KULT ŚWIĘTYCH ORAZ OBRAZÓW ŚWIĘTYCH I RELIKWII

Kan. 1186 - Dla umocnienia świętości Ludu Bożego Kościół poleca szczególnej i synowskiej czci wiernych Najświętszą Maryję, zawsze Dziewicę, Matkę Bożą, którą Chrystus ustanowił Matką wszystkich ludzi, oraz promuje prawdziwy i autentyczny kult innych świętych, których przykładem wierni się budują, doznając także wsparcia dzięki ich wstawiennictwu.

Kan. 1187 - Kult publiczny można oddawać tylko tym sługom Bożym, którzy powagą Kościoła zostali zaliczeni w poczet świętych lub błogosławionych.

Kan. 1188 - Należy utrzymać praktykę umieszczania w kościołach świętych obrazów, by doznawały czci ze strony wiernych; należy jednak umieszczać je w umiarkowanej liczbie i z zachowaniem właściwego porządku, aby wśród ludu chrześcijańskiego nie wywoływały zdumienia i nie dawały okazji do niewłaściwej pobożności.

Kan. 1189 - Wymagające naprawy obrazy drogocenne, a więc wyróżniające się starodawnym pochodzeniem, artyzmem albo doznawanym kultem, umieszczone w kościołach lub kaplicach, aby wierni otaczali je czcią, nie mogą być nigdy odnawiane bez pisemnego zezwolenia ordynariusza, który przed jego udzieleniem powinien zasięgnąć zdania biegłych.

Kan. 1190 - § 1. Sprzedaż relikwii jest bezwzględnie zakazana.

§ 2. Relikwie o szczególnym znaczeniu i inne obdarzane przez wiernych wielką czcią nie mogą być w żaden sposób ważnie alienowane ani też na stałe przenoszone bez zezwolenia Stolicy Apostolskiej.

§ 3. Przepis § 2 obowiązuje także w odniesieniu do obrazów, które w danym kościele otoczone są wielką czcią wiernych.

Tytuł V

ŚLUB I PRZYSIĘGA

Rozdział I ŚLUB

Kan. 1191 - § 1. Ślub, to jest przemyślaną i dobrowolną obietnicę uczynioną Bogu, mającą za przedmiot dobro możliwe i lepsze, należy wypełnić z cnoty religijności.

§ 2. Zdolni do złożenia ślubu są wszyscy potrafiący poprawnie posługiwać się rozumem, jeżeli prawo im tego nie zakazuje.

§ 3. Ślub złożony pod wpływem ciężkiej i niesprawiedliwej bojaźni lub podstępu jest nieważny z mocy samego prawa.

Kan. 1192 - § 1. Ślub jest publiczny, gdy go przyjmuje w imieniu Kościoła uprawniony do tego przełożony; w innych przypadkach jest prywatny.

§ 2. Ślub jest uroczysty, gdy za taki został uznany przez Kościół, w przeciwnym razie jest zwykły.

§ 3. Ślub jest osobowy, gdy jest przyrzeczona czynność ślubującego; rzeczowy, jeżeli obietnica dotyczy jakiejś rzeczy; mieszany, gdy ma naturę osobowego i rzeczowego.

Kan. 1193 - Ze swej natury ślub wiąże tylko ślubującego.

Kan. 1194 - Ślub wygasa z upływem czasu oznaczonego do wypełnienia obowiązku, wskutek istotnej zmiany przyrzeczonego przedmiotu, w razie niespełnienia się warunku, od którego ślub został uzależniony, albo ustania przyczyny celowej ślubu, jak również przez dyspensę lub zamianę.

Kan. 1195 - Kto posiada władzę w odniesieniu do przedmiotu ślubu, może obowiązek wynikający z niego zawiesić dopóty, dopóki spełnienie ślubu przynosi mu szkodę.

Kan. 1196 - Oprócz Biskupa Rzymskiego, od ślubów prywatnych mogą dyspensować ze słusznej przyczyny, jeżeli dyspensa nie narusza praw nabytych przez innych:

1º ordynariusz miejsca i proboszcz, w odniesieniu do wszystkich swoich podwładnych, a także podróżnych.

2º przełożony kleryckiego instytutu zakonnego albo kleryckiego stowarzyszenia życia apostolskiego na prawie papieskim, w odniesieniu do ich członków, nowicjuszy oraz osób dniem i nocą przebywających w domu instytutu albo stowarzyszenia;

3º ci, którym władza dyspensowania została delegowana przez Stolicę Apostolską lub ordynariusza miejsca.

