Klaudia Jenta
7. Zaliczka za okres rozliczeniowy
w zaokrągleniu do pełnych złotych pomniejszona o dotychczas zapłacone zaliczki w bieżącym roku podatkowym
Na schemacie 2 pokazane są etapy usta-lania wartości zaliczki na poczet podatku docho-dowego przy uwzględnieniu progresywnej skali podatkowej.
Ustawodawca dopuścił możliwość po-mniejszenia podatku dochodowego, liczonego w oparciu o skalę progresywna, o zapłacone składki ubezpieczenia społecznego oraz o ulgi podatkowe, np. ulga na dziecko (poz. 4 sche-mat 1). Dochód podatnika stosującego tę skalę opodatkowany jest według stawek 18% bądź 32%, w zależności od wysokości podstawy opo-datkowania (poz. 5 schemat 1). Przy wyliczeniu należnego podatku dochodowego, uwzględnia-jącego tak określone jego stawki, wykorzystuje się dodatkowo wartości zmniejszające wysokość po-datku. Zasady ich uwzględniania zaprezentowano w tabeli 4.
Od roku podatkowego 2016, określając wysokość należnego skarbowi państwa zobowią-zania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, uwzględnia się prawo do korzystania z kwot zmniejszających ten podatek w proporcji i w ścisłym uzależnieniu od kwoty wykazanego dochodu. Jak wskazano w pierwszym wierszu tabeli 4, jeżeli podstawa opodatkowania nie prze-kracza kwoty 8000 zł – zobowiązanie podatkowe nie występuje. Fakt ten wynika z wykorzystania
całości bądź części kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 1440 zł.
Kolejnym przedziałem kwotowym sto-sowanym przy uwzględnianiu wysokości obcią-żenia podatkowego jest zakres kwotowy od
42
8001 zł do 13 000 zł dochodu . W ramach tego progu podstawową kwotę zmniejszającą podatek, wykazaną w wierszu pierwszym, koryguje się do wysokości proporcjonalnej z podatkiem płaco-nym od faktycznie uzyskanego dochodu. Ta sama operacja obowiązuje również w każdym z kolej-nych progów podatkowych, z tym że jako próg przejścia ze stawki 18% na 32% ustawodawca zachował kwotę 85 528 zł dochodu. Przekrocze-nie kwoty 127 000 zł dochodu skutkuje zarówno utrzymaniem stawki 32% podatku dla nadwyżki od kwoty 85 528 zł, jak i brakiem możliwości korzystania z kwot zmniejszających.
Podatek dodatkowo pomniejsza się o za-płacone składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 6 schemat 1). Pomniejszenie to może wynieść nie więcej niż 7,75% podstawy naliczenia tych składek. Stosuje się też kwoty zmniejszające podatek z tytułów wyszczególnionych
enumera-43 tywnie w odnośnych przepisach .
Na podatniku ciąży obowiązek wpłaty zaliczki z tytułu podatku dochodowego do 20 dnia kalendarzowego miesiąca następującego po
Tabela 4. Wysokość kwoty zmniejszającej podatek
Źródło: Opracowanie własne na podst.: http://www.finanse.mf.gov.pl/pit/stawki-podatkowe [dostęp: 06.01.2018].
Lp. Podstawa obliczenia
podatku Kwota zmniejszająca podatek
1 ≤ 8 000 zł 1440 zł
2 8 001–13 000 zł 1 440 zł × [883,98 zł ×
(podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł]
3 13 001–85 528 zł 556,02 zł
4 85 529–127 000 zł 556,02 zł × [556,02 zł ×
(podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł]
42 Stosowanie pełnych złotówek wynika z faktu zaokrąglania kwoty podstawy opodatkowania. 43
Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.: Dz.U. z 2016, poz. 2032, 2048 z późn. zm.).
44
miesiącu powstania zobowiązania , chyba że po-datnik wcześniej złoży deklaracje i rozliczy dany
45
rok podatkowy . Ustawodawca dopuścił możli-wość regulowania zaliczek kwartalnie. Z tej opcji korzystać mogą jedynie podmioty klasyfikowane
46 do grupy tzw. MP – małych podatników , dekla-rujących chęć regulowania zaliczek kwartalnie. Fakt ten deklaruje się z wykorzystaniem wniosku CEIDG-1. Należnych wpłat dokonuje się wtedy do dnia 20 miesiąca następującego po danym kwartale.
