu gospodarczego, B. Micherda (red.), Rachunkowość w ochronie obrotu gospodarczego, Wyd. AE w Krakowie, Kraków 2005, s. 207–221.
10 J. Stępniewski, Audyt i diagnostyka firmy, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław 2001; J. Stepniewski,
Contribution a l'informatisation d'une comptabilite evenementielle: etude du modele conceptuel, Doctorat d'Etat es sciences de gestion, Univ. Rennes I, IAE/IGR de Rennes, 1986/1, s. 550; J. Stepniewski, Le role de la comptabilite dans la construction d'un systeme informatique de gestion integre, „Revue Francaise de
Comptabilite” 1983, nr 136, s. 243–251.
11 A. Kister, Raportowanie zorientowane na wartość przedsiębiorstwa, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości” 2009, nr 107, s. 47–56.
12 L. Michalczyk, Rola umorzenia aktywów trwałych w powstaniu różnic wyniku finansowego, „Zeszyty Nauko-we TD UJ. Seria: Ekonomia i Zarządzanie” 2007, nr 2, s. 83–103.
13 L. Michalczyk, Relacja wybranych segmentów prawa bilansowego z prawem podatkowym, „Pieniądze i Więź” 2012, nr 3 (56), s. 78–87.
14
http://ksiegowosc.infor.pl/podatki/koszty/amortyzacja/217752,Amortyzacja-srodkow-trwalych-o-wartosci-do-3500-zl.html [dostęp: 09.08.2018].
wynika z faktu, że prawo bilansowe charaktery-zuje się większą elastycznością niż prawo podat-kowe. Elastyczność ta przejawia się m.in. w do-puszczeniu do sposobu amortyzacji metod uwzględniających postęp technologiczny oraz faktyczne zużycie techniczne umarzanych
16
składników aktywów trwałych . Podchodząc do problemu z drugiej strony, ustawodawca, dopusz-czając uznanie amortyzacji jako podatkowego kosztu uzyskania przychodów, wprowadził sze-reg ograniczeń wynikających z faktu długookre-sowości wykorzystania danego składnika środ-ków trwałych.
Amortyzacja bilansowa ma powiązanie z ustalaniem wyniku finansowego podmiotu, z kolei celem stosowania amortyzacji w ujęciu podatkowym jest poprawne określenie wysokości zobowiązań podatkowych podmiotu. Zastoso-wanie amortyzacji w przedsiębiorstwie odpowia-da również zasadzie współmierności przycho-dów i kosztów. Zależność ta wynika z faktu, że moment ponoszenia wydatku na pozyskanie składnika aktywów trwałych nie jest identyczny z momentem uznania tego wydatku za koszt uzyskania przychodu. Kosztem jest natomiast rozliczana w czasie amortyzacja. Metody jej rozliczania w czasie rzeczywistym wspomagane technikami IT szczegółowo prezentuje w swoich
17 pracach J. Stępniewski .
Podatkowe ujęcie amortyzacji zawarto zarówno w ustawie o podatku dochodowym od
18 19
osób prawnych , jak i od osób fizycznych . Amortyzacja podatkowa dotyczy każde-go podatnika prowadzącekażde-go działalność każde- gospo-darczą i wykazującego w swej ewidencji środki trwałe bądź wartości niematerialne i prawne. Z kolei amortyzację w ujęciu bilansowym stosują podmioty podlegające ustawie o rachunkowości.
Wyróżnia się amortyzację planowaną i nieplanowaną. Kryterium rozróżniającym jest sposób ustalenia wartości odpisu
umorzenio-wego. Amortyzacja planowana oznacza przyjęcie stawek odpisu ustalanych w momencie wprowa-dzenia składnika aktywów do ewidencji stoso-wanej w podmiocie. Ma ona charakter ciągły i nie podlega zmianom innym niż wynikające ze spe-cyfiki stosowanej metody umorzenia (np. w meto-dzie degresywnej). Amortyzacja nieplanowana występuje w przypadku pojawienia się zjawisk lub procesów nieprzewidzianych w momencie wpro-wadzenia składnika aktywów do ewidencji pod-miotu gospodarczego. Sytuacja taka ma miejsce np. w momencie wycofania z użytkowania tego składnika aktywów trwałych (sprzedaż bądź za-przestanie działalności gospodarczej w
segmen-20 cie wykorzystującym ten środek trwały) .
Innym kryterium rozróżniającym typy amortyzacji jest jej odniesienie do stopnia zużycia aktywów trwałych. W ramach tego kryterium wy-szczególnia się równomierne oraz nierównomier-ne metody amortyzacji. Metody równomiernierównomier-ne za-kładają jednakowe zużycie aktywów trwałych przez cały okres eksploatacji, natomiast nierów-nomierne – różny stopień zużycia tych aktywów.