Kan. 1197 - Dzieło przyrzeczone na mocy ślubu prywatnego sam ślubujący może zmienić na dobro większe lub równe; natomiast zamiany na dobro mniejsze może dokonać ten, komu przysługuje władza dyspensowania zgodnie z postanowieniem kan. 1196.

Kan. 1198 - Śluby złożone przed profesją zakonną ulegają zawieszeniu, dopóki ślubujący pozostaje w instytucie zakonnym.

Rozdział II PRZYSIĘGA

Kan. 1199 - § 1. Przysięga, to jest wezwanie imienia Bożego na świadka prawdy, może być składana tylko zgodnie z prawdą, rozwagą i sprawiedliwością.

§ 2. Przysięga, której wymagają lub którą dopuszczają przepisy kanonów, nie może być ważnie złożona przez pełnomocnika.

Kan. 1200 - § 1. Kto dobrowolnie przysięga, że coś wykona, związany jest szczególnym obowiązkiem religijnym wypełnienia tego, co potwierdził przysięgą.

§ 2. Przysięga wyłudzona podstępem, wymuszona przemocą albo ciężką bojaźnią, jest nieważna z mocy samego prawa.

Kan. 1201 - § 1. Przysięga przyrzekająca zależy od istoty i warunków czynności, z którą jest związana.

§ 2. Jeżeli przysięga jest związana z czynnością, która bezpośrednio przynosi szkodę innym albo zagraża dobru publicznemu lub wiecznemu zbawieniu, czynność ta nie uzyskuje żadnego wzmocnienia wskutek przysięgi.

Kan. 1202 - Obowiązek wypływający ze złożenia przysięgi przyrzekającej ustaje:

1º jeżeli zwolni od niego ten, na korzyść którego złożono przysięgę;

2º jeżeli istotnej zmianie ulegnie przedmiot przysięgi albo wskutek zmiany okoliczności stanie się on bądź zły, bądź zupełnie obojętny, bądź stworzy przeszkodę do osiągnięcia większego dobra;

3º z ustaniem przyczyny celowej albo z niespełnieniem się warunku, od którego ewentualnie uzależniono złożoną przysięgę;

4º przez dyspensę lub zamianę, zgodnie z przepisem kan. 1203.

Kan. 1203 - Ci, którzy mogą zawieszać, dyspensować i zamieniać ślub, posiadają taką samą i w ten sam sposób wykonywaną władzę w odniesieniu do przysięgi przyrzekającej;

gdyby jednak dyspensa od przysięgi bezpośrednio przynosiła szkodę innym, którzy nie godzą się na zwolnienie z obowiązku, dyspensy może udzielić jedynie Stolica Apostolska.

Kan. 1204 - Przysięgę należy tłumaczyć ściśle, zgodnie z prawem oraz intencją przysięgającego, albo – gdyby składający przysięgę działał podstępnie – zgodnie z intencją tego, komu przysięga zostaje złożona.

Część III

MIEJSCA I CZASY ŚWIĘTE

Tytuł I

MIEJSCA ŚWIĘTE

Kan. 1205 - Miejscami świętymi są te, które przez poświęcenie lub błogosławieństwo przepisane na tę okoliczność w księgach liturgicznych zostały przeznaczone do kultu Bożego albo na grzebanie wiernych.

Kan. 1206 - Poświęcenie jakiegoś miejsca należy do biskupa diecezjalnego oraz tych, którzy są z nim zrównani przez prawo; mogą oni każdemu biskupowi lub, w wyjątkowych przypadkach, prezbiterowi zlecić zadanie dokonania poświęcenia na swoim terytorium.

Kan. 1207 - Miejsca święte są błogosławione przez ordynariusza; jednakże błogosławieństwo kościołów jest zarezerwowane dla biskupa diecezjalnego; każdy zaś z nich może delegować do tego innego kapłana.

Kan. 1208 - Należy sporządzić dokument stwierdzający dokonanie poświęcenia lub błogosławieństwa kościoła, jak również błogosławieństwa cmentarza; jeden egzemplarz dokumentu ma być przechowywany w kurii diecezjalnej, drugi zaś w archiwum kościoła.

Kan. 1209 - Wystarczającym dowodem poświęcenia lub błogosławieństwa jakiegoś miejsca, o ile nie przynosi to nikomu szkody, jest zeznanie nawet jednego świadka będącego ponad wszelkim podejrzeniem.