Bieżącą, wyliczoną na dany moment wy-sokość zaliczek podatkowych koryguje się o war-tość dotychczas uregulowanych z tego tytułu
zo-47 bowiązań .
Rygor prawny obowiązku ustalania zali-czek na poczet podatku dochodowego nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującego. Usta-wodawca dopuścił możliwość zadeklarowania przez podatnika chęci regulowania zaliczek na poczet podatku dochodowego w oparciu o do-chód uzyskany 2 lata wcześniej. Korzystającego z tej możliwości podatnika zobowiązano do regu-lowania zaliczki w wysokości 1/12 podatku
48 sprzed dwóch lat .
Wysokość całkowitego zobowiązania podatkowego wyliczonego dla danego roku po-datkowego jest pomniejszana o kwotę dotychczas uregulowanych zaliczek dotyczących tego roku. Podatnik posiada prawo decyzji dotyczącej sposobu zwrotu nadpłaconego podatku, jeżeli wysokość zaliczek regulowanych w trakcie roku opiewała na wyższą kwotę od wartości wyliczo-nego podatku. Praktyka urzędów skarbowych dopuszcza możliwość zarówno zwrotu bezpo-średniego, jak i zarachowania tej nadwyżki na poczet innych zobowiązań podatkowych podat-nika. Zwrot bezpośredni nadwyżki w podatku dochodowym następuje, co to zasady, do 3
mie-sięcy od złożenia rocznego zeznania podatkowe-go. Zarachowanie na poczet innych zobowiązań podatkowych może dotyczyć zarówno bieżących zaliczek podatku dochodowego, jak i innych rodzajów podatków, np. podatku VAT, PIT od pracowników czy PCC.
Zeznanie roczne o osiągniętych docho-dach i odliczeniach od podatku winno być złożo-ne przez podatnika z wykorzystaniem formularza PIT-36. Tę deklarację składa się do dnia 30 kwiet-nia roku następującego po roku, którego dotyczy
49 zeznanie podatkowe .
We wcześniej zastosowanym schemacie (schemat 1) przedstawiono etapy działań zwią-zanych z ustalaniem wysokości zaliczki na poda-tek dochodowy w oparciu o skalę progresywną tego podatku. Wyliczenie zaliczki, stosując poda-tek liniowy, koryguje merytoryczno-wartościową zawartość pozycji 4 i 5 tego schematu oraz war-tościową w pozycjach 6 i 7. Przy ustaleniu pstawy opodatkowania nie uwzględnia się ulg i od-liczeń, a ustalając wartość zaliczki brana jest pod uwagę wyłącznie skala 19% podatku. Jakkolwiek procent podstawy obniżającej wysokość zaliczki związanej z uregulowaną składką na ubezpiecze-nie zdrowotne pozostaje identyczny, zmienia się podstawa tej składki jako efekt wcześniejszych merytoryczno-kwotowych zmian. Podobnie inną wartość niż w przypadku podatku liczonego w oparciu o skalę progresywną stanowić będzie też wyliczona zaliczka na podatek dochodowy.
W przypadku, gdy podatnik jako formę opodatkowania dochodu wybierze podatek liniowy, ciąży na nim obowiązek złożenia pisem-nego oświadczenia do urzędu skarbowego o wy-borze tej formy opodatkowania. Przewidziane terminy na złożenie tego oświadczenia to 20 stycznia roku podatkowego, od którego stoso-wany będzie podatek liniowy, a w przypadku
44 Ustalenie dnia zobowiązania podatkowego liczone jest według zasad ogólnych, tzn. uzależniony jest od typu dnia. Jeżeli 20 przypada dzień niepracujący bądź wolny od pracy, to zobowiązanie podat-kowe rozpoczyna się od pierwszego dnia roboczego następującego po tym dniu.
45 Indywidualna..., op. cit., s. 96–87.
46 Mały podatnik to osoba, której w poprzednim roku podatkowym przychody ze sprzedaży (wraz z VAT) nie przekroczyły wartości 1,2 mln euro, w przeliczeniu na polskie złote – por. art. 2 pkt 25 Ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług (t.j.: Dz.U. z 2017, poz. 1221 z późn. zm.).