W tabeli 2 wyszczególniono funkcje spełniane przez amortyzację. Są one pochodną obowiązujących uregulowań prawnych.
Kosztem uzyskania przychodu w działal-ności gospodarczej jest odpis amortyzacyjny. Podstawą do określenia jego wartości jest wartość brutto składnika aktywów podlegającego umo-rzeniu. Wynika ona ze skorygowania wartości początkowej o wartość zwiększeń oraz zmniej-szeń. Okres naliczania amortyzacji kończy się z chwilą, gdy suma odpisów amortyzacyjnych zostaje zrównana z wartością brutto środka trwa-łego. Koszty związane z użytkowaniem środków trwałych mogą wystąpić również w sytuacji związanej z wycofaniem ich z użytkowania. Wycofanie takie jest konsekwencją np. zbycia środka trwałego, jego złomowania albo też zaprzestania przez przedsiębiorstwo działalności 16 L. Michalczyk, Inżynieria rachunkowości w zakresie wykorzystania obrotu środkami trwałymi, „Dokonania Młodych Naukowców” 2014, nr 4, s. 819–831; L. Michalczyk, Funkcja informacyjna inżynierii
rachunko-wości, „Pieniądze i Więź” 2011, nr 1 (50), s. 115–132.
17 J. Stepniewski, Contribution a l'informatisation…., op. cit.; J. Stepniewski, Le role…, op. cit.; J. Step-niewski, Principes de la comptabilite evenementielle, Masson, Paris 1987, s. 156.
18 Ustawa z dn. 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j.: Dz.U. z 2000 r., Nr 54 z późn. zm.).
19 Ustawa z dn. 26 lipca 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.: Dz.U. z 2000 r., Nr 14 z późn. zm.).
20 A. Kister, Lean management w rachunkowości, [w:] Rachunkowość wobec wyzwań współczesnej gospodarki
w Polsce i na Ukrainie. Облік під потреби польської та української економіки, red. H. Ronek, I.
gospodarczej w segmencie wykorzystującym ten środek trwały. Ponadto, zgodnie z art. 36b ustawy o rachunkowości, zmiany technologiczne proce-su produkcyjnego mogą skutkować koniecznoś-cią przeprowadzenia odpisu aktualizującego w ra-mach środków trwałych.
Amortyzacja bilansowa, jak wynika to już z wcześniej artykułowanych uwag, będąc skład-nikiem kosztów, wpływa na wysokość wyniku finansowego. Fakt ten ma również znaczenie
po-21
datkowe . Wysokość kosztów umorzenia skład-nika aktywów jest pochodną również przyjętej metody naliczania amortyzacji od tychże skład-ników.
Metody amortyzacji różnią się od siebie budową, poziomem oraz zastosowaniem norm prawnych. Powszechnie stosowanymi, przyjętymi w obowiązujących w Polsce przepisach prawnych metodami umorzenia (amortyzacji), są metody:
1. jednorazowego odpisu, 2. liniowa,
3. degresywna, 4. progresywna, 5. naturalna.
Pierwszą z wyżej wymienionych jest metoda jednorazowego odpisu w koszty. Może być ona stosowana przede wszystkim w stosunku do składników majątku o niskiej wartości brutto. Ustawodawca dopuścił jako graniczną do stoso-wania tej metody kwotę 3500 zł. Wyjątki przyjęte przez ustawodawcę obejmują np. przedsiębior-stwa rozpoczynające działalność. W metodzie jednorazowego umorzenia zostaje odpisana w koszty wartość brutto całego środka trwałego w następnym miesiącu po przyjęciu do użytko-wania. Przy uwzględnieniu powyższych limitów kwotowych jednorazową amortyzację można Tabela 2. Funkcje amortyzacji
Źródło: Opracowanie własne.
21 L. Michalczyk, Wysokość wyniku finansowego przedsiębiorstw w świetle polskiego prawa bilansowego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2012, R. 74, z. 1, s. 147–165.