Kan. 1210 - W miejscu świętym dopuszcza się tylko to, co służy sprawowaniu lub szerzeniu kultu, pobożności i religii, a zabrania się tego, co jest obce świętości miejsca.

Ordynariusz miejsca może jednak w poszczególnych przypadkach zezwolić na użycie go do innych celów, jednakże niesprzecznych ze świętością miejsca.

Kan. 1211 - Miejsca święte zostają zbezczeszczone przez dokonanie w nich czynności wysoce obelżywych, połączonych ze zgorszeniem wiernych, co – zdaniem ordynariusza miejsca – jest tak poważne i przeciwne świętości miejsca, iż nie godzi się w nich sprawować kultu, dopóki zniewaga nie zostanie naprawiona przez obrzęd pokutny, zgodnie z przepisami ksiąg liturgicznych.

Kan. 1212 - Miejsca święte tracą poświęcenie lub błogosławieństwo, jeżeli zostały w znacznej części zniszczone lub przeznaczone na stałe do użytku świeckiego dekretem właściwego ordynariusza bądź też faktycznie.

Kan. 1213 - Władza kościelna w miejscach świętych swobodnie wykonuje swoje uprawnienia i zadania.

Rozdział I KOŚCIOŁY

Kan. 1214 - Przez kościół rozumie się budowlę świętą przeznaczoną do kultu Bożego, do której wierni mają prawo wstępu w celu wykonywania w niej tego kultu, zwłaszcza publicznie.

Kan. 1215 - § 1. Żaden kościół nie może być budowany bez wyraźnego zezwolenia biskupa diecezjalnego, wydanego na piśmie.

§ 2. Biskup diecezjalny nie może udzielić zezwolenia, jeżeli – po wysłuchaniu zdania rady kapłańskiej i rektorów sąsiednich kościołów – nie uzna, że nowy kościół może służyć dobru dusz i że nie zabraknie środków koniecznych na wybudowanie go i sprawowanie w nim kultu Bożego.

§ 3. Również instytuty zakonne, chociażby otrzymały od biskupa diecezjalnego zezwolenie na założenie nowego domu w diecezji lub w mieście, muszą jednak otrzymać od niego zezwolenie przed rozpoczęciem budowy kościoła w ściśle określonym miejscu.

Kan. 1216 - Przy budowie i restauracji kościołów należy – uwzględniając opinie biegłych – stosować się do zasad i przepisów liturgii oraz sztuki sakralnej.

Kan. 1217 - § 1. Nowy kościół, po należytym zakończeniu budowy, należy bezzwłocznie poświęcić albo przynajmniej pobłogosławić, z zachowaniem przepisów świętej liturgii.

§ 2. Kościoły, zwłaszcza katedralne i parafialne, należy poświęcić w sposób uroczysty.

Kan. 1218 - Każdy kościół powinien mieć swój tytuł, który po dokonaniu poświęcenia kościoła nie może być zmieniony.

Kan. 1219 - W kościele zgodnie z prawem poświęconym lub pobłogosławionym mogą być sprawowane wszystkie czynności kultu Bożego, z zastrzeżeniem uprawnień parafialnych.

Kan. 1220 - § 1. Wszyscy, do których to należy, powinni troszczyć się o utrzymanie w kościołach takiej czystości i piękna wystroju, jakie przystoją domowi Bożemu, i trzymanie od nich z dala wszystkiego, co byłoby obce świętości miejsca.

§ 2. W ramach zwyczajnej troski o konserwację dóbr sakralnych oraz kosztowności należy stosować także odpowiednie środki bezpieczeństwa.

Kan. 1221 - Wstęp do kościoła podczas sprawowania świętych czynności powinien być wolny i bezpłatny.

Kan. 1222 - § 1. Jeżeli dany kościół nie nadaje się już w żaden sposób do sprawowania kultu Bożego i nie ma możliwości przywrócenia go do dawnego stanu, może być przeznaczony przez biskupa diecezjalnego do użytku świeckiego, wyjąwszy użytek niegodny.

§ 2. Gdy inne poważne racje przemawiają za tym, by dany kościół nie był już używany do kultu Bożego, biskup diecezjalny, wysłuchawszy rady kapłańskiej, może go przeznaczyć do użytku świeckiego, lecz nie do niegodnego, za zgodą tych, którzy legalnie zgłaszają do niego prawa, o ile dobro dusz nie dozna z tego powodu żadnej szkody.

Rozdział II