47 D. Młodzikowska, Jednoosobowa firma: jak założyć i samodzielnie prowadzić jednoosobową działalność
gospo-darczą, BL Info Polska, Gdańsk 2015, s. 95.
48 K. Wach, Jak założyć własną firmę w Polsce, IWP, Kraków 2006, s. 66.
49 M. Barowicz, Jak prowadzić działalność gospodarczą. Aspekty prawne., Wydawnictwo C.H. Beck, Warsza-wa 2008, s. 117
rozpoczęcia działalności gospodarczej – jej zgło-50
szenie do ewidencji .
W podatku liniowym stosuje się 19% stawkę podatkową. Obowiązuje ona podatnika do momentu zaprzestania działalności gospodar-czej (jej wyrejestrowania) lub złożenia deklaracji o zmianie na inna formę opodatkowania. Wa-runkiem wykluczającym zastosowanie podatku liniowego jest powiązanie kooperacyjne podat-nika chcącego zastosować podatek liniowy z do-tychczasowym jego pracodawcą bądź praco-dawcą któregokolwiek z jego wspólników, przy założeniu identyczności działań kooperacyjnych.
Opodatkowanie w tej formie polega na wpłacaniu zaliczek miesięcznych równych różnicy między podatkiem należnym osiągniętym od początku roku podatkowego a dotychczas
ure-51 gulowanymi zaliczkami .
Po zakończeniu roku podatkowego, do dnia 30 kwietnia, podatnik ma obowiązek złożyć do właściwego urzędu skarbowego deklarację
52
PIT-36L z załącznikiem PIT-B . Deklaracje informujące o wysokości dochodów stanowią podstawę roszczeń Skarbu Państwa wobec po-datnika.
50 Jest to powiązane z obowiązkowym terminem uregulowania pierwszej zaliczki za dany rok podat-kowy.
51 A. Sokół, P. Mućko, op. cit., s. 110–111.
Bibliografia:
1. Barowicz M., Jak prowadzić działalność gospo-darczą. Aspekty prawne, Wydawnictwo C.H.
Beck, Warszawa 2008.
2. Bednarczyk M., Otoczenie i przedsiębiorczość w zarządzaniu strategicznym organizacją gospo-darczą, „Zeszyty Naukowe Akademii
Eko-nomicznej w Krakowie” 1999, nr 128. 3. Borowska G., Zasady rachunkowości, WSiP,
Warszawa 2006.
4. Brycz B., Osbert-Pociecha G., Dudycz T.,
Efektywność – rozważania nad istotą i pomiarem,
Wyd. UE we Wrocławiu, Wrocław 2012. 5. Deresz A., Podstawka M., Konsekwencje
wy-boru formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych pozarolniczej działalności gospodarczej, „Zeszyty Naukowe Akademii
Podlaskiej. Administracja i Zarządzanie” 2009, nr 80.
6. Deresz A., Podstawka M., Wybór efektywnej formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych małych i średnich przedsiębiorców,
„Nierówności Społeczne a Wzrost Gospo-darczy” 2013, nr 30.
7. Dominiak P., Sektor MSP w współczesnej gospo-darce, PWN, Warszawa 2005.
8. Ekonomika i zarządzanie małą firmą, red. B. Piasecki, PWN, Warszawa 1999.
9. Fila M., Vademecum podatnika. Karta podatkowa w 2005 roku, Difin, Warszawa 2005.
10. Frymark I., Elementy rachunkowości. Zasady rachunkowości. Uproszczone formy rachunkowości,
WSiP, Warszawa 2005.
11. Gruziel K., Istota i założenia optymalizacji po-datkowej – wybrane aspekty , „Zeszyty Nauko-we SGGW w Warszawie. Ekonomika i Or-ganizacja Gospodarki Żywnościowej” 2009, nr 77.
12. Ignatiuk S., Konkurencyjność przedsiębiorstw z sektora MSP na rynku polskim, Wyd. PB,
Białystok 2011.
13. Indywidualna działalność gospodarcza.
Uprosz-czone formy ewidencji, red. P. Szczypa,
CeDeWu, Warszawa 2017.
14. Jak prowadzić podatkową księgę przychodów i
roz-chodów? Przewodnik dla przedsiębiorców,
https://poradnik.wfirma.pl/-e-book-jak- prowadzic-podatkowa-ksiege-przychodow-i-rozchodow, Wrocław 2013.