Funkcja Opis
Umorzeniowa
Ma znaczenie dla określenia wartości bilansowej aktywa. To zmniejszenie wartości księgowej, która została wykazana na początku, lub wartości odtworzeniowej środka trwałego podczas jego zużycia. Odpisy umorzeniowe umożliwiają określenie wartości netto środka trwałego poprzez odjęcie od jego wartości brutto wartości dotychczasowego umorzenia
Kosztowa
Jest kosztem stałym. Polega na naliczeniu kosztów umorzenia aktywów trwałych. Określa wydatek będący konsekwencją posiadania i użytkowania środków trwałych
Fiskalna Oznacza wpływ amortyzacji na wysokość dochodu podatnika, a przez to i na wysokość podatku dochodowego
Kalkulacyjna
Ma znaczenie przy kalkulacji wysokości kosztu, ceny produktu, wielkości dochodu, charakterystyki danych zawartych w budżecie, biznesplanie czy rachunku kosztów
Odtworzeniowa
Może powodować wzrost impulsu inflacyjnego, jeżeli dochodzi do przeszacowania majątku trwałego podczas inflacji (zwłaszcza: hiperinflacji). Polega na tworzeniu swoistej rezerwy finansowej, której przeznaczeniem jest sfinansowanie pozyskania analogicznych aktywów do już użytkowanych środków trwałych
Regulująca Określa sposoby reakcji na zmiany udziału wartości aktywów trwałych w aktywach ogółem podmiotu
Stymulacyjna Określa efektywność wykorzystywanych środków trwałych Kontrolna Kontrola nad środkami trwałymi
stosować w przypadku określania wartości umo-rzenia każdego środka trwałego.
Jednorazowy odpis amortyzacyjny różni się od zbiorowego, ponieważ w jednorazowym odpisie amortyzacyjnym składnik majątku musi spełniać wymóg nieprzekroczenia limitu górnego natomiast w metodzie zbiorowego odpisu każdy ze składników majątku musi spełniać daną zasa-dę, aby odpisać je jednorazowo. Dodatkowo akty-wa trakty-wałe podlegające metodzie zbiorowego od-pisu muszą mieć podobne przeznaczenie.
Powszechnie stosowaną, a w przypadku niektórych grup składników aktywów trwałych jedyną dopuszczalną (obok metody jednorazo-wego odpisu w koszty), metodą amortyzacji bilansowej jest metoda liniowa. Jest ona metodą równomierną. Jej zastosowanie polega na przy-pisaniu danym składnikom aktywów równych wartości amortyzacji przez cały okres ich umo-rzenia. Odpisy są dokonywane w równych kwo-tach. Raty te ustalane są miesięcznie, kwartalnie lub rocznie.
Kolejną metodą amortyzacji, która może wpłynąć na wynik finansowy przedsiębiorstwa, jest metoda degresywna. Wartość odpisu amorty-zacyjnego ma w tej metodzie wartości malejące wraz z upływem czasu trwania umorzenia. Me-toda ta jest stosowana przez cały okres, w którym użytkuje się dany składnik aktywów trwałych. Zgodnie z zapisami prawa bilansowego wyróżnia się metodę degresywną malejącego salda i metodę SOYD. Różnica pomiędzy nimi obejmuje inne ujęcie wartości stałych i malejących. W metodzie degresywnej malejącego salda stopa amortyzacji jest stała, natomiast malejąca jest podstawa uma-rzania środka trwałego. W metodzie SOYD stopa amortyzacji maleje, natomiast stałą wartością charakteryzuje się wartość umarzania środków trwałych.
Metoda degresywna odwołuje się do metody liniowej. Przy zastosowaniu metody de-gresywnej wartość wykazywana ulega zmniej-szeniu liczonemu jako iloczyn wartości netto i współczynnika degresji. Kolejne odpisy wyli-czane są od wartości bilansowej uzyskanej z zesz-łego roku.
Porównując obie metody degresywne, metoda SOYD może charakteryzować się mniej-szymi wartościami początkowych odpisów amor-tyzacyjnych. Wartości te ulegają per saldo wyrów-naniu podczas całego okresu umorzenia. Wynika to z faktu, że w obydwu przypadkach nie zmienia się okres normatywnego umarzania środka
trwałego. Miesięczny odpis amortyzacyjny jest liczony jako ułamek rocznej amortyzacji.
Kolejną z omawianych metod amorty-zacji jest metoda progresywna. W sensie alge-braicznym jest ona przeciwieństwem metody degresywnej. Jest to metoda, w której odpisy amortyzacyjne są nieproporcjonalne, zwiększają-ce się wraz z upływem okresu umarzania. Kierownik jednostki, w ramach przypisanych mu przez prawo bilansowe uprawnień, może podjąć decyzję o stosowaniu tej metody, jednak bez odniesienia wartości tak ustalonej amortyzacji do rozliczenia podatku dochodowego. Metoda ta jest stosowana w niewielkiej ilości podmiotów, głównie ze względu na powiązania amortyzacji podatkowej z amortyzacją bilansową. W przypad-ku zastosowania metody progresywnej w całym okresie jej stosowania występują różnice w wyso-kości kosztów klasyfikowanych jako bilansowe oraz kosztów uznanych podatkowo. Uzasadnie-niem zastosowania metody progresywnej jest