15. Janczukowicz K., Podatki dochodowe w prak-tyce, ODDK, Gdańsk 2015.
16. Janiuk I., Strategiczne dostosowanie małych i śred-nich przedsiębiorstw do konkurencji europejskiej,
Difin, Warszawa 2004.
17. Jeleńska A., Piskorz-Liskiewicz E., Czarnec-ki J., Podatkowa księga przychodów i rozchodów
w praktyce, Wszechnica Podatkowa, Kraków
2009.
18. Jeleńska A., Ryczałt w praktyce, Wszechnica Podatkowa, Kraków 2012.
19. Jeleńska A., Własna firma 2014. Jak założyć i prowadzić?, Wyd. FDP, Kraków 2014.
20. Julien P.A., M. Marchesnay, La petite
enterprise. Principes d'economie et de question,
Vermette, Ottawa 1987.
21. Kaczmarek E., Matejun M., Wpływ form opo-datkowania podatkiem dochodowym na funkcjo-nowanie małych i średnich przedsiębiorstw. Wyzwa-nia i perspektywy zarządzaWyzwa-nia w małych i średnich przedsiębiorstwach, C.H. Beck, Warszawa 2010.
22. Kiedrowicz-Andrzejewska M., Wybór formy opodatkowania a korzyści finansowe dla firm z sek-tora MSP, „Prace Naukowe Uniwersytetu
Ekonomicznego we Wrocławiu” 2012, nr 261.
23. Kiziukiewicz T., Sawicki K., Rachunkowość małych przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2012.
24. Kubacki R., Podatek dochodowy od osób fizycz-nych, Unimex, Wrocław 2016.
25. Liss P., Beger T., Podatki dochodowe w dzia-łalności gospodarczej i podatki kosztowe, SKwP,
Warszawa 2016.
26. Martyniuk T., Formy ewidencji podatkowej ma-łych podmiotów gospodarczych, ODDK, Gdańsk
2002.
27. Martyniuk T., Małe przedsiębiorstwo: rejestracja, podatki, ewidencja, sprawozdawczość, ODDK,
Gdańsk 2009.
28. Michalczyk L., Ekonomiczne i społeczne aspekty konkurencji podatkowej Unii Europejskiej,
„Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjolo-giczny” 2014, R. 76, z. 1.
29. Michalczyk L., Fukncje informacyjne w inżynierii rachunkowości, „Pieniądze i Więź” 2011, nr 1.
30. Michalczyk L., Współczesne nurty rachunkowości w aspekcie realizacji celów ekonomicznych przedsię-biorstw, „Przegląd Organizacji” 2011, nr 2.
31. Michalczyk L., Wysokość wyniku finansowego przedsiębiorstw w świetle polskiego prawa bilanso-wego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i
Soc-jologiczny” 2012, R.74, z. 1.
32. Mierosławska B., Księga przychodów i rozchodów krok po kroku, wyd. II, Helion, Gliwice 2015.
33. Młodzikowska D., Jednoosobowa firma: jak założyć i samodzielnie prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą, BL Info Polska,
34. Muc E., Gawryś J., Jak zorganizować własną firmę i pomnożyć majątek, Wyd. „KaBe”,
Krosno 2011.
35. A. Sokół, P. Mućko, Funkcjonowanie własnej fir-my, CeDeWu, Warszawa 2008.
36. Nenca A., Zawadzka D., Wybór formy opo-datkowania mikroprzedsiębiorstw jako metoda optymalizacji podatkowej, „Zeszyty Naukowe
Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Ryn-ki Finansow, Ubezpieczenia” 2014, nr 818. 37. Nierzwicka E., Sikorska M., Od rejestracji do
likwidacji: poradnik podatkowy przedsiębiorcy,
ODDK, Gdańsk 2003.
38. Odorzyńska E., Kategoria małych i średnich przedsiębiorstw w krajach Europy, „Ekonomika
i Organizacja Przedsiębiorstwa” 2000, nr 3. 39. Onak-Szczepanik B., Małe i średnie
przedsię-biorstwa w gospodarce regionu na przykładzie woje-wództwa podkarpackiego, (red.) Woźniak M. G.,
Spójność ekonomiczna a modernizacja regionów transgranicznych, Wyd. URz, Rzeszów 2008.
40. Pfaff J., Rachunkowość małych przedsiębiorstw, Wyd. UE w Katowicach, Katowice 2012. 41. Poszwa M., Kryteria i procedura wyboru formy
opodatkowania dochodów, „Zeszyty Naukowe
Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Ryn-ki Finansowe, Ubezpieczenia” 2017, nr 1. 42. Raport o stanie sektora małych i średnich
przedsię-biorstw w Polsce, PARP, Warszawa 2017.
43. Safin K., Zarządzanie małą firmą, Wyd. AE, Wrocław 2003.
44. Stępniewski J., Audyt i diagnostyka firmy, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław 2001.
45. Stępniewski J., Dudek M., Kryzys narzędzi zarządzania przedsiębiorstwem przemysłowym w świecie, w Europie i w Polsce, „Zeszyty
Nauko-we UniNauko-wersytetu Szczecińskiego. Prace In-stytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsię-biorstw” 2004, nr 43, t. 1.
46. Szlęzak-Matusewicz J., Jamroży M., Felis P.,
Podatki i składki w działalności przedsiębiorstw,
Difin, Warszawa 2010.
47. Szybska-Lewandowska J., Anielska terapia z przedsiębiorczości, „Pieniądze i Więź” 2011,
nr 51.
48. Urbańska K., Wilimowska Z., Uwarunkowa-nia działalności mikroprzedsiębiorstw na rynku polskim, OW PWSZ w Nysie, Nysa 2009.
49. Wach K., Jak założyć własną firmę w Polsce, IWP, Kraków 2006.
50. Waluga M., Zryczałtowane formy opodatkowania, Wyd. „Jurysta”, Warszawa 1989.
51. Wysocka-Fronczek M., Podatki 2015, PIT, CIT, VAT, Legis, Warszawa 2015.
52. Zachariasz K., Jak założyć i rozwinąć własną firmę, Wyd. Edgard, Warszawa 2013.
53. Zwierzyńska A., Funkcjonowanie uproszczonych form opodatkowania dochodów przedsiębiorstw osób fizycznych w latach 2004–2013, „Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2015, nr 864.
Akty prawne:
1. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j.: Dz.U. z 2017, poz. 2168 z późn. zm.).
2. Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zry-czałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j.: Dz.U. z 2017, poz. 2157 z poźn. zm.).
3. Ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 o podatku tonażowym, (t.j.: Dz.U. z 2014, poz. 511 z późn. zm.).
4. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, (t.j.: Dz.U. z 2016, poz. 2032, 2048 z późn. zm.). 5. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o
rachun-kowości, (t.j.: Dz.U. z 2016, poz. 1047, 2255 z późn. zm.).
6. Ustawa z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług, (t.j.: Dz.U. z 2017, poz. 1221 z późn. zm.).
7. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, (t.j.: Dz.U. Z 2017, poz. 728, 1037 z późn. zm.).
Wstęp
Zarządzanie wynikiem finansowym jest bardzo istotnym elementem polityki przedsiębiorstwa. W zależności od celów eko-nomicznych firma może dążyć do maksymalizacji albo
mini-1
malizacji wyniku finansowego . Realizacja tych celów odbywa się 2
przez wykorzystanie narzędzi polityki bilansowej .
Polityka bilansowa dotycząca wyniku finansowego obej-muje wiele obszarów prawnych, związanych z wyborem
instrumen-3
tów materialnych, formalnych i czasowych . Wdrożenie narzędzi polityki może dotyczyć działań przed oraz po dniu bilansowym. Do praw wyboru przed dniem bilansowym zalicza się:
1. prawo wyboru wariantu ewidencji kosztów,
2. prawo wyboru metod wyceny wstępnej kategorii wynikowych, 3. prawo wyboru wariantów ewidencji składników majątku, 4. prezentację zdarzeń w bilansie lub rachunku zysków i strat.
Prawami wyboru po dniu bilansowym są prawa wyboru wyceny bilansowej składników majątku, a także pasywów oraz pra-wo wyboru wariantu rachunku zysków i strat. Wybór stosowanego w przedsiębiorstwie wariantu ewidencji kosztów wpływa na zakres informacji, jakie odbiorca sprawozdania może uzyskać. Podstawo-we różnice między poszczególnymi wariantami księgoPodstawo-wego ujęcia kosztów zwykłej działalności operacyjnej jednostki polegają na